WYKŁAD II
INTERAKCJE MIEDZYGATUNKOWE
Klasyfikacja oddziaływań międzygatunkowych ze względu na ich efekty
Typ interakcji
Efekt dla gatunku A
Efekt dla gatunku B
Konkurencja
-
Drapieżnictwo/
Roslinożerstwo
+
Pasożytnictwo
Neutralizm
0
Amensalizm
Komensalizm
SYMBIOZA = „współbycie” (de Bary – 1879) Symbioza ścisły, długotrwały
związek partnerów należących do odrębnych gatunków,
który może być korzystny dla jednej albo obu stron
(pasożytnictwo, mutualizm, komensalizm)
· Istnieje ciągłość miedzy równymi rodzajami interakcji i stopniowanie natężenia
wzajemnego uzależnienia partnerów
· Pojawia się, gdy osobniki korzystają z tych samych, ograniczonych zasobów srodowiska
· Eliminacja lub ustalenie się równowagi
Konkurencja przez eksploatacje (przez zabór)
· Oddziaływania pośrednie
· polegają na wzajemnych wyczerpywaniu sobie wspólnie wykorzystywanego zasobu środowiska
Konkurencja przez interferencje (na zabój)
· Oddziaływania bezpośrednie
· bezpośrednie walki
· oddziaływania na drodze chemicznej (allelopatia)
dN1 / dt = r1 N1 ( K1 - N1 - a N2/ N1 )
dN2 / dt = r2 N2 ( K2 - N2 - b N1/ N2 )
GDZIE : N1 - liczebność populacji gatunku 1
t - czas
r1 - tempo wzrostu na osobnika populacji gatunku 1
K1 - pojemność środowiska (liczebność maksymalna) populacji gatunku 1
a i b - współczynniki konkurencji
Zasada konkurencyjnego wykluczania (zasada / hipoteza Gausego)
· Jeśli dwa gatunki maja identyczne wymagania w stosunku do
środowiska, jeden z nich zwycięży i wyeliminuje drugi
· podobne gatunki mogą koegzystować tylko pod warunkiem, że zaczną w odmienny sposób korzystać z dostępnych zasobów
Kilkanaście gatunków drzew konkurujących o
dostęp do światła, wodę i pierwiastki odżywcze
Kilkadziesiąt gatunków ptaków owadożernych
Jak wielkie musi być zróżnicowanie nisz ekologicznych konkurentów, by mogły one współwystępować?
MAKSYMALNA ZBIEŻNOŚĆ CECH
Mechanizmy osłabiające konkurencje:
Hipoteza 1. Gatunki konkurują ze sobą, ale w obecności konkurenta rezygnują z części zasobów
(WYZWOLENIE KONKURENCYJNE Jared Diamond )
Hipoteza 2. Gatunki ewoluowały w warunkach konkurencji, w toku koewolucji wyspecjalizowały się
w wykorzystaniu tylko części zasobów (KONKURENCYJNE ROZSZCZEPIENIE
CECH [Brown, Wilson 1956] )
Zięby Darwina z wysp Galapagos:
13 gatunków ptaków wróblowatych rodziny łuszczaków (Fringillidae)
· różnią się nieco wielkością, podobnie ubarwione, maja zróżnicowane obyczaje pokarmowe,
co uwidacznia się w budowie dzioba
· występują na wyspach w różnych kombinacjach, zawsze jednak różnią się wielkoś...
morcys1