Kaszubska grupa kultury łużyckiej
Epokę neolitu dzielimy na pięć okresów: wczesny, starszy, środkowy, młodszy i najmłodszy. Ślady kultur osadnictwa z wczesnego okresu brązu na naszym terenie, zostały potwierdzone odkryciami archeologicznymi w Słupsku, Mianowicach, Rębowie i Karwnie.
Wśród znalezionych przedmiotów wykonanych z brązu w tym okresu, dominują ozdoby (naszyjniki, szpilki, bransolety) a także narzędzia pracy i broń. W latach 1450÷1200 p.n.e. (starszy okres epoki brązu) nastąpiło ujednolicenie kulturowe autochtonicznej ludności zamieszkującej Pomorze z napływową. W miejsce licznych, lokalnych kultur wykształciła się wspólna kultura, określana mianem kultury przedłużyckiej. Z niej to wywodzą się liczne plemiona prasłowiańskie kultury łużyckiej, nazwane tak od pierwszego, odkrytego w Łużycach cmentarza, typowego dla tej kultury. Podstawą bytu plemion kultury łużyckiej była hodowla zwierząt.
Na początku środkowego okresu epoki brązu, w latach 1200÷1000 p.n.e. na terenie Pomorza Środkowego wykształciła się wschodnio-pomorska, nazywana inaczej kaszubską grupą kultury łużyckiej. Podstawą egzystencji tej ludności było rolnictwo, pasterstwo, rybołówstwo i myślistwo. Osadnictwo tej kultury na terenie Słupska zostało potwierdzone stanowiskami archeologicznymi, pochodzącymi z różnych okresów. Duża liczba znalezionych przedmiotów wykonanych z brązu oraz ich specjalistyczne przeznaczenie, wskazują na wysoki stopień zaawansowania ówczesnej metalurgii i późniejszej obróbki. Najliczniejszymi znaleziskami są narzędzia pracy, broń oraz ozdoby.
Narzędzia użytku codziennego coraz częściej odznaczają się artyzmem wykonania poza cechami użytecznymi. Wysoki stopień rozwoju wykazuje także ceramika tego okresu. Garncarstwo reprezentowanie jest przez dzbany, wazy, amfory i puchary a także popielnice. Groby bardzo często wyposażano w przystawki grobowe (były to małe naczynia gliniane) oraz ozdoby z brązu. W przeciwieństwie do ludności wcześniej zamieszkującej te tereny, Prasłowianie palili szczątki zmarłych, grzebiąc ich popioły w wspomnianych popielnicach. Zdarzaj się też groby szkieletowe, choć stanowią one minimalny procent dominujących obrządków ciałopalnych.
Większość z znalezionych grobów jest całkowicie płaska, nie wyróżniająca się niczym szczególnym na powierzchni. W tym okresie, na naszym terenie znaleziono też groby kurhanowe, leżące na znanym nam już z epoki kamienia i brązu - cmentarzysku łupawskim. Cechą charakterystyczną grobów kurhanowych jest ich prostokątny kształt, przypominający wydłużony trapez. Zawierają od jednego do kilku pochówków ciałopalnych. Często posiadają nasypy lub inne konstrukcje kamienne. Grobowce te, datowane są na lata 1700÷1600 p.n.e.
W wierzeniach tej kultury, olbrzymią rolę odgrywały siły przyrody. Na plan pierwszy wybijał się kult słońca, oraz poszczególnym leśnych zwierząt. Pomorscy poganie np. wierzyli w jelenia, uważano, że jest on przewodnikiem do krainy zmarłych, który posłuży im po śmierci. Nigdy nie polowano na te zwierzęta, a ich podobizny umieszczano m.in. na urnach. Jako przykład, często podaje się rytualny pochówek czaszki jelenia ulokowanej w skrzyni kamiennej pomiędzy grobami skrzyniowymi kultury wschodniopomorskiej w Ostaszewie. Świat roślin też mocno wpływał na życie naszych przodków. Niektórym drzewom przypisywano posiadanie duszy. Dęby posiadały moc gromowładną, osiki potrafiły odwracać zło, a lipy powszechnie obdarzano mocą leczniczą.
madzia.1majka2