G. C. Homans „Zachowanie społeczne – jego formy elementarne”
Twierdzenie o sukcesie
Im częściej określone działanie jednostki jest nagradzane, tym bardziej jest prawdopodobne, że będzie ona je podejmować.
Twierdzenie o bodźcu
Jeśli zaistnienie konkretnego bodźca lub zestawu bodźców było związane w przeszłości z sytuacją w której działanie osoby było nagradzane, to im bardziej aktualnie działający bodziec jest podobny do tych z przeszłości, tym bardziej prawdopodobne jest, że osoba podejmie ponownie to samo działanie.
Twierdzenie o wartości: nagroda i kara.
Im bardziej wartościowy jest dla osoby rezultat jej działania tym bardziej prawdopodobne, że je podejmie.
Twierdzenie o deprywacji- nasyceniu
Im częściej w niedawnej przeszłości jednostka uzyskiwała konkretną nagrodę, tym mniej wartościowa staje się dla niej następna porcja tej nagrody
Twierdzenie o frustracji-agresji
Jeśli działanie nie pociągnie za sobą oczekiwanej nagrody lub pociągnie za sobą nieoczekiwaną karę, osoba będzie zła; będzie bardziej skłonna do podejmowania działania agresywnego, a wyniki tego działania staną się dla niej bardziej wartościowe.
Peter M Blau „Wymiana jako podstawowa siła życia społecznego”
zw. wewnętrznie nagradzające zw. zewnętrznie nagradzające
wzajemna atrakcyjność
wymiana
jednostronne przywiązanie
władza
DYLEMATY
Wymiana społeczna a ekonomiczna (podobieństwa):
- osoby które świadczą usługi, oczekują odwzajemnienia
-aby nie przestały świadczyć usług, muszą otrzymywać nagrody
- zasada malejącej użyteczności krańcowej
ALE:
- wymiana społeczna wymaga zaufania- nie ma kontraktu
- partnerzy mają sprzeczne interesy- każdy chce aby drugi mocniej się zaangażował
- uznanie- jednostki stają przed dylematem jak nim dysponować
- władza- jak gospodarować zasobami?
- nagrody- ile można dawać zanim malejąca wartość nagród przekroczy znaczenie ich rosnącej ilości?
ZRÓŻNICOWANIE
- nadrzędny status jednostki, mocno osadzony w strukturze, prowadzi do rozszerzenia władzy
(mają na to wpływ dwa czynniki: wielostronne poparcie w strukturze społecznej i zespolone poparcie podwładnych)
-jednostka nie osiągnie władzy jeżeli:
a) pozostałe jednostki mają możliwość odwzajemnienia się za jej usługi
b) istnieją alternatywne źródła usług
c) pozostałe jednostki dysponują siłą, dzięki której mogą zmusić jednostkę do świadczenia usługi, jednocześnie jej nie odwzajemniając i utrzymując niezależność
d) jednostki nauczą się obywać bez danych usług czy dóbr
-jednostki których status społeczny jest niepewny, muszą strzec go w interakcjach przed naruszeniem, jednostki o ugruntowanym statusie mogą sobie pozwolić na więcej swobody
- prawdopodobnie jednostka dysponująca mniejszą władzą będzie ją wykorzystywać bardziej niż jednostka dysponująca większa władzą
- nadrzędny status czyni jednostki stosunkowo niezależnymi od innych
- opozycja- tylko silna władza może sobie pozwolić na jej ignorowanie
DYNAMIKA
- wspólne cele są podstawą tworzenia się organizacji
- w organizacjach pośrednie procesy zastępują bezpośrednie
- pojawia się konkurencja i wymiana
- organizacje mogą tworzyć koalicje
Michael L. Lovaglia „Sieciowe teorie wymiany”
Aktor- jednostka, grupa lub organizacja zajmująca pozycję w sieci
Wymiana- zamiana jednego rodzaju zasobów na inne, która przynosi korzyści dla obu stron uczestniczących w wymianie. Ponieważ wymiana wytwarza korzyści, w układach eksperymentalnych aktorzy mogą po prostu podzielić między siebie pulę zasobów
Sieć- wzór potencjalnych relacji między pozycjami. Każda pozycja jest połączona relacja wymiany z przynajmniej jedną inną pozycją.
Pozycja- specyficzny wzór potencjalnej wymiany łączący aktora z innymi w sieci
Władza- przewaga aktora w sieci, która pozwala mu uzyskiwać w wymianie więcej niż połowę zasobów z puli przeznaczonej do podziału
Korzyści- zasoby uzyskane przez aktora w rezultacie wymiany
Pula zasobów- całość zasobów, które aktorzy negocjują między sobą w czasie rundy negocjacyjnej
Runda negocjacyjna- czas, w którym aktorzy podejmują próbę podziału zasobów
Struktura- kształt sieci lub części sieci, w której wzór relacji wymiany daje niektórym z aktorów przewagę w osiąganiu korzyści z wymiany
goffu