WOS SCENARIUSZE LEKCJI WERSJA ROZSZERZONA WYDAWNICTWO KOSS strona_tytulowa_i_spis_tresci(1).pdf

(265 KB) Pobierz
586539346 UNPDF
586539346.008.png 586539346.009.png 586539346.010.png 586539346.011.png 586539346.001.png 586539346.002.png 586539346.003.png 586539346.004.png
 
Scenariusze lekcji zostały przygotowane i wydrukowane w ramach projektw:
M Edukacja obywatelska w społeczestwie demokratycznym realizowanego przez:
– Ministerstwo Edukacji Narodowej
– Centrum Edukacji Obywatelskiej
– Uniwersytet Stanowy Ohio
M East European Constitutionalism Project koordynowanego przez American Council of Learned Societies
(ACLS) z nansowym wsparciem ameryka skiej fundacji The Pew Charitable Trusts.
Scenariusze lekcji (wersja rozszerzona) towarzysz ˛ podr˛cznikowi do nauczania wiedzy o społeczestwie
w gimnazjum, ktry powstał w oparciu o program KOSS
( Kształcenie Obywatelskie w Szkole Samorz˛dowej , numer dopuszczenia DKW-4014-3/99).
Program ten został w roku 1999 wyr˙niony przez Ministra Edukacji Narodowej jako jeden z siedmiu
najlepszych programw szkolnych do gimnazjum. Centrum Edukacji Obywatelskiej za jego
wprowadzenie do szkł otrzymało honorow ˛ odznak˛ ZA ZASŁUGI DLA O WIATY.
Sekretarz wydania: Anna Machcewicz
W pracach nad ksi ˛˙k ˛ uczestniczyły tak˙e: Agnieszka Dmowska i Anna Klimek
Opracowanie j˛zykowe: Anna Doroszewska
Korekta: Danuta Sabała
Projekt okładki: Agnieszka Czy˙owska
• Rysunki: Piotr Rychel (str. 9, 35, 53, 69)
Wydanie pi˛te rozszerzone
ISBN 83–914506–1–9
Ó Centrum Edukacji Obywatelskiej
Druk i oprawa: ORTHDRUK, Białystok
586539346.005.png
5
SPIS TRE CI
Przedmowa ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
7
ROZDZIAŁ I: PODSTAWOWE UMIEJ ˛TNO CI OBYWATELSKIE ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 9
1. Człowiek – istota społeczna ( Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 11
2. Obywatel – kto to taki? ( Tomasz Merta, Alicja Pacewicz, Anna Machcewicz ) ::::::::::::::::::::::::::: 12
3. O porozumiewaniu si˛ i nieporozumieniach ( Alicja Pacewicz, Barbara Jakubowska ) ::::::::::::::::::: 13
4. Jak skutecznie wyrazi własne zdanie? ( Alicja Pacewicz ) :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 15
5. Jak zdobywa informacje i jak z nich korzysta? ( Alicja Pacewicz, Jacek Krlikowski, Tomasz Merta ) ::: 16
6. Jak odr˙nia opinie od faktw? ( Alicja Pacewicz, Tomasz Merta ) :::::::::::::::::::::::::::::::::::: 18
7. Komu potrzebne s ˛ reguły i normy? ( Alicja Pacewicz, Tomasz Merta ) :::::::::::::::::::::::::::::::: 20
8. O grupach i wspłpracy ( Alicja Pacewicz, Barbara Jakubowska, Henryk Puszcz, Tomasz Merta ) :::::::::: 21
9. O pozyskiwaniu sojusznikw ( Alicja Pacewicz ) ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 23
10. Trudne decyzje ( Alicja Pacewicz, Tomasz Merta ) :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 24
11. Jak podj ˛ decyzj˛ w sprawach grupy ( Alicja Pacewicz ) :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 26
12. Nasze potrzeby, potrzeby innych ( Alicja Pacewicz, Jacek Strzemieczny ) :::::::::::::::::::::::::::::: 28
13. O koniktach i ich rozwi ˛zywaniu ( Alicja Pacewicz, Henryk Puszcz, Tomasz Merta ) :::::::::::::::::: 29
14. Negocjacje zamiast kłtni ( Alicja Pacewicz ) :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 31
15. O obowi ˛zkach i odpowiedzialnoci ( Jacek Krlikowski, Tomasz Merta ) ::::::::::::::::::::::::::::: 32
16. W czym mo˙e nam pomc samorz ˛d uczniowski? ( El˙bieta Krlikowska, Alicja Pacewicz ) ::::::::::: 34
ROZDZIAŁ II: SAMORZA˛D LOKALNY ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 37
1. Moje s ˛siedztwo, moja gmina ( Jacek Krlikowski, Tomasz Merta ) ::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 39
2. Czego oczekujemy od samorz ˛du? ( Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) :::::::::::::::::::::::::::::::::: 40
3. Rz ˛dmy si˛ sami – gmina, powiat, wojewdztwo ( Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) :::::::::::::::::: 41
4. Kto rz ˛dzi w gminie? ( Jacek Krlikowski, Tomasz Merta ) ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 43
5. Jakie s ˛ zadania samorz ˛du gminnego? ( Jacek Krlikowski, Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) ::::::::::::
44
6. Jakie sprawy mo˙na załatwi w urz˛dzie gminy i powiatu? ( Jacek Krlikowski, Tomasz Merta,
Alicja Pacewicz ) :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 45
7. Przed wyborami samorz ˛dowymi ( Jacek Krlikowski, Tomasz Merta ) ::::::::::::::::::::::::::::::::: 46
8. Jak rada gminy podejmuje decyzj˛ o bud˙ecie? ( Jacek Krlikowski, Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) :::: 47
9. Jedna gmina, wiele problemw ( Jacek Krlikowski, Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) :::::::::::::::::::: 48
10. Jak wpłyn ˛ na decyzje władz? ( Jacek Krlikowski, Tomasz Merta ) :::::::::::::::::::::::::::::::::: 49
11. Szkoła i jej s ˛siedzi ( Anna Klimowicz ) ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 51
12. Co władze samorz ˛dowe mog ˛ zrobi z bezrobociem? ( Jacek Krlikowski, Alicja Pacewicz ) :::::::::: 52
13. Odpady – problem lokalny czy globalny? ( Jacek Krlikowski ) :::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 53
14. Mała ojczyzna i regiony ( Alicja Pacewicz ) :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 54
ROZDZIAŁ III: ZASADY DEMOKRACJI ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 57
1. R˙ne oblicza pa stwa ( Maciej Podbielkowski, Jan Wrbel, Tomasz Merta ) ::::::::::::::::::::::::::::: 59
2. Demokracja a dyktatura i anarchia ( Alicja Pacewicz, Tomasz Merta ) :::::::::::::::::::::::::::::::::: 60
586539346.006.png
6
3. Demokracja – co to takiego? ( Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 61
4. Trjpodział władzy w pa stwie demokratycznym ( Maciej Podbielkowski, Jan Wrbel, Tomasz Merta,
Alicja Pacewicz ) :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 62
5. Decyzja wi˛kszoci – czy zawsze słuszna? ( Maciej Podbielkowski, Jan Wrbel, Tomasz Merta ) :::::::::: 63
6. Co to jest kompromis i jak si˛ go osi ˛ga? ( Maciej Podbielkowski, Jan Wrbel, Tomasz Merta,
Alicja Pacewicz ) :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 64
7. Czy wartoci demokratyczne mog ˛ by w konikcie? ( Maciej Podbielkowski, Jan Wrbel,
Tomasz Merta ) ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 65
8. Wolno słowa a muzyka młodzie˙owa ( Małgorzata Rutkowska-Paszta, Tomasz Merta ) :::::::::::::::: 66
9. Krtka historia długiej drogi do demokracji ( Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) ::::::::::::::::::::::::: 68
10. Polskie tradycje demokratyczne ( Krzysztof M. Radziwiłł, Jan Wrbel ) :::::::::::::::::::::::::::::::
69
11. Nard i pa stwo ( Jacek Krlikowski, Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) ::::::::::::::::::::::::::::::::::
70
12. Czym jest patriotyzm? ( Jacek Krlikowski, Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) ::::::::::::::::::::::::::::
71
ROZDZIAŁ IV: PRAWA CZŁOWIEKA ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 73
1. Historia praw człowieka ( El˙bieta Suska, Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) :::::::::::::::::::::::::::::: 75
2. Prawa człowieka – komu przysługuj ˛ i czego dotycz ˛? ( El˙bieta Suska, Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) 76
3. Gdy prawa człowieka s ˛ łamane... ( El˙bieta Suska, Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) :::::::::::::::::::: 77
4. Jakie prawa maj ˛ dzieci? ( El˙bieta Suska, Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) ::::::::::::::::::::::::::::: 78
5. Jakie prawa maj ˛ uczniowie i jak mog ˛ ich broni? ( El˙bieta Suska, Jerzy Siczak, Alicja Pacewicz,
Tomasz Merta ) ::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 79
6. Jak organizacje pozarz ˛dowe chroni ˛ prawa człowieka? ( El˙bieta Suska, Tomasz Merta,
Alicja Pacewicz ) :::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::: 81
7. Jak działa Amnesty International? ( El˙bieta Suska, Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) :::::::::::::::::::: 82
8. Prawa mniejszoci narodowych ( Jacek Krlikowski, Tomasz Merta ) ::::::::::::::::::::::::::::::::::: 83
9. Jakie obowi ˛zki maj ˛ obywatele wobec pa stwa? ( El˙bieta Suska, Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) ::::: 84
10. PRL – pomi˛dzy ˙yciem ocjalnym a prawdziwym ( Tomasz Merta, Alicja Pacewicz ) :::::::::::::::: 86
586539346.007.png
7
*
*
*
Warszawa, 20 wrzenia 2000
Drodzy Nauczyciele!
Oddajemy w Pastwa r˛ce pierwszy tom scenariuszy zaj˛ do programu Kształcenie Obywatelskie
w Szkole Samorz˛dowej. Program KOSS obejmuje dwa moduły przedmiotu WIEDZA O SPOŁE-
CZE STWIE: wychowanie obywatelskie oraz wychowanie do aktywnego udziału w ˙yciu gospodar-
czym (okrelone przez Rozporz˛dzenie Ministra Edukacji Narodowej z 15 lutego 1999 r. w sprawie
podstawy programowej kształcenia oglnego). Program wypełnia te˙ cz˛ciowo moduł wychowanie do
˙ycia w rodzinie oraz dwie cie˙ki edukacyjne: edukacja regionalna i edukacja europejska.
KOSS mo˙e stanowi wa˙ny element programu wychowawczego szkoły. Zwłaszcza pierwsza cz˛
scenariuszy pomaga w kształtowaniu postaw obywatelskich i prospołecznych, ułatwia integracj˛ ze-
społu klasowego w pierwszym roku nauki w nowej szkole. Wychowawcz˛ funkcj˛ programu wzmacniaj˛
projekty uczniowskie, zach˛caj˛ce do działania na rzecz najbli˙szego otoczenia szkoły i społecznoci
lokalnej. Nasz˛ intencj˛ było poł˛czenie przekazywania wiadomoci z korzystaniem z własnych do-
wiadcze uczniw oraz z obserwacj˛ ˙ycia publicznego.
Program w pełnej wersji ma by realizowany w gimnazjum w wymiarze trzech lub wi˛cej godzin
tygodniowo w dwu- lub trzyletnim cyklu nauczania. Prowadzenie zaj˛ jest łatwiejsze, gdy lekcje
poł˛czone s˛ w jednostki dwugodzinne. Dopiero wtedy mo˙na w pełni wykorzysta metody aktywizu-
j˛ce proponowane w naszych scenariuszach. Z relacji nauczycieli wynika, ˙e lekcje KOSS sprawdzaj˛
si˛ tak˙e w klasach sprawiaj˛cych zwykle problemy wychowawcze. Proponowane przez nas metody
w rwnym stopniu słu˙y mog˛ zarwno uczniom zdolnym, jak i maj˛cym trudnoci.
Nieprzypadkowo nazwa programu Kształcenie Obywatelskie w Szkole Samorz˛dowej podkrela
zwi˛zek szkoły z samorz˛dem. Wiele zaj˛ dotyczy r˙nych aspektw funkcjonowania społecznoci
lokalnej i działa władz samorz˛dowych. Autorzy maj˛ nadziej˛, ˙e pozwoli to młodym ludziom
spojrze inaczej na ˙ycie publiczne, a tak˙e wł˛czy si˛ w proces rozwi˛zywania problemw, z ktrymi
boryka si˛ lokalna wsplnota. Nacisk na lokalno i samorz˛dno jest tym, co wyr˙nia KOSS spord
innych programw edukacji obywatelskiej.
Scenariusze do KOSS maj˛ ju˙ bogat˛ histori˛. Od pi˛ciu lat wykorzystywane były w ponad 1500
szkołach podstawowych w całej Polsce. Uzyskały dobre opinie zarwno wrd nauczycieli, jak i uczniw
oraz ich rodzicw. Tematyka programu, a tak˙e proponowane metody nauczania podobały si˛ nie tylko
bezporednim odbiorcom programu, ale rwnie˙ mieszkacom miejscowoci, w ktrych jest realizowany,
i władzom samorz˛dowym. Wszyscy oni wnieli sporo uwag, dzi˛ki ktrym zarwno cały program,
jak i poszczeglne scenariusze były przez tych pi˛ lat bezustannie uzupełniane. Ogromny wkład
w poprawianie programu mieli te˙ uczestnicy prowadzonych przez Centrum Edukacji Obywatelskiej
kursw przygotowuj˛cych do nauczania KOSS – nauczyciele, trenerzy, konsultanci i eksperci.
Oddziaływanie edukacyjne programu mo˙e by wzmocnione, gdy zostanie on skorelowany z naucza-
niem innych przedmiotw humanistycznych oraz z prolem wychowawczym szkoły. Tematyka KOSS
w sposb naturalny pojawia si˛ na lekcjach j˛zyka polskiego i historii, po˙˛dana jest wi˛c wspłpraca
nauczycieli tych przedmiotw, w tym wsplne planowanie sekwencji zaj˛ przekraczaj˛cych granice
dyscyplin przedmiotowych. Dobr˛ okazj˛ mog˛ by proponowane w scenariuszach projekty uczniow-
skie i takie przedsi˛wzi˛cia, jak folder „Moja gmina”, projekt „Nasza szkoła”, „Dzie praw dziecka
w szkole”. Nauczyciel prowadz˛cy lekcje według naszego programu powinien tak˙e wspłpracowa
z wychowawc˛ klasy oraz z opiekunem samorz˛du uczniowskiego. Nauka wiedzy obywatelskiej ma
przecie˙ prowadzi do rzeczywistego wł˛czania si˛ uczniw w ˙ycie szkoły i społecznoci lokalnej.
Nie mo˙na zapomina, ˙e sama szkoła jako instytucja wpływa na mylenie uczniw o demokracji.
Łatwiej kształci postawy obywatelskie w szkole, w ktrej uczniowie dowiadczaj˛ na co dzie dobro-
dziejstw rz˛dw prawa i prawdziwej, a nie tylko deklarowanej samorz˛dnoci. Trudniej tam, gdzie
reguły rz˛dzenia s˛ niejawne albo panuje chaos.
 

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin