UNIWERSYTET ŁÓDZKI
WYDZIAŁ NAUK GEOGRAFICZNYCH
Nr albumu: 261207
Ewelina Bździon
Monografia fizyczno-geograficzna okolic Łaszewa Rządowego
Physical geography monograph of Łaszew Rządowy Village neighbourhood
Praca licencjacka
wykonana w Katedrze Geografii Fizycznej
pod kierunkiem dr W. Tołoczko
Łódź 2008
Spis treści:
I. Wstęp . . . . . . . . . 3
II. Położenie geograficzne obszaru . . . . . . 4
III. Budowa geologiczna . . . . . . . 7
IV. Charakterystyka ukształtowania powierzchni . . . . 10
V. Klimat . . . . . . . . . 12
VI. Wody powierzchniowe i podziemne . . . . . 18
VII. Gleby . . . . . . . . . 22
VIII. Użytkowanie terenu . . . . . . . 25
IX. Załęczański Park Krajobrazowy . . . . . . 27
Streszczenie . . . . . . . . 31
Spis literatury . . . . . . . . 31
Spis rycin . . . . . . . . 31
Spis tabel . . . . . . . . 31
Spis fotografii . . . . . . . . 31
I. Wstęp
Celem mojej pracy była charakterystyka poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego okolic Łaszewa Rządowego. Opis obszaru badań rozpoczęłam od prezentacji położenia fizycznogeograficznego, aby następnie przejść do charakterystyki budowy geologicznej, ukształtowania powierzchni, klimatu, wód powierzchniowych i podziemnych, gleb oraz użytkowania terenu. Dodatkowo dołączyłam opis Załęczańskiego Parku Krajobrazowego, gdyż część mojego obszaru badań zawiera się w jego granicach.
Informacje zawarte w poszczególnych rozdziałach pracy, zostały oparte o szereg publikacji autorów badających opisywany przeze mnie teren. Podstawowa literatura, z której korzystałam dotyczyła Załęczańskiego Parku Krajobrazowego. Była to publikacja pod redakcją W. Piotrowskiego „Załęczański Park Krajobrazowy. Dokumentacja stanu środowiska przyrodniczego i kulturowego dla potrzeb ochrony i zagospodarowania. Część I”.
Duża pomocą okazały się Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1 : 50 000, mapa topograficzna 1 : 25 000 oraz mapa glebowo – rolnicza 1 : 100 000, dzięki którym uzyskałam wiele istotnych informacji.
II. Położenie geograficzne obszaru
- granica obszaru badań
Ryc.1. Położenie obszaru badań na tle powiatów woj. łódzkiego w skali 1 : xxx xxx
źródło: http://www.uw.lodz.pl/img/rozne/mapka_powiaty2.jpg
Wybrany przeze mnie obszar położony jest w północno-zachodniej części województwa łódzkiego, w powiecie wieluńskim (ryc.1), w granicach dwóch gmin: gminy wierzchlas oraz gminy pątnów (ryc.2).
- granica pomiędzy gminą wierzchlas i pątnów
- granica Załęczańskiego Parku Krajobrazowego
Ryc.2. Położenie obszaru badań w jednostce administracyjnej gmin w skali 1 : xx xxx
źródło: www.wierzchlas.bazagmin.pl .
Obszar badań wyznaczają poniższe współrzędne geograficzne:
51° 11’ N na północy, 18° 38’ E na zachodzie,
51° 13’ N na południu, 18° 45’ E na wschodzie.
Ryc.3. Mapa topograficzna okolic Łaszewa Rządowego
źródło: Mapa topograficzna Pątnów w skali 1: 25 000.
W podziale fizycznogeograficznym według J. Kondrackiego (1998) obszar badań położony jest w zasięgu Pozaalpejskiej Europy Zachodniej. Jednak jeśli odwołamy się do bardziej szczegółowego podziału Polski na jednostki fizycznogeo-graficzne (ryc.4), według tego samego autora, wówczas obszar będzie zawierał się w:
· prowincji: Wyżyny Polskie (34),
· podprowincji: Wyżyna Śląsko-Krakowska (341),
· makroregionie: Wyżyna Woźnicko-Wieluńska (341.2),
· mezoregionie: Wyżyna Wieluńska (341.21).
Ryc.4. Obszar badań na tle podziału fizycznogeograficzny - wg J. Kondrackiego (1998)
W ujęciu regionalnym A. Dylikowa (1973) stworzyła 3-stopniowy podział, w którym wybrany przeze mnie obszar zawiera się, rozpoczynając od największej jednostki w:
- Pasie Starych Gór, Wyżyn i towarzyszących im Obniżeń,
- Wyżynie Śląsko-Małopolskiej,
- Jurze Polskiej.
Pod względem hydrograficznym obszar położony jest w zlewisku Morza Bałtyckiego, w dorzeczu Odry pomiędzy Małą Panwią a Wartą, a dokładniej w północnej części Załęczańskiego Łuku doliny Warty.
Położenie geologiczne obszaru według J. Kondrackiego (1998) sytuuje się w granicach platformy paleozoicznej, w monoklinie przedsudeckiej objętej fałdowaniami hercyńskimi. Ostatnim zlodowaceniem, które swoim zasięgiem objęło opisywany przeze mnie obszar było zlodowacenie środkowopolskie, warciańskie. Jednak na obszar badań dotarły także wody ze zlodowacenia północnopolskiego fazy leszczyńskiej, czego dowodem są pozostawione osady.
Dwa pozostałe zagadnienia związane z położeniem geograficznym dotyczą położenia klimatycznego i geobotanicznego.
Odnośnie położenia klimatycznego odniosę się do prezentacji dwóch klasyfikacji. Według podziału E. Romera (1949) wybrany przeze mnie obszar zawiera się w klimacie Wyżyn Środkowych. Natomiast według klasyfikacji A. Wosia (1996) w R-XVII, czyli w Regionie Środkowopolskim.
Położenie geobotaniczne obszaru według W. Szafera i B. Pawłowskiego (1960) zawiera się w:
- państwie : Holarktyka
- obszarze : Eurosyberyjski
- prowincji : Niżowo-Wyżowa Środkowoeuropejska
- dziale : Bałtycki
- poddziale : Pas Wyżyn Środkowych
- krainie : Wyżyna Krakowsko-Wieluńska.
III. Budowa geologiczna
Wybrany przeze mnie obszar badań według J. Kondrackiego (1998) położony jest w granicach platformy paleozoicznej, w monoklinie przedsudeckiej. Najstarsze utwory występujące na obszarze badań to wychodnie skał jurajskich. W związku z tym opis budowy geologicznej rozpocznę od okresu jury.
Z początkiem jury środkowej teren badań objęty był w całości transgresją morską. W wyniki czego wszystkie utwory pochodzące z tego okresu tworzyły się w istniejącym wówczas basenie morskim. Niewielki pas utworów pochodzących z Batonu znajduje się w południowo-zachodniej części mojego obszaru, w lewobrzeżnej części doliny Warty w okolicach Bieńca. Na utwory te składają się głównie: iły, mułowce i piaskowce z syderytami.
W okresie jury górnej następuje regresja morza i szybkie kurczenie się basenu powstałego w jurze środkowej. Z okresu tego pochodzą głównie wapienie ławicowe i skaliste warstwy zawodziańskiej. Utwory te w formie odsłoniętej pojawiają się we wschodniej części obszaru i położone są wzdłuż przełomowego odcinka Warty w okolicy Przywozu i Ogrobla. Większość utworów jurajskich występująca na obszarze badań pokryta jest warstwą osadów miocenu i pliocenu pochodzenia lądowego lub jeziornego, a nad nimi zalega pokrywa osadów plejstoceńskich i holoceńskich pochodzenia lodowcowego lub rzecznego (Rudniki 1996). co to jest ?
W okresie kredy, trwające intensywne procesy erozyjno-denudacyjne spowodowały pojawienie się licznych iłów, mułków oraz piasków z fauną mięczaków i otwornic.
W paleogenie nastąpiło zakończenie procesów erozyjno-denudacyjnych. W rezultacie zostały uformowane rozległe powierzchnie zrównań, a wykształcone na nich iły i piaski często towarzyszą wychodniom górnojurajskim (Aleksandrowicz 1991).
Osady uformowane w neogenie zajmują dużą część powierzchni obszary badań. Najstarsze, które pojawiają się na powierzchni datowane są na pliocen.
W pliocenie, wzmożone procesy erozyjne doprowadziły do powstania dolin kopalnych, należących do dorzecza pra-Odry (Rudniki 1996).
Utwory pochodzące z tego okresu występują w północno-wschodniej części obszaru w okolicy Przywozu, i są to naprzemianległe piaski drobno- i bardzo drobnoziarniste oraz mułki ilaste i piaszczyste.
Utwory te, w niektórych miejscach, pokrywają osady rzeczne pochodzące ze zlodowacenia północnopolskiego (Rudniki 1996).
W plejstocenie, zmiana warunków klimatycznych, a dokładnie silne ochłodzenie, jakie nastąpiło w tym okresie spowodowało intensywny rozwój lądolodów, które objęły swym zasięgiem opisywany obszar badań.
Największą powierzchnię zajmują osady pochodzące ze zlodowacenia środkowopolskiego, dokładniej ze zlodowacenia Warty oraz północnopolskiego.
W czasie zlodowacenia Warty istniejący lodowiec podzielił się na dwa loby, z czego jeden z nich przemieszczał się obniżeniem Warty. Dowodem na istnienie lodow...
klejarka