Jezyk i styl Wesela.pdf

Język i styl "Wesela" S. Wyspiańskiego

Liczne grono postaci Wesela to przegląd osób zróżnicowanych pod względem pochodzenia, wieku,

płci, poglądów itp. Konsekwencją takiego zestawienia bohaterów są różnice między nimi w warstwie

językowej. To zagadnienie często podejmowano w pracach historycznoliterackich poświęconych utworowi

Wyspiańskiego. Przedstawiając reprezentantów inteligencji i chłopów autor wprowadza równocześnie

charakterystyczny dla tych grup sposób wyrażania się. Goście z Krakowa posługują się językiem bardziej

wyszukanym, zaś mieszkańcy Bronowic mówiąc gwarą. Jest to raczej stylizacja na miarę podkrakowskiej

wsi z charakterystyczna skłonnością do mazurzenia. Chociaż zdarzają się w niej pewne niekonsekwencje,

spełnia ona jednak swoją funkcję sygnalizuje pochodzenie postaci i jest oznaką ludowości.

Wypowiedzi bohaterów są dodatkowo zróżnicowane, zależnie od wieku, zawodu, funkcji społecznej

czy rodzinnej itp. Pod tym względem mniejsze różnice występują pomiędzy kwestiami reprezentantów wsi.

Przybysze z Krakowa stanowią grupę językową mniej jednolitą. Radczyni hołduje stylowi miejskiemu. Pan

młody inteligent z Krakowa sięga niekiedy po słownictwo gwarowe. Upoetyzowanym, zmetaforyzowanym

językiem posługuje się Rachel wykształcona córka karczmarza, zaś Poeta, krytycznie nastawiony do

literatury pięknej, formułuje myśli raczej w języku potocznym. Charakterystyczne formy fleksyjne i

słownikowe przyporządkował autor Żydowi. Każda z postaci Wesela została wyposażona w język

odpowiedni dla jej statusu społecznego. Trzeba jednak pamiętać, że język bohaterów dramatu podlega tu

pewnym modyfikacjom uzależnionym od sytuacji, stanu emocjonalnego itp.

Temu zróżnicowaniu towarzyszy też swobodnie dobierana miara wierszowa, wielkość figur

stylistycznych, częste stosowanie powtórzeń, wykrzykników, zestawienie fraz potęgujących efekt

muzyczności, gra językowa służąca wydobyciu ironii. Role rozpisane są na różne odmiany i emocjonalne

odcienie językowe. Od prostych, gwarowych struktur składniowych sięga autor po zmetaforyzowany, pełen

różnorodnych figur stylistycznych język poetycki. Dzięki temu postaci zyskują rysy charakteryzujące ich

status społeczny, wrażliwość i stan emocji. Stylistyka utworu sięga od potoczności do tonu uroczystego, od

trywialności po wzniosłość i sacrum. W tej, jakże szerokiej, skali możliwości językowych przeglądają się

wszystkie postaci Wesela.