Zeszyty korytnickie tom 2.pdf

TOWARZYSTWO PRZYJACIÓ ZIEMI KORYTNICKIEJ

Z E S Z Y T Y K O R Y T N I C K I E

pod redakcj Arkadiusza Ko!odziejczyka

i Andrzeja Kruszewskiego

tom 2

ARKADIUSZ KO ODZIEJCZYK

Maria Holder-Eggerowa

MIROS AW ROGUSKI

Drobna szlachta paraÞi korytnickiej

WAC AW ROGUSKI

Wspomnienia

ALICJA KOTLICKA

Moje lata dziecinne

MA GORZATA WASIEWICZ

90 lat Szko!y Podstawowej w Sewerynowie (1920 - 2010)

KORYTNICA 2010

ZESZYTY KORYTNICKIE – t. 2

Kolegium Redakcyjne: Dariusz Adamczyk, Gra"yna Chrupek, Izabella Derlatka,

Arkadiusz Ko!odziejczyk, Stanis!aw Komudzi#ski, Andrzej Kruszewski,

Jolanta Kruszewska, Leszek Kulik, Jolanta Litka, Agnieszka Morawska, Antoni

Panufnik, Miros!aw Roguski, Lidia Rowicka, Bo"ena Rudnik, Hanna Samotyjek,

Agnieszka Skibi#ska, Agnieszka Szwed, Bo"ena Tryfon, Ma!gorzata Wasiewicz,

Edyta Wysoki#ska – Kulik, Dorota $muda

Wydawca: Towarzystwo Przyjació! Ziemi Korytnickiej,

07-120 Korytnica, ul. Ma!kowskiego 20

Wydano ze %rodków Poakcesyjnego Programu

Wsparcia Obszarów Wiejskich

ISSN: 1689 – 9490

Dobór fotograÞi: Arkadiusz Ko!odziejczyk, Andrzej Kruszewski, Leszek

Kulik, Ma!gorzata Wasiewicz, Agnieszka Morawska

Projekt ok!adki: Agnieszka Szwed

Projekt logo TPZK: Pawe! Kowalczyk

Na ok!adce: modrzewiowy dwór w Paplinie (fot. L. Kulik); ko%ció! w Pniewniku

(fot. L. Kulik); %w. Florian, rze&ba sprzed OSP Wola Korytnicka (fot. L. Kulik);

nagrobek Aleksandry Holder – Eggerowej, cmentarz w Korytnicy (fot. L. Kulik);

Publiczne Gimnazjum im. Jana Paw!a II w Korytnicy (fot. L. Kulik); Maria

Holder – Eggerowa (fot. ze zbiorów I. Stankiewicz)

Druk i oprawa: Drukarnia NOWATOR, Siedlce, ul. Warszawska 1,

tel. 25 632 40 94, www.nowator.com

PRZEDMOWA

Cieszymy si bardzo, !e uda"o si , zgodnie z wcze#niejszymi

zapowiedziami, wyda$ II tom „Zeszytów Korytnickich”. Rado#$ jest tym

wi ksza, i! pierwszy „Zeszyt” spotka" z olbrzymim wprost zainteresowaniem

Czytelników i, nie ma co ukrywa$, zebra" wiele pochlebnych recenzji i ocen.

W#ród nich jedna powtarza"a si stale i najcz #ciej – pro#ba o kontynuacj ,

o wydawanie nowych tomów, bo historia Korytnicy i ziemi korytnickiej cieszy

si du!ym zainteresowaniem.

Niniejszy tom, bardziej obszerny ni! poprzedni, zawiera przede wszystkim

dwa artyku"y: prof. A. Ko"odziejczyka o ostatniej w"a#cicielce Korytnicy

Marii Holder-Eggerowej oraz ciekaw% rozpraw dr. Miros"awa Roguskiego

o szlacheckich za#ciankach w paraÞi korytnickiej z ko&ca XVIII w. To dla

znawców – cho$ nie tylko.

Dla mi"o#ników wspomnie& prezentujemy dwa teksty: Wac"awa Ro-

guskiego wspomnienia z lat mi dzywojennych, wojny i okupacji, dotycz%ce

g"ównie Górek Borzych i 'rednich oraz szlaku 2 Armii Wojska Polskiego

i Alicji Kotlickiej o Korytnicy lat dwudziestych. W tym dziale zamieszczamy te!

pierwsz% kronik Szko"y Podstawowej w Sewerynowie oraz tekst po#wi cony

tej szkole z racji 90. rocznicy jej powstania. W ten sposób rozpoczynamy

jubileusz tej placówki, której !yczymy co najmniej nast pnych 90. lat.

Recenzje dotycz% ksi%!ki A. Ko"odziejczyka, Dzieje Korytnicy i ziemi

korytnickiej – to tylko cz #$ opinii i s%dów, które ta publikacja wzbudzi"a.

W dziale ,,Kronika’’ zamie#cili#my sprawozdanie z dzia"alno#ci Towarzystwa

Przyjació" Ziemi Korytnickiej w 2009 r. oraz artyku"y dotycz%ce najwa!niej-

szych przedsi wzi $ podj tych przez Towarzystwo w minionym roku. A by" to

rok wa!ny, bo tak naprawd pierwszy w dzia"alno#ci Towarzystwa, a w zwi%z-

ku z 590. rocznic% pierwszej wzmianki o Korytnicy og"oszony przez W"adze

Gminy i nasze Stowarzyszenie – Rokiem Korytnicy. W"%czyli#my si wi c

w te obchody, które mia"y naprawd uroczysty charakter, a imprezy przez

nas lub z naszym znacz%cym udzia"em zorganizowane cieszy"y si wielkim

powodzeniem i zainteresowaniem oraz sta"y na bardzo wysokim poziomie.

Ich ilo#$, skala, zakres, ró!norodno#$ i wysoki poziom wystawia, nie tylko

naszym zdaniem, Towarzystwu i osobom je przygotowuj%cym bardzo dobre

#wiadectwo. Pojawi"y si nawet g"osy (mo!e przesadzone?), !e niektóre

z nich sta"y na tak dobrym poziomie, !e nie powstydzi"aby si ich niejedna

gmina, powiat i województwo.

Prezentujemy te! pok"osie konkursu na legend i wiersz o Korytnicy oraz

ziemi korytnickiej. Wyra!amy nadziej , !e w nast pnym ,,Zeszycie’’ dzia"

literacki czy te! szerzej artystyczny b dzie kontynuowany. Uzupe"nieniem

tomu s% kolorowe zdj cia, zamykaj%ce numer, które prezentuj% najwa!niejsze

wydarzenia roku 2009 z perspektywy Towarzystwa Przyjació" Ziemi

Korytnickiej.

Redakcja wyra!a nadziej , !e ten tom „Zeszytów Korytnickich” spotka si

z !yczliwym przyj ciem Czytelników. Liczymy te! na s"owa krytyki i ocen ,

co nale!y zmieni$, co koniecznie doda$.

Zach camy wszystkich, którzy interesuj% si histori% naszej ma"ej ojczyzny

do wspó"pracy; liczymy na stare fotograÞe, na niepublikowane wspomnienia,

nieznane dokumenty i materia"y (ród"owe. Jeste#my otwarci na wspó"prac

w ka!dym zakresie i bez !adnych warunków wst pnych. Chcieliby#my, aby

„Zeszyty Korytnickie” by"y !ywe, aby zamieszcza"y tylko takie teksty, które

wzbudz% zainteresowanie Czytelników. A b dzie to mo!liwe tylko wtedy, gdy

wszyscy staniemy si redaktorami „Zeszytów”.

Na koniec chcieliby#my bardzo serdecznie podzi kowa$ tym, którzy

przyczynili si do powstania „Zeszytów Korytnickich”: Panu Wójtowi

Stanis"awowi Komudzi&skiemu i Pani Koordynator Poakcesyjnego Wsparcia

Obszarów Wiejskich Gra!ynie Chrupek, a przede wszystkim Autorom

tekstów i zdj $, przepisuj%cym, wykonuj%cym sk"ad , drukarni.

Zapraszamy te! wszystkich Czytelników do wspó"pracy z Redakcj%

i wst powanie w szeregi Towarzystwa Przyjació" Ziemi Korytnickiej. To

od Ka!dej i Ka!dego z Was i Nas zale!y kszta"t oraz zakres dzia"alno#ci

Stowarzyszenia, w tym równie! „Zeszytów Korytnickich”, które s% emancj%

Towarzystwa i niejako jego organem prasowym.

Andrzej Kruszewski

Arkadiusz Ko odziejczyk

Maria Holder-Eggerowa (1875 - 1941)

„Zeszyty Korytnickie”

t. 2, 2010

Arkadiusz Ko!odziejczyk

Maria Holder-Eggerowa (1875 - 1941)

Obecno ! i czynne zaanga"owanie kobiet na scenie politycznej

zdominowanej przez m#"czyzn nale"y w Polsce do zjawisk rzadkich.

Nawet obecnie, w okresie zdawa$oby si# pe$nego równouprawnienia,

politycy, pos$owie i senatorowie m#"czy%ni sw& liczebno ci& przy-

t$aczaj& parlamentarzystki, cz$onkinie zarz&dów partii, stronnictw,

czy kobiety na najwy"szych stanowiskach administracji pa'stwowej.

Jeszcze jaskrawiej dysproporcje te ujawnia$y si# latach II Rzeczy-

pospolitej. Nawet najwi#ksze obozy polityczne legitymowa$y si# co

najwy"ej kilkoma dzia$aczkami, z których g$osami liczono si# zarówno

w szeregach partyjnych jak i sejmowym forum. U ludowców tak& rol#

odgrywa$a np. Irena Kosmowska, u socjalistów Dorota K$uszy'ska,

w ruchu komunistycznym Ró"a Luksemburg i Maria Koszutska.

Kilka dalszych pa' - np. dr Gabriela Balicka, ZoÞa Sokolnicka czy Józefa

Szebeko - dzia$a$o w ruchu narodowym. Jedn& z nich by$a Maria Holder-

-Eggerowa, ziemianka z powiatu w#growskiego, niezwykle aktywna na

polu pracy spo$eczno-politycznej i o wiatowo-charytatywnej, zarówno na

terenie powiatu i Podlasia, jak i w skali ogólnopolskiej. Wchodzi$a w sk$ad

zarz&dów dziesi&tków organizacji, piastowa$a mandat pos$a na Sejm RP,

zasiada$a w kierowniczych gremiach Stronnictwa Narodowego i Narodowej

Organizacji Kobiet. Jej dzia$alno ! podlega$a ró"nym, cz#sto kontrowersyj-

nym, a nawet wr#cz krzywdz&cym ocenom, pozostawi$a jednak po sobie

pami#! kobiety niezwykle zaanga"owanej, czynnej, wszechobecnej,

walcz&cej czynem i s$owem o idea$y, które jej przy wieca$y.

Maria Holder-Eggerowa urodzi$a si# w 1875 r. w Krzemie'czuku

na Ukrainie jako córka Teodora Szrettera i Ludmi$y z Bartkiewiczów 1 .

Ojciec, rolnik z zawodu pochodzi$ z Górnego (l&ska, a po przeniesieniu

1 Parlament Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1927. Pod red. H. Mo cickiego i W. Dzwonkow-

skiego, Warszawa 1928, s. 88. Dok$adnej daty urodzenia nie uda$o si# ustali!. Wed$ug aktu

mierci spisanego 19 maja 1941 r. w Korytnicy przez ks. Teodora Jastrz#bskiego (Archi-

wum paraÞi rzym-kat. pw. w. Wawrzy'ca, wpis nr 48), matka nosi$a nazwisko panie'skie

Weckemann.

ARTYKU Y I ROZPRAWY

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: