Pociąg pancerny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii.

Pociąg pancerny to zespół bojowych pojazdów kolejowych (pociąg), składający się zwykle z lokomotywy pancernej, różnego rodzaju opancerzonych i uzbrojonych wagonów, czasami także z drezyn pancernych lub bojowych wagonów motorowych.

Wagony używane zwykle w pociągach pancernych:

·         artyleryjskie - opancerzone i uzbrojone w działa oraz karabiny maszynowe

·         piechoty (w Polsce nazywane wagonami szturmowymi) - opancerzone, uzbrojone w karabiny maszynowe i służące do przewożenia piechoty

·         karabinów maszynowych - opancerzone i uzbrojone w karabiny maszynowe

·         przeciwlotnicze - uzbrojone w działka przeciwlotnicze

·         dowodzenia - podobne do wagonów piechoty, lecz wyposażone w stanowisko dowodzenia pociągu

·         przeciwpancerne - odmiana wagonów artyleryjskich, wyposażone w działo przeciwpancerne (zwykle w wieży czołgowej)

·         platformy - nieopancerzone, służące do różnych celów: ochrony przed wykolejeniem, przewożenia materiałów saperskich i do naprawy toru, przewożenia motocykli i pojazdów w tym czołgów

Pociągi pancerne z reguły składały się z lokomotywy i wagonów osłoniętych w całości pancerzem stalowym grubości kilku do kilkudziesięciu mm. W zależności od możliwości wyposażenia, niektóre pociągi pancerne, zwłaszcza improwizowane, nie były chronione pancerzem, lecz dostępnymi materiałami takimi jak beton lub worki z piaskiem, lub były jedynie częściowo opancerzone.

Pierwszy raz został użyty przez Francuzów w czasie wojny francusko-pruskiej (1870-1871). Po pierwszej wojnie światowej były niedoceniane i przenoszone do zadań patrolowych i policyjnych. Niemcy zaskoczeni w 1939 r. skutecznością polskich pociągów pancernych wprowadzili je ponownie.

Typowy austriacki wagon pancerny z 1915. Zdobyte wagony tego typu były używane w polskich pociągach: Śmiały, Piłsudczyk i Śmierć.

[Edytuj]

Polskie pociągi pancerne:

[Edytuj]

Przed odzyskaniem niepodległości:

·         Dywizja Syberyjska miała trzy własne pociągi pancerne: Warszawa, Kraków i Poznań a zdobyła czwarty: Poznań II

·         10 lutego - 10 maja 1918 improwizowany pociąg pancerny Związek Broni.

[Edytuj]

W okresie wojny polsko-sowieckiej

Dotychczas ustalono nazwy 50 pociągów pancernych, lecz ich dokładna liczba jest trudna do ustalenia.

Pod koniec wojny polsko-sowieckiej w skład wojsk kolejowych wchodziło 26 pociągów pancernych (stan w dniu 1 grudnia 1920):

·         nr 1 Piłsudczyk

·         nr 2 Śmiały

·         nr 3 Lis-Kula

·         nr 4 Hallerczyk

·         nr 5 Stefan Batory

·         nr 6 Generał Iwaszkiewicz

·         nr 7 Chrobry

·         nr 8 Wilk

·         nr 9 Danuta

·         nr 10 Pionier

·         nr 11 Poznańczyk

·         nr 12 Kaniów

·         nr 13 Zawisza Czarny

·         nr 14 Zagończyk

·         nr 15 Paderewski

·         nr 16 Mściciel

·         nr 17 Reduta Ordona

·         nr 18 Huragan

·         nr 19 Podhalanin

·         nr 20 Bartosz Głowacki

·         nr 21 Pierwszy Marszałek

·         nr 22 Groźny

·         nr 23 Śmierć

·         nr 24 Śmigły

·         nr 25 Stefan Czarniecki

·         nr 26 Generał Sosnkowski

Pozostałe pociągi pancerne:

·         Gromobój

·         Rozwadowczyk

·         Saper

·         Smok

·         Śmiały-szeroki - rozformowany 2 kwietnia 1920

Pociągi utracone w 1920 r:

·         Boruciątko

·         Boruta - 25 lipca pod Kuźnicą

·         Dąbrowski - 5 lipca pod Równem

·         Generał Dowbór - 6 czerwca pod Wczerajsze

·         Generał Konarzewski - 9 lipca pod Bobruskiem

·         Generał Listowski - 2 sierpnia pod Terespolem

·         Generał Sikorski - 26 czerwca pod Słowiecznem

·         Piłsudczyk szeroki - 19 lipca pod Baranowiczami

·         Pionier-szeroki - 17 czerwca

W połowie 1921 zarządzono likwidację 12 pociągów Pozostałe dokompletowano i ujednolicono uzbrojenie. W służbie postanowiono zatrzymać 12 pociągów, z których utworzono 6 dywizjonów, które włączono w skład trzech pułków saperów kolejowych:

·         nr 1 Piłsudczyk

·         nr 2 Śmigły

·         nr 3 Pierwszy Marszałek

·         nr 4 Groźny

·         nr 5 Danuta

·         nr 6 ...