pol spójności.pdf

PARLAMENT EUROPEJSKI

2004

« « « «

2009

Komisja Rozwoju Regionalnego

21.9.2006

DOKUMENT ROBOCZY

w sprawie wkładu przyszłej polityki regionalnej w zwiększenie zdolności

innowacyjnych Unii Europejskiej

Komisja Rozwoju Regionalnego

Sprawozdawca: Mieczysław Edmund Janowski

DT\631449PL.doc

PE 378.744v01-00

Unia Europejska jest jedną z dwóch wiodących gospodarek świata. PKB całej UE jest

bardzo zbliżone do PKB Stanów Zjednoczonych ( $12.5 tryliona , zgodnie z danymi Banku

Światowego). Jednakże UE na dziś przegrywa ze swoimi największymi rywalami w

inwestowaniu w gospodarkę opartą na wiedzy. Zauważmy jak do tego problemu

podchodzą Chiny czy Indie. Zgodnie w najnowszymi danymi, nakłady na badania w UE

wynoszą 1.96% PKB, (Stany Zjednoczone: 2.59%PKB, Japonia: 12%PKB). Tym zaś, co

decyduje o konkurencyjności w dzisiejszym świecie jest innowacyjność.

• Innowacyjność jest skutkiem szeregu komplementarnych działań o charakterze

badawczym, technicznym, finansowym, handlowym, organizacyjnym i

społecznym;

• Innowacyjność to dynamiczny oraz interaktywny proces z udziałem różnych

podmiotów regionalnych i lokalnych wewnątrz UE , mających świadomość wysiłku

organizacyjnego i finansowego we wspólnym tworzeniu zdolności innowacyjnych;

• Innowacyjność może mieć charakter lokalny , to co jest innowacją w jednym miejscu

(obszarze), nie musi nią być gdzie indziej;

• Innowacyjność to nie tylko wprowadzanie nowych lub ulepszonych produktów,

procesów, zmian organizacyjnych lub marketingowych, lecz również sięgnięcie do

dobrych sprawdzonych przez pokolenia praktyk ;

• Innowacyjność to czasem po prostu dobre pomysły . Dlatego bardzo ważną rolę w

szerzeniu innowacji ma polepszenie jakości ustawodawstwa w krajach UE,

ponieważ niektóre obciążenia prawne wpływają na zablokowanie procesów

innowacyjnych w istotnych sektorach gospodarki.

• Innowacyjność nie jest jednak celem samym w sobie . Podstawą wszelkich działań

Wspólnoty powinno być dobro człowieka - będącego obywatelem wspólnot

regionalnych i lokalnych.

Potrzeba rozwijania innowacyjnych zdolności UE ma zatem służyć jej obywatelowi,

a dążenie do rozwoju gospodarczego i podnoszenia konkurencyjności ma na celu

zapewnienie odpowiedniego standardu życia obywatelom.

Dostrzegając to wyzwanie, Unia Europejska postawiła sobie w Strategii Lizbońskiej za

cel stanie się najbardziej konkurencyjną gospodarką świata. Cel ten osiągnięty ma

zostać za pomocą m.in. wzrostu wydatków na BR na poziomie zbliżonym do 3% PKB,

tymczasem jedynie dwa kraje europejskie osiągają ten pułap - Szwecja i Finlandia.

Równie duże rozwarstwienie pod kątem nakładów na BR występuje na poziomie

regionalnym. Według posiadanych danych, 21 z 254 regionów Europy osiągnęło taki

pułap.

Aby cele Strategii Lizbońskiej zostały rzeczywiście osiągnięte, konieczne jest

kompleksowe podejście do tego problemu . Stanowisko to znalazło odzwierciedlenie w

nowej polityce spójności, która została ukierunkowana na zwiększenie zdolności

innowacyjnych UE. Nowe cele Polityki spójności: cel Konwergencja, cel

Konkurencyjność oraz cel Europejska Współpraca Terytorialna stawiają proinnowacyjne

działania jako priorytet.

PE 378.744v01-00

2/5

DT\631449PL.doc

Wobec konieczności podniesienia konkurencyjności i innowacyjności UE uznaje się,

iż bezwzględnym priorytetem jest zwiększenie nakładów na BR zarówno na poziomie

krajowym jak i regionalnym.

Nowe cele polityki spójności, mają zostać osiągnięte także poprzez aktywniejszy wkład

poziomu regionalnego i lokalnego w tworzenie założeń realizacji celów Strategii

Lizbońskiej w ramach szeroko zakrojonych konsultacji podejścia oddolnego. Ogromne

znaczenie ma w tym względzie zasada partnerstwa .

Należy zachęcać samorządy regionalne i lokalne do kreowania działań

proinnowacyjnych w ramach tworzenia regionalnych strategii rozwoju, jak również

strategii rozwoju na szczeblu krajowym.

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia powinny uwzględniać regionalne strategie

rozwoju i być z nimi zharmonizowane.

Zasada partnerstwa nie ogranicza się jednak tylko do ściślejszego współdziałania

pomiędzy właściwymi instytucjami na szczeblu krajowym i regionalnym.

W ramach nowej polityki spójności jej rozwinięcie stanowi partnerstwo publiczno-

prywatne. Zgodnie ze strategicznymi Wytycznymi Wspólnoty w dziedzinie Spójności,

PPP powinny zapewnić udział sektora prywatnego w finansowaniu i planowaniu założeń

rozwoju na poziomie regionalnym, przyczyniając się równocześnie do podniesienia

jakości realizacji oraz zarządzania projektami.

Mobilizacja środków następuje również na poziomie Unijnym . W celu

skuteczniejszego realizowania celów nowej polityki regionalnej, do życia powołane

zostały trzy nowe inicjatywy współfinansowane ze środków Europejskiego Banku

Inwestycyjnego oraz Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego. Jaspers ma na celu

wspieranie projektów w regionach , Jessica - wspieranie trwałych inwestycji w przestrzeni

miejskiej, zaś w ramach inicjatyw Jeremie finansowe wsparcie otrzymają małe i średnie

przedsiębiorstwa (MŚP) .

W nowej polityce spójności dostrzega się też kluczową rolę małych i średnich

przedsiębiorstw (MŚP) w tworzeniu zdolności innowacyjnych w UE oraz wsparcie

samorządów lokalnych i regionalnych dla rozwoju innowacji, w tym pomoc dla MŚP

w dostępie do innowacyjnych rozwiązań . Działania te powinny odbywać się poprzez:

rozpowszechnianie dostępnych instrumentów finansujących ich założenie i rozwój,

rozpowszechnianie nie tylko dużych projektów, ale i małych inicjatyw pomagających

MŚP w byciu przedsiębiorczym, pomoc w szybkim wdrażaniu konkurencyjnych

rozwiązań na rynek (np. wynalazki medyczne), zachęty dla otwarcia działalności

gospodarczych oraz niwelowanie przeszkód administracyjnych, odpowiednią edukację (na

różnych poziomach), ustawiczne inwestycje w kapitał ludzki oraz przekwalifikowanie

pracowników i przedsiębiorców.

Kolejnym istotnym elementem nowej polityki spójności w odniesieniu do wzmacniania

zdolności innowacyjnych jest możliwość elastycznego wykorzystywania funduszy

strukturalnych . Takie podejście ma pomóc sprostać specyfice poszczególnych

regionów . Realizacji tego celu ma służyć szeroki wachlarz związanych z innowacyjnością

działań czy tez instrumentów, takich jak: budowanie klastrów, biegunów doskonałości ,

DT\631449PL.doc

3/5

PE 378.744v01-00

centrów transfer technologii , instytucji wspierania biznesu, tworzących pomosty

pomiędzy obszarem nauki, a przedsiębiorstwami.

W nowej polityce spójności, w kontekście jej wkładu w kreowanie innowacyjnych

zdolności UE, duży nacisk położony został także na wymiar miejski .

Aglomeracje miejskie skupiają ok. 80% ludności Unii Europejskiej oraz większość firm,

przedsiębiorstw, ośrodków badawczych i akademickich, przez co w naturalny sposób są

one najważniejszymi ośrodkami tworzenia innowacji oraz synergii pomiędzy

ośrodkami uniwersyteckimi, światem przemysłu i rynkiem pracy.

Należy podkreślić, że to na wniosek Parlamentu, zrównoważony rozwój obszarów

miejskich został włączony do polityki spójności UE, a w konsekwencji w strategiczne

wytyczne Wspólnoty na lata 2007-2013 . Komunikat Komisji "Polityka spójności i

miasta: rola miast i aglomeracji w odniesieniu do wzrostu i zatrudnienia w regionach"

(KOM(2006) 385) określą wsparcie dla innowacji, ducha przedsiębiorczości i gospodarki

opartej na wiedzy jako jedną z priorytetowych dziedzin interwencji funduszy

strukturalnych w środowiskach miejskich. Przy tym należy także zwrócić uwagę na

rozwijające się innowacje w zakresie gospodarki przestrzennej, dostrzegając właściwe

wykorzystanie specyficznych uwarunkowań ekologicznych.

Polityka spójności może się przyczynić do zwiększenia zdolności innowacyjnych

Wspólnoty, jedynie wówczas, gdy będzie realizowana w synergii z innymi

politykami. Takiemu podejściu wychodzi na przeciw opublikowany 13 września 2006

Komunikat Komisji Europejskiej " Przekuwanie wiedzy w praktykę. Szeroka strategia

innowacji dla Unii Europejskiej" . Jako 10 priorytetowych działań, wymienia on:

utworzenie przyjaznych innowacyjności systemów edukacji; utworzenie Europejskiego

Instytutu Technologii; prace w kierunku jednolitego i atrakcyjnego rynku pracy dla

naukowców; wzmocnienie powiązań między nauką i przemysłem; kształtowanie

innowacyjności poprzez programy nowej polityki spójności; reformę reguł rządzących

pomocą publiczną ukierunkowaną na BR oraz innowacje jak również lepsze

ukierunkowanie zachęt podatkowych na BR; inicjatywę odnośnie praw autorskich na

usługi i produkty cyfrowe; stworzenie strategii dla sprzyjającym innowacjom liderów

rynku; stymulowanie innowacji poprzez przetargi; wzmocnienie ochrony własności

intelektualnej.

W przypadku ostatniego z punktów, bardzo duże znaczenie ma polityka patentowa na

poziomie UE . Polityka taka miałaby bowiem na celu dostarczanie zachęt dla działań

proinnowacyjnych, zapewnianie i ułatwianie dyfuzji wiedzy i technologii, etc.

Równie istotny jest też nacisk kładziony na relację między innowacjami a edukacją.

Edukacja całego społeczeństwa jest bowiem podstawowym warunkiem działań

innowacyjnych. Działania proinnowacyjne powinny znaleźć odzwierciedlenie w

nauczaniu na wszystkich poziomach: szkolnictwa podstawowego, średniego, wyższego, a

także w kształceniu ustawicznym, w tym osób starszych. Na szczególną uwagę zasługuje

promowanie udziału w programach stypendialnych dla doktorantów i absolwentów

kierunków inżynieryjno-technicznych oraz dobre doświadczenia związane z wdrażaniem

Siódmego Programu Ramowego (rozpowszechnianie i dostęp do wiedzy w tym

zakresie).

Ważną rolę odgrywają również polityki transportowa i energetyczna . Biorąc pod

uwagę specyficzne uwarunkowania oraz zapotrzebowania poszczególnych wspólnot

regionalnych należy budować odpowiednie sieci, zarówno w transporcie lądowym,

PE 378.744v01-00

4/5

DT\631449PL.doc

wodnym, jak i powietrznym (konstrukcja lotnisk), nie zapominając przy tym o ochronie

dóbr (zabytków) kultury i przyrody. Równie ważne są działania innowacyjne w

energetyce, które służyć winny lepszemu wykorzystaniu źródeł energii odnawialnej (np.

biopaliwa).

Ponadto, na szczególną uwagę zasługuje innowacyjność w rolnictwie .

Sprawozdawca wyraża przekonanie iż problematyka ta powinna stać się tematem

odrębnego sprawozdania.

Na wspomniane działania w kontekście innowacyjności warto jednocześnie s pojrzeć

przez pryzmat problemów demograficznych Europy. Innowacyjne podejście do stylu

życia, odżywiania się, ale przede wszystkim innowacyjne podejście do problematyki

rodziny, stanowią jedyną możliwość, aby zapobiec starzejącemu się społeczeństwu.

Należy jednak zwrócić uwagę, iż warunkiem koniecznym dla zwiększenia zdolności

innowacyjnych UE jest przepływ informacji rozumiany jako docieranie z informacją

do obywatela. To kompleksowa wiedza obywateli na temat możliwości rozwoju pozwala

na wykorzystanie środków wspierających rozwój i ułatwia tworzenie innowacyjnych

koncepcji i rozwiązań. W tym zakresie ważną rolę odgrywa wymiana doświadczeń i

najlepszych praktyk pomiędzy regionami i wspólnotami lokalnymi , między innymi

poprzez sieci współpracy, co stwarza również warunki sprzyjające dla transferu

innowacji .

Wykorzystanie najnowszych technik znacząco ułatwia docieranie z informacjami i ich

wymianę, zwłaszcza w kontekście aktywizowania społeczności pozostawionych na

uboczu.

Przepływ informacji wiąże się bezpośrednio z funkcjonowaniem administracji

publicznej. Należy wdrażać takie rozwiązania, które upraszczają życie obywatela (np.

zmniejszenie biurokracji, środki na rzecz osób niepełnosprawnych), a w szczególności

jednak budować dialog i zaufanie pomiędzy administracją publiczną/lokalną a

mieszkańcami, którego wynikiem będzie wspólny udział we wdrażaniu odpowiednich

polityk oraz odpowiedzialność za ich rezultaty.

Równie ważna jest rola administracji na szczeblu Wspólnoty . Działania

innowacyjne powinny być wspierane przez skuteczne współdziałanie Parlamentu

Europejskiego, Komisji Europejskiej oraz Rady Unii Europejskiej, przy wykorzystaniu

doświadczeń instytucji skupiających przedstawicieli regionów, czyli m.in. Komitetu

Regionów.

Parlament nie powinien poprzestać na swojej roli legislatora i ustanowić

proaktywną politykę informacyjną wychodzącą naprzeciw obywateli.

Innowacyjność więc, w każdym jej wymiarze, winna służyć człowiekowi oraz

budowaniu przestrzeni między wspólnotami ludzi, czyli miastami, obszarami

wiejskimi i regionami, łącząc wiedzę i technologie dla wspólnego użytku i w celu

poprawy jakości ich życia.

DT\631449PL.doc

5/5

PE 378.744v01-00

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: