wybrane zagadnienia finansów 1.doc

1.      Ewolucja pieniądza.

-          t-t wymiana towar za towar; problem ekwiwaletności i podzielności towaru

-          towar traktowany jako pieniądz (bydło, muszle, miód problem starzenia się ekwiwalentów naturalnych

-          sztabki z metali szlachetnych, znakowanie sztabek, pojawienie się krążków z metali szlachetnych, znakowanych przez urzędników świątyni

-          największy emitent w starożytnym Rzymie świątynia Junony Monety ( stąd nazwa moneta)

-          wymienialność pieniądza na złoto,

-          system bimetaliczny XVII ustanowiono urzędową relację między ceną złota i srebra, co wpłynęło na relację między wartością monet z tych metali

-          system monometaliczny oparty na priorytecie złota

-          w średniowieczu obok monet wprowadzono tzw. Kwity depozytowe ( początek banknotów)

-          by utrwalić zaufanie do banknotów gwarantowano ich wymienialność na złoto (system sztabowo-złotowy)

-          zniesienie wymienialności banknotów nastąpiło w momencie przekroczenia emisji nad wielkością zapasów złota

-          system dewizowo-złoty wymienialność walut krajowych na dolary

-          w średniowieczu obok pieniądza gotówkowego pojawia się pieniądz bezgotówkowy (skrypturalny) istniejący w formie zapisu (obecnie czeki, karty płatnicze)

-          pieniądz elektroniczny- pieniądz bezgotówkowy

2.      Model ruchu okrężnego pieniądza.

DOPŁYWY                                                                                                   ODPŁYWY

I – INWESTYCJE                                                                                    S – OSZCZĘDNOŚCI

G – WYDATKI RZĄDOWE                                                                      T – PODATKI

Ex – EXPORT                                                                                    Im – IMPORT

3.      Cechy i funkcje pieniądza.

- Cechy pieniądza

1. płynność, czyli możliwość szybkiej lub natychmiastowej zamiany na gotówkę, bez ponoszenia strat; wiele papierów wartościowych można zamienić na gotówkę bez ponoszenia strat, ale w dłuższym czasie (np. bony skarbowe), niektóre papiery wartościowe mogą przynieść starty (akcje), lub nie być natychmiastowo wymienialne na gotówkę (zawieszenie sprzedaży akcji), straty może przynieść obrót walutami zagranicznymi (ryzyko kursowe),

2. społeczna akceptacja jego zdolności do regulowania wszelkich zobowiązań finansowych (legalność, przymus akceptowalności)

- Funkcje pieniądza:

1.Miernik wartości – pieniądz mierzy wartość wszystkich towarów i usług, nadmierna jego ilość w obiegu prowadzi do powstania wzrostu cen, co powoduje, ze każda jednostka pieniężna traci na wartości, Pojawia się kategoria ceny, która jest wartością towaru wyrażona w pieniądzu w sposób teoretyczny, obrachunkowy,

2.Środek wymiany – (T-P-T, Praca_P_T, lub P-T-P)obsługuje transakcje miedzy kupującymi a sprzedającymi wymiana zostaje rozdzielona na 2 odrębne akty: akt kupna i sprzedaży, które nie muszą pokrywać się ani w czasie ani w przestrzeni. Można sprzedać każdemu, kto posiada odpowiednią ilość pieniądza i kupować to wszystko, co jest nam potrzebne

3.Środek tezauryzacji(gromadzenia) –traktowanie zasobu pieniądza jako skarbu, tę funkcję przez wiele lat spełniał pieniądz rzeczywisty pełnowartościowy-złoto. Przekształcanie się pieniądza w akumulację w przypadku przedsiębiorstw w oszczędności w przypadku gosp domowych

4. Środek płatniczy –zdolność pieniądza do regulowania różnego rodzaju zobowiązań, powoduje rozwój systemy kredytowo-pieniężnego, który stał się siłą napędową rozwoju gospodarczego

5.Pieniądz światowy- pełni funkcje pieniądza światowego poza granicami określonego kraju pod warunkiem, że państwo prawnie gwarantuje jego wymienialność zewnętrzną po kursie rynkowym.

O jakości pieniądza decyduje przede wszystkim płynność, którą można rozpatrywać w 3 układach:

- tzw płynność aktywu finansowego (łatwość zamiany aktywów rzeczowych w pieniądz bez straty)

-płynność jednostki gosp, czyli to sytuacja, w której jednostka gosp jest zdolna do pokrywania swoich bieżących zobowiązań i tych zobowiązań, które powstają z podejmowania nowych decyzji finansowych

-płynność systemu gosp, tj. ogólny stan płynności polega na zdolności, pokrywania przez rynek pieniężny wszystkich potrzeb płatniczych jednostek gosp tworzących sektor gospodarczy i za ten poziom płynności odpowiada Bank Centralny

4.      Prawo Newcomba-Fischera

Najważniejszą Rzeczą jest zapewnienie odpowiedniej regulacji dopływu pieniądza do obiegu i odpływy z obiegu, aby nie występował w nadmiarze lub niedostatku. Ilość pieniądza w obiegu wyznaczona jest za pomocą formuły Fishera:

M *V = P * T

M – ilość pieniądza w obiegu,

V – szybkość obiegu,

P- przeciętny poziom cen,

T- ogólna liczba dóbr i usług będących przedmiotem zakupu (czasami używa się również Y oznaczający dochód realny)

Stabilizację finansową obrazuje powyższe równanie

M *V- strona podażowa

P * T- strona popytowa

5.      Mnożnikowy mechanizm kreacji pieniądza przez banki.

Kreacja pieniądza;

Banki komercyjne mogą tworzyć, czyli kreować tylko i wyłącznie pieniądz bezgotówkowy. Ograniczenia w zakresie kreacji pieniądza dotyczą: stopy rezerw obowiązkowych; równowagi w banku; chęci utrzymania przez klientów części zasobów pieniężnych w gotówce.

Założenia:Stopa rezerw obow 20%, pieniądz nie ucieka z syst bankowego

M dep = RNI/ SRO = 8000: 0,2 = 40 000

Mnożnik kreacji pieniądza mierzy wzrost podaży pieniądza na skutek powiększenia bazy monetarnej o jednostkę, w tej formule uwzględnia się współczynnik preferencji gotówki, czyli chęć przeznaczenia części gotówki na konsumpcje

M= G+D              B= G+R                            M-agregat podaż pieniądza, B-baza monetarna G-gotówka

                                                        Gotówka-depozyty 0R-rezerwy

k= G/D –relacja gotówki do depozytów r= R/D – stopa rezerw, udział rezerw w depozytach

M=m*B = (G+D/G+R)*B= (G/D+1)/(G/D+R/D)*B= (k+1/k+r)*B

Współczynnik preferencji gotówki wynosi 50%, stopa rezerw obowiązkowych 10%, ile wynosi mnożnik kreacji pieniądza i jaka jest podaż pieniądza

M = 0,5+1/0,5+0,1= 2,5              10 000 *2,5=25 000

6.      Rynki finansowe- instrumenty

Rynki finansowe funkcjonują obok rynków towarowych. Na rynkach finansowych dokonują się transakcje finansowe: papierami wartościowymi i kredytami.

Instrumenty rynków finansowych rynek finansowy się rozwija, papiery wartościowe powstają ciągle istnieje niepełne unormowanie prawne rynków finansowych, nie zdefiniowano pojęcia „papier wartościowy”. W tej sytuacji rozpowszechniło się pojęcie „instrumentów” rynków finansowych, do których zalicza się:

-          poszczególne rodzaje papierów wartościowych,

-          kredyty i pożyczki międzybankowe.

-          bony pieniężne i bony skarbowe,

-          operacje otwartego rynku, ...