akademia_pl.pdf

Monety kolekcjonerskie

Narodowy Bank Polski

roku emisji: 2004. U do¸u napis: 10 Zü / RZECZPOSPOLITA /

POLSKA. Pod lew ¸ap or¸a znak mennicy: .

Ð w

Monety

kolekcjonerskie

Rewers: Na sztaludze stylizowany wizerunek barwnego obrazu

przedstawiajcego napis: ASP. Poniýej paleta z dwoma p«dzlami.

W tle z lewej strony prasa graficzna i rzeba kobiety; za nimi

stylizowane obrazy na sztalugach. U gry p¸kolem napis:

100-LECIE AKADEMII SZTUK PI¢KNYCH W WARSZAWIE.

nomina¸

200 z¸

metal

900/1000Au

Projektant monety: Roussanka Nowakowska

stempel

lustrzany

ærednica

27,00 mm

masa

15,5 g

wielkoæ emisji (nak¸ad)

5 000 szt.

Awers: Fragment stylizowanego obrazu na sztaludze przedsta-

wiajcego dziedziniec Akademii Sztuk Pi«knych w Warszawie,

u do¸u wizerunek or¸a ustalony dla god¸a Rzeczypospolitej Pol-

skiej, po bokach or¸a oznaczenie roku emisji: 20-04, poniýej napis:

RZECZPOSPOLITA POLSKA / 200 Zü. Pod lew ¸ap or¸a znak

mennicy: .

nomina¸

2 z¸

Rewers: Wizerunek konnego posgu Bartolomea Colleoniego

z dziedziÄca Akademii Sztuk Pi«knych w Warszawie. W tle: z lewej

strony konary drzew, z prawej fasada budynku Akademii Sztuk

Pi«knych w Warszawie. Z prawej strony posgu napis: 100-LECIE

/ AKADEMII / SZTUK / PI¢KNYCH / W WARSZAWIE / 1904-2004.

metal

stop CuAl5Zn5Sn1

stempel

zwyk¸y

ærednica

27,00 mm

masa

8,15 g

wielkoæ emisji (nak¸ad)

850 000 szt.

Projektant monety: Roussanka Nowakowska

Awers: : Wizerunek or¸a ustalony dla god¸a Rzeczypospolitej

Polskiej, po bokach or¸a oznaczenie roku emisji: 20-04, pod

or¸em napis: Zü 2 Zü, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA

poprzedzony oraz zakoÄczony szeæcioma pere¸kami. Pod lew

¸ap or¸a znak mennicy: .

W dniu 18 padziernika 2004 r. Narodo-

wy Bank Polski wprowadza do obiegu

monety kolekcjonerskie, upami«tniajce

100-lecie Akademii Sztuk Pi«knych

w Warszawie, o nast«pujcych nomina-

¸ach:

¥ 200 z¸ Ð wykonana stemplem lustrza-

nym w z¸ocie;

¥ 10 z¸ Ð wykonana stemplem zwyk¸ym

w srebrze;

¥ 2 z¸ Ð wykonana stemplem zwyk¸ym

w stopie CuAl5Zn5Sn1, zwa-

nym Nordic Gold.

Warszawska Szko¸a Sztuk Pi«knych

od pocztku swego istnienia nadawa¸a

ton ýyciu artystycznemu Warszawy,

skupia¸a i kszta¸ci¸a wybitnych pla-

stykw. Powsta¸a w sytuacji, kiedy

samodzielne istnienie jedynej publicz-

nej szko¸y artystycznej Warszawy Ð

Klasy Rysunkowej Ð by¸o zagroýone.

Po æmierci jej za¸oýyciela, Wojciecha

Gersona, planowano bowiem prze-

mianowanie jej na fili« Akademii

Petersburskiej. Moýna zatem powie-

dzie, ýe Szko¸a Sztuk Pi«knych

powsta¸a nie tylko z troski o wykszta¸-

cenie artystyczne spo¸eczeÄstwa

Warszawy, ale teý z pobudek patrio-

tycznych. W Ustawie Warszawskiej

Szko¸y Sztuk Pi«knych z 14 wrzeænia

1902 r. w artykule 1 okreælono cele

przysz¸ej szko¸y: ãWarszawska Szko¸a

Sztuk Pi«knych ma na celu kszta¸cenie

artystw: malarzy, rzebiarzy i rysow-

nikw dla potrzeb wytwrczoæci

Rewers: Wizerunek stylizowanego obrazu przedstawiajcego

dziedziniec Akademii Sztuk Pi«knych w Warszawie. Z prawej

strony d¸oÄ na tle ozdobnego reliefu, poniýej obrazu d¸oÄ

trzymajca palet« i dwa p«dzle. Wok¸ napis: 100-LECIE

AKADEMII SZTUK PI¢KNYCH W WARSZAWIE.

nomina¸

10 z¸

Na boku: Oæmiokrotnie powtrzony napis: NBP, co drugi

odwrcony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.

metal

925/1000 Ag oksydowane

oraz farby: czerwona,

niebieska, zielona i ý¸ta

Projektant awersu: Ewa Tyc-KarpiÄska

Projektant rewersu: Roussanka Nowakowska

stempel

zwyk¸y

ærednica

32,00 mm

masa

14,14 g

wielkoæ emisji (nak¸ad)

75 000 szt.

Awers: W centralnej cz«æci, na tle dziedziÄca Akademii Sztuk

Pi«knych w Warszawie, wizerunek or¸a ustalony dla god¸a

Rzeczypospolitej Polskiej. Poniýej or¸a, z prawej strony oznaczenie

Monety zosta¸y wyprodukowane w Mennicy PaÄstwowej SA

w Warszawie.

Ð 100-lecie Akademii Sztuk Pi«knych

w Warszawie Ð

Sk¸ad i druk: Drukarnia NBP

Ð w

Monety kolekcjonerskie

artystycznej i artystyczno-przemys¸owej, a takýe oglnie ma sprzy-

ja rozwojowi artystycznemu ludnoæci miejscowejÓ. Tym wartoæciom

ho¸dowano zawsze, niezaleýnie od losw szko¸y, jej reorganizacji czy

zmian personalnych. W stuletniej historii uczelni odcisn«¸y si« burz-

liwe dzieje XX wieku, wojny i zmiany ustrojowe naszego kraju.

Szko¸a by¸a dzie¸em malarza Kazimierza Stabrowskiego, wychowanka

Akademii Petersburskiej, i skupionych wok¸ niego obywateli,

przedstawicieli arystokracji, ziemiaÄstwa i wolnych zawodw.

Pierwsze starania podj«to w 1902 r. Od pocztku chodzi¸o

o otwarcie szko¸y niepublicznej, poniewaý tylko taki status chroni¸

j przed rusyfikacj. Spoærd ludzi zgromadzonych wok¸ Kazimierza

Stabrowskiego wielkie zas¸ugi przy organizacji szko¸y po¸oýy¸

przyjaciel Stabrowskiego, inýynier Stanis¸aw Kierbed. Oficjalnie

uczelni« otwarto 8 marca 1904 r. jako Szko¸« Sztuk Pi«knych.

Pierwszym Dyrektorem zosta¸ Kazimierz Stabrowski, a na czele

Komitetu OpiekuÄczego Szko¸y stan¸ Maurycy Zamoyski. Byli

w nim teý inni znani obywatele, m. in. Adam KrasiÄski i lekarz

dr Teodor Dunin. Szko¸a utrzymywa¸a si« ze sk¸adek prywatnych Ð

juý kwietniu 1903 r. sto szeædziesit osb ze sfer ziemiaÄskich,

przemys¸owych i inteligenckich zadeklarowa¸o 45.610 rubli.

Pierwszymi profesorami uczelni Ð oprcz Kazimierza Stabrowskiego

Ð byli m¸odzi artyæci, wybitni przedstawiciele polskiego modernizmu

prze¸omu XIX i XX w., malarze: Ferdynand Ruszczyc, Konrad Krzyýa-

nowski, Karol Tichy i rzebiarz Ksawery Dunikowski. Kaýdy z nich

zaj¸ znaczce miejsce w historii sztuki polskiej. Najd¸uýej praco-

wa¸ w Szkole Karol Tichy, do 1939 r.; inni opuæcili j po kilku la-

tach, a ich miejsce zajmowali rwnie wybitni artyæci. Zaj«cia od-

bywa¸y si« w kilku miejscach Warszawy. Pocztkowo g¸wny bu-

dynek mieæci¸ si« przy ul. Wierzbowej 8 z kilkoma duýymi pracow-

niami malarskimi, pomieszczeniem dla warsztatw tkackich i sal

do projektowania. Do tego dochodzi¸y jeszcze dwa pokoje przy

ul. Hoýej 35, gdzie Karol Tichy i Ksawery Dunikowski mieli swoje

pracownie. Taki stan trwa¸ do 1909 r., kiedy z powodu braku pieni«dzy

zlikwidowano pracownie przy ul. Wierzbowej, a zaj«cia prowadzono

tylko na Hoýej oraz w mieszkaniach profesorw. Problemy lokalowe

znik¸y dzi«ki hojnoæci Stanis¸awa i Eugenii Kierbedziw, ktrzy

wydzierýawili od miasta parcel« i op¸acili budow« budynku, zapro-

jektowanego specjalnie na potrzeby szko¸y. W 1915 r. przeniesiono

si« do nowego gmachu przy Wybrzeýu Koæciuszkowskim 37.

Od pocztku Szko¸a cieszy¸a si« duý popularnoæci; w 1904 roku

przyj«to 157 uczniw. Nowoæci by¸a koedukacja, nieznana wtedy

Akademii Krakowskiej, gdzie dziewcz«ta oficjalnie dopuszczono

do nauki dopiero w 1920 r. W warszawskiej SSP dziewcz«ta stano-

wi¸y cz«sto ponad po¸ow« uczniw. Stabrowski w 1907 r. pisa¸:

ãZgodnie z pierwotnym za¸oýeniem podkreælano powizania

Szko¸y z rzemios¸em. Wobec wysoko stojcych i uprawiajcych

sztuk« czyst Akademii, tak krakowskiej jak i petersburskiej, nie

chcemy wy¸cznie tego samego typu szko¸y otwiera, a pragniemy

w szerszej mierze uwzgl«dni sztuk« stosowan do przemys¸u...

Nie przeto, byæmy poniýa chcieli poj«cie sztuki i rzemieælnicz j

uczyni, lecz przeciwnie, rozwijajc ku sztuce rzemios¸aÓ. Na tym w¸a-

ænie oraz na koedukacji polega¸a programowa odr«bnoæ uczelni.

Zgodnie z deklaracj programow w Szkole, oprcz pracowni

malarstwa i rzeby istnia¸y dwie pracownie sztuki stosowanej: jedna

od 1905 r. Tomasza Pajzderskiego, a rok pniej druga Ð Edwarda

Trojanowskiego. Wytwarzano w nich witraýe, projekty abaýurw

i lamp, wzory kilimw, grafik« reklamow, ceramik«. Poza zaj«ciami

praktycznymi z malarstwa, rzeby, grafiki i sztuki stosowanej

wprowadzono rwnieý przedmioty teoretyczne, takie jak anatomia,

historia sztuki, ktr wyk¸ada¸ Eligiusz Niewiadomski, nauka

perspektywy, fizyka. W czasie letnich wakacji obowizkowe by¸y

plenery; Konrad Krzyýanowski wyjeýdýa¸ ze swymi uczniami

do Arkadii, ZwierzyÄca, Istebnej, Ruszczyc urzdza¸ je w Warszawie

w üazienkach, na Solcu, Saskiej K«pie, we W¸ochach pod Warszaw,

czy w Kazimierzu nad Wis¸. Dzi«ki Eugenii Kierbedziowej, ktra

ofiarowa¸a goæcin« studentom w swoim majtku Rybiniszki w Gu-

berni Witebskiej, moýliwe by¸y wyjazdy zimowe. Szko¸a prowadzi¸a

takýe niedzielne i wieczorne kursy rysunku dla rzemieælnikw

i dzieci.

Trudne warunki ýycia w czasie pierwszej wojny æwiatowej pogor-

szy¸y sytuacj« finansow Szko¸y, ktra b«dc uczelni prywatn

korzysta¸a g¸wnie z zasi¸kw ze strony miasta, a od 1919 r. z kasy

paÄstwowej. Z¸a sytuacja materialna doprowadzi¸a do zawieszenia

w¸aæciwych zaj« w szkole. Budynek przy Wybrzeýu Koæciuszkowskim

wynaj«to w latach 1918-1921 na prowadzenie PaÄstwowych Kursw

Pedagogicznych dla Nauczycieli Rysunku, organizowanych przez

Ministerstwo Kultury. Prowadzili je profesorowie zwizani ze

Szko¸. Kierownikiem kursw i nauczycielem malarstwa by¸ Karol

Tichy, rzeb« prowadzi¸ Tadeusz Breyer, a histori« sztuki wyk¸adali

Eligiusz Niewiadomski i Stanis¸aw Noakowski. Jednoczeænie starano

si« o upaÄstwowienie Szko¸y.

PaÄstwow juý, Warszawsk Szko¸« Sztuk Pi«knych powo¸ano

w 1922 roku. Jednoczeænie starano si« o przyznanie Szkole statusu

uczelni akademickiej. Tytu¸ Akademii otrzyma¸a w 1932 r.,

a w 1934 r. przyznano jej pe¸ne prawa akademickie. Do 1932 r.

na czele szko¸y sta¸ dyrektor, nast«pnie zaæ rektor Akademii.

Pierwszym dyrektorem zosta¸ Karol Tichy, nast«pni to Jzef Czajkow-

ski, Mi¸osz KotarbiÄski, W¸adys¸aw Skoczylas. Pierwszym rektorem

by¸ Tadeusz Pruszkowski, kolejnym Ð do 1939 r. Ð by¸ W¸adys¸aw

Jastrz«bowski. Pocztkowo nauka trwa¸a pi« lat; trzy pierwsze

lata to nauka oglna, dwa nast«pne to nauka w okreælonej pra-

cowni mistrza. W latach 30. skrcono nauk«, dzielc studia na dwa

lata wst«pne i dwa lata specjalizacji. Trzon Akademii stanowi¸y

pracownie malarstwa, rzeby, grafiki, sztuki stosowanej, a jako

pit specjalizacj« utworzono pedagogik« artystyczn. By¸y teý

zaj«cia z grafiki ksiýki, liternictwa, malarstwa dekoracyjnego,

stolarstwa, tkactwa, ceramiki, dekoracji teatralnych. Program

szko¸y by¸ jednym z najlepszych programw szkolnictwa artystycz-

nego okresu mi«dzywojennego w Europie. Na Mi«dzynarodowej

Wystawie Sztuk Dekoracyjnych i Przemys¸u Wsp¸czesnego w Paryýu

w 1925 r. w¸aænie za program nauczania Szko¸a Sztuk Pi«knych

otrzyma¸a z¸oty medal, a dwanaæcie lat pniej na wystawie æwia-

towej ãSztuka i TechnikaÓ wielu jej absolwentw zdoby¸o waýne

nagrody. By¸a uczelni prowadzon przez wybitnych artystw

i pedagogw, cz«sto takýe zaangaýowanych w ýycie publiczne

kraju. Naleýeli do nich m. in. Karol Tichy, W¸adys¸aw Skoczylas,

Tadeusz Pruszkowski, Wojciech Jastrz«bowski, Tadeusz Breyer,

Stanis¸aw Bart¸omiejczyk, Leonard P«kalski, Felicjan Szcz«sny Ko-

warski. W kaýdej dziedzinie artystycznej k¸adziono duýy nacisk

na nauk« warsztatu i jednoczeænie samodzielnoæ myælenia. Stu-

denci wraz z profesorami tworzyli pr«ýne ærodowisko akademickie;

s¸awne by¸y bale i szopki Akademii, letnie plenery w Kazimierzu

nad Wis¸ czy w Nowym Mieæcie nad Pilic. Kolejne roczniki

uczniw Tadeusza Pruszkowskiego opuszczajc Akademi« tworzy¸y

grupy artystyczne, ktre zdecydowanie zaznaczy¸y si« w historii

sztuki okresu mi«dzywojennego. Z warszawskiej Akademii wysz¸o

wielu wybitnych malarzy, rzebiarzy, grafikw, artystw zwizanych

z rýnymi dziedzinami rzemios¸a, ktrzy wsp¸tworzyli warszawsk

odmian« stylu lat trzydziestych.

Wybuch II wojny æwiatowej przerwa¸ ýycie szko¸y. Zgin«li profesoro-

wie: Mieczys¸aw KotarbiÄski, Tadeusz Pruszkowski, Leonard P«kalski,

zmar¸ Karol Tichy, a ostatni rektor uczelni, W¸adys¸aw Jastrz«bowski,

powrci¸ z emigracji dopiero w 1947 r. Pierwszym powojennym

rektorem zosta¸ znany grafik, przedwojenny profesor uczelni, Sta-

nis¸aw Ostoja Chrostowski; jemu teý powierzono organizacj«

zniszczonej uczelni. Sytuacja materialna szko¸y by¸a trudna.

Gmach Akademii przy Wybrzeýu Koæciuszkowskim 37 zosta¸

zniszczony. Zaj«cia odbywa¸y si« w kilku miejscach miasta. Obecn

siedzib« Akademii Ð pa¸ac RaczyÄskich przy Krakowskim Przed-

mieæciu Ð przyznano w 1947 r., ale dopiero w 1951 r. przekazano

do uýytku ca¸y wyremontowany zesp¸ pa¸acowy.

Pocztkowo w reaktywowanej ASP przewaýa¸y tendencje do roz-

wijania przede wszystkim sztuki czystej Ð malarstwa z grafik

i rzeby. Ten kierunek reprezentowali profesorowie Jan Cybis,

Eugeniusz Eibisch, Zbigniew Tomorowicz, dawni kapiæci, wycho-

wankowie Akademii Krakowskiej, ktrzy przed 1939 r. stali

w opozycji do programu szko¸y warszawskiej. Ta sytuacja nie

trwa¸a d¸ugo, poniewaý program nauczania narzuci¸y w¸adze partyjne.

Na zjedzie rektorw i delegatw szk¸ plastycznych w Nieborowie

w kwietniu 1950 r. okreælono zasady realizmu socjalistycznego

i ten kierunek uznano za obowizujcy w sztuce, a wi«c rwnieý

w Akademii. Wprowadzono dla studentw i profesorw dyscypli-

n« pracy i szkolenia ideologiczne, odizolowano od kontaktw ze

wsp¸czesn sztuk Zachodu. W 1950 r. nastpi¸a reorganizacja

struktury szko¸y Ð Akademi« Sztuk Pi«knych po¸czono z PaÄstwow

Wyýsz Szko¸ Sztuk Zdobniczych, uczelni nastawion przede

wszystkim na sztuk« uýytkow. Zmieniono nazw« Akademii

na Akademi« Sztuk Plastycznych, z oæmioma wydzia¸ami: Malarstwa,

Rzeby, Grafiki, Architektury wn«trz, Konserwacji zabytkw,

Tkactwa, Scenografii i Pedagogiki. Zwolniono profesorw, ktrzy

prezentowali niezaleýnoæ myælenia.

Kolejne zmiany w ASP nastpi¸y wraz z ãodwilýÓ w 1956 r.

W 1957 r. przywrcono tradycyjn nazw« Akademia Sztuk Pi«knych.

Wczeæniej, w 1952 r., przywrcono do pracy Artura Nachta-Sambor-

skiego, a w 1957 r. Jana Cybisa, profesorw o wielkim autorytecie

artystycznym. Oznacza¸o to ponowne dojæcie do g¸osu kierunku

kolorystycznego w malarstwie zgodnie z dewiz Cybisa, ýe ãp¸tno

nie powinno by wykonane, ale rozstrzygni«te po malarskuÓ, oraz

ustala¸o hierarchi« stosunkw wewntrz uczelni opartych na relacji

mistrz Ð uczeÄ. Rozszerzono i pog¸«biono kontakty mi«dzynaro-

dowe. Jednoczeænie w Akademii wzros¸o zainteresowanie sztuk

abstrakcyjn. Z uczelni zwizali si« m. in. Aleksander Kobzdej,

Bogus¸aw Szwacz, Jerzy Tchrzewski, Roman Owidzki, Stefan Gie-

rowski. W roku akademickim 1959/1960 rektorem zosta¸ Marian

Wnuk, pod ktrego kierownictwem Akademia skonsolidowa¸a

si«; podejmowano nowe inicjatywy. Rozwin«¸y si« kierunki archi-

tektury wn«trz i wzornictwa przemys¸owego. Mi«dzynarodow

s¸aw« zyska¸a polska szko¸a plakatu. W 1966 r. profesor Akademii,

Jzef Mroszczak powo¸a¸ do ýycia Mi«dzynarodowe Biennale Plakatu.

W 1972 r. powsta¸o Podyplomowe Studium Scenografii, kierowane

przez Jzefa Szajn«.

Dzisiejsza Akademia Sztuk Pi«knych jest spadkobierczyni War-

szawskiej Szko¸y Sztuk Pi«knych. Ma szeæ wydzia¸w: Malarstwa,

Rzeby, Grafiki, Konserwacji i Restauracji Dzie¸ Sztuki, Architektury

Wn«trz i Wzornictwa Przemys¸owego. Zatrudnia ponad 270

nauczycieli akademickich, wsp¸pracuje z wieloma uczelniami

artystycznymi w Europie.

Irena Bal

Wszystkie monety kolekcjonerskie s prawnym ærodkiem

p¸atniczym w Polsce.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: