S.Kryszewski - Mechanika kwantowa - zadania.pdf

(510 KB) Pobierz
57182765 UNPDF
3.10.2004
Zadania domowe: Seria 1
1
Zadania domowe: Seria 1
Zadanie 1.1. (Macierze Pauliego cz.1)(1.43)
Znale¹¢ unormowane wektory wªasne i warto±ci wªasne dla operatorów
!
!
0 1
1 0
0 i
i 0
x =
y =
Zadanie 1.2. (Macierz S y spinu 1)(1.44)
Dany jest wypisany obok operator.
0
@ 0 p
2
0
1
A
S =
p
0 p
A.) Zbada¢, czy operator ten jest hermitowski.
B.) Obliczy¢ warto±ci wªasne tego operatora.
C.) Znale¹¢ odpowiednie wektory wªasne.
2
2
0
p
2
0
Zadanie 1.3. (Operatory i ich wªasno±ci)(1.1)
Niech A oraz B b¦d¡ operatorami. Sprowadzi¢ do prostszej postaci wyra»enie:
B 2 +( A B )( A + B ) A 2 :
Zadanie 1.4. (Elementarne wªasno±ci operatorów)(1.2)
Wykaza¢, »e o ile istniej¡ operatory odwrotne do operatorów A i B to speªniona jest relacja
( AB )
1 A
1 .
Zadanie 1.5. (Hermitowsko±¢ i unitarno±¢ operatorów)(1.3)
Wykaza¢, »e:
A.) Warto±ci wªasne operatora hermitowskiego s¡ rzeczywiste.
B.) Wektory wªasne j f 1 i i j f 2 i odpowiadaj¡ce dwóm ró»nym warto±ciom wªasnym s¡ ortogo-
nalne.
Zadanie 1.6. (Hermitowsko±¢ i unitarno±¢ operatorów)(1.4)
Zbada¢ hermitowsko±¢ nast¦puj¡cych operatorów:
a : ) A + A
y
; b : ) AA
y
;
c : ) A A
y
; d : ) i ( A A
y
) ;
gdzie A jest dowolnym operatorem liniowym.
Zadanie 1.7. (Hermitowsko±¢ i unitarno±¢ operatorów)(1.5)
Zbada¢ hermitowsko±¢ nast¦puj¡cych operatorów:
a : ) H + K
y
; b : ) HK
y
; c : ) HKH; d : ) H n ;
h
H; K
i
h
i
h
i
H; K
H; K
e : )
+ ; f : )
; g : ) i
;
gdzie H i K s¡ dowolnymi operatorami hermitowskimi, za±
;
oraz
;
+ oznaczaj¡ odpowied-
nio komutator i antykomutator dwóch operatorów.
S.Kryszewski
MECHANIKA KWANTOWA
1
1 = B
57182765.005.png 57182765.006.png
3.10.2004
Zadania domowe: Seria 1
2
Zadanie 1.8. (Hermitowsko±¢ i unitarno±¢ operatorów)(1.6)
Niech H b¦dzie operatorem hermitowskim, dla którego istniej¡ operatory odwrotne H
1 oraz
( H
y
)
1 . Udowodni¢, »e
a : ) ( H
y
)
1 = ( H
1 )
y
; b : ) ( H
y
)
1 = H
1 :
Zadanie 1.9. (Hermitowsko±¢ i unitarno±¢ operatorów)(1.9)
Jakie warunki musz¡ speªnia¢ operatory hermitowskie K i H , na to, aby operator A = H + iK
byª operatorem:
a : ) normalnym ;
b : ) unitarnym ;
c : ) speªniaj¡cymrelacj¦ :
h
A
y
; A
i
= 2 C:
gdzie C jest pewnym ustalonym (znanym) operatorem.
Zadanie 1.10. (Hermitowsko±¢ i unitarno±¢ operatorów)(1.10)
Jaki warunek (warunki) musi speªnia¢ operator hermitowski na to, aby jednocze±nie byª unitarny.
Omówi¢ uzyskane wyniki.
Zadanie 1.11. (Funkcje operatorowe, itp.)(1.35)
Zakªadamy, »e istnieje operator A
1 odwrotny do danego. Udowodni¢ przez indukcj¦,
»e: ( A n )
1 =( A
1 ) n .
Zadanie 1.12. (Funkcje operatorowe, itp.)(1.36)
Wykaza¢ relacj¦ A B n A
1 =
A B A
1
n
.
Zadanie 1.13. (Funkcje operatorowe, itp.) (1.37)
Zakªadamy, »e dla danego operatora A istnieje operator (1 A )
1 . Pokaza¢, »e
X
1
(1 A )
1 =
A n :
n =0
Zadanie 1.14. (Funkcje operatorowe, itp.)(1.38)
Niech A; B operatory. 2 C, za± n 2 N. Pokaza¢, »e zachodzi zwi¡zek
e A B n e
A =
h
e A Be
A
i
n
:
Zadanie 1.15. (Funkcje operatorowe, itp.)(1.39)
Udowodni¢, »e zachodzi nast¦puj¡ca relacja operatorowa:
e A Be
A = B +
h
A; B
i
+ 2
2!
h
A;
h
A; B
ii
+ 3
3!
h
A;
h
A;
h
A; B
iii
+ ::::::;
gdzie 2 C. Zwró¢my uwag¦, »e relacja ta przypomina rozwini¦cie Taylora.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
S.Kryszewski
MECHANIKA KWANTOWA
2
57182765.007.png
3.10.2004
Zadania domowe: Seria 2
3
Zadania domowe: Seria 2
Zadanie 2.1. (Hermitowsko±¢ i unitarno±¢ operatorów)(1.11)
Niech A hermitowski. Zbada¢ unitarno±¢ operatora B =exp( iA ), gdzie 2 C.
Zadanie 2.2. (Elementarne wªasno±ci komutatorów)(1.13)
Udowodni¢ nast¦puj¡ce relacje komutacyjne:
a : )
A; B
=
B; A
;
b : )
A; a
= 0 ;
c : )
( aA bB ) ; D
= a
A; D
b
B; D
;
d : )
AB; D
= A
B; D
+
A; D
B;
e : )
A; BC
= B
A; C
+
A; B
C
f : )
A 2 ; B
= A
A; B
+
A; B
A:
gdzie a i b s¡ dowolnymi liczbami zespolonymi.
Zadanie 2.3. (Elementarne wªasno±ci komutatorów)(1.14)
Nast¦puj¡ce komutatory sprowadzi¢ do prostszej postaci:
a : )
( A B ) ; ( A + B )
;
b : )
( A ) ; ( B + )
; 2 C
;
c : )
( A B ) ; ( A + B )
+ ;
gdzie
A; B
+ = AB + AB jest tak zwanym antykomutatorem dwóch operatorów.
Zadanie 2.4. (Elementarne wªasno±ci komutatorów)(1.15)
Obliczy¢ sum¦ komutatorów:
A; B
; C
+
B; C
; A
+
C; A
; B
:
Zadanie 2.5. (Elementarne wªasno±ci komutatorów)(1.16)
Udowodni¢ to»samo±ci operatorowe:
a : )
A; B
; C
=
C;
B; A
b : )
A; B
; C
=
AB; C
+
C; BA
:
Zadanie 2.6. (Przemienno±¢ operatorów)(1.17)
Niech operator A speªnia relacj¦:
A; A
y
=1. Obliczy¢ komutator:
A 2 ; A
y
.
Zadanie 2.7. (Przemienno±¢ operatorów)(1.18)
Zbada¢ przemienno±¢ operatorów A oraz B speªniaj¡cych kolejno warunki:
a : ) [ A; B ] + =2 AB ; b : ) A = BAB
1 ;
gdzie
A; B
+ jest antykomutatorem.
S.Kryszewski
MECHANIKA KWANTOWA
3
57182765.008.png 57182765.001.png
3.10.2004
Zadania domowe: Seria 2
4
Zadanie 2.8. (Przemienno±¢ operatorów)(1.19)
Niech operator A b¦dzie przemienny z operatorami B oraz C . Obliczy¢ komutatory:
a : ) [ A; [ B; C ]] ; b : ) [ B 2 + C 2 ; A ] :
Zadanie 2.9. (Przemienno±¢ operatorów)(1.20)
Jakie warunki musz¡ speªnia¢ operatory A oraz B na to, aby byªy przemienne z operatorem:
C = A + B , gdzie ; 2 C.
Zadanie 2.10. (Przemienno±¢ operatorów)(1.21)
Niech K; H b¦d¡ operatorami hermitowskimi, speªniaj¡cymi relacj¦ komutacyjn¡:
[ H; K ]= 1 2 i . Okre±lamy nowy operator A = H + iK . Obliczy¢ komutatory:
a : )
A; A
y
;
b : )
A; H
; c : )
A; K
;
d : )
( A + A
y
) ; K
; e : )
K; AA
y
; f : )
A; AA
y
:
Zadanie 2.11. (Przemienno±¢ operatorów)(1.22)
Niech
=0. W punkcie a) zakªadamy istnienie B
1 odwrotnego do B . Pokaza¢, »e
a : )
A; B
1
=0 ; b : )
A; B n
=0 :
Zadanie 2.12. (Po»yteczne relacje komutatorowe)(1.23)
A oraz B s¡ pewnymi operatorami. Udowodni¢ nast¦puj¡ce stwierdzenie:
n
A; B
= ; 2 C
o
= )
n
A n ; B
= nA n 1
o
:
Zadanie 2.13. (Po»yteczne relacje komutatorowe)(1.24)
Pokaza¢, »e zachodzi nast¦puj¡ca relacja komutacyjna:
X
n
A n ; B
A n k
A; B
A k 1 :
=
k =1
Zadanie 2.14. (Po»yteczne relacje komutatorowe)(1.25)
Niech W ( x )=
P
k =0 a k x k oznacza wielomian n-tego stopnia. Wykaza¢ nast¦puj¡ce stwierdzenie:
n
A; B
o
n
W ( A ) ; B
= dW ( A )
o
= ; 2 C
= )
:
dA
Ostatnia pochodna powstaje przez zró»niczkowanie wielomianu W ( x ) po zmiennej x , a nast¦pnie
podstawienie A zamiast x .
Zadanie 2.15. (Po»yteczne relacje komutatorowe)(1.26)
Niech funkcja F ( z ) ma rozwini¦cie w szereg F ( z )=
P
1
n =0 a n z n , (szereg Taylora, gdzie a n
liczbami zespolonymi).
Niech A oraz B b¦d¡ dwoma operatorami, których komutator C =
A; B
ma wªasno±¢
A; C
=0=
B; C
:
Udowodni¢, »e:
[ A; F ( B )] = [ A; B ] dF ( B )
dB :
gdzie dF ( z ) =dz = F
0
( z ) jest pochodn¡ funkcji F ( z ).
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
S.Kryszewski
MECHANIKA KWANTOWA
4
A; B
57182765.002.png
3.10.2004
Zadania domowe: Seria 3
5
Zadania domowe: Seria 3
Zadanie 3.1. (Operatorowy model momentu p¦du)(1.42)
Niech operatory hermitowskie A , B , C speªniaj¡ nast¦puj¡ce trzy zwi¡zki komutacyjne:
h
A; B
i
= iC; ( ii )
h
B; C
i
= iA; ( iii )
h
C; A
i
= iB;
( i )
Deniujemy operator T = B + iC . Obliczy¢ nast¦puj¡ce komutatory:
h
T; T
i
h
A; T
i
h
T
; A
i
a : )
y
; b : )
; c : )
y
;
h
A 2 ; T
i
h
A; ( B 2 + C 2 )
i
d : )
; e : )
:
Zadanie 3.2. (To»samo±ci BakeraHausdora)(1.40)
Niech A; B operatory speªniaj¡ce relacje komutacyjne: [ A; [ A; B ]]=0=[ B; [ B; A ]].
Pokaza¢, »e:
a : ) e A + B = e A e B exp
1 2
A; B
;
b : ) e A + B = e B e A exp
+ 1 2
A; B
:
Zadanie 3.3. (Hermitowsko±¢ i unitarno±¢ operatorów)(1.7)
Rozwa»amy przestrze« L 2 ( a;b ) funkcji caªkowalnych w kwadracie na odcinku ( a;b ) (±ci±lej, pod-
przestrze« funkcji falowych znikaj¡cych na brzegach przedziaªu). W przestrzeni tej mamy
iloczyn skalarny
Z
b
h f; g i =
dxf
( x ) g ( x ) :
a
Udowodni¢, »e operator A F dziaªaj¡cy na tej przestrzeni i polegaj¡cy na mno»eniu f 2 L 2 ( a;b )
przez funkcj¦ F ( x )
( x )= F ( x ) f ( x )
jest hermitowski, tj. A F = A
F .
dx na przestrzeni L 2 ( a;b ) jest operatorem hermitowskim. Poda¢
peªny dowód (tzn. nie korzysta¢ z »adnych stwierdze« pomocniczych).
dx (dziaªaj¡cego w przestrzeni funkcji falowych
funkcji caªkowalnych w kwadracie z odpowiednimi warunkami brzegowymi).
Zadanie 3.6. (Operatory poªo»enia i p¦du)(1.28)
Zbada¢ przemienno±¢ nast¦puj¡cych operatorów: A = x , B = d
dx .
S.Kryszewski
MECHANIKA KWANTOWA
5
A F f
y
Zadanie 3.4. (Hermitowsko±¢ i unitarno±¢ operatorów)(1.8)
Udowodni¢, »e operator i d
Zadanie 3.5. (Operatory poªo»enia i p¦du)(1.27)
Znale¹¢ operator sprz¦»ony do operatora D x = d
57182765.003.png 57182765.004.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin