Pyt 1
1. przygotowanie osoby niepełnosprawnej do znoszenia swojej inności (wymiar subiektywny i obiektywny). Próba funkcjonowania z niepełnosprawnością. dojście do akceptacji swojego stanu :
- doznanie niepełnosprawności
- uświadomienie sobie ograniczeń i uświadomienie zachowanych możliwości i pozytywne podejście
- próba funkcjonowania z niepełnosprawnością
- przystosowanie
2. przygotowanie osoby niepełnosprawnej do funkcjonowania w społeczeństwie. hartowanie osób niepełnosprawnych
3. przygotowanie społeczeństwa do funkcjonowania z jednostką niepełnosprawną, , budowanie atmosfery przyjaźni, tolerancji, pokazywanie się z niepełnosprawnymi, szkoły, klas
Def; PEDAGOGIKA SPECJALNA – jest nauką szczegółową pedagogiki, a jej przedmiotem jest opieka, terapia, kształcenie i wychowanie osób z odchyleniami od normy, najczęściej jednak mniej sprawnych lub niepełnosprawnych, bez względu na rodzaj, stopień i złożoność objawów oraz przyczyn zaistniałych anomalii, zaburzeń, trudności lub ograniczeń.
Cel Nadrzędny Pedagogiki (wg Grzegorzewskiej) – rewalidacja społeczna dzieci upośledzonych, chorych, niedostosowanych społecznie lub w inny sposób odchylonych od normy.
Cel Pedagogiki (wg Lipkowskiego)
HUMANITARNY – jednostce upośledzonej i słabszej zapewnić należy szczególne prawa do pomocy w uzyskaniu pełni rozwoju.
INTELEKTUALNY – jednostkę upośledzoną trzeba wszechstronnie kształcić i umożliwić jej optymalny rozwój, aby jak najlepiej mogła spełniać swoje zadanie społeczne.
EKONOMICZNY – jednostkę upośledzoną należy jak najlepiej przygotować do przyszłych sytuacji w pracy zawodowej i w miarę możliwości uniezależnić ją od pomocy społecznej
Już w XIX w. starano się wprowadzić klasyfikację upośledzeń i dokonać systematyki pedagogiki specjalnej. Różne były koncepcje systematyki. H. Hanselmann wprowadził podział w zależności od rodzajów upośledzeń, a mianowicie:
1) pedagogika jednostek z upośledzeniami w zakresie percepcji:
a) upośledzenia słuchu, b) upośledzenia wzroku,
2) pedagogika jednostek z upośledzeniami centralnego układu nerwowego, endokrynologicznymi i zahamowaniami rozwoju: a) upośledzenie umysłowe, b) trudności wychowawcze na tle zaburzeń układu centralnego,
3) pedagogika jednostek z upośledzeniem aparatury ekspresji: a) uszkodzenia motoryczne (przewlekłe schorzenia i kalectwo), b) zaburzenia mowy (Hanselmann, 1959, s. 25). Poglądy Hanselmanna na zasady systematyki wywarły znaczny wpływ na teorię pedagogiki specjalnej i jej konsekwencje organizacyjne w praktyce nauczania upośledzonych.
M. Grzegorzewska (1964, s. 6) wprowadzając niewiele zmieniony układ, uwzględniła jednak przede wszystkim „potrzeby praktyczne w szkolnictwie, biorąc za punkt wyjścia stopień upośledzenia lub upośledzenia złożone.
Deklaracja Praw Dziecka z 1959 r. podaje uproszczony podział wymieniając trzy kategorie upośledzeń: fizyczne, umysłowe i społeczne, J. Doroszewska (1971) stwierdza, że „zaczyna się już przyjmować podział pedagogiki specjalnej, który uwzględnia trzy zasadnicze działy;
a) pedagogika specjalna rewalidacyjna, obejmująca swym zasięgiem przeważnie dzieci i młodzież z zaburzeniami somatycznymi i upośledzeniami psychicznymi, takimi jak: upośledzenie umysłowe, schorzenia nerwowe i psychiczne;
b) pedagogika specjalna resocjalizacyjna obejmująca osobników z zaburzeniami w zakresie kontaktów społecznych;
c) rehabilitacja chorych o wszelkich zaburzeniach fizycznych i psychicznych.
W ostatnich latach ukazały się w publikacjach także inne koncepcje! dotyczące systematyki w pedagogice specjalnej, np. podział w zależności od okresu rozwoju jednostki a więc pedagogika; specjalna, przedszkolna, szkolna, dorosłych albo pedagogika specjalna zajmująca się upośledzeniami głębszymi upośledzeniami lżejszymi, upośledzeniami parcjalnymi
1) Wzmocnienie dynamizmu adaptacyjnego jednostki – wzmaga aktywność danej upośledzonej jednostki, jej inicjatywę, twórczość, zapał do pracy, siłę woli w przezwyciężeniu trudności, a nawet pasje do walki z nimi. Znajdowanie i wzmaganie pozytywnych mechanizmów psycho – fizycznych na których można oprzeć rewalidację. Budzenie pozytywnej motywacji i siły woli do przezwyciężenia trudności. Aktywne włączenie osoby do rewalidacji.
2) Usprawnianie – to postępowanie maksymalnie rozwijające zadatki i siły biologiczne organizmu, które są najmniej uszkodzone, jego celem jest poprawa lub utrzymanie na zadawalającym poziomie przede wszystkim sprawności fizycznej, a szczególnie wydolności i tolerancji wysiłku. Usprawnienie polega na stosowaniu różnego rodzaju ćwiczeń dynamicznych obejmujących różne grupy mięśniowe i jest doprowadzeniem do wyższego poziomu czynności nieuszkodzonych lub najmniej uszkodzonych po chorobie, wypadku, urazie. Charakter i natężenie ćwiczeń powinno być odpowiednio dobrane do rodzaju upośledzeń, uszkodzeń organizmu i zmysłów. W usprawnieniu technicznym niezbędne są protezy, urządzenia, aparaty, dzięki którym można podtrzymywać funkcje czynności poważnie uszkodzonych.
3) Korektura – odnosi się do korygowania jakiegoś niesprawnego, nieprawidłowego działania zaburzonej funkcji organicznej, psychicznej, psychospołecznej; określonych narządów, układów, postawy ciała, zaburzeń w pisaniu, jest wszechobecna w działaniach terapeutyczno-edukacyjnych.
4) Kompensacja –złożony proces uzupełniania, wyrównywania braków, oraz zastępowania deficytów rozwojowych, narządów i przystosowania się na innej możliwej drodze. Polega na odtwarzaniu czynności całego narządu ruchu, zmysłu lub poszczególnych jego części za pomocą środków zastępczych organizmu ludzkiego. Mechanizm kompensacji polega na tworzeniu się nowych połączeń w mózgu, dających możliwość bardziej efektywnego wykorzystania struktur, które nie są uszkodzone. Kompensacja polega na rozwijaniu mocnych stron osobowości dziecka lub jego środowiska. Kompensacja może być bezpośrednia lub pośrednia;
Podstawy rewalidacji: fizjologiczne, psychologiczne, społeczne:
a) społeczne - w stosunku do niepełnosprawności ,
b) psychiczne - kształtowanie samodzielności
c) fizjologiczne - sięgniecie w głąb mózgu (tam podstawy rewalidacji); tu trzeba sięgnąć do mechanizmów kompensacji na poziomie mózgowym.
Plastyczność psychiczna. Właściwość przystosowania się do różnych warunków (w okresie rozwoju jest największa w miarę rośnięcia słabnie); tworzenie się schematów myślowych prowadzi do zaniku plastyczności
Reaktywność - nie ma osoby (nawet z uszkodzeniem) nie reagującej na bodźce
Sekwencyjność - etapowość rozwoju; by budować proces rewalidacji musimy znać fazę w jakiej się ona znajduje, czy możemy wkraczać z pewnym typem terapii; okresy krytyczne - największa gotowość fizyczna organizmu do opanowania jakiejś funkcji (głużenie u głuchego dziecka).
Psychologiczne postawy rewalidacji jednostek z odchyleniem od normy.
Psychologiczna sytuacja osób z odchyleniami od normy jest tworzona przez psychologiczne skutki tego odchylenia, te kroki zależą od wielu czynników (wrodzonych, nabytych). Te czynniki jednak nie determinują cech psychicznych lecz stwarzają warunki, które mogą mieć wpływ na przebieg rozwoju psychicznego. Tendencje do określonych działań i zachowanie człowieka zależą od jego doświadczeń (zwłaszcza z wczesnego dzieciństwa). Różne odchylenia od normy stawiają jednostkę w sytuacjach trudnych: (utrudnione uczenie się, samo kontrola, przeszkoda o charakterze fizycznym, bariery architektoniczne, społeczne uprzedzenie). Sytuacja przeciążenia - gdy wymagania szkolne, zawodowe, społeczne, życiowe, znacznie przekraczają możliwości jednostki Sytuacja deprywacji - gdy związek z ciężkim upośledzeniem jakiś funkcji organizmu na skutek nie właściwego postępowania opiekunów, osoba upośledzona zostanie pozbawiona kontaktu z nimi, ludzi i dopływu informacji. Jeżeli brak jej będzie postaw do funkcjonowania (min. normalnego) organizmu. Sytuacja zagrożenia - u których mogą być naruszone różne wartości cenione przez daną jednostkę; zagrożone może być zaspokojenie wielu potrzeb (bezpieczeństwa, miłości, akceptacji) itp. Jednostka dotknięta kalectwem lub chorobą ma takie same podstawowe potrzeby, biologiczne, społeczne i psychologiczne jak każdy człowiek, i tak samo dąży do ich zaspokojenia. Gdy nie udaje się jej ich zaspokoić doznaje (lustracji. Zagrożenie na które narażony jest każdy z nas (groźba utraty pozycji społecznej, pracy, upokorzenia, brak akceptacji mogą powodować dezadaptacje. Łatwiej dochodzi do tego u osób nie odpornych na stres nie emocjonalny skonfliktowanych wewnętrznie, pozbawionych wiary w siebie, o słabej kontroli emocjonalnej. U osób odpornych na stres emocjonalnych dobra kontrola emocjonalna i wiarę w siebie odgrywają decydującą rolę - wyrabia się to poprzez trening i doświadczenie. Reakcje występujące w warunkach stresu psychologicznego mogą się utrwalić i stać się nawykiem, określając sposób zachowania się w sytuacjach trudnych: reakcje prawidłowe, reakcje nie adekwatne lub nie współmierne do sytuacji np. lęk w niektórych sytuacjach (unikanie tych sytuacji i kontaktów). Problemy przystosowania się powodują nie tyle samo inwalidztwo: psychologiczna reakcja na nie postawa otoczenia i oczekiwania określonej postawy i związanych z tym lęku Lek - zaniechanie lub nie podejmowanie działań; nie powodzenia rehabilitacji (w większym stopniu niż fakt upośledzenia określa funkcjonalność organizmu.
Autorewalidacja
Def: Jest to ukierunkowany, ale nie równomierny proces mobilizacji możliwości jednostki tkwiących w strukturze, organizacji i rozwoju jej organizmu i osobowości. Przebiega on na trzech poziomach: emocjonalnym, behawioralnym i świadomościowym służąc celom rewalidacji, jakim jest-samorealizacja osoby nie pełnosprawnej i realizacja przez nią ról społecznych.
Ukierunkowanie ale nie równomierność oznacza, że proces autorewalidacji nie przebiega prostoliniowo ku coraz lepszym rozwinięciom lecz ma swoje zahamowania i spadki. Istotną cechą autorewalidacji jest mobilizacja możliwości tzn. mobilizacja potencjałów rozwojowych jednostki.
1. poziom emocjonalny (przewlekle chorzy) — wydaje się że podstawowym warunkiem skutecznej autorewalidacji jest włącznie się w jej przebieg tzw. pozytywnych emocji.
a) emocje pozytywne - uczestniczą w procesie długotrwałej fizycznej i psychicznej mobilizacji. Polega ona nie tylko na przeciwstawieniu się czynnikom szkodliwym, ale na dążeniu, na poszukiwaniu wpływów pozytywnych. Emocje pozytywne wyzwalają dążenie ku czemuś, ale nie od czegoś, a także podtrzymują trwanie dążenia poprzez wyzwalanie nastroju pozytywnego oczekiwania. Wzbudzanie pozytywnego stanu emocji jako pewnej postawy wobec własnej rewalidacji pozwala też na łatwiejsze przechodzenie przez stany negatywnych emocji, czyniąc z nich krótkotrwałe przeszkody do pokonania. Pozytywne emocje odgrywają również znaczącą rolę w procesach przyswajania informacji.
b) Emocje negatywne - prowadzą do mobilizacji krótkotrwałej i w wąskim zakresie, ważnej w konkretnej sytuacji zagrożenia czyli nieszczęścia. Przyczyniają się one pośrednio do psychicznego dojrzewania jednostki. Przezwyciężanie własnego oporu, uczucia agresji, bólu czy upokorzenia - czyni jednostkom bardziej doświadczoną, i dojrzalszą i w tzw. krytycznych wydarzeniach życiowych, do których pokonania dziecko niepełnosprawne powinno być przygotowane. Jednak zdolność do ich pokonywania zależy min. od częstości i intensywności przeżywania emocji pozytywnych.
2. Poziom behawioralny (niedostosowanie społeczne) - obejmuje on proste czynności motoryczne jaki złożone akty zachowania się. Dotyczy takich zachowań jak dążenie ku czemuś, poszukiwanie unikanie, przeciwstawianie się, uciekanie. W procesie autorewalidacji uzasadnienie znacznie przypada właśnie mechanizmom pozytywnych dążeń, wyrażającym się w spostrzeganiu korzystnych bodźców czy sytuacji, poszukiwaniu sprzyjających kontaktów społecznych, utrwalaniu atrakcyjnych dla siebie samego i dla społecznego otoczenia zachowań. Ważną rolę odgrywają tu tzw. zachowania prospołeczne. To one dają dziecku niepełnosprawnemu dziecku poczucie własnej wartości i szczególną osobistą satysfakcję. Przekonują je o zdolności do dawania, a nie tylko otrzymywania, wyzwalają poczucie więzi z innymi ludźmi oraz wzbudzają stany pozytywnych emocji.
3. poziom świadomości (upośledzenie umysłowe) - wyraża się on poprzez bezpośrednie oraz pośrednie wypowiedzi jego wychowanka. Bezpośrednie wypowiedzi osoby rewalidowanej mają ważne dla niej samej znaczenie. Wyrażając swoje myśli, pragnienia i uczucia w słowach, nadaje im ona bardziej określony kształt, konkretyzuje je. Służy to zarówno lepszemu poznaniu samego siebie jak i obniżeniu napięć lękowych. Szczególnie ważne jest słowne wyrażanie stanów uczuciowych, umożliwia bowiem lepsze ich różnicowanie i społecznie akceptowane odreagowanie. Możliwość wypowiadania się zarówno w rozmowie jak i w formie pisemnej odgrywa dużą role w procesie autorewalidacji. Pośrednie wypowiedzi osoby rewalidowanej uzyskujemy poprzez atrybucję np. przypisywanie przez dzieci pewnych właściwości ludziom, zwierzętom czy zjawiskom, także poprzez preferencje czynności czy przedmiotów, ujmowanie znaczeń w wieloznacznym materiale itp. a) poziom emocjonalny - pozytywne emocje, b) poziom behawioralny - prospołeczne zachowanie, c) poziom świadomościowy - koncepcja samego siebie
Czynniki decydujące bezpośrednio o rozwoju autonomii mogą tkwić w nim samym, stanowiąc jego osobiste zasoby lub w interakcjach z najbliższym otoczeniem. Czynniki osobowościowe i interakcje pozostają ze sobą w stałej współzależności, wpływają na siebie i modyfikują. Interakcyjne zachowania wychowawcze rodziców będą sprzyjały autonomii które charakteryzują się akceptacją dziecka, empatycznym rozumieniem, rodzice wyzwalają i zachęcają do działania, aktywności i przekazują wartości, normy społeczne. Kolejny wyznacznik aktywny udział dziecka w codziennym życiu, oraz intencjonalne rozwijanie jego umiejętności. Aktywne uczestnictwo dziecka w obowiązkach domowych, działaniach typowych dla grup (zabawa). Kontakty dziecka z pełnosprawnymi i niepełnosprawnymi rówieśnikami. Terapie i treningi. Wsparcie rodziny i rówieśników (emocjonalne, informacyjne, instrumentalne). Osobowościowe; (Poznawcze); samoświadomość – poznanie własnych uczuć, myśli, motywów; Samoakceptacja – wiara, zaufanie, do samego siebie; Poczucie własnej wartości i pewności siebie – przekonanie dziecka o swoich możliwościach. Instrumentalne – umiejętności dziecka; społeczne (empatia, komunikowanie się, wgląd społeczny), radzenia sobie (poszukiwanie informacji, bezpośrednie działanie, powstrzymywanie się od działania, zwracanie się do innych o pomoc), korzystanie ze wsparcia (emocjonalnego, informacyjnego, instrumentalnego)
Warunki Autonomii osób niepełnosprawnych
Biologiczne – np. dziecko upośledzone umysłowo (strukturalne i funkcjonalne ograniczenie) Ograniczenie wynikające z uszkodzenia mózgu, wady i zaburzenia w budowie i funkcjonowaniu różnych organów i narządów jego ciała.
Ekologiczne – środowisko naturalne, społeczno-kulturowe. Warunki korzystne dla rozwoju autonomii to;1] hierarchia systemów, których strukturę i organizację wyznacza zasada działań zorientowanych na dziecko, uwzględniających jego potrzeby, wymagania. 2] zachowana równowaga w systemie i między systemami.
Czynniki utrudniające rozwój to; nadopiekuńczość rodziny, infantylizacja w środowiskach pozarodzinnych, pseudoinegracja. Czynniki sprzyjające rozwojowi to; System będzie rozwijał kompetencje dziecka i będzie rozwijał własne kompetencje. Pozytywny stosunek bliższego i dalszego otoczenia do niepełnosprawności dziecka, umiejętność radzenia sobie z ograniczeniami i wymaganiami jakie niepełnosprawność powoduje.
Strategie skierowane na zmniejszenie obciążeń związanych z wychowaniem niepełnosprawnego dziecka; 1] poznawcze – budowanie wiedzy o niepełnosprawności, przyczynach, możliwości pomocy, formach terapii i edukacji, 2] behawioralne – konkretne działania, czynności opiekuńcze, terapeutyczne, obserwacja postępów, 3] emocjonalne – ekspresja stanów emocjonalnych negatywnych i pozytywnych.
Wzrost zasobów osobistych dziecka to promowanie jego kompetencji społecznych, budowanie wiary w jego możliwości i skuteczność działania oraz kształtowanie jego umiejętności przystosowawczych. Zasoby rodziny to wiedza o poradniach, ośrodkach w których można znaleźć profesjonalną pomoc. Ważna jest zmiana percepcji sytuacji życiowej, jaką stworzyło przyjście na świat dziecka niepełnosprawnego. Jeśli oczekiwania są zgodne z możliwościami dziecka to jego niepełnosprawność wyraźnie ulegnie minimalizacji. Należy dziecko doceniać, rozszerzać grono przyjaciół, stwarzać możliwość współpracy, zbliżyć się, osobowy rozwój, rozumienie sensu życia. Pomoc w radzeniu sobie z problemem udzielają grupy samopomocowe. Relaksacja, terapie pomagają znieść napięcie, pomagają osiągnąć równowagę, wzmocnienie, nadzieja.
Postawy społeczne wobec osób niepełnosprawnych
l. Postawa dyskryminacji i wyniszczenia —dominowała w-okresie starożytności. Niepełnosprawnych traktowano wówczas jako przejaw działania sił nadprzyrodzonych, a dotknięte nią osoby zazwyczaj skazywano na śmierć.
Sparta - obowiązywał bezwzględny nakaz uśmiercania wszystkich niemowląt, które po urodzeniu były zbyt słabe lub upośledzone
Grecja - zrzucali kalekie noworodki ze skały Tarpejskiej.
Starożytni Żydzi - uznawali niepełnosprawnych za karę bożą i dotkniętych nią ludzi skazywali na wygnanie lub śmierć.
Masajowie - dziecko fizycznie uszkodzone lub bardzo słabe były zabijane bezpośrednio po urodzeniu.
Plemienie Wogeo na Nowej Gwineji-grzebane żywcem.
U Jukunów-porzucane w gąszczach leśnych lub jaskiniach
Niemcy hitlerowskie - wyniszczanie osób upośledzonych było prawnie sankcjonowane i powszechnie stosowane.
Przypadki pozytywnego traktowania osób niepełnosprawnych : W okresie rozkwitu kultury greckiej chorych psychicznie leczono w świątyniach razem z innymi chorymi. Za czasów Republiki Rzymskiej obowiązywało prawo nakazujące opiekować się obłąkanymi. Zaś u Dahomejów z Afryki zachodniej wybierano policjantów spośród osób niepełnosprawnych, którzy według ich wierzeń byli pod opieką sił nadprzyrodzonych.
Średniowiecze - tutaj została zapoczątkowana opieka społeczna nad osobami niepełnosprawnymi i powstawały dla nich pierwsze przytułki.
2-Postawa izolacji i opieki - w okresie odrodzenia i oświecenia osoby upośledzone były umieszczane w przytułkach i zakładach, zwykle usytuowanych z dala od miast i osiedli. Stosunek społeczeństwa do niepełnosprawnych dzieci w tym okresie był zdeterminowany powszechnie panującym przekonaniem że upośledzenie jest kara za grzechy popełnione przez rodziców. Rodzina stała się obiektem potępienia i pogardy. Uważano że niepełnosprawność jest dopustem bożym, zatem ani upośledzonemu dziecku ani jego rodzicom nie należy się nic ponad to, co dał im Bóg.
3. Postawa segregacji- wiek 19-ty oraz pierwsza połowa 20-go wieku. Postawa ta ukształtowała się w wyniku naukowego wyodrębniania wielu typów niepełnosprawności .ustalenia specyfiki utrudnień rozwojowych dzieci z tymi niesprawnościami oraz dostrzeżenia społecznego potrzeby organizowania dla nich odpowiednich warunków wychowania i nauczania. Osobom niepełnosprawnych przyznano prawo do rozwoju nauki i pracy. Postawa ta opiera się na założeniu ,że rehabilitacja powinna być prowadzona w specjalnych instytucjach, ponieważ wtedy można zapewnić najwłaściwsze metody i środki oddziaływań wychowawczych i dydaktycznych oraz odpowiednia kadrę. Wyrazem takiego sposobu myślenia było powstanie w niektórych krajach luksusowych ośrodków dla osób upośledzonych tak, że ich mieszkańcy nie musieli ich w ogóle opuszczać. Koncepcja segregacyjna nie tylko chroniła niepełnosprawne osoby przed trudami życia w otwartym społeczeństwie, ale także „chroniła" społeczeństwo przed życiem z niepełnosprawnymi. W pierwszej połowie 20 wieku niepełnosprawność zaczyna się traktować jako niezawinioną przez rodziców, okazywane jest im współczucie, rozumienie i pomoc.
4. Postawa integracji - wyraża się w dążeniu do organizowania rehabilitacji dzieci upośledzonych w ich naturalnym środowisku społecznym i masowym - a nie specjalnych placówkach oświatowo-wychowawczych. Opiera się na założeniu ,że osoby niepełnosprawne i pełnosprawne mają więcej wspólnych cech niż odrębnych oraz, że nie można przygotować upośledzonego dziecka do życia w otwartym społeczeństwie w izolacji od tego społeczeństwa.
Obecnie postawy wobec niepełnosprawnych dzieci i ich rodzin są najbardziej powszechne w naszym społeczeństwie.
Około 15% badanych osób prezentuje postawę zdecydowanie negatywną, izolacyjną. Badani mają minimalna wiedzę o ludziach niepełnosprawnych albo znają ich „tylko z widzenia", albo nie utrzymują z nimi żadnych kontaktów. W ich przekonaniu osoba niepełnosprawna ma liczne ograniczenia w sprawności fizycznej i umysłowej i jest niesamodzielna, nieproduktywna, nieprzydatna i stanowi ciężar dla innych. Duży wpływ na taka postawę ma dominujący w naszych czasach kult sprawności fizycznej, tężyzny i zdrowia oraz apotoza modelu człowieka sukcesu zdobywającego kolejne szczeble życiowej kariery własnymi siłami w ostrej walce z konkurentami. Osoby prezentujące postawę negatywną unikaj kontaktu z niepełnosprawnymi ludźmi i ich rodzinami. Obawiają się, że w trakcie kontaktu mogą przeżyć przykre uczucia, że nie potrafią się odpowiednio zachować. Zazwyczaj zabraniają swoim dzieciom bawić się z dziećmi niepełnosprawnymi. Niekiedy demonstracyjnie wyrażają litość i współczucie wobec upośledzonego dziecka co jest dla jego rodziców przykre a nawet bolesne.
Postawa pozytywna (25% badanych) - zazwyczaj mają oni osobiste kontakty z ludźmi niepełnosprawnymi (niekiedy dość systematycznie). Spostrzegają oni niepełnosprawność jako pewien fakt społeczny i.psychiczny, a nie tylko ograniczenie o charakterze fizycznym. W ich opinii osoba niepełnosprawna może być w miarę swych możliwości pożyteczna dla rodziny i otocznia, ma szansę na pomyślne ułożenie swego życia osobistego i zawodowego i może uczestniczyć w życiu swego środowiska. W stosunku do rodzin wychowujących dziecko
niepełnosprawne osoby te są otwarte, towarzyskie i chętne do udzielenia im pomocy. Upośledzone dziecko i członków jego rodziny traktują w naturalny sposób. Nie mają w stosunku do nich uprzedzeń.
Postawa pośrednia (60% badanych) - nie są zdecydowanie negatywne ani zdecydowanie pozytywne. Faktem jest iż połowa naszego społeczeństwa (48%) nie utrzymuje z nimi żadnych kontaktów świadczy to z jednej strony o izolacji osób niepełnosprawnych i o małym stopniu ich „widoczności" w społeczeństwie a z drugiej strony o niewielkich możliwościach dowiadywania się o ich problemach od nich samych. Zatem funkcjonują w społeczeństwie negatywne i ambiwalentne postawy wobec osób niepełnosprawnych, opierają się one raczej na stereotypach niż na konkretnej wiedzy i osobistych doświadczeniach.
Przechodzenie od pytania; Co się właściwie dzieje?, przecież to nie może być prawda?, Dlaczego właśni4e mnie to spotkało? Do pytania; co i jak możemy zrobić aby pomóc naszemu dziecku?.
Okres I – szok; okres krytyczny, wstrząs emocjonalny bezpośrednio po otrzymaniu informacji. W ich przeżyciach dominuje rozpacz, żal, lęk, poczucie krzywdy, beznadziejności i bezradności. Obniżony nastrój rodziców, niekontrolowane reakcje emocjonalne, reakcje i stany nerwicowe. Wzajemna wrogość, obwinianie się, agresja. Okres II – kryzys emocjonalny; Dzieli się na fazy agresji, nieracjonalnych działań i depresji. Przeżywanie silnych negatywnych emocji, bezradni, przygnębieni. Mają poczucie niespełnionych nadziei, poczucie klęski życiowej, poczucie winy, osamotnienia. Pesymistyczne ocenianie przyszłości dziecka. Kłótnie i konflikty między rodzicami pogłębiają się, odsuwanie się ojca rodziny. Trudniej znosi mężczyzna niepełnosprawność dziecka niż matka. Okres III – pozorne przystosowanie się; nieracjonalne próby przystosowania się rodziców. Rodzice nie mogą pogodzić się z faktem, stosują mechanizmy obronne (nieuznawanie faktu niepełnosprawności), podważanie postawionej diagnozy, zaprzeczanie. Podejmowanie przez rodziców żmudnych i kosztownych wysiłków w poszukiwaniu ośrodków leczniczych wierzą w cudowny lek. Poszukiwanie winnych niepełnosprawności dziecka. Okres ten może trwać bardzo długo. Pogodzeni ze swym nieszczęściem poddają się apatii, przygnębieniu. Idealizowanie zdrowych dzieci. Okres IV – konstruktywne przystosowanie się – przeżywanie problemu czy i jak można pomóc dziecku. Zastanawiają się nad realnymi przyczynami niepełnosprawności dziecka, jak posterować z dzieckiem. Racjonalne rozpatrzenie sytuacji. Stosowanie zabiegów wychowawczych i rehabilitacyjnych w stosunku do dziecka. Życie i funkcjonowanie rodziny zaczyna się organizować wokół wspólnego celu. Zaczynają dominować uczucia pozytywne. Rodzice dostrzegają postępy dziecka, przeżywają radość.
Czynniki warunkujące przeżycia emocjonalne rodziców; 1] na jakim etapie rozwoju dziecka pojawi się niepełnosprawność, 2] w jaki sposób rodzice dowiadują się o niepełnosprawności dziecka, 3] rodzaj i stopień niepełnosprawności, 4] widoczność niepełnosprawności, 5] informowanie rodziców przez lekarzy o niepełnosprawności, 6] zachowania dziecka
Pyt 11
Przyczyny uszkodzenia analizatora wzroku
1. dziedziczne i wrodzone, nabyte w życiu płodowym
2. czynniki działające podczas porodu,
3. czynniki działające w ciągu późniejszego życia.
Jak wiadomo, nieraz trudne jest ustalenie, czy wada wzroku danej jednostki jest spowodowana nieprawidłowym rozwojem tego organu w okresie życia płodowego, czy też jest ona przekazana dziedzicznie przez kogoś z rodziny za pośrednictwem któregoś z rodziców (którzy zresztą sami zdrowi mogą być tylko nosicielami tego kalectwa). Nieraz jednak, gdy wiadomo jest, że w danej rodzinie powtarzają się pewne określone wady wzroku, sprawa przedstawia się prosto i daną wadę należy traktować jako dziedziczną. Wady takie mogą być nieznaczne (np. niewielkie niedowidzenie), ale nieraz są to uszkodzenia o rozmiarach poważnego kalectwa (nierzadko sprzężonego z innym - np. z upośledzeniem umysłowym, jak w zespole Tay--Sachsa W takich poważnych wypadkach zalecane jest nie zawieranie małżeństw, mogących przekazywać te kalectwa.
Wrodzone, a więc nabyte w życiu płodowym, uszkodzenia analizatora wzroku są spowodowane:
1. nieprawidłowościami w rozwoju genów,
2. czynnikami fizycznymi (uszkodzenia genetyczne lub anatomiczne, zniekształcenia, deformacje oczodołu, gałki ocznej, soczewki i inne, wpływ czynników jonizujących, termicznych i in.),
3. czynnikami chemicznymi związanymi z przemianą materii lub wpływem ustroju matki, np. zatruciem różnymi składnikami chemicznymi przy pracy, jak np. ołowiem, talem, rtęcią, miedzią, tlenkiem węgla i in., a również zatruciem alkoholem (zwłaszcza metylowym) i nikotyną (dającą obniżenie ostrości wzroku, które wiąże się ze zwężeniem naczyń siatkówki), pobieraniem przez matkę szkodliwych leków (np. słynny talomid) lub ich nadmiarem (np. nadmiar chininy, antybiotyków i in.),
4. czynnikami hormonalnymi (np. nadmiarem insuliny, kortyzonu i in.),
5. niedoborami w pożywieniu matki (głównie działa tu brak witamin),
6. infekcje (zwłaszcza wirusowe) przebywano przez matkę w okresie ciąży (jak wirus grypy, różyczka itp.). Trzeba zaznaczyć, że te teratogenne czynniki działają najsilniej we wczesnych okresach życia płodowego, ale anomalie te mogą się ujawnić dopiero w życiu pozapłodowym,
7. spośród najbardziej znanych schorzeń wrodzonych występuje jaskra wrodzona (może ona być również nabyta w późniejszym okresie życia, zwłaszcza w starości), charakteryzująca się podniesionym ciśnieniem śród-gałkowym.
Innym znanym schorzeniem oczu, które bywa wrodzone, jest zaćma, ta wada soczewki może być operacyjnie usunięta (u dzieci już w 3—4 miesiącu życia pozapłodowego). Przyczynami zaćmy wrodzonej są przebyte choroby infekcyjne matki (np...
wojomak