Konfucjański krąg kulturowy.docx

Konfucjański  krąg kulturowy – głównie Chiny, Korea, Japonia

CHINY

2206 r. p. n. e. – Okres Pięciu (legendarnych) Cesarzy

1. Huangdi – pierwszy cesarz, alchemik, żona zajmowała się produkcją jedwabiu, był władcą szamanem- łączył ludzi i naturę, nazywany także „Żółtym Cesarzem”,

2. Chiyon – przeciwnik Huangdi, pół człowiek – pół zwierz, przegrał bitwę i został bogiem wojny

3. Da yu – „Wielki Yu”, jego ojciec Gun miał powstrzymać wylewy rzeki, udało się to osiągnąć Da Yu pracującemu w nocy, jego ojciec dzięki temu został cesarzem, syn odziedziczył urząd i założył dynastię Xia. Zaraz po niej była dynastia Shang Yu – obie obalone przez niepoczytalność ostatnich władców

4.              a) 1122 – 771 r. p. n. e. – władzę przejmuje dynastia Zhou

              b) 770 – 221 r. p. n. e. – Wschodnia dynastia Zhou, podzielenie Chin na 7 niezależnych królestw

o        722 – 481 r. p. n. e. – „wiosna i jesień”

o        446 – 221 r. p. n. e. – „walczące królestwa”, walki wewnątrz, obalenie rządu, koniec feudalizmu

5. Qin Shi Huandi – w 221 r. p. n. e. jednoczy Chiny!

Na przestrzeni VI – III w. p. n. e. kształtują się idee polityczne i filozoficzne – wiele aktualnych do dziś

Dżunglo – „Państwo Środka”, uważane za najlepiej rozwinięte na świecie, bycie chińczykiem to nie sprawa etniczna a kulturowa.

Religia: synkretyzm i agnostycyzm, pierwotnie: szamanizm, przywoływanie dusz, każda dynastia musiała mieć ubóstwionego przodka. Szaman musi: wpaść w ekstazę, przywołać duszę, znaleźć odpowiedź na problemy wynikające z niepokoi społecznych, mieć więź z zaświatem, odprawiać rytuał i być altruistą. Silny kult przodków: rodzina zawdzięcza wszystko swoim przodkom – dlatego trzeba ich szanować. Wiara w dwa rodzaje dusz: cielesną (PO) i duchową (HUN)

§         PO- związana z Yin, po zgonie należy ją pochować

§         HUN – dusza eteryczna, związana z niebem i Yang, mają ją szlachtni

Chińczycy – rolnicy:

Natura wpływa na człowieka, a nie on na naturę, postawa uczestnika nie obserwatorem. Obserwujemy jedynie zmiany, a nie to co jest stałe. Konieczne jest jednak zachowanie równowagi, bo świat oparty jest na przeciwieństwa, wszystko zmierza ku swojemu przeciwieństwu. Mamy:

Yin (ciemne, słabe, kobiece, negatywne, ziemia, południe)

Yang (jasne, silne, męskie, pozytywne, niebo, północ)

è siły w naturze, ale się nie wykluczają, a tworzą komplementarną całość, dopełnienie, wieczna zmiana

W kwestii religii Chińczycy uważali, że skoro nie wiadomo nic na pewno to dlaczego mamy coś odrzucać?

Ok. 500 r. p. n. e. è łamanie się feudalizmu, zaczął denerwować fakt że rządy się bogaciły.

VI-III w. p. n. e. – Szkoły Filozoficzne

1.       Ruija (szkoła lieratów, uczonych, konfucjanistów))

2.       Daoija (taoiści)

3.       Moija (moistów)

4.       Fajia (prawników)

5.       Yinyangija (wróżbitów)

6.       Mingija (logików)

KONFUCJUSZ i KONFUCJANIZM

Na imię miał Qiu (pagórek, od wypukłego czoła), ojciec był urzędnikiem wojskowym, zmarł jak miał 3 lata, wychowywał się sam, musiał dużo i ciężko pracować, w wieku 19 lat rozpoczął karierę urzędniczą i zyskał sławę niezwykle uczonego, założył szkolę, został doradcą władcy państwa Lu. Wyjechał, pobierał nauki od Laoziego. Był zwolennikiem niskich podatków, wprowadził politykę burzenia murów miast buntowniczych – wywołał rewolucję. Popadł w niełaskę i wraz ze swoimi uczniami błąkał się, ale nigdzie nie znalazł zrozumienia, prawdopodobnie przez wrodzoną wyniosłość.

Podstawą nauczania konfucjańskiego był Pięcioksiąg.

·         Księga Przemian (Yijing)

·         Księga Pieśni (Shijing)

·         Księga Rytuałów (Liji)

·         Księga Dokumentów (Shujing)

·         Kronika Wiosen i Jesieni (Chunqiu)

Pierwotnie istniała jeszcze szósta księga – Księga Muzyki (Yuejing), która zaginęła pod koniec panowania dynastii Zhou.

Czteroksiąg:

·         Wielka Nauka (Daxue) – zwięzła i systematyczna prezentacja konfucjańskiej filozofii społecznej z komentarzem

·         Doktryna Środka (Zhongyong) – metafizyczne uzasadnienie konfucjańskiej filozofii społecznej. W dziele tym skupiają się niektóre główne idee konfucjanizmu, buddyzmu i taoizmu.

·         Dialogi konfucjańskie (Lunyu) – aforyzmy, maksymy i krótkie przypowieści Konfucjusza, spisane przez jego uczniów. Wyłożona jest w niej istota moralności (Ren)

·         Księga Mencjusza (Mengzi) – księga traktująca o sposobach stawania się dojrzałym człowiekiem: cnotliwym, życzliwym i prawym.

Społeczeństwo opiera się na pięciu związkach zależności i wzajemnych zobowiązaniach:
1. Dobroć księcia- lojalność poddanego
2. Miłość ojca- przywiązanie syna
3. Życzliwość starszych- szacunek młodszych
4. Sprawiedliwość męża- posłuszeństwo kobiety
5. Wierność przyjaciela- wzajemność przyjaciela.

Naczelne zasady konfucjanizmu:

Xiao – nabożność, uprzejmość, odpowiedzialność, lojalność; Di – braterstwo; Ren (humanitarność, miłość), Yi (sprawiedliwość), Junzi (szlachetność), Shu (atruizm), Szczerość (okazywanie uczuć jakie w tej chwili wypada mieć), Budzenie zaufania, mądrość, dążenie do zdobywania wiedzy.

Zło należy wykorzenić z siebie, a później zacząć pouczać innych, „czyń innym to czego chcesz dla siebie”.

Niebo jest siłą sprawczą, może krzyżować ludzkie plany, należy robić swoje à Tianming – rola nieba, ale najpierw należy nauczyć się służyć ludziom, później bogom, ludzie są równi, a ich wiedza która ich różni przejawia się w ich zachowaniu.

Mencjusz (Mengzi) – najwybitniejszy komentator Konfucjusza, uważał że to okoliczności sprawiają , że człowiek jest zły, należy mieć empatie, człowiek nie może znieść cierpienia innych. 4 części, które posiada każdy człowiek:

wspólne czucie, wstyd za zło, skromność, mądrość – rozeznanie dobra i zła.

Jeśli ktoś traci władzę, nie zasługuje na nią. Przejęcie władzy à uznanie przez lud à ofiara

Ideał Mencjusza: 8 rodzin mieszka koło siebie przy studni, dochody z niej idą na rzecz wspólnoty.

Dhongyong – dao to prawo moralne realizujące się najpełniej w życiu szlachetnego, ma mierzyć się do innych.

Xunai – w przeciwieństwie do Mencjusza: natura ludzka jest zła! Dobre rzeczy powstają sztucznie, wszyscy myślą tylko o sobie, zapewnienie bezpieczeństwa przy użyciu groźby. Popierali go Li Sy i Han Feiz, legiści którzy przyczynili się do upadku feudalizmu. Dynastia Xin – nie toleruje konfucjanizmu, lud nie lubi legistów bo stosują kary – wolą konfucjanizm. Cesarz Lin Beng zwraca się o pomoc do Konfucjanistów i składa ofiarę na grobie Konfucjusza – zaskarbia sobie zwolenników.

Taoizm i buddyzm powstają w tym samym czasie

Leozi, Zhangzi(napisał Nan Hue); Leozi urzędnik biblioteki, którego odwiedza Konfucjusz; napisał Dadojing. Taoiści dostrzegali problem han, niepoprawnych rządów itd. Uważali, że społeczeństwa nie da się naprawić, należy odejść w cień i nie zwracać na siebie uwagi. Nie głosili potrzeby kształcenia cnót, tworzą się same przy momentach prawdy. Dao – droga wiecznego rozwoju, pojęcie immanentne i transcedentalne, dao uosabia wszystko więc nie da się go wyodrębnić. Ludzie są sobie równi, ale ich możliwości nie; nacisk na przeznaczenie – to ono decyduje o losie. Dwa rodzaje szczęścia względne – związane z życiem doczesnym i bezwzględne szczęście dao – wieczne. Nazywając rzeczy wyodrębniamy je ze wszechświata, lęk przed śmiercią jest niepotrzebny, należy wyzbyć się emocji. Taoiści nie lubią przodków, bogów, polityki, edukacji (ona sprawia, że człowiek rośnie, wiedza dao, że maleje). Działać należy przez niedziałanie – osiągnąć stan naturalny, działanie jest sztuczne, jedynie natura ona zawsze była w zgodzie z taoizmem (głównie wyznawany prywatnie, konfucjanizm publicznie). Podział

a)      daojia – taoizm filozoficzny, naturalne, zgodne z naturą, zjednoczenie z dao

b)      daojiao – teoizm religijny, nienaturalne, dążące do nieśmiertelności

Szkoły religijne:

1.       Zhenguidao – kościelne, są kapłani, pośredniczą pomiędzy ludźmi a bogami

2.       Quanzhendao – tradycje monastyczne, mnisi żyją w odosobnieniu, nie jedzą mięsa, nie piją alkoholu, nie kontaktują się z ludźmi, celem jest zjednoczenie się z dao.

Buddyzm: od 154 r., kiedy cesarz zasądził budowę świątyni Białego Konia. Buddyzm łamał zasady kultu przodków, mnisi opuszczali swój rodziny, golili głowy, mieli za nic tradycje przodków. Niebyt, yin i yang, zwracali uwagę na cierpienie, współczucie, eksperci od życia po śmierci. Z poczucia zagrożenia konfucjanizm odsuwa się od buddyzmu (koniec przyjaźni, złe tłumaczenie tekstów), IX w. przewożono ‘relikwie Buddy’, co nie spodobało się cesarzowi à prześladowanie buddystów, hamuje rozwój, zostają dwie szkoły:

a)      Qingtu – istnienie raju w innym świecie, można się tam dostać przez połączenie z Buddą

b)      Chan – każdy może uzyskać oświecenie

Zhu Xi – 1130 – 1200, kres

XI w. –lokalne umowy, mieszkańcy układali się z mędrcem, który nauczał ich dzieci, od XIII w. państwo funduje szkoły wiejskie, południe wykształcone, północ nie. Trzeba kształcić by zapewnić spokój. Spory są źle postrzegane w chińskiej kulturze. III w. p. n. e. – Chiny są kwadratowe dopiero dynastia Yuan przynosi Chiny w takim kształcie jak teraz. Nie atakowały małych państw, ale musiały one płacić trybut. Edukacja niższych warstw społecznych uśmierzała bunty, bo każdy teraz mógł kandydować do urzędów – w formie – egzaminów rekrutacyjnych. Dwa filary Chin – kultura, literatura i armia. Istnienie władzy ma charakter sakralny – katastrofy = zła władza, cesarz posiada całą ziemię, ale nie na własność. Egzaminy urzędnicze: lokalne, prowincjonalne, cesarski egzamin w Pekinie; ściąganie – śmierć! Później można ubiegać się o stanowisko, rządzić powinno się przez wpływ, należy być blisko ze swoim ludem, ponad bezduszną biurokracją. Zhu Xi: wszystko na tym świecie ma gdzieś swój wzorzec, w innym świecie: układ li(wzorców) i qi (energia). ...