Psychologia społeczna.doc

Wiadomości ogólne o psychologii społecznej

Psychologia społeczna – zajmuje się relacjami między jednostką, a społeczeństwem

Według Allporta psychologia społeczna to naukowe badanie sposobu , w jakim wyobrażona bądź rzeczywista obecność ludzi wpływa na zachowanie człowieka.

Według Stanisława Miki psychologia społeczna bada procesy psychiczne i zachowania człowieka znajdujących się w sytuacjach społecznych.

Sytuacja społeczna to sytuacja, w której występują inni ludzie

Podział sytuacji społecznych :

·         Pośrednie – są zapośredniczone przez proces socjalizacji, czyli uspołeczniania człowieka przez społeczeństwo

·         Bezpośrednie – sytuacje, w których obecność innych ludzi jest realna

Psychologia społeczna ma powiązania z naukami : psychologią i socjologią

Socjologia dostarcza ogólnych praw i teorii dotyczących społeczeństw, a nie jednostek

Psychologia społeczna bada procesy psychologiczne pojawiające się, gdy ludzie przebywają ze sobą, co powoduje, że stają się podatni na wpływ społeczny

Psychologia osobowościowa bada właściwości, które powodują, że jednostki są unikatowe i różną się od siebie

Metody badawcze w psychologii

Psychologia społeczna jest nauką empiryczną opartą na badaniach i eksperymentach

Rodzaje metod badawczych :

·         Opisowe – polegają na opisywaniu, mierzeniu zachowań w ich stanie naturalnym. Zachowania mogą być motoryczne ( to co ludzie robią ) i werbalne ( to co ludzie mówią )

o       Obserwacja naturalna – ukryta obserwacja w naturalnych badaniach

o       Obserwacja uczestnicząca – badacz wchodzi do grupy, która chce zbadać z tym, że nie ujawnia swojej roli w badaniach

o       Stadium przypadku – intensywne badanie jednostki lub grupy

o       Badania archiwalne – badanie zbiorów dokumentów

·         Korelacyjne – służą do ustalania związków współwystępowania dwóch zmiennych

o       Sondaże – badanie opinii publicznej

o       Testy psychologiczne – badanie naszych właściwości intelektualnych

·         Eksperymentalne – metoda ta pozwala nam powiedzieć co jest przyczyną, a co skutkiem

Metody opisowe dają możliwość tylko opisania danego zjawiska. Nie dają możliwości wyciągania wniosków. Metody te dają możliwość formułowania hipotez.

Współczynnik korelacji to współczynnik występowania lub współwystępowania ze sobą dwóch lub więcej czynników

Rodzaje współczynników korelacji :

·         Dodatni – wzrostowi jednego czynnika towarzyszy wzrost drugiego np.: im więcej zarabiamy, tym więcej wydajemy

·         Ujemny – wzrostowi jednego czynnika towarzyszy spadek drugiego np.: im wyższa szybkość tym mniejsze bezpieczeństwo

·         Zerowy – obydwa czynniki nie są ze sobą powiązane

Korelacja mówi nam o współwystępowaniu, a nie o tym co jest przyczyną

Zmienna zależna – to czynnik, który zmienia się pod wpływem innych zmiennych lub czynników. Zależy od poziomu zmiennej niezależnej

Zmienna niezależna – to zmienna, którą badacz zmienia lub różnicuje, aby zbadać czy ma ona wpływ na jakąś inną zmienną

Eksperyment – polega na tym, że badacz manipuluje jednym aspektem sytuacji i stara się w ten sposób zmienić zachowanie uczestników eksperymentów

Rodzaje eksperymentów :

·         Laboratoryjny

·         Naturalny

Właściwości eksperymentów :

·         Trafność wewnętrzna – stopień pewności eksperymentatora, co do tego, że wpływ na zmienna zależną miała tylko i wyłącznie zmienna niezależna. Randomizacja polega na losowym przydziale osób do grupy. Dzięki randomizacji, każda osoba może znaleźć się w jednej lub drugiej grupie. Kontrola zmiennych ubocznych

·         Trafność zewnętrzna – stopień jaki wyniki eksperymentu można generalizować, czyli odnosić do innych okoliczności i innych osób. Realizm psychologiczny i sytuacyjny to zadbanie o to, aby warunek eksperymentalny był w jak najlepszym stopniu podobny do rzeczywistej sytuacji

Trafność zewnętrzna można zwiększyć poprzez :

·         Randomizację

·         Powtórzenie eksperymentu

Eksperymenty w psychologii społecznej są przedstawiane w postaci klasycznej, ale są powtarzane w innych krajach i na innych uczestnikach

Grupa eksperymentalna – eksperymentator manipuluje osobami w tej grupie

Grupa kontrolna – brak ingerencji eksperymentatora w grupie

Badania eksperymentalne powinny być etyczne

Dysonans poznawczy

Twórcą teorii dysonansu poznawczego był Leon Festinger

Główne założenie zgodności teorii poznawczej jest takie, że ludzie odczuwają wewnętrzną potrzebę harmonii pomiędzy własnymi przekonaniami

Dysonans poznawczy można zdefiniować jako rzeczywistość pomiędzy uznawanymi przekonaniami

Przekonanie to zdanie opisujące jaka jest dana osoba. Przekonanie musi dotyczyć sfery ocen, dla ulepszenia działania 

Założenia teorii dysonansu poznawczego :

·         Uznawanie przekonań pozostających w dysonansie jest psychologicznie nieprzyjemne

·         Osoby uznające takie przekonania starają się ten dysonans zredukować, uniknąć bądź unikać sytuacji, które nasilają dysonans

·         Im większe napięcie związane z dysonansem, tym silniejsze dążenie do jego redukcji

·         Napięcie wywoływane przez dysonans jest tym większe, im bardziej znaczące dla osoby są przekonania pomiędzy którymi ten dysonans zachodzi

·         Napięcie spowodowane przez dysonans można zmniejszyć bądź usunąć

Metody redukcji dysonansu poznawczego :

·         Zaprzeczenie

·         Bagatelizowanie

·         Zdewaluowanie źródła informacji dysonansowej

·         Zmiana zachowania

·         Powoływanie się na autorytety

·         Transcendencja – podporządkowanie dwóch sprzecznych przekonań, przekonaniu nadrzędnemu wobec którego konflikt przestaje istnieć

·         Różnicowanie – polega na dzieleniu obiektu na pod obiekty, wobec których mam różne postawy

Od czego zależy metoda redukcji dysonansu :

·         Poziom racjonalności i inteligencji osoby

·         Źródło informacji dysonansowej

·         Czego dotyczy dysonans

·         Cechy osobowości

·         Doświadczenia związane ze stosowaniem danego sposobu redukcji dysonansu

Sytuacje dysonansowe :

·         Dysonans podecyzyjny – pojawia się kiedy to my jesteśmy autorami podjętej decyzji ; pojawia się także wtedy, gdy mamy wybór realny.  Wielkość dysonansu podecyzyjnego zależy od : ilości opcji spośród których wybieramy, ważności decyzji, ostateczności decyzji, atrakcyjności opcji odrzuconych, stopnia podobieństwa. Po podjęciu decyzji wzrasta wartość tego co zrobiliśmy, a spada wartość propozycji odrzuconej. Ludzie zachowują się zgodnie z podjętą decyzją. „Technika niskiej piłki”

·         Decyzje dotyczące zachowań etycznych – eksperyment dotyczy ściągana , osoby, które ściągały zliberalizowały swoje poglądy, natomiast osoby które nie ściągały zradykalizowały swoje poglądy

·         Niedostateczne uzasadnienia zachowania – jeżeli nie ma wystarczającego uzasadnienia zewnętrznego to ludzie zaczynają poszukiwać uzasadnień wewnętrznych

·         Niewystarczające nagrody i kary – im słabsze utrwalenie pewnych zachować tym większe nagrody i kary, zachodzi wtedy efekt ulegania, który jest krótkotrwały. Jeśli chcemy trwalszych skutków powinniśmy stosować niewystarczające nagrody i kary. „Efekt naduzasadnienia” – polega na tym, że im silniejszy powód zewnętrzny zachowania tym zachowanie jest mniej trwałe

·         Uzasadnienie wysiłku

·         Uzasadnienie własnego okrucieństwa – w sytuacjach, kiedy zachowujemy się w okrutny sposób, ludzie szukają uzasadnienia dla swojego zachowania i jedynym ze sposobów jest dehumanizacja ofiary, czyli pozbawianie cech ludzkich

Poznawanie i rozumienie świata społecznego

Poznawanie społeczne to sposób, w jaki ludzie myślą o sobie samych i o świcie społecznym, a dokładnie w jaki sposób selekcjonują, interpretują, zapamiętują i wykorzystują informacje w wydawaniu sądów i podejmowaniu decyzji

Cechą charakterystyczna dzisiejszych czasów jest natłok informacji, dlatego stosujemy różnego rodzaju dróg na skróty, przez to jesteśmy bardzo podatni na manipulację

Pierwszym ze skrótów poznawczych są schematy poznawcze

Schematy to struktury poznawcze za pomocą, których ludzie organizują swoją wiedzę na świcie. Są to teorie dotyczące świata społecznego. Schematy utrwalają się z czasem. Schematy działają w sposób rekonstrukcyjny ( dostarcza wiedzy, której nie posiadamy )

Funkcje schematów :

·         Upraszczają myślenie, ułatwiają poznanie i rozumienie świata

·         Pozwalają kategoryzować bodźce, które do nas docierają

·         Dostarczają informacji na temat tego co powinniśmy zrobić

Na wybór schematu, którego korzystamy wpływa jako świeżość, odstępczość.

Schemat może być zbudowany przez zdarzenie poprzedzające. Czasem schematy dyktują nam treść spostrzeżeń. Informacja obiektywna dotycząca skonfliktowanych grup jest odbierana przez grupę jako nieobiektywna, dzieje się tak, ponieważ obu grup interpretację konfliktu narzuca odmienny schemat

Efekt pierwszeństwa – sytuacja, w której najlepiej zapamiętujemy informację, które pojawiają się jako pierwsze i one wpływają później na ocenę osoby czy zdarzenia

Efekt świeżości – zapamiętujemy ostatnie informacje

Efekt uporczywości – ludzie nie zmieniają schematu mimo, że kolejne informacje są różne od pierwszego wrażenia

Pierwsze wrażenie warunkuje łańcuch zdarzeń przez które to co zakładaliśmy staje się rzeczywiste.

Samospełniające się proroctwo – schematy stają się rzeczywistością

Są pewne etapy samospełniającego się proroctwa :

·         Realizowania wobec drugiej osoby

·         Nasze oczekiwania wpływają na nasze zachowanie

·         Obiekt odpowiada na nasze zachowania w sposób zgodny z naszymi oczekiwaniami, co stanowi dla nas dowód, że moglibyśmy mieć rację

Pierwszym celem, który kieruje naszym poznaniem świata społecznego, jeżeli uproszczenie rzeczywistości poradzenie sobie z nadmiarem informacji, które nas otaczają

STRATEGIE  UPRASZACZAJĄCE

I schematy

II heurystyka – drogi na skróty upraszczające strategie wnioskowania :

a)     reprezentatywność – klasyfikujemy rzeczy na podstawie ich podobieństwa do przypadku typowego

b)     dostępność – wydajemy sądy na podstawie tego jak łatwo jest nam coś przywołać do świadomości

c)     zakotwiczenie i dostosowanie

Uproszczone metody wnioskowania o innych ludziach :

·         ukryte teorie osobowości – nasze przekonania na temat współwystępowania pewnych cech osobowości

·         efekt halo – polega na tym, że na podstawie jednej cechy tworzymy ogólną, pozytywną lub negatywną charakterystyczna cechę danej osoby. Odmiany efektu halo to efekt anielski i efekt diabelski

...