Profilaktyka poekspozycyjna (Post Exposure Prophylaxy) PEP
Zasady zapobiegania HIV:
• Bezpieczny seks
• Bezpieczny kontakt z krwią
• Wykonywanie testów w kierunku HIV
• Edukacja, informacja
Zasada -> KAŻDA KREW JEST POTENCJALNIE ZAKAŹNA !!!
Materiał biologiczny zawierający HIV
• Krew i preparaty krwiopochodne
• Nasienie, wydzielina z pochwy
• Płyny zapalne
• Mleko kobiety HIV(+)
• Każda wydzielina zawierająca krew
• Ślina podczas krwawych zabiegów stomatologicznych
• Płyn mózgowo – rdzeniowy
• Nie utrwalone tkanki i narządy pochodzące od człowieka żywego lub ze zwłok
• Komórki i hodowle tkankowe, pożywki i roztwory zawierające HIV
Zakaźność materiałów biologicznych
• Wysoce zakaźne -krew
-nasienie, wydzielina z pochwy
-płyny ustrojowe z domieszką krwi
-tkanki
____________________________________________________
• Potencjalnie zakaźne - płyny: opłucnowy,
osierdziowy, owodniowy
- maź stawowa
- mleko kobiece
- ropa
• Nie zakaźne -ślina
-łzy
-pot
-mocz
-kał
Widoczna domieszka krwi zmienia kwalifikację zakaźności
Materiał zakaźny
• Mocz, kał, ślina, plwocina, wymiociny, wydzielina z nosa, pot i łzy,! nie są zakaźne !Kontakt z nimi NIE wymaga profilaktyki PEP
Materiałem zakaźnym może być każdy materiał biologiczny zawierający wirusa HIV w ilości niezbędnej do zakażenia
Ryzyko zakażenia zainfekowaną igłą
dawka ekspozycyjna wirusa
• HBV 20 – 30 % 0,00001 ml
• HCV 4 – 10 % ?
• HIV 0,3 % (0,2-0,5%) 0,1 ml
Ryzyko HIV po ekspozycji
• Ekspozycja zawodowa
- skaleczenie, zadrapanie, ukłucie igłą 0,32 %
- przez błonę śluzową 0,09 %
- inne: prawdopodobieństwo zakażenia nie określone
• Ekspozycja nie zawodowa
- przez transfuzję krwi 95-100 %
- używanie wspólnych igieł 0,67 %
- stosunek płciowy waginalny 0,1 – 0,2%
- stosunek analny 0,1 – 0,3 %
- stosunek oralny – nie określone
Postępowanie zaraz po ekspozycji
• Przemyć skórę wodą z mydłem
• Nie tamować krwawienia
• Nie wyciskać krwi z rany
• Błony śluz. i spojówki przepłukać wielokrotnie wodą lub 0,9% NaCl
• O ile to możliwe, podać 1 tabl a 250 lub 300 mg Retroviru ( AZT, Zidowudyna) lub 1 tab a 300/150mg Combiviru (1tab= ZDV+3TC)
Postępowanie po ekspozycji
• Przewieźć osobę poszkodowaną jak najszybciej do ośrodka specjalistycznego HIV
• Włączyć profilaktykę lekami antyretrowirusowymi najwcześniej jak tylko można
Profilaktyka włączona w ciągu pierwszych 1-2 godzin po ekspozycji redukuje ryzyko zakażenia o 80 %.
• Nie później niż 36 – 48 godzin
• Profilaktyka HBV i tężca
• Profilaktyki NIE stosuje się po ekspozycji na skórę nieuszkodzoną !
• Profilaktyka lekami antyretrowirusowymi powinna być prowadzona przez 4 tygodnie
• Do czasu uzyskania ujemnych wyników HIV,osoba, która uległa ekspozycji powinna:
1. zachować wstrzemięźliwość seksualną
2. przestrzegać zasad bezpiecznego seksu
3. unikać ciąży
4. nie karmić piersią
5. wstrzymać się od oddawania krwi
6. wstrzymać się od dawstwa nasienia, tkanek, narządów
• Jeżeli osoba stanowiąca potencjalne źródło zakażenia zostanie uznana za nie zakażoną HIVosoba, u której doszło do ekspozycji
nie musi przyjmować profilaktyki HIV.W przypadku ustalenia tego faktu już po rozpoczęciu PEP, należy ją przerwać
2
Anna-Helena1