Syropy (skrupi) według FP5 są płynną postacią leku przeznaczoną do podawania doustnego są to przeźroczyste stężone roztwory najczęściej sacharozy, innych cukrów lub alkoholi wielowodorotlenowych (np. sorbitol. Ksylitom) rozpuszczalnych w roztworach wodnych substancji leczniczych, wyciągach roślinnych, sokach owocowych lub ich mieszaninach.
Według FP syropy mogą zawierać również dodatek substancji o dużym ciśnieniu osmotycznym tj. glicerolu lub glikolu propylowego.
Sacharoza ( Sacharuk album) cukier biały otrzymywany z trzciny cukrowej, jest disacharydem, który rozpada się na glukozę i fruktozę. Występuje w małych ilościach w większości roślin, najwięcej jest go w burakach i trzcinie cukrowej. Występuje w postaci bezbarwnych kryształów lub białego sypkiego proszku. Łatwo rozpuszcza się w wodzie, bardzo trudno w etanolu 95, praktycznie jest nierozpuszczalny w eterze i chloroformie, poza otrzymywaniem syropów służy także jako substancja pomocnicza przy procesie tabletkowania jako substancja wypełniająca i poprawiająca smak.
Stężenie cukru w syropie powinno wynosić ok. 65%. Stężenie takie gwarantuje wysokie stężenie osmotyczne rzędu 5-6 tys. mili- osmoli na litr. Ciśnienie osmotyczne wywieranych na półprzepuszczalną membranę przez dwie ciecze, które ta membrana rozdziela. Przyczyną pojawienia się ciśnienia osmotycznego jest różnica stężeń związków chemicznych lub jonów w roztworach po obu stronach membrany i dążenie układu do ich wyrównania. Wyraża się w mili- osmolach na litr (mOsm/ l) czyli ciśnienie jakie wywiera 1 mol substancji na 1 litr.
Ciśnienie osmotyczne występujące w syropach powoduje nie rozwijanie się w nich drobnoustrojów w skutek odciągania wody z komórek bakteryjnych. Jednak bakterie w tych warunkach nie giną, tylko tracą możliwość rozwoju. Po rozcieńczeniu preparatu następuje ich wzrost.
Według FP syropy zawierają max 65% cukru. Przy tym stężeniu rozwijają się bakterie osmofilijne. Stężenie to daje roztwór nasycony. Jakkolwiek zmiany temperatury powodują wykrystalizowanie cukru.
Jeżeli syrop leczniczy zawiera etanol to stężenie cukru musi być mniejsze ze względu na zmniejszoną rozpuszczalność.
Sacharoza może hydrolizować pod wpływem enzymów do tzw., cukru inwertowanego. Zawiera on glukozę i fruktozę. Zawartość cukru inwertowanego jest powodem krystalizacji ( domowy sposób badania- mniej słodki), dlatego FP zaleca, aby badać syropy na zawartość cukru inwertowanego, którego zawartość nie może przekroczyć 0,015 %.
Syropy mogą zawierać substancje pomocnicze:
a) środki konserwujące- jeżeli stężenie cukru jest niższe niż 64% stosuje się stabilizatory (środki konserwujące), które hamują rozwój drobnoustrojów (działanie bakteriobójcze) stosuje się:
- kwas benzoesowy i jego sól sodową w stężeniu 0.1-0.2%
- kwas sorbowy i jego sól potasową (dodatkowo działanie grzybobójcze)
- estry kwasu parahydroksybenzoesowego (nipaginy): metylowy, etylowy, propylowy – nie ulegają rozkładowi, są nierozpuszczalne w wodzie, w syropach występują w stężeniach 0.1-0.2 %. Mogą powodować uczulenie, mają tendencję do wytrącania osadu.
- etanol- tylko w niewielkich ilościach ze względu na rozpuszczalność cukru.
- olejki eteryczne- aktywne przeciw drobnoustrojom, posiadają obecne w niektórych syropach olejki eteryczne lub ich składniki
b) środki przeciw utleniające- w przypadku obecności w syropie substancji leczniczych wrażliwych na utlenianie należy dodać przeciwutleniacza. Przy otrzymywaniu syropów najczęściej stosujemy pirosiarczan sodu.
c) Środki poprawiające smak, zapach, zabarwienie- najczęściej stosuje się tu syntetyczne środki np wanilie, lub naturalne np. olejek cytrynowy, pomarańczowy jako środki poprawiające zabarwienie stosuje się karmel albo barwniki rozpuszczalne w wodzie.
Przy produkcji syropów wymagana jest odpowiednia czystość wody oraz właściwe warunki produkcji zabezpieczające przed zanieczyszczeniem syropu drobnoustrojami:
Metody przygotowywania
I. Na zimno- w perkolatorze
II. Na ciepło- cukier rozpuszcza się w ciepłej wodzie i ogrzewa aż do wrzenia i utrzymuje taki stan przez ok. 2 minuty. Otrzymany roztwór odstawia się i zdejmuje powstałą pianę (substancje balastowe)
Roztwór należy przecedzić przez podwójną warstwę gazy i rozlać do wyjałowionych suchych butelek, najlepiej do pełna. Zbyt długie ogrzewanie jest niewskazane ze względu na możliwość zachodzenia inwersje cukru.
Syropy przechowuje się w chłodnym miejscu 8- 15 C
niexpowiemxci