Cienkowarstwowe tynki mineralne.pdf

Cienkowarstwowetynkimineralne

Charakterystyka

Tynkimineralnesątrwałe,odpornenawodę,stawiająmałyopórdyfuzyjnywporównaniuz

tynkami Ŝywicznymi. Stosowane są jako warstwa elewacyjna w systemach ociepleń

budynków metodą lekką, a takŜe jako wierzchnia warstwa na równe podłoŜa mineralne.

Mogą teŜ być uŜyte jako trzecia, pocieniona warstwa tynków tradycyjnych zarówno

wewnątrz, jak i na zewnątrz. Cienkowarstwowe tynki najczęściej są nakładane warstwą

grubości 15 mm. Dzięki odpowiedniemu doborowi składników producenci uzyskują tynki

wysokiej jakości, trwałe i odporne na działanie czynników atmosferycznych.

Spoiwo

Mawpływzarównonacechyzaprawy(urabialność,konsystencję,początekikoniecczasu

wiązania), jak i gotowego tynku (skurcz, paroprzepuszczalność, nasiąkliwość). Spoiwem

cienkowarstwowychwyprawmineralnychjest:gips,wapnohydratyzowane(suchogaszone),

wapno hydrauliczne, szkło wodne potasowe, cementy portlandzkie wysokich marek bez

dodatków(dodatkimogąpowodowaćniejednolitośćwkolorach).Wapnoigipssąspoiwami,

które po wymieszaniu z wodą wiąŜą i twardnieją tylko na powietrzu. Zaprawy gipsowe

osiągająoptymalnąwytrzymałośćdopieropowyschnięciu.Poddanenawetpopewnymczasie

działaniuwodylubwilgoci,wykazująspadekwytrzymałościnawetdo50%.DlategonaleŜyje

stosować w miejscach suchych, zabezpieczonych przed stałym nawilŜaniem, a takŜe w

pomieszczeniach o wilgotności powietrza nie przekraczającej 60%. Zaprawy o spoiwie

wapiennympowinnybyćchronioneprzeddziałaniemwodyszczególniezarazponałoŜeniui

wpierwszejfaziewiązania.DeszczmoŜebowiemwypłukiwaćspoiwo.Wapnosuchogaszone

stosuje się równieŜ jako dodatek do cementu w ilości 515%. Alkalizuje ono środowisko,

umoŜliwiając tym samym zadziałanie związków organicznych (dodatków). W zaprawach

opóźnia początek wiązania. Wapno hydrauliczne i cementy portlandzkie są spoiwami

wiąŜącymi i twardniejącymi zarówno na powietrzu, jak i pod wodą. Cementy róŜnią się

międzysobącechamiwytrzymałościowymimarkami,acozatymidzieszybkościąprzyrostu

wytrzymałościnaściskaniezaprawy.ImwyŜszamarkatymprzyrostjestszybszy.Cement

stanowi 10 do 15% suchych składników masy. Takie proporcje pozwalają efektywnie

wykorzystaćwłaściwościwiąŜącespoiwaprzyminimalnejilościwodyzarobowej.NaleŜyprzy

tym unikać nadmiernego nawilgocenia tynków w trakcie dojrzewania. Zapobiega to

powstawaniu wykwitów solnych i przebarwień. Wykwity moŜna usunąć 10% roztworem

kwasu solnego. Szkło wodne pozwala na uzyskanie wyprawy mało nasiąkliwej, ale

przepuszczającejparęwodną,atakŜenazastosowanietynkudopowierzchninaraŜonychna

agresjękwaśną(np.kwaśnedeszcze).

Kruszywo

PrzedewszystkimniemoŜezawieraćzanieczyszczeńorazpyłówmineralnych,związkówsiarki

iŜelaza.Równieistotnejest,abykruszywomiałobudowękrystalicznąiniebyłozwietrzałe.

Ziarnapowinnybyćkształtne:niewydłuŜone(długośćmniejszaniŜtrzykrotnagrubośćlub

szerokość) i nie płaskie (grubość większa niŜ 1/3 długości). Nieodpowiednia budowa

(amorficzność), obecność zanieczyszczeń oraz związków chemicznych utrudniają wiązanie

zaprawyipowodują,Ŝegotowytynkkruszysię,nietrzymakoloru.WaŜnejesttakŜe,abyw

mieszance znajdowało się kruszywo róŜnych frakcji przyjmowanych według krzywej

uziarnienia. Daje to szczelniejsze wypełnienie zaprawy. UŜycie ziaren jednej wielkości

zwiększaporowatośćtynku.Cechatajestniekorzystnadlatynkówzewnętrznychszczególnie

zimą. Woda, a ściślej para wodna, znajdująca się w porach zamarza, rozszerza swoją

objętośćiniszczystrukturętynku.Naskutektegonaelewacjipojawiająsięspękaniairysy.

MoŜedojśćnawetdołuszczeniaiodpadaniawyprawy.Dotynkówmineralnychstosujesię

kruszywa naturalne uzyskiwane ze skał luźnych lub kruszywo łamane zwykłe lub

granulowane.Najczęściejjesttomarmur,kwarc,perlit,wapień,atakŜebarwionekruszywo

kwarcowe. Jako wypełniacza uŜywa się równieŜ mączki dolomitowej. Aby wzbogacić

wyprawy mineralne, narzuca się na świeŜy tynk Ŝwirek o dowolnej kolorystyce. Wielkość

ziarenokreślaminimalnągrubośćtynku.ZaleŜyonamiędzyinnymiodrodzajuwykonywanej

faktury.KruszywopowinnospełniaćwymaganianormPN86/B06712,PN91/B06714,PN

91/B06715,PN/B11111,DIN4226.

Dodatki

Powodują,Ŝeprzytejsamejilościwodyzarobowejuzyskujesiębardziejciekłąkonsystencję

mieszanki.Dziękitemupoprawiasięurabialnośćipompowalnośćorazzdolnośćnakładaniai

zacierania.DodatkipoprawiająrównieŜparoprzepuszczalność(zdolność"oddychania")tynku.

Regulująponadtoczaswiązania,zwiększająprzyczepnośćispowalniająwchłanianiewodyw

pierwszej fazie wiązania. Modyfikują parametry wytrzymałościowe gotowego tynku.

Gwarantująwstępny,nawet80%przyrostwytrzymałościwpierwszymdniuorazudarność

około 1 J (bez dodatków wartości takiej nie da się osiągnąć). Masy uszlachetnione

współpracują elastycznie z układem ocieplającym, co zapobiega powstawaniu spękań.

Dodatki ograniczają nasiąkliwość wyprawy. Wpływają teŜ korzystnie na jakość i trwałość

koloru.Wwypadkuzaprawzespoiwemkrzemianowymdodatkineutralizująwysokie(ok.9)

PHszkławodnegobrakdodatkupowoduje,ŜeprzyspadkuPHnastępujepolimeryzacja

spoiwa. To, czy sucha mieszanka zawiera niektóre dodatki, moŜemy zaobserwować,

przygotowujączaprawę.Gdymieszankapoczątkowoniechcesięzmieszaćzwodą,świadczy

to o obecności dodatków hydrofobowych (ograniczających nasiąkliwość). Dodatki

napowietrzające podczas zarabiania wodą powodują tworzenie się drobnych pęcherzyków

powietrza. Najczęściej stosowanymi dodatkami są dyspersje polimerowe, metyloceluloza

(zapobiegającazbytniemuodciąganiu wody zzaprawy), pochodne skrobi (sprawiające, Ŝe

zaprawa nie klei się do narzędzi). NaleŜy równieŜ wspomnieć, Ŝe do niektórych tynków

gruboziarnistychdodajesięmikrowłóknacelulozowe,ewentualniepolipropylenowe.Stanowią

onerozproszonezbrojeniewzmacniającepowierzchniętynku.Zwiększająjegowytrzymałość

narozciąganieiodpornośćnaspękanie(zwłaszczaprzywysychaniu).WpływająrównieŜna

lepszą, bardziej elastyczną współpracę tynku z systemem ocieplającym.

Pigmentyisposóbbarwienia

Powinny gwarantować jednorodność wybarwienia masy i trwałość koloru, a przy tym

odporność na działanie promieniowania UV. Powinny być moŜliwie mało wraŜliwe na

środowiskoalkaliczne,odpornenawpływczynnikówatmosferycznych.Pigmentyorganiczne

są światłotrwałe, ale wraŜliwe na alkalia, a nieorganiczne są odporne na wpływy

atmosferyczne(wskazanedomaszewnętrznych).TynkimoŜnabarwić,dodającpigmentydo

mieszankiwtrakcieprodukcji(barwieniewmasie).Wymieszaniepigmentuzsuchązaprawą

dajełatwośćuŜycia,alepozwalauzyskaćwzasadzietylkokolorypastelowe(jedynietynki

silikatowemoŜnabarwićwmasieiotrzymaćnasyconebarwy).WiąŜesiętozobecnością

związków wapnia, które reagując mogą powodować wykwity solne. Z tego powodu tynki

mineralnenajlepiejbarwićpoprzezmalowaniefarbamielewacyjnymilubdownętrz.Pozwala

touzyskaćjednorodnewybarwienie,atakŜeintensywnekolory.

Technikanakładania

Nanoszenie masy na elewację powinno się odbywać przy jednakowych warunkach

atmosferycznych (temperaturze, wilgotności). Przy duŜych powierzchniach naleŜy

kalkulować, czy masę zdąŜy się nałoŜyć w ciągu jednego dnia. Deszcz, wiatr a nawet

kilkustopniowaróŜnicatemperaturymoŜemiećwpływnaefektkońcowy.Jeśliwczasiepo

nałoŜeniunastąpiąduŜeopadydeszczu,moŜenastąpićnawetspłukanie,zaprawy.JeŜeliw

trakcieprowadzeniapraciprzez23dnipoichzakończeniuwystępujemŜawkalubmgła,

moŜedojśćdozmianystęŜeniabarwnika,acozatymidziedoniejednorodnegowybarwienia,

zacieków i plam. Układanie tynków w zbyt wysokiej temperaturze i małej wilgotności

powoduje z kolei szybkie odparowanie wody niezbędnej do procesu wiązania spoiwa

cementowego.WaŜnyjesttakŜekierunekzacierania.WiąŜesiętozkierunkiempadaniai

odbiciaświatłanapowierzchniściany.Tynkwykonywanyztejsamejmasy,wtychsamych

warunkach pogodowych, ale przez dwóch tynkarzy zacierających powierzchnię w róŜnych

kierunkach, będzie się róŜnił odcieniami. Błędem jest takŜe skrapianie tynku podczas

zacierania.MoŜesiętoprzyczynićdo odbarwienia elewacji. Popularne jest egalizowanie

jednokrotnemalowaniewarstwytynkupozwalającewyrównaćkolor.Dodatkowoogranicza

siędziękitemurównieŜwodochłonnośćtynku.ZaprawęmoŜnananosićwdwojakisposób

ręcznielubjeślikonsystencjanatopozwalaagregatemtynkarskim.Naczyniadomieszania,

mieszadłainarzędziapowinnybyćwykonanezestalinierdzewnej.Zwykłastalwęglowaw

kontakciezzaprawąrdzewiejeimoŜepozostawiaćnieestetycznesmugi,trudnelubwręcz

niemoŜliwedousunięcia.DouzyskaniapoŜądanejfakturytynkumoŜnastosowaćróŜnego

rodzajuwałki,pędzle,paceztworzywsztucznych,anawetnarzędziatakiejakłyŜka,widelec,

butelka i inne. Pozwalają one uzyskać nietypowe efekty. Przy wykonywaniu wyprawy

agregatemstrukturęnadajesięzmieniająckońcówkidyszy.RodzajfakturyzaleŜyrównieŜod

tego czy będzie to tynk wewnętrzny czy zewnętrzny. Tynki wewnętrzne mają najczęściej

drobnoziarniste, delikatne faktury. Tynki zewnętrzne są z reguły wykonywane z mas o

grubymuziarnieniu,aichstrukturajestbardziejwyrazista.Wynikatozwiększejodległości,z

jakiejjeobserwujemy.

Błędy

Częstym błędem jest nierównomierne rozłoŜenie zaprawy oraz zacieranie tynku w

niewłaściwymmomencie.Przyzbytszybkimrozpoczęciuzacierania,gdyzaprawajestjeszcze

zbytwilgotna,napowierzchniświeŜegotynkutworząsięsmugi.Nadawaniefakturynazbyt

mocnowyschniętymtynkupowoduje,Ŝetrzebasilniejdociskaćpackę.Napowierzchnitynku

powstająrysy,apracastajesięcięŜka.NastępujerównieŜjegozdzieranie.PrzedpołoŜeniem

warstwy wyprawy naleŜy pamiętać o oczyszczeniu podłoŜa. Wielu producentów i

wykonawców zaleca, aby podłoŜa o duŜej nasiąkliwości przed tynkowaniem zabezpieczyć

stosując preparaty gruntujące. Zapobiega to odciąganiu wody zarobowej z mieszanki i

poprawiaprzyczepnośćzaprawy.Masytynkarskieospoiwachmineralnychpozmieszaniuz

wodąnaleŜyszybkozuŜyć.Błędemjestdodawaniewodydotwardniejącejzaprawy,gdyŜnie

da się jej dokładnie wymieszać i uzyskać wyjściowych parametrów wytrzymałościowych,

konsystencji oraz koloru. Twardniejącą, nie zuŜytą mieszankę najlepiej wyrzucić. Bardzo

waŜne jest równomierne dozowanie wody, powoduje ono róŜnice w konsystencji, a tym

samymnaniejednorodnośćwybarwienia,róŜnicewfakturze.Niewskazanejestdodawanie

wodywilościprzekraczającejzalecanąprzezproducenta.Przydodaniuwiększejilościwody

wydłuŜy się okres przydatności do stosowania i czas wysychania zaprawy na ścianie, ale

zmieniasięprzedewszystkimwskaźnikw/czaprawy(proporcjezawartościwodyicementu).

Oznacza to, Ŝe tynk będzie miał gorsze parametry wytrzymałościowe będzie bardziej

podatnynaskurczispękania.InnebędzietakŜenatęŜeniekoloru.Wskrajnychprzypadkach

zaprawaniebędziekleićsiędościany.

Właściwości

Cienkowarstwowe tynki mineralne są trwałe i odporne na wodę, choć w porównaniu z

tynkamiŜywicznymibardziejnasiąkliwe.Stawiająjednakmniejszyopórdyfuzyjny.Oznacza

to, Ŝe wilgoć nie gromadzi się w ścianie i moŜe się z niej wydostawać. Jedynie tynki ze

spoiwem krzemianowym charakteryzuje bardzo mała wodochłonność przy zachowaniu

otwartych porów. Ilość wody jaką moŜe wchłonąć tynk jest charakteryzowana przez:

nasiąkliwość powierzchniową, współczynnik nasiąkliwości powierzchniowej a. W wypadku

tynkówzalecanychdostosowaniazkonkretnymsystemempodawanajestwodochłonność

całegoukładuociepleniowego.RóŜnicewwartościachparametrówwynikająnaprzykładz

ilości dodatków hydrofobowych ograniczających nasiąkliwość, struktury tynku (ilości i

wielkości porów). Według normy PN91/B10105 "Masy tynkarskie do wykonywania

pocienionych wypraw elewacyjnych. Wymagania i badania." współczynnik a <= 0,5

natomiasta*S d <=0,2.Tynkiospoiwiecementowymniesąodpornenadziałanieodczynów

kwaśnych, spalin, związków fluoru i siarki. Ich obecność w atmosferze, a szczególnie w

kwaśnychdeszczachsprzyjakorozji.Mogąpowodowaćpowstawanie"soliCarndlota",która

zawiera duŜe ilości chemicznie związanej wody, ma duŜą objętość i moŜe powodować

destrukcję tynku. Na tę cechę trzeba zwrócić szczególną uwagę, gdy tynki będą

eksploatowanewsilniezanieczyszczonymśrodowiskuprzemysłowymimiejskim.

AgnieszkaWrocławska

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: