Xawery Dunikowski.pdf

Xawery Dunikowski

POCZET WIELKICH ARTYSTÓW

126. Xawery Dunikowski. Postać

y Dunikowski. Postać

Urodził się w roku 1875 w Warszawie w rodzi-

nie kolejarza, a studia artystyczne odbył w Krakowie

w latach, gdy tworzyli tam najwięksi artyści polscy

związani z modernizmem, wśród nich znani Wam:

Stanisław Wyspiański, Jacek Malczewski i Witold

Wojtkiewicz. Poszukując wzorów dla własnej twór-

czości, znalazł je w starożytnej sztuce greckiej oraz

w dziełach żyjącego jeszcze wówczas, opromienione-

go zasłużoną sławą Augusta Rodina. Wzorów tych

jednak nie naśladował, raczej czerpał z ich wielko-

ści zachętę do własnej twórczości.

W Krakowie powstały pierwsze, lecz bez wąt-

pienia wybitne dzieła artysty — portrety oraz kom-

pozycje symboliczne, wśród nich Tchnienie oraz Ko-

biety brzemienne .

W roku 1914 Xawery Dunikowski wyjechał do

Londynu, gdzie wyrzeźbił kilka portretów, a następ-

nie na osiem lat osiedlił się w Paryżu. Tu powstały

nowe znakomite dzieła, niektóre o tematyce antycz-

nej ( Głowa śpiewaka greckiego, Kobiety kartagińskie

— projekt fontanny dla miasta Paryża, niestety

zniszczony podczas II wojny światowej) oraz słyn-

na rzeźba Grobowiec Bolesława Śmiałego , w której

artysta uległ w pewnym stopniu wpływom kubizmu.

Po powrocie do Krakowa w roku 1922, na

prośbę dyrekcji Zamku Wawelskiego artysta podjął

zadanie niezwykłe..., lecz zanim o tym opowiemy,

przytoczmy króciutką historię pewnej sali zamko-

wej, zwanej Poselską, z czasów panowania króla

Zygmunta Starego. Sala ta przykryta jest tzw. stro-

pem kasetonowym, kwadratowymi wgłębnymi pola-

mi, powstałymi przez krzyżowanie się belek stropo-

wych. Pola te władca polecił wypełnić rzeźbami głów

znakomitych Polaków, wyciętymi w drewnie lipowym.

Było ich początkowo 194, do XX wieku przetrwało

zaledwie trzydzieści. Otóż o uzupełnienie ubytków

poproszono Xawerego Dunikowskiego. W ciągu kil-

ku lat artysta wyrzeźbił w drewnie i pokrył barwną

polichromią sześćdziesiąt nowych Głów Wawelskich ,

wśród nich głowy królewskie, m.in. Zygmunta

z cyklu Kobiety brzemienne

Kobiety brzemienne ,

1906–1908

Oto kobieta oczekująca dziecka, jed−

na z kilku takich postaci wyrzeźbio−

nych przez znakomitego artystę

i zwykle pokazywanych razem. Kie−

dy patrzymy na to dzieło, udziela

nam się nastrój powagi i zamyśle−

nia matki nad przyszłością oczekiwa−

nego potomka. Nastrój ten podnosi

sposób wymodelowania postaci. Luź−

na, lekka suknia spływająca aż do

ziemi tworzy miękką i płynną linię

konturu, a masyw postaci ożywia

delikatna faktura.

144

126. Xawer

z cyklu

Kobiety brzemienne

1906–1908

125. Xawer y Dunikowski

y Dunikowski T chnienie

chnienie ,

1906

Z symbolizmem spotkaliście się

w naszym podręczniku już kilkakrot−

nie. Przypominacie sobie zapewne

obraz Paula Gauguina Skąd przyszli−

śmy? Kim jesteśmy? Dokąd idzie−

my? (il. 31). Wiecie zatem, że dzie−

ła takie są wieloznaczne i można je

tłumaczyć na różne sposoby. Dzieło

Dunikowskiego przedstawia postać,

która zdaje się oddechem nadawać

życie maleńkiej istotce. Życie? A może

jest to Geniusz, darzący siłą niepozor−

ne jeszcze stworzenie, przeznaczone

w przyszłości do wielkich czynów?

Kontrast wielkości obu postaci spra−

wia, że „dobroczyńca” wydaje się

nam nadludzki, ogromny.

127. Xawery Dunikowski

y Dunikowski Głowa

Głowa

FFryder

yderyka Chopina

yka Chopina , 1925–1927

, 1925–1927

145

125. Xawer

y Dunikowski

chnienie

125. Xawer

y Dunikowski

chnienie

1906

127. Xawer

y Dunikowski

FFr

yder

yka Chopina

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: