Temat I
Wczesne dzieciństwo; Zmiany rozwojowe niemowlęcia.
Noworodek
To dziecko, które posiada normę wagową, wzrost (od 51-52 cm)
Dziecko wchodząc w nowe środowisko musi:
-oddychać samodzielnie
-pojawiać się niezależne krążenie krwi
-wydalać niepotrzebne produkty ze swego organizmu.
Noworodek ma tzw. wzorzec snu i czuwania, budzi się, kiedy jest głodny, ma mokro, coś go boli. Noworodek przychodzi na świat z całym zespołem odruchów bezwarunkowych. Dzieli sieje na takie, które pozostają na cale życie, odruch źreniczny, są też takie, które zanikają ok. 2 miesiąca życia np.:
-odruch Moro (odruch obejmowania)
-odruch marszu automatycznego
-odruch nurka (dziecko ujęte w pasie to przyjmuje pozycję do nurkowania)
-odruch stepowania
-odruch zaciśnięcia piąstki na palcu matki
-odruch szermierza -jeżeli skręci się główkę w prawą stronę, to dziecko też skręci prawą rączkę i nóżkę w tę stronę
-odruch oczno - karkowy
-odruch Babińskiego - gdy podrażnimy dziecko w stopę to dziecko podnosi ją do góry
Wrażliwość noworodka:
-reaguje na bodźce świetlne - potrafi przez pewien czas utrzymać wzrok na poruszającym się przedmiocie.
-słuch po pewnym czasie się wyostrza - dziecko doskonale różnicuje głos innych osób
-zmysł skórny -jest w tym okresie bardzo wrażliwy. Zmysły skórne odgrywają ważną rolę w kontaktach z matką. On decyduje o późniejszym rozwoju dziecka. Dziecko jest blisko matki, ma poczucie bezpieczeństwa.
- Za główne osiągnięciem w zakresie rozwoju ruchowego można uznać: p i o n i z a c j ę c i a ł a ( dziecko utrzymuję postawę pionową i –od wieku około 10 miesięcy-potrafi samodzielnie ją przybierać), z d o l n o ś ć d o s a m o d z i e l n e g o p r z e m i e s z c z a n i a s i ę ( od wieku około 9 miesięcy- za pomocą tzw. raczkowania i chodzenia z przytrzymywaniem, po ukończeniu 1. roku- za pomocą chodzenia samodzielnego) i o p a - n o w a n i e s p e c y f i c z n i e l u d z k i e g o c h w y t u
- p ę s e t o w e g o (w wieku około 9 miesięcy), w którym kciuk jest przeciwstawny pozostałym palcom ( zwłaszcza wskazującemu).
- Rozwija się m y ś l e n i e s e n s o r y c z n o-m o t o r y c z n e, zwłaszcza podczas czynności manipulacyjnych.
- Postępująca koordynacja schematów poznawczych, odzwierciedlających powiązania między wykonywanymi ruchami a danymi spostrzeżeniowymi, pozwala na pojawienie się i n t e n c j o n a l n o ś c i d z i a ł a n i a. Dziecko wykonuje czynności prowadzące do uzyskania pożądanego efektu ( np. potrząsa grzechotką dla wywołania charakterystycznego dźwięku, krzyczy, by przywołać matkę).
- Na ten okres przypada z r o z u m i e n i e s t a ł o ś c i p r z e d m i o t u. Oznacza to, ze dziecko zaczyna dostrzegać przedmiot jako złożoną, wieloaspektową jedność, a zarazem zdawać sobie sprawę z tego, że posiada on obiektywny byt, istnieje niezależnie od wykonywanych z nim czynności i od tego, czy znajduje się aktualnie w polu widzenia. Obiektywizacja ta dokonuje się stopniowo między końcem 1. roku życia a wiekiem 18 miesięcy.
- Dochodzi do o d k r y c i a w ł a s n e j o d r ę b n o ś c i, od reszty świata, czego przejawem jest rozpoznanie się w lustrze.
- W zakresie rozwoju mowy, podstawowym kierunkiem zmian jest z d o l n o ś ć r o z u m i e n i a s ł ó w. Ok. 2 miesiąca dziecko zaczyna gruchać -grr, gtt. A ok. 6 miesiąca gruchanie przechodzi w gaworzenie-sylaby –ma, ma Są to więc p o c z ą t k i m o w y w ł a ś c i w e j, opartej na symbolicznej funkcji języka.
- Kształtujące się możliwości poznawcze i językowe dziecka rzutują na jego k o n t a k t y z o t o c z e n i e m s p o ł e c z n y m. Pod koniec wieku niemowlęcego dziecko wykazuje szczególne zainteresowanie bodźcami społecznymi i dobrze odróżnia osoby znane od obcych
- Dostrzec można przejaw trwałego przywiązania dziecka do określonych osób ( zwłaszcza matki), co można uznać za r o d z e n i e s i ę u c z u ć o c h a r a k t e r z e s p o ł e c zn y m .
Jest to okres od ł do 3 roku życia
SYNKINEZJE - szereg ruchów przy chodzie dziecka, które jeszcze nie są skoordynowane.
Pod koniec 3 roku dziecko potrafi już bardzo wiele 3 kołowym rowerku, skręcać pod kątem prostym. Potrafi również opianować tzw. praksje - ruchy narzędziami.
Percepcja (spostrzeganie)
• Spostrzeganie synkretyczne (globalne) - dziecko nie potrafi wyodrębnić tego. co ważne w przedmiocie.
• Wielozmysłowe (polisensoryczne) - dziecko bardzo dokładnie bada otaczający go świat
• Spostrzeganie relacji przestrzennych - zaczyna dostrzegać kształty,
Uwaga jest mimowolna, łatwo ulega rozproszeniu, koncentruje bardzo krótko (17 minut)
Wyobraźnia ma charakter wyobraźni odtwórczej.
Dzieci potrafią naśladować czynności wcześniej zaobserwowane u dorosłych obserwuje zachowanie matki. Jest to dowodem istnienia wyobraźni dziecka.
Pamięć ma charakter pamięci odroczonej np.: szukanie przedmiotu wid/i wcześniej a schowanego przez matkę.
Okres Latencji - okres, po którym dziecko szuka ukrytego przedmiotu
• na początku 2roku dzieci rozpoznają osoby lub przedmioty p upływie 2-3tygodni
• pod koniec 2 roku po 2 miesiącach
• w wieku 3lat- po przerwie kilkumiesięcznej
• w wieku 4 lat - po upływie roku.
Amnezja dziecięca - nie pamiętamy wydarzeń i sytuacji z okresu niemowlęctwa i poniemowlęctwa. Nie zostają też ślady pamięciowe z okresu wczesnego dzieciństwa. Pamięta się luźne oderwane obrazy. Istnieje wzajemna relacja między czynnikami natury genetycznej a środowiskiem
Wiek przedszkolny
Procesy percepcyjne:
Wrażenia spostrzegane są globalnie, nie są spostrzegane selektywnie:
- wzrasta wrażliwość wzrokowa - wzrasta ostrość wzroku o 40% (7 latek rozpoznaje figurkę z odległości 1m.)
- wzrasta różnicowanie barw -jednak gorzej jest już z odcieniami
Spostrzeżenia są globalne. Dziecko spostrzega to, co związane jest z działaniem, zaspokajaniem potrzeb. Dziecko widząc obrazek nie potrafi dobrze rozpoznać, co na tym obrazu się dzieje. Rozwijają się też wrażenia słuchowe. Spostrzeganie przestrzeni
- spostrzega subiektywnie — ocenia wielkość przedmiotów zależnie od odległości a nie od ich obiektywnych wymiarów
- zaczyna orientować się w najbliższej przestrzeni. Spostrzega przestrzeń w sposób subiektywny
- dzieci dobrze odróżniają kształty, ważny kształt, a nie położenie przedmiot! Dziecko żyje chwilą czasu. Ma bardzo subiektywne poczucie czasu Żyje teraźniejszością.
- Dziecko przeżywa trzy momenty czasowe:
- początek czynności
- trwanie
- zakończenie. Dziecko nie potrafi zrozumieć pojęć czasowych takich jak pory roku, tygodnia czy miesięcy.
Rozwój pamięci:
Pamięć ma charakter pamięci mimowolnej. Dziecko zapamiętuje bez zamiaru zapamiętania. Dziecko zapamiętuje przede wszystkim w działaniu, w trakcie zabawy.. Zwiększa się też trwałość pamięci. Pamięć jest mechaniczna. Dzieci nie potrafią tworzyć logicznych struktur. Istniej też tzw zjawisko reminiscencji -dzieci lepiej odtwarzają dany materiał po pewnym czasie.
Wyobraźnia:
Dzieci w tym wieku posiadają zdolności tworzenia sobie wyobrażeń. Wyobrażenia maja charakter twórczy i odtwórczy. Charakterystyczna jest fantazja dzieci - często nie potrafią odróżnić fikcji od rzeczywistości. obrażają.
3.MORALNOŚĆ DZIECKA
-krótkotrwale - trwają kilka minut, kończą się nagle, gdy działanie dziecka przeminie to uczucia też przeminą (np.: gdy jest źle i bije mamę)
-afektywne - uczucia dziecka wybuchają gwałtownie i są bardzo silne
-labilne - dziecko bardzo szybko przechodzi z jednego stanu uczuciowego w drugi
-częste - towarzyszą różnym sytuacjom
-przejawy uczuć są pełne ekspresji - dziecko wyraża to w sposób wyraźny
Niezwykle ważna jest atmosfera panująca w domu, środowisku.
Dziecko w tym wieku jest w tzw. fazie anomii moralnej nie rozróżnia dobra i zła.
Przeżywa też uczucie strachu np.: strachu przed opuszczeniem przez matkę, przed nagłymi bodźcami -ciemność, burza, huk, hałas.
Uczucie radości występuje, gdy dziecko jest w bliskim kontakcie z rodzicami, osobami bliskimi. Ważne też jest uczucie ciekawości poznania świata.
UCZUCIA PRZEDSZKOLAKA; Cechy życia uczuciowego:
-afektywność - dziecko przeżywa swe uczucia bardzo silnie
-trwają krótko
-uwidaczniają się w mimice, pantomimice, ruchach, gestach
-duża pobudliwość - słabe bodźce wywołują duże reakcje uczuciowe
-są nietrwale, szybko przemijają.
Rodzaje uczuć występujących w wieku przedszkolnym:
-uczucie pozytywne - radość, zadowolenie dzięki kontaktami z dorosłymi, zabawie , dzięki osiągnięciu jakiegoś sukcesu. Radość wiąże się z poczuciem humoru
-uczucie ciekawości — wywołane przez wszelką nowość. Dzieci chcą wszystko poznać, dotknąć
-uczucie negatywne - uczucie gniewu jest częste. Gniew pojawia się wtedy, gdy dziecko napotyka różne przeszkody, gdy istnieją konflikty między dziećmi. Może czasami przybierać charakter agresywny. Może być skierowany do przedmiotów lub osób. Chłopcy są raczej bardziej agresyjni niż dziewczynki.
-uczucie zazdrości -dzieci najczęściej reagują agresją, gniewem. Są zazdrosne o swe pozycję w rodzinie, przedszkolu.
uczucie strachu i lęku — np.: u 3— latka dominują lęki wizualne (ciemność, maski, pomarszczonych twarzy, wyjścia rodziców z domu), u 4 latka pojawiają się lęki słuchowe (odgłosy silników, dzikich zwierząt, wyjście matki z domu). 5- latki lęki mają charakter bardziej konkretny dotyczące własnej osoby. II 6-latków pojawia się duże natężenie stanów lękowych - wywołanych bodźcami dźwiękowymi – dzwonek, huk odgłosy owadów, ptaków; boją się światu nadprzyrodzonego, żywiołów - ognia, wody, błyskawic, zastawania samemu w domu. Pojawiają się też lęki przestrzenne np.: w lesie, że się zgubią. Boją się też tego, że matka może umrzeć; boją się urazów, widoków krwi.
Występuje heteronomia moralna; egocentryzm(do 5lat) i rozpoczyna się konformizm(5-9) dążenie do aprobaty
4.OSOBOWOŚĆ DZIECKA
Dzięki pojawieniu się myślenia pojęciowego wiedza dziecka zyskuje zarazem pewien stopień ogólności i integracji. Integracja ta nie ma jeszcze charakteru hierarchicznego. Ośrodkami wokół których organizują się informacje, są schematy poznawcze odzwierciedlające poszczególne, subiektywnie dla dziecka ważne czy interesujące obiekty. Dziecko ma już pojęcie osób, jako zbiór stałych cech. Dysponuje też wiedzą na temat właściwości pewnych ,,kategorii osób”, wyróżnionych ze względu na wiek, płeć itd.
- Obraz własnej osoby zawiera już liczne informacje na własny temat, w tym p i e r w s z e s ą d y w a r t o ś c i u j ą c e, stanowiące jednak jedynie odzwierciedlenie opinii dorosłych, oceniających dziecko.
- Pod koniec wieku przedszkolnego można mówić o pojawieniu się p i e r w s z y c h s t a n d a r d ó w s t a n u i d e a l n e g o, istniejących pod postacią przyjętych od rodziców czy wychowawców poglądów, np. na temat tego, jak powinno zachowywać się ,,grzeczne dziecko”.
Za główne osiągnięcia dziecka w końcowym okresie wieku przedszkolnego należy wymienić pojawienie się zdolności do s p r a w o w a n i a n a d w ł a s n y m z a c h o w a n i e m k o n t r o l i zgodnie z wymaganiami dorosłych oraz u m i e j ę t n o ś c i w s p ó ł d z i a ł a n i a z r ó w i e ś n i k a m i. Warto zauważyć, że osiągnięcia te oznaczają wyraźne już włączenie się struktur poznawczych w regulowanie zachowania, dotąd sterowanego wyłącznie przez mechanizmy popędowo-emocjonalne.
Zmiany te prowadzą do g o t o w o ś c i d o p o d j ę c i a n a u k i s z k o l n e j dziecka, do sprostania wymaganiom, jakie w związku z tym przed nim stoją. Poziom rozwoju, jaki to umożliwia, nazywa się dojrzałością szkolną.
TEMAT III
Późne dzieciństwo. Młodszy wiek szkolny
Zaczyna się od 7 roku życia, a kończy ok. 11.
5.ROZWÓJ PROCESÓW POZNAWCZYCH
ROZWÓJ PERCEPCJI
Rozwijają się wrażenia wzrokowe. Bardzo szybko wzrasta ostrość wzroku. Między 6 a 14 rokiem ta ostrość powiększa się o 60%. Akomodacja oka jest najwyższa w wieku 10 lat. Zwiększa się dokładność rozróżniania barw i odcieni barw. Uczniowie klasy 3 odróżniają odcienie barw o 45% lepiej od uczniów klasy i, a uczniowie klasy
5 o 60 % od uczniów klasy pierwszej.
Wzrasta wrażliwość słuchania, co ujawnia się w dokładności rozróżniania wysokości dźwięków. Dzieci nie tylko rozróżniają dźwięki, ale i też potrafią je odtworzyć. Jest to okres najdogodniejszy do nauki muzyki, śpiewu. Dzieci chętnie uczą się gry na instrumentach. W 10 roku występuje największa zdolność rozróżniania siły dźwięku.
Wrażenia mięśniowo — stawowe — w tym okresie osiągają bardzo wysoki poziom rozwoju. Dziecko opanowuje naukę pisania, rysowania. Jeżeli chodzi o spostrzeganie, to dziecko powinno spostrzegać analitycznie l ukierunkowanie. Dziecko, bowiem nie potrafi jeszcze spostrzegać tego, co jest szczególnie ważne. Dlatego też dziecko w tym okresie opanowuje coraz większy zasób pojęć, słów. W ten sposób rozwija się spostrzeganie analityczne, selektywnie dziecko będzie patrzeć na dany przedmiot. Rozwinie się wtedy spostrzegawczość.
W 1 fazie tego okresu dzieci mają jeszcze trudności w łączeniu przedmiotów ważnych. Pojawia się jednak czas, gdy dzieci potrafią interpretować dany obrazek ( w II fazie tego okresu).
Subiektywizm w procesie spostrzegania zaczyna zanikać. Następuje h orientowanie się w przestrzeni. Jednak ma dalej tendencje do skracania odległości dalekich, oddalonych od niego.
Spostrzeganie perspektywy - rozwija się dopiero w II fazie wieku wczesne wczesnoszkolnego.
Spostrzeganie czasu - dziecko coraz poprawniej odzwierciedla długość, długość i szybkość zjawisk zachodzących w czasie. Dobrze orientuje się w tpojeciach jak dzień, wczoraj, jutro. Opakowuje pojęcie godziny, minuty, dni, tygodnia, miesięcy. Zaczyna opanowywać umiejętność odczytywania godzin na zegarku.
ROZWÓJ UWAGI (wraz ze spostrzeganiem)
To czynność orientacyjna, zapoznanie się z nowym materiałem. Dziecko wkracza do szkoły z uwagą mimowolną. Zadaniem nauczyciela rozwój uwagi dowolnej. W tym okresie zwiększa się zakres uwagi. Doskonali się
przerzutność uwagi - umiejętność przechodzenia z jednego przedmiotu na drugi.
ROZWÓJ PAMIĘCI
Pamięć dziecka idzie w kierunku rozwoju pamięci dowolnej i pamięci logicznej
Dziecko jednak nie potrafi pamiętać logicznie - pojawia się dopiero pod koniec tego okresu.
Nie potrafi porządkować sobie materiału, który ma przyswoić w sposób logiczny.
U dzieci od l do 4 klasy szkoły następuje bardzo intensywny rozwój takich cech pamięci jak:
• szybkość
• trwałość
• pojemność
Szybkość i trwałość pamięci od 7 do 11 roku wzrasta 2 - krotnic. t związane z jego emocjami. Łatwiej rówi| zapamiętuje to, co jest dla niego zrozumiałe.
MYŚLENIE
...
megan22