Meteorologia i Klimatologia 17 Zanieczyszczenia w atmosferze.pdf

XVII

Zanieczyszczeniawatmosferze

Troch¦historii

Typyi¹ródªazanieczyszcze«

{ znieczyszczeniapierwotne

{ ozonwtroposferze

{ ozonwstartosferze

{ dziuraozonowa

{ zanieczyszczenieatmosfery:trendyiwzorce

Czynnikiwpªywaj¡cenazanieczyszczenie

{ wiatr

{ stabilno±¢iinwersja

{ topograa

{ potencjalnezagro»enia

Zanieczyszczenienaobszarachzurbanizowanych

Kwa±nedeszcze

Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens

XVII

Troch¦ historii

Problemy z zanieczyszczeniem ±rodowiska rozpocz¦ªy si¦

wrazzwynalezienimognia.

W1273królEdwardzakazaªu»ywaniaw¦glawydzielaj¡ce-

godu»osadzy(aprzyokazjidu»odwutlenkusiarki)podczas

spalania.W1661JohnEvelynnapisaªesejozanieczyszczo-

nympowietrzuLondynu.W1873smoglondy«skizabiªokoªo

700osób,a1911|1500osób.W1952trwaj¡cy5dnismog

spowodowaª±mier¢okoªo4000o±ob.

Teiinnekatastrofyskªonuªyrz¡dydoopracowanianorm

ograniczaj¡cychzanieczyszczeniadoatmosfery.

Typy i ¹ródªa

zanieczyszcze«

Zanieczyszczeniaminazywamytesubstancje(staªe,ciekªe

|aerozole)lubgazowe,którychkoncentracjazagra»azdro-

wiuludzi,zwierz¡tlubwegetacjiro±lin.

ródªa tych substancji mog¡ by¢ naturalne lub sztucz-

ne.Naturalnemog¡pochodzi¢zpowierzchniziemiporwane

przezwiatr,zwybuchówwulkanów,po»arówlasów.

Sztucznemog¡by¢pochodzeniastacjonarnego(fabrykielek-

trownie,gospodarstwadomowe)lubmobile:samochodysa-

moloty,statki.

Zanieczyszczenianazywamy pierwotnymi je»elitraaj¡do

atmosferyzjakiego±¹ródªa.Je±linatomiastpowstaj¡wat-

mosferzewwynikureakcjichemicznejnazywamyje wtórny-

mi .

Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens

XVII

Wiatr wschodni rozwiewa dym pochodz¡cy z po»arów lasów

naobszarzepoªudniowejAfryki.

Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens

XVII

najwa»niejsze

znieczyszczeniapierwotne

Zanieczyszczeniazaliczanedoaerozolito

staªe cz¡stki (maj¡ce dziaªanie dra»ni¡ce, ale na ogóª

nietoksyczne)takiejak:sadza,pyª,dym,pyªkipochodzenia

ro±linnegolubgro¹niejszejaknp.azbest

male«kie kropelki cieczy np. kwasu siarkowego, oleju,

pestycydówitp.

Dziaªalno±¢przemysªowaodpowiadazaokoªo40%zanie-

czyszcze«tegotypu,asilnikisamochodów|zaokoªo17%.

(a)

(b)

Denver w Colorado. (a) powietrze przejrzyste; (b) powietrze

zanieczyszczoneaerozolamiitp.

Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens

XVII 5

Cz¡steczkioromiarachwi¦kszychni»0.01mmosiadaj¡na

powierzchniokoªo1dnia,natomiastcz¡stkiponi»ej0.001mm

mog¡przebywa¢wpowietrzuwieletygodni.

Cz¡stkiponi»ej0.002mms¡szczególniegro¹ne,poniewa»

mog¡wnika¢dopªuc.Silnikidieslaprodukuj¡takiecz¡stki.

Gªownysposóbusuwaniatychcz¡stektoopadyatmosferycz-

ne(acz¡stkitesªu»¡jakoj¡dranukleacji).

Cumuluspojawiasi¦nadobszaremgdziewyt¦pujegrubawar-

stwazamglenia(wilgotnyletnidzie«).

Gªównezanieczyszczeniagazoweto:CO,SO 2 ,lotnesub-

stancjeorganiczneitlenkiazotu.

Poªowatlenkuw¦gladostaj¡casi¦doatmosferypochodzi

zespalaniapaliww±rodkachtransportu.Naszcz¦±cieCOjest

efektywnieusuwanyzatmosferyprzezmikroorganizmy.

Dwutleneksiarkipochodzigªówniezespalaniapaliw(w¦-

giel,olejoaªowy)alerównie»zerupcjiwulkanicznych.Mo»e

si¦utlenia¢prowadz¡cdopowstaniatrójtlenkusiarkiikwasu

siarkowego(zanieczyszczeniawtórne).

lotnesubstancjeorganicznetogªówniew¦glowodory:me-

tan,benzen,formaldehydifreony.Mog¡by¢kancerogenne.

34%|pojazdy,50%|przemysª.

Andrzej Olczak, Ilustarcje zaczerpni¦te z ÿMeteteorology Today" | Donald Ahrens

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: