WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE TKANKI KOSTNEJ W OBRĘBIE ISTOTY KOROWEJ I GĄBCZASTEJ od strony mechanicznej tkanka kostna jest materiałem kom pozytywnym . funkcja mechaniczna kości to oddziaływanie w roli układu dźwigniowego w celu lokomocji, zapewnienia umocowania dla więzadeł, ścięgien, z którymi współpracują mięsnie. Mechaniczne własności materiału kostnego zależą od funkcji jakie on spełnia m.in. przenoszenie oraz umożliwia ruch. Istota korowa charakteryzuje się mniejszą wytrzymałością na ściskanie, zgniatanie. Kość może przystosować się do zmiany obciążenia w ten sposób że przy zwiększeniu obciążenia dochodzi do zgrubienia istoty zbitej przy zmniejszeniu np. na skutek nieczynności mm do jej ścieńczenia.
OGÓLNA BUDOWA STAWÓW CZŁOWIEKA staw to połączenie wolne kości, łączące odcinki kości, oddzielone od siebie jamą stawu, otoczone torebką stawową, wypełnione mazią stawową.
POWIERZCHNIE STAWOWE są dopasowane kształtem do siebie, wygładzone, pokryte chrząstką szklistą
TOREBKA STAWOWA otacza oba końce kości tworząc staw. Posiada dwie warstwy: zewnętrzną (włóknistą), wewnętrzną (maziową). – wydziela maź stawową. Jama stawowa – przestrzeń rozwarta między powierzchniami stawowymi a torebką stawową, mięśnie powodują jej przyciąganie lub rozciąganie
WIĘZADŁA ZEWNĘTRZNE STAWOWE zrastają się z torebką stawu. Więzadła wew stawowe łączą oba pasma kości wewnątrz torebki stawowej, hamują zbyt rozległe ruchy w stawie
STRUKTURY WEWNĄTRZSTAWOWE – krążek stawowy – chrząstki między powierzchniami stawowymi, zrośnięte z torbką
-obrąbek stawowy – otaczają brzegi powierzchni stawowej, zwiększa powierzchnię panewki
- kaletki maziowe- uchyłki błony maziowej
- więzadła śródstawowe – łączą odcinki kości stawu
ELASTYCZNOŚĆ, WYTRZYMAŁOŚĆ, ZMIANY UCISKOWE I DEGENERACJA CHRZĄSTKI STAWOWEJ zdrowa chrząstka jest w dużym stopniu rozciągliwa i daje się uciskać. Elastyczność jej jest duża, ale nie jednakowa we wszystkich jej częściach. Większa elastyczność chrząstki rozwija się zwykle w kierunku ruchu stawu, gdzie ciśnienie na staw jest skoncentrowane, a linie naprężeń przebiegają zwykle promieniście do pkt największego ucisku. Dla zapewnienia najpełniejszego kontaktu powierzchni stawowych podatność chrząstki na odkształcenia jest konieczna. Zwiększa to pole kontaktu powierzchni a także zakres ruchów. Prawie całkowite przyleganie powierzchni stawowych występuje w części łokciowo – ramiennej stawu łokciowego. W stawie siodełkowatym (nadgarstkowo – śródręcznym kciuka) chrząstka daje się odkształcać w różnych kierunkach odpowiednio do różnych płaszczyzn ruchu. Chrząstka może w pełni odzyskiwać normalny kształt po wolnieniu ucisku.
- moduł elastyczności Young’a chrząstki wynosi 0,9 kg/mm2przekroju poprzecznego
- wytrzymałość na rozciąganie – 0,7 kg/mm2
- wytrzymałość na ucisk – 1,57 kg/mm2
- wytrzymałość na działanie sił ściskających–0,35 kg/mm2
- wytrzymałość na skręcanie – 0,24kg/mm2
Chrząstka jest doskonale elastyczna dla małych obciążeń i tylko wtedy gdy obciążenie działa przez krótki czas. Chrząstka pozostaje prawdopodobnie zawsze w pewnym odkształceniu, będąc poddana stałemu obciążeniu. Przybiera swój właściwy kształt podczas spoczynku dlatego ludzie po nocy są nieco wyżsi, im dłużej chrząstka jest odciążona Tym większe uszkodzenie jej elastyczności. Ważne jest jak duży ciężar dźwiga chrząstka i jak długo go dźwiga (największe nadużywanie stawu jest przy długim staniu i utrzymaniu stawu w jednej pozycji)
Degeneracja – objawy degeneracji poprzedzone są zmianami jakości barwienia się podstawowej substancji hyalinowe; zwyrodnienie chrząstki poprzedza uszkodzenie jej głównych właściwości fizycznych tj elastyczności, jednostki wytrzymałości, np. swobodne rozmiękanie rzepki
WŁAŚCIWOŚCI BIOMECHANICZNE STAWÓW NARZĄDU RUCHU CZŁOWIEKA czynność stawu jest pierwotnie określana przez kształt i różnice w poziomach stykający się ze sobą powierzchni stawowych a szczególnie przez stopień ich dostosowania się do siebie, ale również przez sposób w jaki powierzchnie te są złączone razem. Aby powierzchnie chrząstek przyjmujących uścisk mogły się zwiększyć a rozdział sił kompresyjnych był równy chrząstka stawowa powinna wykazywać znaczną elastyczność. Są stawy w których rozległe powierzchnie stawowe ślizgają się jedna po drugiej. Są inne gdzie ruch zachodzi wokół pozastawowo umieszczonej osi. Jeszcze inne stawy mają ściśle przylegające cylindryczne powierzchnie stawowe. Wszystkie stawy mają wysoki stopień przystawalności swych powierzchni stawowych w ciele ludzkim są również stawy o dużej międzystawalności ich powierzchni stawowych pod wpływem ucisku chrząstki stawowe ulegają w nich adaptacyjnym zniekształceniom (staw kolanowy).
RODZAJE RUCHU W STAWACH zgięcie – wyprost, odwiedzenie – przywiedzenie, rotacja zew i wew.
MECHANIZM WYTWARZANIA PŁYNU STAWOWEGO płyn w stawie powstaje przez połączenie składników osocza przechodzących z krążenia na drodze dyfuzji do jamy stawu. Dyfuzja osocza odbywa się przez barierę naczyniowo – maziówkową, woda i związki małocząsteczkowe przechodzą przez tą barierę łatwo i w obu kierunkach. Transport substancji odżywczych (fruktozy i aminokwasów) odbywa się jednokierunkowo w kierunku jamy stawowej. Transport białek przez błonę maziową ma charakter wybiórczy i zależy od masy cząsteczkowej. Niektóre składniki płynu stawowego są wytwarzane w obrębie stawu. Należą do nich hialuronowy i lubrycyna. W prawidłowym płynie znajduję się też monocyty, limfocyty i nieliczne granulocyty.
TYPY RUCHU STAWOWEGO I STOPNIE SWOBODY RUCHU 1. Ruch ślizgowy występuje w dwóch postaciach: powierzchowny n stawy międzykręgowe i liniowy
2. ruch kołyskowy (toczenie się) – wczesne okresy zgięcia w stawie kolanowym
3. ruch toczenia kombinowany ze ślizgowym (kolano)
4. ruch rotacji osiowej – staw promieniowo – ramienny
Pierwszy stopień gdy ruchy mogą odbywać się wyłącznie w jednej osi lub w jednej płaszczyźnie – stawy zawiasowe
ŁAŃCUCH KINEMATYCZNY OTWARTY I ZAMKNIĘTY I ZASADY POMIARÓW RUCHOMOŚCI W STAWACH łańcuch kinematyczny – kombinacja szeregów stawów łączących segmenty kostne
Łańcuch otwarty – obwodowe segmenty kostne kończą się w przestrzeni wolno przykładem są kończyny i kręgosłup, staw barkowy, łokciowy, nadgarstkowy
Łańcuch zamknięty – końcowe segmenty kostne są ze sobą połączone i tworzą pierścień lub zamknięty obwód – obręcz miednicy i KLP. Wg steindlera łańcuch zamknięty to wszystkie sytuacje w których staw obwodowy napotyka opór zew który uniemożliwia mu lub utrudnia ruch.
POMIARY metoda zapisu ruchu SFTR jest kombinacją standardowej metody opartej na zasadzie neutralnego 0 system iSOM – SFTR: a) łatwe, funkcjonalne, zrozumiałe sposoby pomiaru ruchów w stawach b) metody zapisów łatwo zrozumiałe przez wszystkich c) metoda odczytywana przez każdego w ten sam sposób
Wszystkie ruchy stawowe mierzy się z pozycji wyjściowych ściśle określonego neutralnego 0, a pozycje te są pozycjami anatomicznymi ciała, wszystkie ruchy stawowe i pozycje zapisuje się w 4 podstawowych płaszczyznach (strzałkowa, czołowa, poprzeczna i rotacyjna). Ruch od ciała – 0 – do ciała. Boczne zgięcia i skręty w lewo zapisujemy najpierw a potem w prawo.
RODZAJE PRZYKURCZÓW STAWOWYCH
1 przykurcze mięśniowo pochodne – a) wynikające z braku równowagi dynamicznej : osłabienie jednej grupy mięśni (agonistów) przy zachowanej czynności antagonistów
b) wynikające z zaburzeń o podłożu nerwowym – mogą być wynikiem uszkodzeń mózgowo rdzeniowych c) odzwierciedlenie struktury samego mięśnia – zwyrodnieniowo zapalne d)odruchowe – napięcie prowadzące do stanu zapalnego i zwłóknienia
2. przykurcze wynikające z chorób stawów a) proces chorobowy – stan zapalny powoduje ból b) powoduje to ograniczenie ruchomości c) mm nie rozciągają się w pełni
3. przykurcze związane z długotrwałym unieruchomieniem. W przykurczach dochodzi do przykurczenia torebki stawowej więzadeł i tkanek miękkich wokół stawów. Zwęża się szczelina stawowa może dojść do pełnego kostnego zesztywnienia.
ZASADY SKURCZU MM SZKIELETOWYCH I GŁADKICH skurcz mięśnia jest spowodowany jednoczesnym skracaniem się wszystkich sarkomerów (ślizganie fi lamentów aktynowych po fi lamentach miozynowych bez zmiany długości) podczas każdego skurczu miozyna wiąże się i hydrolizuje cząsteczki ATP. Do skurczu dochodzi gdy m. szkieletowy otrzyma sygnał z układu nerwowego. Następuje uruchomienie elektrycznego potencjału czynnościowego. Sygnał dochodzi do…. Skąd uwalnia się Ca++ do cystosomu.
Mechanizm skurczu mm. Gładkich jest podobny. Pobudzenie nerwowe powoduje zwiększenie się jonów Ca++. Ca++ łączy się z kalmoduliną powodując powstanie kompleksu Ca++ - kalmodulina. Pod wpływem ślizgania się aktyny po miozynie następuje skurcz.
OKREŚLENIE SIŁY MIĘŚNIOWEJ W SKALI LOVETTA
0 – brak wszelkiego ruchu – 0%
1 – skurcz mięsni bez widocznego ruchu – 15%
2 – ruch jest wykonany w pełnym zakresie lecz w warunkach odciążenia – 20%
3- pacjent wykonuje ruch samodzielnie – 50%
4 – pacjent wykonuje ruch samodzielnie przy pokonaniu pewnego oporu – 80%
5 – tak jak poprzednio – 100%
ELASTYCZNOŚĆ zdolność do biernego wydłużania mm pod wpływem rozciągania. Możliwość powrotu mm do jego spoczynkowej długości gdy rozciąganie ustanie
MODUŁ YOUNGA (współczynnik elastyczności) jest siłą potrzebną aby wywołać dla danej jednostki długości i przekroju poprzecznego wydłużenie równe jej długości pierwotnej. W warunkach normalnych można rozciągnąć mięsnie do 1,6 jego długości pierwotnej.
JEDNOSTKA WYTZRYMAŁOŚCI mięśni jest dużo mniejsza na rozciąganie niż jego ścięgna. Ciągłe biernie rozciąganie mięsnia może wywołać w nim trwałe zmiany strukturalne w postaci zwłóknienia
KURCZLIWOŚĆ – zdolność do reagowania na bodźce z układu nerwowego w postaci skurczu czynnej zmiany długości i kształtu komórek – inaczej—zdolność mięśnia do skracania się pod wpływem impulsów nerwowych (lub pobudzeń elektrycznych)
ELEKTROFIZJOLOGIA MIĘŚNI kurczący się mięsień wyzwala idiomuskularne prądy czynnościowe. Zjawisko to znika gdy mięsień wiotczeje. Prąd czynnościowy nie wynika z metabolizmu. Prąd ten można wyprowadzić z mięśnia przez elektrony, setki razy wzmocnić tak aby stał się na tyle silny żeby można go było zapisać na oscylografie. Obraz prądu czynnościowego zmieni się zależenie od tego czy ruch jest swobodny czy napotka na opór, czy jest silny lub umiarkowany szybki czy wolny. Prąd czynnościowy charakteryzuje jakościowo oraz ilościowo motoryczną aktywność mięśnia jak również czas jej trwania. W warunkach patologicznych prąd czynnościowy wykazuje określone odrębności. Badania EKG doprowadziły do wyrównania:
- potencjału facykulacji która jest skurczem jednostki motorycznej
- potencjału w dystrofii miogennej
- potencjału interferencyjnego
Badanie EKG jest użyteczne przy ocenie powrotu czynności po rekonstrukcji nerwu lub uszkodzeniu jego aksonów w inny sposób. Chronaksja – najkrótszy czas działania prądu elektrycznego o sile potrzebnej do wykonania skurczu mięśniowego; reobaza – najmniejszy prąd wywołujący skurcz; chronaksja jest różna dla różnych mm, zależy od wieku, znacznie wzrasta w stanach porażennych
DŹWIGNIE dźwignia jest prostą maszyną, urządzeniem do przekazywania energii (siły), może wykonywać pracę wtedy gdy energia jest przekazywana przez nią. W każdej dźwigni wyróżnić można:
- pkt podparcia dźwigni wokół którego prążek obraca się w ciele ludzkim pkt podporu występuje w stawie w którym występuje ruch
- ramię siły – w ciele ludzkim takim pkt będzie przyczep ścięgna kurczącego się mięśnia do poruszającej się kości
- ramię oporu – w odniesieniu do ciała ludzkiego można to porównać do przedmiotu trzymanego w ręku
W organizmie ludzkim występuje 3 rodzaje dźwigni:-
-I klasy – pkt przyłożenia siły są po obu stronach punktu podparcia, np. huśtawka – staw szczytowo – potyliczny
-II klasy – pkt przyłożenia siły oporu między punktem siły działania i podparcia, ramię siły jest zwykle dłuższe niż ramię oporu
-III klasy – punkt przyłożenia sił działania między punktem siły oporu i podparcia ramię oporu dłuższe niż siły np. mm naramienny w stawie barkowym
Dźwignie służą sile lub szybkości. Dźwignie klasy II budowane są dla siły. Dźwignie klasy I wykorzystywane są zarówno przez siłę jak i ramię oporu. wszystkie dźwignie klasy III pokazują że to co traci się na sile odzyskuje się na szybkości i odwrotnie
JEDNOSTKA MOTORYCZNA stanowi ją duża komórka motoryczna, znajdująca się w substancji szarej rdzenia kręgowego wraz ze swym aksonem – włóknem nerwowym ośrodkowym i wszystkimi włóknami mm które ono unerwia, przez jednostkę motoryczną dokonuje się kontrola mięśnia.
SIŁA MIĘŚNIA – max napięcie mięśniowe jakie może on wyprodukować na jednostce fizjologicznego przekroju poprzecznego. Wynosi ok. 3-4 kg/mm2 tego przekroju.
FIZJOLOGICZNY PRRRZEKRÓJ POPRZECZNY MM jest to przekrój prostopadły do jego wszystkich włókien mięśniowych. W najgrubszym miejscu gdy jest on w połowie całkowitego skrócenia im większy przekrój fizjologiczny mięsnia tym większe może on wyprodukować napięcie
RODZAJE SKURCZÓW MIĘSNIOWYCH
-skurcz izotoniczny – komórki mięśniowe skracają się i cały mięsień ulega skróceniu nie zmienia się natomiast jego napięcie
- skurcz izometryczny – zmienia się napięcie mięśniowe nie zmienia się długość mięśnia
- skurcz auksotoniczny – jednoczesne zbliżenie się przyczepów i zmiana napięcia
ODMIANA PRACY MIĘSNIOWEJ 1.czynność statyczna – m pobudzony nie zmienia swojej długości (skurcz izometryczny) - -Fmm = zew - warunek równowagi – momenty sił mięśniowych są równe momentom sił zewnętrznych
- stabilizacja – napięcie mięśni stwarza stabilne warunki do działania innych mm wielostawowych na stawy odległe np. stabilizacja stawu ramiennego poprzez działanie statyczne mm go otaczających pozwala innym mm np. zginaczom stawu łokciowego na skuteczniejsze działanie na przedramię
- zrównoważenie – utrzymanie poru zew, segment ciała zostaje nieruchomy (np. utrzymujmy jakiś przedmiot na wyciągniętej przed siebie ręce, utrzymanie ciężaru ciała)
- wzmocnienie – napięcie mm wzmacnia funkcję – torebki stawu, aparatu więzadłowego – przeciwdziałanie silnie rozciągające np. zwis czynny na drabinkach
2. czynność dynamiczna – gdy pobudzony miesień zmienia swoją długość
- czynność koncentryczna (pokonująca) siła mm > siła zew., suma momentów sił mięśniowych jest większa o przeciwnie skierowanej sumy momentów sił zew. i mięsień pokonując opór zew. ulega skróceniu – jego przyczepy się przybliżają; (np. ruch zgięcia w stawie łokciowym to czynność koncentryczna mm. dwugłowego ramienia)
- czynność ekscentryczna (ustępująca) siła mm. < siła zew. suma momentów sił mięśniowych jest mniejsza od przeciwstawnej sumy momentów sił zew. i mięsień ustępuje pod działaniem sił zew. i jest rozciągany, jego przyczepy się oddalają; (np. ruch wyprostu w stawie łokciowym z pozycji pełnego zgięcia to działanie ekscentryczne mm. dwugłowego ramienia)
DŁUG TLENOWY jest to różnica między ilością zużycia tlenu podczas wysiłku fizycznego i ilością zużycia w takim samym czasie przed wysiłkiem w czasie spoczynku. Człowiek może zużyć dużą ilość tlenu w czasie wysiłku ale tlen nie wystarcza do fosforylacji kreatyniny i adeniny potrzebnej właśnie do tego wysiłku. Dlatego zaciąga „dług tlenowy” który może wyrównać po zakończeniu wysiłku
ZMĘCZENIE MIĘŚNIA można rozpoznać z punktu:
1 biomechanicznego (zmiany metaboliczne mięśnia) zmęczenie – akumulacja w mięśniach kwasu mlekowego i innych produktów ubocznych w takim natężeniu które uszkadza kurczliwość mięśnia
2. fizjologicznego (zmiany czynności indywidualnego mięśnia) zmęczenie – zmiany częstotliwości prądu czynnościowego stją się one wyższe. Kurczą się większe zgrupowania mięsni w tym samym czasie co jest wyrażone drżeniem zmęczeniowym.
2. fizycznego (zmiany w wykonywaniu pracy przez mięśnie) zmęczenie – stan w którym wykonanie pewnej pracy napotyka trudności i praca ta jest wykonywana ze zmniejszającym się skutkiem
Zmęczone mięśnie popadają w bolesną sztywność a w mięśniach przepracowanych mogą wystąpić bolesne skurcze. Leczenie zmęczenia obejmuje – wypoczynek, rozluźnienie, przywrócenie normalnego krążenia w mięśniach
ŚRODEK CIĘŻKOŚCI CIAŁA
Ciężar ciała jest to sita z jaką oddziałuje na ciało pole grawitactjne przyciągania ziemskiego. Natomiast
środek ciężkości jest to punkt w którym jest przyłożona siła ciężaru ciała.Ponieważ na ciężar całego
ciała składa się suma ciężarów wszystkich jego elementów więc środek ciężkości ciała to:„Punkt w
którym jest przyłożona wypadkowa sił ciężkości wszystkich elementów ciała".
U człowieka stanie na dwóch nogach wymaga uniesienia środka ciężkości.Środek ciężkości ciała u
człowieka niezależnie od płci jest usytuowany na poziomie drugiego kręgu k.krzyżowego
OŚRODKOWA KONTROLA RÓWNOWAGI
Największą rolę w kontroli równowagi pełni narząd wazroku i narząd równowagi. Ucho wew.tworzą 3
kanały półkoliste ustawione do siebie prostopadle.Krążący w nich płyn reaguje na zmianę położenia
głowy. Powstają wtedy fale które są przekazywane do centralnych ośrodków w mózgu.
Wrażenia wzrokowe wymagają zachowania równowagi .Są one powiązane z sygnałami z ucha wew.i
tworzą razem wrażenie propriocepcji kończyn.
Móżdżek również kontroluje postawę ciała.Jest odpowiedzialny za koordynację pracy
mm. Uszkodzenie lub choroba móżdżku zaburza ruchy i napięcie mięśni do tego stopnia że chód staje
się chwiejny i zataczający.
BUDOWA ANATOMICZNA POŁAĆZEŃ MIĘDZYKRĘGOWYCH ORAZ KRĘGOSŁUPA PRZEDKRZYŻOWEGO Z KOŚCIĄ KRZYŻOWĄ kręgosłup stanowi wieloczłonowy ruchomy słup kostny rozciągający się od podstawy czaszki do dolnego końca tułowia, położony jest w linii środkowej po grzbietowej stronie tułowia. Kręgosłup stanowi rusztowanie dla górnej części tułowia. Zbudowany jest z kręgów zrośniętych ze sobą w części guzicznej i krzyżowej oraz połączonych ruchomo ze sobą części nadkrzyżowej – zapewnia to dużą elastyczność i wytrzymałość oraz ruchomość. Kręgosłup pełni funkcję ochronną dla rdzenia kręgowego. W obrębie kręgosłupa występują wszystkie rodzaje połączeń co zapewnia dobrą stabilizację bierną. Połączenia ścisłe trzonów: więzozrosty: podłużne przednie hamuje zgięcie kręgosłupa w przód, chrząstkozrosty – krążki międzykręgowe nie występują między 1 i 2 kręgiem szyjnym oraz w części guzicznej. Składa się z cz. Obwodowej (pierścień włóknisty spaja trzony kręgów) i cz. Środkowej (jądro) krążki utrzymują chwiejną równowagę kręgosłupa, amortyzują
Połączenia łuków : więzozrosty: więzadło międzyłukowe – łączy sąsiadujące ze sobą łuki kręgów, ma duże znaczenie dla statyki i mechaniki kręgosłupa, więzadła międzypoprzeczne – biegną między wyrostkami poprzecznymi sąsiednich kręgów, biorą udział przy zgięciach tułowia w bok, więzadła międzykolcowe – napinają się podczas zgięcia w przód, nadkolcowe – zgięcie w przód, karkowe – pomagają przy dźwiganiu głowy Połączenie kręgosłup[pa przedkrzyżowego z kością krzyżową między innymi znajdują się połączenia stawowe, włóknisty krążek międzykręgowy, więzadło biodrowo – lędźwiowe łączy miednicę z kręgosłupem. Kość krzyżowa z k. guziczną połaczenie przez krążęk międzykręgowy połaczenie to ulega skostnieniu
FIZJOLOGIA RUCHÓW KRĘGOSŁUPA W PŁASZCZYŹNIE CZOŁOWEJ I STRZAŁKOWEJ odcinek szyjny zgięcie i wyprost, zgięcia boczne są ograniczone jest to krąg szczytowo potyliczny. Odcinek piersiowy zgięcie i wyprost, wyprost jest hamowany przez dachówkowato zachodzące na siebie wyrostki kolczyste. Ruchy boczne są duże. Odcinek lędźwiowy duża ruchomość w płaszczyźnie strzałkowej zgięcia boczne ograniczone z powodu dość masywnych trzonów.
ISTOTA SKRZYWIEN BOCZNYCH KRĘGOSŁUPA WRODZONYCH zalicza się tu skrzywienia w których stwierdza się wrodzone niedorozwoje kręgów lub żeber, kręgi klinowate lub półkręgi, zrosty żeber, ubytki kręgów. Są to pierwotne zmiany pochodzenia płodowego, wyróżnia się tu 2 grupy: wady segmentów kręgosłupa i wady budowy kręgów.
PORAŻENNE – powstają w wyniku niedowładów mm spowodowanych zmianami wrodzonymi bądź nabytymi, urazami, chorobami OUN, rdzenia kręgowego i mm.
IDIOPATYCZNE występują u 3% populacji. Stanowi 80 – 90% wszystkich skrzywień ich pochodzenie i przyczyna nie są znane. Wg naukowców powstają w wyniku zaburzeń metabolizmu w chrząstkach wzrostowych kręgów i więzadeł, duża rola czynnika genetycznego
CZYNNOŚCIOWE – powstają w wyniku wady postawy, skrócenia kończyn, bólu. Charakterystyczne jest boczne skrzywienie, brak zmian utrwalonych w kręgach, asymetria tułowia występuje po wyeliminowaniu czynnika przyczynowego, czasem mogą przechodzić w skoliozy strukturalne
SPOSOBY POMIARU SKRZYWIENIA KRĘGOSŁUA W BADANIU KLINICZNYM I RADIOLOGICZNYM (POMIAR WG COBBA I FERGUSONA) badanie kliniczne: ogólna ocena symetrii sylwetki, KLP w pozycji stojącej, krzywizn fizjologicznych kręgosłupa, symetrii talii przy swobodnie opuszczonych kkd, długości kkd w pozycji stojącej, wysokość kolców biodrowych przednich górnych, tylnych, linii wyrostków kolczystych kręgów, garbów żebrowych, wału lędźwiowego, usatwienie łopatek i barków. Pomiary wykonuje się na podstawie zdjęcia RTG kręgosłupa. Określa się rozległość wygięć, znajdujemy krąg szczytowy i krańcowe. Krąg szczytowy najbardziej skręcony i sklinowany, krąg krańcowy górny i dolny najbardziej pochylone w stronę wklęsłości skrzywienia. Sposób Cobba polega na szukaniu kręgu którego górnej pow trzonu pochyla się najbardziej w stronę wklęsłości skrzywienia, to samo wykonujemy na dolnej pow trzonu. Następnie nakreśla się proste wzdłuż górnej powierzchni górnego kręgu krańcowego oraz na dolnej powierzchni dolnego kręgu krańcowego. Następnie nakreśla się na nich prostopadłe które przecinają się z boku przecięcia i kąt utworzony wyraża wielkość wygięcia w stopniach.
Metoda Fergusona oznacza się środek górnego i dolnego kręgu krańcowego i kraniec kręgu szczytowego. Te 3 punkty łączy się liniami które tworzą kąt. Jego wierzchołkiem jest środek kręgu szczytowego. Kąt dopełniający określa wielkość wygięcia.
MOŻLIWOŚĆ I ZASADY KORYGOWANIA SKOLIOZ Z WYKORZYSTANIEM ECHNIK FIZJOTERAPII
Skoliozy można korygować przez:
- ćw redresyjne mm grzbietu i kręgosłupa. Można wykorzystywać system bloczkowy. Pamiętamy o stabilizacji odcinka bliższego, ruch w płaszczyznach jednokierunkowych
- pływanie stylem klasycznym i na grzbiecie
- okłady parafinowe i masaże – jako przygotowanie do ćw i rozluźnienie napiętych mięśni
- ćw oddechowe w pozycjach izolowanych, najlepiej w leżeniu tyłem
- zakaz noszenia ciężarów np. tornistra na jedno rami ę
- wyciągi
- gorsety ortopedyczne – odciążają, dają podparcie i usztywniają. Odpowiednio dopasowane i noszone przez 23h/dobę
- ćwiczenia kondycyjne i korekcyjne
- postępowanie antygrawitacyje (unikanie pozycji stojącej i siedzącej)
- ćwiczenia derotacyjnepostępowanie korekcyjne ma na celu: usunięcie lub zniesienie dolegliwości, utrwalenie uzyskanej korekcji, zatrzymanie postępu zniekształcenia, poprawienie postawy, zwiększenie wydolności układu oddechowego i krążenia, usunięcie ograniczenia ruchów i przykurczów w stawach.
OGÓLNE ZASADY I NASTĘPSTWA LECZENIA OPERACYJNEGO KRĘGOSŁUPA leczenie operacyjne- gdy skrzywienie przekroczy wartość 50o, gdy wykazuje tendencje do progresji, gdy skrzywienie nie koryguje się podczas leczenia gorsetem, gdy występuje ból.
Przygotowanie do zabiegu: u dzieci na autowyciągu, rozluźnienie skrzywienia, przygotowanie rdzenia do rozciągnięcia, adaptacja oddechowo – krążeniowa
Zasady: uzyskanie jak największej korekcji kręgosłupa, odtworzenie możliwie poprawnej struktury kręgosłupa, utrwalenie osiągniętego wyniku przez usztywnienie zniekształconego odcinka kręgosłupa, zatrzymanie progresji skrzywienia.
Polega ono na osiowym rozciągnięciu, wydłużeniu i derotacji wypaczonego odcinka kręgosłupa przez założenie stalowych prętów po wklęsłej lub po obu stronach skrzywienia.
Operacje:1 dostęp tylny, 2przedni (dochodzi się do trzonów) system dwuprętowy, głównie kompresja (wycinanie dysków po stronie wypukłości, w wolne miejsca osadza się blaszki, dwa pręty – kompresja i derotacja), lepsza ruchomość po operacji3. Połączony dostęp gdy deformacje są duże i sztywne.
Leczenie operacyjne opiera się na zasadzie 3 mechanizmów: dystrakcji (rozciąganie) po stronie wklęsłości, jest ona najbardziej niebezpieczna dla chorych i kompresji po stronie wypukłej haczyk, na góre i na dole pręt po stronie wypukłej – ściskamy
Derotacji pręt krzywy jak kręgi, zmienia się płaszczyznę krzywizn na czołową, translacji dociąganie kręgów do pręta pętlami drutów pod łukami kręgowymi. Następstwa – lepsza postawa ciała- możliwość wykonywania pewnych ruchów, niemożliwych do wykonania przed operacją
KRĘGOSZCZELINA I KRĘGOZMYK kręgoszczelina to jedno lub obustronne przerwanie łuku kręgów, bez przemieszczenia trzonów i przedniej części łuków
Kręgozmyk – polega na powolnym przemieszczaniu się do przodu tonu kręgów wraz z przednią częścią łuków, wyrostkami stawowymi górnymi, poprzecznymi oraz wszystkimi kręgami znajdującymi się nad trzonem. Tylna część łuku z wyrostkami stawowymi dolnymi i kolczystymi pozostaje na miejscu. Kręgozmyk występuje najczęściej między kręgami L5 S1
Następstwa: bóle, neuropatie, deformacje tułowia, pogorszenie sprawności ruchowej chorego
Leczenie zachowawcze: unieruchomienie w stanie ostrym, leki przeciwbólowe, zmniejszające napięcie mięśni. Po okresie ostrym rehabilitacja, gorset ortopedyczny, unikanie obciążeń kręgosłupa....
chomik.bhpowiec