dziennik oświatowy z 22.10.2008pdf.pdf

œroda, 22 paŸdziernika 2008 roku

Warszawa

gazeta kolportowana

poprzez internet:

www.gazetaszkolna.edu.pl

wydaje Formacja „Tworzywo”

5 stron, edycja A

Seksapil ciała pedagogicznego

Rz¹d wycofał siê

ze zmian w pensum

W wyniku negocjacji rz¹d przyj¹ł pro-

pozycjê zwi¹zkowców z ZNP – dodatko-

wych zajêæ wychowawczych dla nauczy-

cieli zamiast zwiêkszenia pensum.

Od 1 wrzeœnia 2009 r. zwiêkszy siê

o jedn¹ liczba godzin rejestrowanych,

przeznaczonych na tzw. zajêcia wspoma-

gaj¹ce, czyli wyrównawcze oraz dla

uczniów uzdolnionych. Liczba zajêæ do-

datkowych wzroœnie, zgodnie z wczeœniej-

szymi zało¿eniami, do 4 godzin w 2012 r.

w przypadku nauczycieli podstawówek

i gimnazjów, i do 2 – w przypadku nauczy-

cieli szkół ponagimnazjalnych.

Natomiast lekcje wychowawcze na-

uczyciele bêd¹ mogli przeznaczyæ m.in.

na dodatkow¹ pracê z uczniami cierpi¹cy-

mi na dysleksjê, zajêcia z uczniami szcze-

gólnie uzdolnionymi, zajêcia artystyczne,

wycieczki do teatru.

Rz¹d tłumaczy zmianê decyzji tym, ¿e

jednak okazało siê, ¿e zwiêkszenie wy-

miaru godzin pensum mo¿e doprowadziæ

do zwolnieñ nauczycieli z małych szkół.

Poniewa¿ dodatkowo pojawiły siê proble-

my z przyjêciem do szkół szeœciolatków,

na razie nie ma co liczyæ na zwiêkszenie

etatów dla nauczycieli. Trzeba z tym po-

czekaæ na precyzyjne regulacje prawne.

Zniechêcenie jest przypisane ludzkiej naturze jako jedno z odczuæ, które czêsto pojawia siê

w codziennym ¿yciu. Mo¿na znaleŸæ wiele jego Ÿródeł. Nie mo¿e wiêc dziwiæ fakt, ¿e

i uczniowie – bez wzglêdu na wiek – nie czuj¹ ¿adnej mobilizacji do stawiania czoła trud-

noœciom szkolnego ¿ycia. Gorzej, jeœli sprawcami tego apatycznego podejœcia do obowi¹z-

ków szkolnych s¹ nauczyciele.

Jak zniechêciæ ucznia

wiæ, by powtarzał procesy, a nie wzbogacał

paletê umiejêtnoœci? Jak zainspirowaæ go do

uników? Jak zapracowaæ na opiniê nudnej

szkoły? Jak pokazaæ uczniowi, ¿e ka¿d¹ inicja-

tywê mo¿na stłamsiæ ju¿ w zarodku?

Doprawdy sposobów jest wiele – zbyt wiele,

by je wszystkie omówiæ. Wystarczy jednak kil-

ka charakterystycznych przykładów, aby

uzmysłowiæ sobie pokutuj¹ce od wielu lat ten-

dencje. We wrzeœniu uczniowie jak zwykle

przerabiaj¹ jeden (jak¿e wytrwale wprowadza-

ny od 50 lat) temat. Moje wspomnienia z waka-

cji. Czy to jêzyk polski, niemiecki, rosyjski czy

angielski, nie wspomnê o lekcjach wychowaw-

czych – ci¹gle wertuje siê to samo. Jak spêdzi-

łeœ wakacje? Napisz opowiadanie lub list. Z mo-

ich osobistych doœwiadczeñ szkolnych pamiê-

tam, ¿e ten temat był jak upiór pocz¹tku roku

szkolnego. Bo czy to była podstawówka, czy po-

tem liceum, zawsze jedno było pewne: pierw-

sza praca i… refleksja dotycz¹ca wakacji. Oj,

¿eby to pisanie słu¿yło chocia¿ wzbogaceniu

warsztatu pisarskiego, ¿eby przy okazji na-

uczono nas nowych gatunków wypowiedzi lub

kompilacji gatunków… marzenia.

Przysłuchujê siê rozmowom obecnych

uczniów i konstatujê ze zdziwieniem, ¿e w tym

wzglêdzie raczej nic siê nie zmieniło. Niestety.

Kreatywnoœæ ucznia mo¿na zabiæ na ró¿ne

sposoby. A oto kolejny przykład. Szkolna cha-

rakterystyka bohatera. Pisze siê j¹ według

utartego schematu i bardzo czêsto nie do-

puszcza innej konstrukcji wypowiedzi. A dla-

czego nie? Dlaczego w pracach z jêzyka pol-

skiego ma pokutowaæ szablon? Czy dlatego,

¿e wymaga siê go na egzaminach zewnêtrz-

nych? Ale rozwój ucznia nie koñczy siê na eg-

zaminie. Od naszych absolwentów ¿ycie bê-

dzie wymagało elastycznoœci w działaniu, bie-

głoœci w operowaniu słowem i dostêpnymi

strukturami. Wiem, ¿e istniej¹ podstawy pro-

gramowe, treœci kształcenia, ¿e rozlicza siê

nauczycieli za złe wyniki wychowanków, ale…

coraz czêœciej te¿ utyskujemy na obni¿aj¹cy

siê poziom absolwentów.

ci¹g dalszy na str. 2

Przechowalnia dzieci

i... nauczycieli?

Œwietlice szkolne nie maj¹ szczêœcia do kolejnych reform edukacyjnych. Najstarsi czytelnicy za-

pewne pamiêtaj¹, ¿e tylko w słusznie minionych czasach PRL-u miały one swoje złote lata.

W pierwszym okresie (lata piêædziesi¹te i szeœædziesi¹te) ówczesny resort oœwiaty, d¹¿¹c

– tak¿e z przyczyn ideologicznych – do objêcia prac¹ wychowawcz¹ jak najwiêkszej liczby

dzieci, doprowadził do tego, ¿e zajêcia œwietlicowe zaczêły upodabniaæ siê do pracy na lekcji.

W YSTARCZY

ZADZWONIÆ :

0-22-839-32-44

nownie rozwinêły siê one w latach siedem-

dziesi¹tych, głównie w szkołach podstawowych,

jako odzew na zapotrzebowanie zapewnienia

opieki dzieciom w młodszym wieku szkolnym

przed i po lekcjach. W tym okresie œwietlica

szkolna stała siê wa¿nym elementem lansowa-

nego wówczas modelu szkoły opiekuñczej.

Współczeœnie głosi siê, ¿e œwietlica szkol-

na, jako wewn¹trzszkolna instytucja wycho-

wania, wspomaga i uzupełnia pracê szkoły

we wszystkich jej zakresach: opieki, oddziały-

wañ wychowawczych i dydaktycznych, jak

i zabiegów terapeutycznych. Jednak obowi¹-

zuj¹ce od wielu lat przepisy prawa oœwiato-

wego nie potwierdzaj¹ tej wa¿nej roli œwietlic

szkolnych. Na temat œwietlicy istnieje bardzo

niewiele zapisów. W ustawie o systemie

oœwiaty znajdujemy jedynie mały fragment

w art. 67. 1.: „Do realizacji zadañ statutowych

publiczna powinna zapewniæ mo¿liwoœæ ko-

rzystania z pomieszczeñ do nauki z niezbêd-

nym wyposa¿eniem; biblioteki – i na trzeciej

pozycji – œwietlicy...” Ciekawe, ¿e ustawa nie

albo skontaktowaæ siê

drog¹ mailow¹:

sekretariat@tworzywo.org.pl

ci¹g dalszy na str. 2

J ak stłamsiæ kreatywnoœæ ucznia? Jak spra-

S powodowało to spadek popularnoœci. Po-

22 paŸdziernika 2008 r. edycja A

Dziennik Oœwiatowy

Jak zniechêciæ ucznia

ci¹g dalszy ze str. 1

œciej tabele, wyniki, wytyczne.

A przecie¿ dane alarmuj¹ce o oty-

łoœci dzieci w wieku szkolnym s¹

niepokoj¹ce. Mo¿e warto wiêc za-

pomnieæ o osi¹ganiu wyników

w biegach na 800 metrów, których

siê nie æwiczyło, tylko skupiæ siê na

grach zespołowych, wycieczkach

pieszych, rajdach itd. Po co organi-

zowaæ wycieczki do du¿ego miasta,

które zaczn¹ siê i skoñcz¹ na do-

mu handlowym i McDonaldzie?

W niektórych klasach na po-

cz¹tku roku szkolnego nawet 30

proc. uczniów przedstawia zaœwiadczenia

lekarskie o trwałym zwolnieniu z wf. Dlacze-

go? Bo dzieci nie daj¹ rady wytycznym, bo

siê wstydz¹ byæ gorszymi, bo dojrzewaj¹ce

dziewczynki æwicz¹ z chłopcami. Bo czêsto

oceny z wf to dla nich jedna wielka niespo-

dzianka. Wpisuje siê je do dziennika pod ko-

Mo¿e wiêc po nauczeniu ucznia schematu

warto w kolejnych latach pokazywaæ mu, jak

bawiæ siê elementami tej wypowiedzi, jak z opi-

su odwzorowywanego z lektury uczyniæ rzecz

ciekaw¹ i daj¹c¹ satysfakcjê pisz¹cemu. Mo¿e

warto zaryzykowaæ. Nawet za cenê tego, ¿e

przy pierwszej próbie złamania schematu

otrzymamy z trudem posklejane wypowiedzi.

Z czasem jednak, kiedy nie ustaniemy w walce

o odrzucenie powtarzalnoœci, uda siê nam tak-

¿e wyeliminowaæ „gotowce” i œci¹gi. Bo uczeñ

bêdzie musiał siê œcieraæ ze œwie¿oœci¹ pomy-

słów nauczyciela. I w koñcu na studia trafiaæ

bêd¹ absolwenci ciekawi œwiata, nowych do-

œwiadczeñ edukacyjnych, poszukuj¹cy tak¿e

niestandardowych i ogranych rozwi¹zañ.

Ale czy to mo¿liwe? Dzisiaj szkoła potrafi

zniechêciæ ucznia nawet do noszenia trampek,

nie tylko do czytania lektur. Licz¹ siê coraz czê-

niec semestru, informuj¹c o nich enigma-

tycznie lub wcale.

Zgoda, uczenie dzieci jest trudne. Rodzice

zrzucaj¹ coraz wiêcej obowi¹zków na szkołê,

ale nauczycielem nie zostaje siê za karê.

KATARZYNA BOCHEÑSKA-WŁOSTOWSKA

Przechowalnia

dzieci i... nauczycieli?

2) ukoñczyła studia podyplomowe z zakresu

prowadzonych zajêæ i posiada przygotowanie

pedagogiczne lub

3) ma kwalifikacje wymagane do zajmowa-

nia stanowiska nauczyciela w danym typie

szkoły, w której prowadzone s¹ œwietlica szkol-

na lub internat..”

Ka¿dy nauczyciel, nie tylko wychowania

przedszkolnego i nauczania zintegrowanego,

ale tak¿e tak zwany „przedmiotowiec” ucz¹cy

w klasach IV – VI szkoły podstawowej, jak te¿

i w gimnazjum, najprawdopodobniej na zasa-

dzie „zesłania ducha opiekuñczego”, owym cu-

downym aktem prawa wykonawczego, podpi-

sanym przez pani¹ minister, nabêdzie tych po-

liwalentnych kompetencji opiekuna – wycho-

wawcy œwietlicy!

Przygotowywane zmiany nie wynikaj¹ jedy-

nie z chêci poprawy warunków, a co za tym

idzie jakoœci pracy œwietlic szkolnych. Jako

uwa¿ny kibic zmagañ „strony rz¹dowej” ze

„stron¹ zwi¹zkow¹” o zapisy znowelizowanej

Karty Nauczyciela, zwłaszcza we fragmencie

o pensum nauczyciela, wobec zarzutów zwi¹z-

kowców, ze jego zwiêkszenie nauczycielom

szkół podstawowych i gimnazjów, choæby tylko

o jedna godzinê, ale w kolejnych czterech la-

tach, spowoduje liczne zwolnienia z pracy –

MEN wpadło na pomysł, aby te „straty” skom-

pensowaæ uzupełnianiem etatów w œwietli-

cach szkolnych. A ¿eby uprzedziæ zarzuty, ¿e

fizyk czy biolog nie bêdzie mógł tam praco-

waæ, postanowiono, wzorem Aleksandra Ma-

cedoñskiego, jednym zapisem rozporz¹dze-

nia przeci¹æ te w¹tpliwoœci. Z urzêdu, wszyscy

nauczyciele bêd¹ mieæ kwalifikacje do pracy

w œwietlicy szkolnej! I tam „przechowaj¹ siê”

do emerytury!

ci¹g dalszy ze str. 1

zawê¿a mo¿liwoœci tworzenia jej jedynie do

szkół podstawowych i gimnazjów.

Nieco wiêcej zapisano w zał¹cznikach do

rozporz¹dzenia MEN w sprawie ramowych

statutów publicznego przedszkola oraz pu-

blicznych szkół.:

§ 7. 1. Dla uczniów, którzy musz¹ dłu¿ej

przebywaæ w szkole ze wzglêdu na czas pracy

ich rodziców (prawnych opiekunów), organi-

zacjê dojazdu do szkoły lub inne okolicznoœci

wymagaj¹ce zapewnienia uczniowi opieki

w szkole, szkoła organizuje œwietlicê.

2. W œwietlicy prowadzone s¹ zajêcia w gru-

pach wychowawczych. Liczba uczniów w gru-

pie nie powinna przekraczaæ 25, z zastrze¿e-

niem ust. 3.

3. Liczba uczniów w grupie wychowawczej

w œwietlicy zorganizowanej w szkole specjal-

nej powinna odpowiadaæ liczbie uczniów

okreœlonej w § 5 ust. 3 dla oddziału szkoły spe-

cjalnej.

§ 9. 1. Dla uczniów, którzy musz¹ dłu¿ej

przebywaæ w gimnazjum ze wzglêdu na czas

pracy ich rodziców (prawnych opiekunów),

organizacjê dojazdu do gimnazjum lub inne

okolicznoœci wymagaj¹ce zapewnienia

uczniowi opieki w gimnazjum, gimnazjum or-

ganizuje œwietlicê.

2. W œwietlicy prowadzone s¹ zajêcia w gru-

pach wychowawczych. Liczba uczniów w gru-

pie nie powinna przekraczaæ 25, z zastrze¿e-

niem ust. 3.

3. Liczba uczniów w grupie wychowawczej

w œwietlicy zorganizowanej w gimnazjum spe-

cjalnym powinna odpowiadaæ liczbie uczniów

okreœlonej w § 5 ust. 3 dla oddziału gimnazjum

specjalnego.

I to właœciwie wszystko. Najbardziej uderza

tu wymienienie okolicznoœci, które uzasadnia-

j¹ przyjêcie ucznia do œwietlicy. S¹ one głównie

dla tych, dziców lub w oczekiwaniu na terminy

dojazdu i odjazdu œrodków komunikacji, który-

mi docieraj¹ do szkoły. S¹ jeszcze, doœæ enig-

matyczne „inne okolicznoœci wymagaj¹ce za-

pewnienia uczniowi opieki w szkole”. I to wła-

œnie od lat czyni ze œwietlic szkolnych „prze-

chowalniê” dzieci. Gdy do tego doło¿ymy zna-

ne powszechnie braki właœciwie zaprojektowa-

nych i wyposa¿onych pomieszczeñ, to bêdzie-

my mieli rzeczywisty obraz œwietlic szkolnych,

jak¿e czêsto ró¿ny od opisywanych wzorców.

W projekcie przygotowywanego w tej spra-

wie rozporz¹dzenia proponuje siê zapis:

§ 24. 1. Kwalifikacje do zajmowania stanowi-

ska nauczyciela w œwietlicach szkolnych i na-

uczyciela wychowawcy w internatach posiada

osoba, która

1) uzyskała tytuł magistra lub licencjata, po

ukoñczeniu studiów wy¿szych na kierunku pe-

dagogika w specjalnoœci odpowiadaj¹cej pro-

wadzonym zajêciom, i posiada przygotowanie

pedagogiczne albo

WŁODZISŁAW KUZITOWICZ

Artykuł w pełnej wersji w wydaniu

„Gazety Szkolnej” nr 25-26 2008

22 paŸdziernika 2008 r. edycja A

Dziennik Oœwiatowy

Nasza nowa inicjatywa jest prosta, gdy jako Czytelnik skorzy-

stasz ze scenariusza lekcji z Wypo¿yczalni „Gazety Szkolnej”

to – na zasadzie niepisanej umowy – przyœlij swój konspekt,

scenariusz albo inny pomysł przydatny w dydaktyce szkolnej,

wtedy równie¿ zamieœcimy go w wypo¿yczalni, aby inni-nau-

czyciele mogli z niego korzystaæ w swojej pracy.

Poznajemy i tworzymy

scenariuszowe opisy lekcji

n Po osiemnastu latach nauczania religii w szkole

polscy rodzice uwa¿aj¹ lekcje tego przedmiotu

za wa¿ne, ale... Jak wynika z badania przeprowa-

dzonego na zlecenie „Rzeczypospolitej” przez fir-

mê ARC Rynek i Opinia, a¿ 50,8 proc. Polaków

s¹dzi, ¿e lekcje religii powinny wróciæ do salek ka-

techetycznych przy parafiach. Tylko 35 proc. ba-

danych uwa¿a, ¿e powinny zostaæ w szkole.

n „Polska“: w najwiêkszych polskich miastach na

lekcje religii nie chodzi ju¿ nawet połowa

uczniów. Powodem jest brak wiary, czasu, nie-

chêæ do katechetów, a czasem zwyczajne leni-

stwo. Coraz wiêcej uczniów gimnazjów i liceów

w du¿ych miastach rezygnuje z lekcji religii.

W jednym z łódzkich liceów z religii zrezygnowa-

ła cała klasa. Oficjalnie o problemie siê nie mówi.

n Konferencja Episkopatu Polski, obraduj¹ca

w Białymstoku opowiedziała siê za pozostawie-

niem religii w szkole. To odpowiedŸ na podawa-

ne ostatnio w mediach sonda¿e, z których wyni-

ka, ¿e jest wielu zwolenników powrotu religii do

sal katechetycznych. Zdaniem abp Józefa Mi-

chalika, przewodnicz¹cego Episkopatu, takie su-

gestie powstaj¹ w „nieodpowiedzialnych œrodo-

wiskach”.

n Na mocy rozporz¹dzenia ministra edukacji od

2010 r. w szkołach dwujêzycznych bêdzie obo-

wi¹zywaæ matura tylko po polsku. Problem doty-

czy około stu placówek. Egzamin w jednym jêzy-

ku ma ułatwiæ ¿ycie egzaminatorom i sprawdzaj¹-

cym, dla których obecny system był sporym ob-

ci¹¿eniem. Uczniowie i dyrektorzy szkół dwujê-

zycznych s¹ oburzeni; decyzja ministerstwa pod-

wa¿a sens istnienia takich szkół.

n Odło¿enia reformy, która obni¿a wiek szkolny

z 7 do 6 lat, domagali siê rodzice protestuj¹cy

pod MEN i Kancelari¹ Premiera, gdzie zło¿yli pe-

tycjê. Protest zorganizowany został przez rodzi-

ców zrzeszonych na forach internetowych Ratuj

Maluchy (www.ratujmaluchy.pl) oraz Forum Ro-

dziców (www.forumrodzicow.pl).

n „Rzeczpospolita“: Sztandarowy pomysł rz¹du

posłania szeœciolatków do szkoły mo¿e lec w gru-

zach. Powodem jest wycofanie siê rz¹du z pod-

niesienia pensum dla nauczycieli. Mirosław Hand-

ke, który dziesiêæ lat temu reformował polsk¹

szkołê twierdzi, ¿e decyzja ta oznacza pocz¹tek

rozpadania siê zapowiadanej reformy. Handke

przewiduje, ¿e wkrótce rz¹d wycofa siê równie¿

z posłania szeœciolatków do pierwszych klas.

n Poseł PO Jarosław Gowin powiedział, ¿e „sa-

morz¹dy stan¹ na głowie“, ¿eby przygotowaæ

szkoły na przyjêcie szeœciolatków. Zaznaczył, ¿e

przyspieszenie edukacji szkolnej oznacza ko-

rzyœæ finansow¹ dla lokalnych władz. Przypomi-

nał, ¿e program MEN ma charakter pilota¿owy

i zakłada wprowadzenie okresu przejœciowego,

w którym rodzice bêd¹ mogli zdecydowaæ, czy

posłaæ szeœciolatka do szkoły, czy nie.

n Wrocławscy policjanci zatrzymali mê¿czyznê

z kierownictwa jednej z legnickich wy¿szych

uczelni. Jest podejrzany o niegospodarnoœæ

i przyjêcie łapówki w wysokoœci 50 tys. zł. Zasto-

sowano wobec niego porêczenie maj¹tkowe

w wysokoœci 50 tys. zł. Ma zakaz opuszczania

kraju i zajmowania stanowiska na uczelni. Wcze-

œniej zarzuty postawiono ju¿ czterem osobom

z władz i kierownictwa uczelni.

o tworzenie całkiem czegoœ nowego, czy o prze-

twarzanie, adaptacje, modernizacje? Czy projekto-

waæ to znaczy komponowaæ? I z jakiego materiału

wyjœciowego? Czy bêdzie to własne doœwiadczenie,

wynik lektur innych scenariuszy?

Pierwotn¹ form¹ scenariusza lekcji wydaje siê

byæ osobista notatka z przebiegu udanej lekcji. Pro-

blem polega na tym, czy mamy chêæ pisaæ i projekto-

waæ scenariusze dla siebie samych, jako zapis, notat-

kê, czy chcemy opisaæ nasze doœwiadczenia dla in-

nych i poinstruowaæ ich, jak powinni przeprowadziæ

podobne zdarzenie pedagogiczne na swojej lekcji.

Warto zastanowiæ siê nad schematem operacyj-

nym scenariusza lekcji. Opisuje on bowiem najczê-

œciej sposoby działania pedagogicznego w trakcie

realizacji lekcji.

Myœlê, ¿e problem projektowania scenariusza lek-

cji jako jego treœci jest innym zagadnieniem ni¿ pro-

jektowania formy zapisu tej treœci jako formy przeka-

zu. Czym innym jest bowiem projektowanie opera-

tywnej formy scenariusza lekcji a projektowanie jego

wewnêtrznej treœci do realizacji. Warto, aby scena-

riusz był gotowym do realizacji zapisem ekspery-

mentu pedagogicznego.

Przegl¹d istniej¹cych przykładów wykazuje na

du¿¹ dowolnoœæ formalnego układu scenariuszy.

Ró¿ne ich wersje potwierdzaj¹, ¿e równie¿ w tej dzie-

dzinie jest to raczej czas poszukiwañ i prób wypraco-

wania optymalnej formuły, czytelnej dla du¿ego gro-

na nauczycieli korzystaj¹cych z tej formy wsparcia

metodycznego. Standaryzacja nie przeszkadza roz-

wijaniu i szlifowaniu nowych form scenariuszowych,

ale jest potrzebna dla uporz¹dkowania i odró¿nienia

wersji mistrzowskich od bubli, bowiem w ka¿dej sza-

nuj¹cej siê profesji istniej¹ standardy pozwalaj¹ce

oceniæ wykonywan¹ pracê pod k¹tem rzemieœlniczej

poprawnoœci.

Scenariusz jako styl piœmiennictwa

metodyczno-podrêcznikowego

Pytanie pragmatyczne brzmi: jak przeprowadziæ

efektywn¹ lekcjê, nios¹c¹ najbardziej optymalny

przekaz i asymilacjê wiedzy oraz umiejêtnoœci. Pro-

szê zwróciæ uwagê na wytłuszczenia. Oba dostar-

czaj¹ całej „filozofii” wyznaczaj¹cej właœciwy charak-

ter scenariuszy pedagogicznych. Pierwsze pogru-

bienie wskazuje na archetyp – pedagog był osob¹

prowadz¹c¹, zatem scenariusz ma prowadziæ na-

uczyciela i ucznia. Drugie wytłuszczenie wskazuje na

optymalny przekaz, bowiem scenariusz jest prób¹

zapisu, jak tego dokonaæ. Je¿eli nauczyciele maj¹

w efektywny sposób przeprowadzaæ, wprowadzaæ,

prowadziæ uczniów po œwiecie wiedzy o rzeczywisto-

œci i wytworach ludzkiej cywilizacji oraz doprowa-

dzaæ do zdobycia jak najwiêkszej liczby umiejêtnoœci

¿yciowych, to nale¿y dostarczaæ im jak najwiêkszej

liczby przewodników pokazuj¹cych najlepsze sposo-

by dotarcia do tych¿e celów. Scenariusze staraj¹ siê

zintegrowaæ wszystkie uwagi metodyczno-dydak-

tyczne w jednym miejscu.

Przyjrzyjmy siê naturze scenariusza i proble-

mom zwi¹zanym z jednej strony z jego specyficzn¹

form¹ zapisu dydaktyczno-metodycznego i trudno-

œciami z tym zwi¹zanymi, a z drugiej problemami

dotycz¹cymi właœciwego odczytywania i umiejêt-

noœciami zastosowania metodyki scenariuszy w co-

dziennej praktyce szkolnej.

Scenariusze zwykle staraj¹ siê przekazaæ metod¹

„krok po kroku” to, co powinno nast¹piæ na lekcji

w wyniku zastosowania zabiegów z repertuaru sztu-

ki nauczania. Scenariusze ró¿niæ bêd¹ siê rodzajem

proponowanych i zastosowanych metod dydaktycz-

nych. Ogólnie ujmuj¹c: scenariusze pedagogiczne

upodabniaj¹ siê i ró¿nicuj¹ miêdzy sob¹ ze wzglêdu

na: proponowane metody dydaktyczne przekazu i ro-

dzaju zadawanych æwiczeñ, treœæ przedmiotow¹

oraz sposób zapisu i kompozycjê.

Scenariusze pedagogiczne lekcji

priorytetem nowej edukacji

W oœwiacie, podobnie jak w innych dziedzinach

ludzkiej aktywnoœci, poœwiêca siê wiele czasu zagad-

nieniu efektywizacji pracy. Pragmatyczne pytanie

brzmi: jak efektywnie uczyæ w trakcie edukacji szkol-

nej? W literaturze oœwiatowej instrukcje metodyczne

maj¹ rozmaite nazwy, pocz¹wszy od planów lekcji,

przez konspekty lekcji, po interesuj¹ce nas tu scena-

riusze. Nie ma jednak jednolitego standardu dla ¿ad-

nej z form opisuj¹cych sposób przeprowadzenia

efektywnej lekcji. Pojawia siê pytanie: czy w ogóle

potrzebna jest uniformizacja formalno-metodyczna?

Z pewnoœci¹ jednak praktyka wymusza zwykle okre-

œlenie ramowego standardu.

Czy scenariusze lekcji s¹ czymœ szczególnie no-

wym w dziedzinie sposobu zapisywania instrukta¿u,

jak przeprowadziæ lekcjê? Je¿eli przyj¹æ, ¿e s¹ one

wypadkow¹ wszystkich współczesnych poszukiwañ

i osi¹gniêæ w dziedzinie dydaktyki pojmowanej jako

sztuka efektywnego nauczania, to mo¿na powie-

dzieæ zdecydowanie – tak. Pisaniu scenariuszy jako

formy zapisu instrukcji metodyczno-pedagogicznej

przyœwiecało wiele szczegółowych idei edukacyj-

nych. Szczególnie wpłynêła na ten proces idea „me-

tod aktywizuj¹cych w nauczaniu,” pozwalaj¹ca na-

uczaæ aktywnie, a nie bierno-receptywnie.

Mo¿esz skorzystaæ z naszego pomysłu, w zamian przyœlij własny.

Czekamy na propozycje Pañstwa rozwi¹zañ metodycznych.

e-mail: gazeta.szkolna@tworzywo.org.pl

J ak projektowaæ scenariusz lekcji? Czy chodzi tu

22 paŸdziernika 2008 r. edycja A

Dziennik Oœwiatowy

Wystrzałowa lekcja

W opinii publicznej (według raportu CBOS 2004) zawód nauczyciela kojarzony jest z zawo-

dem zaufania publicznego czyli takim, który darzony jest specjalnym zaufaniem i wypełnia-

j¹cym wa¿n¹ misjê społeczn¹. Według raportu osoby wykonuj¹cego go powinny kierowaæ

siê nienagann¹ postaw¹ moraln¹.

C entrum Nauki Kopernik i Fundacja

Partners Polska zapraszaj¹ nauczycieli

do udziału w konkursie „Wystrzałowa lek-

cja”. Konkurs na scenariusz lekcji z u¿yciem

eksperymentu jest skierowany do nauczycie-

li biologii, chemii i fizyki ze szkół gimnazjal-

nych i ponadgimnazjalnych.

Zadaniem dla uczestników jest wymyœle-

nie i przygotowanie autorskich lekcji, opar-

tych na doœwiadczeniach, ukazuj¹cych obec-

noœæ nauki w ¿yciu codziennym.

Scenariusze lekcji nale¿y przesyłaæ na

formularzu zgłoszeniowym (nale¿y go po-

braæ ze strony organizatora) pod nr faksu:

+48-022-492-05-00 w terminie od 3 wrzeœnia

do 15 listopada 2008 r. Rozstrzygniêcie kon-

kursu nast¹pi 15 grudnia.

Laureaci konkursu zostan¹ wyłonieni

w dwóch etapach. W pierwszym etapie spo-

œród zgłoszonych do konkursu scenariuszy

zostanie wybranych 15 najlepszych (5 na

ka¿dy przedmiot). Ka¿dy wybrany scena-

riusz zostanie nagrodzony publikacj¹ na

stronie internetowej Centrum Nauki Koper-

nik (organizatorzy uwzglêdniaj¹, oczywi-

œcie, honorarium autorskie). Nastêpnie z wy-

branych w I etapie 15 scenariuszy zostanie

w drugim etapie wyłonionych 3 głównych

zwyciêzców. Laureaci otrzymaj¹ nagrody

rzeczowe, a ich prace zostan¹ tak¿e opubli-

kowane w czasopismach: „Chemia w Szko-

le”, „Biologia w Szkole”, „Fizyka w Szkole”.

Pytania nale¿y kierowaæ pod adresem:

konkurs@kopernik.org.pl. Wiêcej informa-

cji na stronach: www.kopernik.org.pl oraz

www.promocjanauki.pl

Seksapil ciała pedgogicznego

wieczór kanału telewizyjnego, który nie

traktowałby telewidza jak bezmyœln¹ istotê ma-

j¹c¹ pod czaszk¹ zamiast mózgu w najlepszym

przypadku siano, trafiłam na program „Mam

talent”. Nie miałam najmniejszej ochoty ani

przez chwilê ogl¹daæ tego programu gdyby nie

fakt, ¿e prowadz¹cy właœnie zapowiedzieli wy-

stêp piêcioosobowej ¿eñskiej grupy taneczno-

-wokalnej z Wałcza, w której były dwie czy trzy

nauczycielki.

Zobaczyłam nie pierwszej ju¿ młodoœci ko-

biety z mocno wyeksponowanym, powiedzmy

oglêdnie, seksapilem. Dwie z nich ubrane by-

ły w krótkie spodenki, które nie przykrywały

w całoœci poœladków, co bardzo dokładnie

zdołały pokazaæ kamery œledz¹ce wystêp.

Panie równie „seksownie”, jak były ubrane,

poruszały siê na scenie, eksponuj¹c ponad

miarê swoj¹ kobiecoœæ. W pełni œwiadome

swoich atutów starały siê je za wszelk¹ cenê

wykorzystaæ, by przekonaæ jury. Reakcja pa-

nów prezenterów i jedynego mêskiego jurora

była oczywista – niedwuznaczne komentarze

i niejednoznaczne propozycje. Pomysł wyko-

rzystania golizny okazał siê skuteczn¹ stra-

tegi¹. Grupa przeszła do dalszej czêœci elimi-

nacji. Jednak nie to jest najwa¿niejsze.

O wiele istotniejsze od oceny poziomu takich

programów jest pytanie, czy bior¹ce udział

w wystêpie nauczycielki nie tylko nie przekro-

czyły zasad dobrego smaku, ale czy nie naru-

szyły zasad etycznych, które wprawdzie nie zo-

stały zapisane (a szkoda!), ale powinny w tym

zawodzie obowi¹zywaæ. Nauczyciele nie tylko

przekazuj¹ wiedzê swoim uczniom. Powinni byæ

zarazem ich wychowawcami. To oni obok rodzi-

ców maj¹ wprowadzaæ dzieci w œwiat wartoœci

i pokazywaæ im ku czemu – jako ludzie – powin-

ni d¹¿yæ. Tego przynajmniej jako matka oczeku-

jê od nauczycieli moich dzieci. I przyznam, ¿e

nie chciałabym, ¿eby po wystêpie w telewizyj-

nym show panie nauczycielki miały stycznoœæ

z moim dzieckiem. Co bowiem dobrego mogło-

by wynikn¹æ z tego kontaktu? Je¿eli dotychczas

przekonywały dzieci, ¿e sukces ¿yciowy człowie-

ka zale¿y od jego wiedzy, od bogactwa jego wnê-

trza, od szlachetnoœci charakteru, to po wystê-

pie telewizyjnym przekaz ten bêdzie brzmiał

fałszywie.

Bycie nauczycielem to coœ wiêcej ni¿ praca

od dzwonka do dzwonka. To, na ile skuteczne

bêd¹ działania wychowawcze nauczycieli, za-

le¿y przede wszystkim od autentycznoœci ich

przekazu, od tego, na ile ich słowne deklaracje

oraz to, czego od uczniów wymagaj¹, pozosta-

j¹ w zgodzie z ich postêpowaniem. Nauczyciel

ma prawo do ¿ycia prywatnego, ale je¿eli de-

cyduje siê na publiczny wystêp w telewizji,

w którym w sposób poœredni przekazuje ko-

munikat sprzeczny z wychowawcz¹ misj¹

szkoły, to przestaje to byæ jego prywatn¹ spra-

w¹. Takie postêpowanie powinno podlegaæ nie

tylko os¹dowi bezpoœredniego zwierzchnika

tych pañ, lecz tak¿e stanowiæ wystarczaj¹c¹

podstawê do podjêcia przez niego działañ dys-

cyplinarnych.

W wychowaniu młodego pokolenia słowne

deklaracje niewiele znacz¹. Je¿eli dzisiaj mło-

dzi ludzie zamiast o nauce myœl¹ o karierze

gwiazdy, je¿eli dziewczêta obnosz¹ siê ze swoj¹

golizn¹ na ka¿dym kroku, je¿eli dla osi¹gniêcia

zamierzonych celów eksponuj¹ przesadnie

przymioty swego ciała, to przecie¿ nie bierze siê

to z niczego. Wzorców dostarcza im ¿ycie. Do tej

pory było to głównie ¿ycie „gwiazd”. Idoli filmo-

wych i muzycznych, którzy z racji bezkrytyczne-

go uwielbienia tłumu uznali siê za półbogów,

których nie obowi¹zuj¹ normy etyczne i spo-

łeczne przewidziane dla przeciêtnych zjadaczy

chleba. Zapewne z racji tego swoistego „wyjêcia

spod prawa“ bycie gwiazd¹ jest dla młodych lu-

dzi tak atrakcyjne i tak poci¹gaj¹ce. Prze¿ywa-

j¹ przecie¿ okres buntu i sprzeciwu wobec

norm i zasad ustalonych i akceptowanych przez

dorosłych – nic wiêc dziwnego, ¿e œwiat

„gwiazd” tak bardzo ich poci¹ga. Czym jednak

wytłumaczyæ „owczy pêd” do salwy i pieniêdzy

nauczycielek z Wałcza?

Jaki komunikat wysyłaj¹ do swoich uczniów

i ich rodziców panie, które mocno roznegli¿owa-

ne, zgrabnie wywijaj¹c nogami i seksownie krê-

c¹c pupami, wystêpuj¹ przed kamerami ogól-

nopolskiego programu telewizyjnego? Czy ich

wychowankowie nie maj¹ prawa czuæ za¿eno-

wania z powodu takiego wystêpu?

Oczekujê od dyrektora szkoły, w której ucz¹

nauczycielki bior¹ce udział w telewizyjnym

show, jednoznacznej reakcji w odpowiedzi na

ich wystêp. Trzeba daæ wyraŸny sygnał innym

wychowawcom młodzie¿y, jakie zachowania s¹

dopuszczalne, a jakie nie bêd¹ w ¿adnym razie

akceptowane przez społeczeñstwo. Powinno to

byæ wprawdzie oczywiste dla osób wykonuj¹-

cych ten zawód zaufania publicznego, ale jak wi-

daæ nie jest. Odwoływanie siê do sumienia czy

do poczucia misji w sytuacji, gdy wielu nauczy-

cieli traktuje wykonywan¹ przez siebie pracê

jak zło konieczne, mo¿e okazaæ siê nieskutecz-

ne. Gdy brak drogowskazu w postaci kodeksu

etycznego, tylko ostra i natychmiastowa re-

strykcja mog¹ stanowiæ sygnał dla innych jak

nie nale¿y postêpowaæ.

Jako obywatelka œwiadoma odpowiedzialno-

œci dorosłych stanowczo sprzeciwiam siê, by

tañcz¹ce w przykrótkich spodenkach kobiety

były dopuszczane do wychowywania młodego

pokolenia. Jestem te¿ bardzo ciekawa opinii

MEN i zwi¹zków zawodowych odnoœnie do

przedstawionej przeze mnie kwestii.

Próbna matura w 2009

próbnego egzaminu maturalnego

w styczniu 2009 r. Egzaminy odbêd¹ siê

w dniach 9–14 stycznia.

Pi¹tek 9 stycznia maturzyœci rozpoczn¹

od egzaminu z jêzyka polskiego na pozio-

mie podstawowym. Egzamin z polskiego na

poziomie rozszerzonym odbêdzie siê w œro-

dê, 14 stycznia. W poniedziałek, 12 stycznia,

odbêdzie siê matura próbna z jêzyka obce-

go nowo¿ytnego, dzieñ potem egzamin z wy-

branego przedmiotu.

Centralna Komisja Egzaminacyjna prze-

ka¿e szkołom wydrukowane arkusze do

matury próbnej z jêzyka polskiego na pozio-

mie podstawowym oraz płyty CD z materia-

łami pomocniczymi (modele odpowiedzi, ta-

blice ze wzorami z przedmiotów œcisłych, ko-

lorowe mapy z geografii, arkusze dla

uczniów z dysfunkcjami wzroku i słuchu)

oraz nagraniami do jêzyków. Szkoły maj¹

drukowaæ arkusze we własnym zakresie (z

wyj¹tkiem arkuszy do jêzyka polskiego do

poziomu podstawowego).

MAGDALENA MYTNIK

Z upełnie przypadkowo, poszukuj¹c w sobotni

D yrektor CKE poinformował o terminach

21 paŸdziernika 2008 r. edycja A

Dziennik Oœwiatowy

320 ton ¿ywnoœci trafi

do najbardziej potrzebuj¹cych dzieci

W ostatni weekend wrzeœnia w ponad 1600 sklepach od-

była siê ogólnopolska zbiórka ¿ywnoœci, która jest czêœci¹

programu społecznego „Podziel siê Posiłkiem”. Dziêki

hojnoœci i ofiarnoœci Polaków zebrano 320 ton ¿ywnoœci,

która w najbli¿szym czasie zostanie przekazana organiza-

cjom i instytucjom zajmuj¹cym siê do¿ywianiem dzieci.

Organizatorem zbiórki były Banki ¯ywnoœci a współorga-

nizatorami firma Danone i Fundacja Polsat.

30 wrzeœnia pani Krystyna Szumilas, sekretarz stanu w MEN, przedstawi-

ła stronie zwi¹zkowej propozycje nowego nadzoru pedagogicznego. Do dziœ

nie wiedziałem, ¿e zwi¹zki zawodowe nadzoruj¹ merytoryczn¹ pracê resortu

oœwiaty. Dot¹d ¿yłem w przekonaniu, ¿e organizacje te s¹ powołane do obro-

ny praw pracowniczych osób zatrudnionych w szkołach, a tu okazuje siê, ¿e s¹

tak¿e kompetentne do dokonywania oceny projektów zmian w sprawowaniu

przez rz¹d nadzoru pedagogicznego nad poprawnoœci¹ realizacji swych misji

przez szkoły i inne placówki oœwiatowo-wychowawcze.

Edukacja pod

zwi¹zkowym nadzorem

C ała Polska zaanga¿owała siê w pomoc w dniach 26 i 27

wrzeœnia br. Dziêki zaanga¿owaniu ponad 30 000 wolon-

tariuszy Banków ¯ywnoœci, a przede wszystkim dziêki nie-

zwykłej hojnoœci nas wszystkich, zebrano 320 ton artykułów

spo¿ywczych. ¯ywnoœæ – bezpoœrednio po posegregowaniu,

przeliczeniu i zabezpieczeniu w magazynach – bêdzie stop-

niowo przekazywana przez Banki ¯ywnoœci na rzecz organi-

zacji i instytucji zajmuj¹cych siê do¿ywianiem dzieci.

– Zebraliœmy naprawdê du¿o ¿ywnoœci, na któr¹ ju¿ czeka

tak wiele dzieci – mówi Marek Borowski, prezes Federacji

Polskich Banków ¯ywnoœci. – Zbiórka

¿ywnoœci „Podziel siê Posiłkiem” to

ju¿ tradycja – co roku wiêksza

liczba wolontariuszy jest z na-

mi, co roku wiêcej ludzi rozu-

mie, ¿e warto pomagaæ.

Zbiórka ¿ywnoœci jest wa¿-

nym elementem programu

„Podziel siê Posiłkiem”, którego

głównym celem jest przeciwdzia-

łanie zjawisku niedo¿ywienia dzieci

w Polsce. Do tej pory w ramach Ogólnopolskich Zbiórek

¯ywnoœci „Podziel siê Posiłkiem” zebrano ponad 800 ton ¿yw-

noœci, która została przekazana do organizacji i instytucji na

co dzieñ zajmuj¹cych siê do¿ywianiem dzieci. Współpracuj¹

one na stałe z Bankami ¯ywnoœci; s¹ wœród nich szkoły, œwie-

tlice, domy dziecka, towarzystwa przyjaciół dzieci oraz sto-

warzyszenia pomagaj¹ce dzieciom i młodzie¿y. Potrzebuj¹-

cych jest bardzo wielu, szczególnie w rejonach zagro¿onych

wysokim bezrobociem. Tam w zakresie do¿ywiania dzieci

jest jeszcze bardzo wiele do zrobienia.

– Cieszê siê, ¿e w tym roku znowu mogliœmy liczyæ na do-

bre serca Polaków, którzy zechcieli siê przył¹czyæ do progra-

mu „Podziel siê Posiłkiem”. Bardzo wiele osób pamiêta o tym,

¿e koniec wrzeœnia to czas dzielenia siê posiłkiem. S¹ z nami

zarówno gwiazdy telewizji i sceny, jak i osoby niezamo¿ne.

Dziêki nim rezultaty zbiórki s¹ imponuj¹ce. Wspólnie przy-

czyniamy siê do tego, ¿e przez wiele dni tysi¹ce dzieci bêd¹

miały zapewniony nie tylko pełnowartoœciowy posiłek, ale

i poczucie bezpieczeñstwa – mówi Przemek Pohrybieniuk,

dyrektor ds. Relacji Zewnêtrznych, Członek Zarz¹du firmy

Danone, która jest inicjatorem i organizatorem programu

„Podziel siê Posiłkiem”.

W warszawskich marketach do udziału w zbiórce nama-

wiały osoby znane i lubiane. W tym roku wolontariusze Ban-

ku ¯ywnoœci SOS w Warszawie otrzymali wsparcie miêdzy

innymi od: Odetty Moro-Figurskiej, Ilony Felicjañskiej, Tere-

sy Lipowskiej, Stefana Friedmana, Jolanty Fajkowskiej,

Agnieszki Rylik, Gra¿yny Wolszczak i Marty Wiœniewskiej

„Mandaryny”.

Organizatorzy i partnerzy zbiórki składaj¹ serdeczne po-

dziêkowania wszystkim, którzy zaanga¿owali siê w zbiórkê.

Wiêcej o programie na stronach: www.podzielsieposilkiem.pl

i www.bankizywnosci.pl

Oto co przedstawiła Pani Sekretarz przedstawicielom „pi¹tej władzy” nasze-

go pañstwa: Według nowych zało¿eñ nadzór pedagogiczny powinien miêdzy

innymi dostarczaæ rzetelnych informacji o pracy szkół oraz umo¿liwiaæ porów-

nanie szkół, dostarczaæ informacji niezbêdnych do budowania pañstwowej i lo-

kalnej polityki oœwiatowej, wpływaæ na poprawê, doskonalenie procesu wspo-

magania szkół w osi¹ganiu wysokich efektów kształcenia, opieki i wychowania

oraz wpływaæ na wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez eliminowanie

rozbie¿noœci w standardach pracy poszczególnych szkół.

Ciekawe, czy reprezentanci owej „strony zwi¹zkowej” zaakceptowali te

zmiany. Przyjmujê, ¿e to co siê zdarzyło 30 wrzeœnia zapowiada, ¿e naprawdê

idzie nowe w nadzorze. Ju¿ widzê oczyma wyobraŸni, jak w niedalekiej przy-

szłoœci kuratorzy oœwiaty zatwierdzaj¹ u prezesów swoich okrêgowych, regio-

nalnych, czy jak one tam siê jeszcze nazywaj¹, struktur zwi¹zkowych prioryte-

ty i plany roczne nadzoru pedagogicznego. Zastanawiam siê, czy nie powinni

mieæ one tak¿e decyduj¹cego wpływu na zatrudnianie wizytatorów, od których

przecie¿ jakoœæ tego nadzoru bêdzie zale¿ała. A gdy zastanowiæ siê jeszcze głê-

biej, to mo¿na dojœæ do wniosku, ¿e powoli rz¹d uchyla r¹bka tajemnicy, na

czym ma polegaæ zamiar likwidacji kuratoriów. Wygl¹da na to, ¿e wszystko

zmierza w kierunku zast¹pienia ich odpowiednimi ogniwami zwi¹zków zawo-

dowych.

Morze to i lepiej? Bo obecna sytuacja jest dla dyrektorów szkół nie do wy-

trzymania. Na przykład w województwie łódzkim pani kurator Wiesława Ze-

wald ogłosiła tylko 4 priorytety nadzoru pedagogicznego na nowy rok szkolny.

W tym jeden, którego zapewne nawet najstarsi górale, a nie tylko dyrektorzy

szkół zawodowych, nijak zoperacjonalizowaæ nie potrafi¹. Oto jego treœæ:

kształcenie zawodowe i ustawiczne w zakresie propagowania szkolnictwa za-

wodowego i upowszechniania modułowych programów kształcenia. A gdyby

ju¿ teraz musiała przyjœæ z tym do – na przykład – przewodnicz¹cego Sekcji

Regionalnej Oœwiaty i Wychowania NSZZ „Solidarnoœæ” w Łodzi, to on, jako

były nauczyciel praktycznej nauki zawodu w warsztatach szkolnych, na pewno

by tego nie puœcił

WŁODZISŁAW KUZITOWICZ

A mo¿e ktoœ z Szanownych Czytelników potrafi jednak przeprowadziæ egze-

gezê owego „szyfrogramu” łódzkiej Kurator oœwiaty? Czekam na listy w tej

sprawie. Najtrafniejsze interpretacje nagrodzê ksi¹¿k¹ „Mierzenie jakoœci

pracy szkoły” autorstwa Ireny Dzierzgowskiej i Stefana Wlazło. Proszê pisaæ

pod adresem: wlokuz9@gmail.com

Gazeta informacyjna i publicystyczna, przeznaczona

dla nauczycieli, uczniów i rodziców

Redaguje Zespół „Gazety Szkolnej”, rysunki: Maciej Trzepałka

Adres redakcji: 01-563 Warszawa, ul. Feliñskiego 44

tel.: 0-22-839-54-31, 0-22-817-00-56, tel./faks: 0-22-839-32-44

Wydaje: Formacja „Tworzywo”

e-mail: dziennik@gazetaszkolna.edu.pl

strony w internecie: www.gazetaszkolna.edu.pl; www.tworzywo.org.pl

Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zwrotu zamówionych materiałów,

aniezatwierdzonych do druku. Materiałów niezamówionych nie zwracamy. Honoraria wypłacamy autorom tek-

stów zamówionych albo uzgodnionych zredakcj¹, po ich opublikowaniu. Nie odpowiadamy za treœæ zamiesz-

czanych reklam iogłoszeñ.

Z internetowej strony Ministerstwa Edukacji Narodowej dowiedziałem siê, ¿e

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: