5. Znaczenie klasztorów we wczesnym średniowieczu.doc

5. Znaczenie klasztorów we wczesnym średniowieczu

Le Goff

·         We wczesnym średniowieczu klasztor wiejski, izolowany jest ośrodkiem cywilizacji

·         W warsztatach klasztornych konserwują się techniki rzemieślnicze i artystyczne

·         Scriptorium- biblioteka jest przechowalnią kultury umysłowej

·         Dzięki posiadanym włością, narzędziom, sile roboczej mnichów i wszelkiego rodzaju ludzi zależnych jest on środkiem produkcji i wzorcem gospodarczym

·         Ośrodek życia duchowego ( często związany z relikwią świętego)

·         Dzięki klasztorom chrześcijaństwo przenika powoli w świat wiejski- walka z pogaństwem

·         Wczesne średniowiecze to cywilizacja izolowanych punktów, ośrodki kulturalne pośród pustkowi, lasy, pola

·         Lerins- Prowansja w V i VI wieku jest wielkim ogniskiem chrystianizacji

·         Jest to bardziej szkoła ascezy niż szkoła myślenia

·         Klerycy szukali tam duchowej medytacji nad biblią

·         Pierwszy opat Honorat, w latach 430 – 500 przez Lerins przewiną się niemal wszystkie wielkie postacie prowansalskiego Kościoła

·         św. Benedykt z Nursji – Monte Cassino od ok. 526 roku- jego działalność jest bardzo znana dla ludzi tej epoki. Był rzeczywistym założycielem zachodniego monachizmu. Harmonijnie dzieli czas klasztorny na pracę ręczną, umysłową i zajęcia ściśle duchowe

·         od czasów św. Benedykta klasztory są to ośrodki produkcyjne, miejsca gdzie przepisuje się i iluminuje rękopisy, ogniska promieniowania religijnego

·         Św. Benedykt nakazuje powściągliwość, prostotę życia, umiarkowanie

·         Monachizm irlandzki- V wiek- działalność św. Patryka, ewangelizuje kraj

·         Irlandia staje się wyspą świętych, powstają liczne klasztory naśladujące wschodnie klasztory pustelnicze,  klasztorne miasta, szkoły misjonarzy ( V- IX – rozchodzą się po Anglii i Szkocji)

·         Duch irlandzki nie ma w sobie nic z benedyktyńskiego umiaru, skrajności- obowiązkowe posty i praktyki ascetyczne, crosfigill- długotrwałe modły z rozłożonymi w kształt krzyża ramionami, kąpiel w lodowatej wodzie, surowy post

·         Mnisi irlandzcy w VII i VIII wieku biorą udział w chrystianizacji Germanii, akcja to opiera się na fundacjach klasztornych

·         Między wiekiem V a XI na wszystkich frontach chrystianizacji, w miastach, na wsi, poza granicami świata chrześcijańskiego klasztory odegrały rolę najpoważniejszą

Hauser:

·         Po czasach panowania Karola Wielkiego dwór przestaje być centrum umysłowym państwa

·         Nauka, sztuka i literatura płynie z klasztorów

·         Pierwszy rozkwit sztuki chrześcijańskiej- dzięki pilności i bogactwu klasztorów

·         W wyniku rozwoju klasztorów wzrasta liczba ośrodków kultury, następuje zróżnicowanie dążeń artystycznych

·         Miejsce spotkań pielgrzymów, handlarzy, rybałtów

·         Klasztory są samowystarczalne, skoncentrowane na własnych sprawach, obstają przy swych tradycjach

·         Działalność zakonników- praca w polu, ogrodzie, rzemiosło

·         Najgłębszy wpływ na rozwój sztuki i kultury – poprzez organizowanie pracy rzemieślniczej

·         Wytwórczość artystyczna w uporządkowanych, zorganizowanych warsztatach

·         We wczesnośredniowiecznych klasztorach znajdowali się w większości arystokraci

·         Popularność życia klasztornego- nowy stosunek do pracy, praca fizyczna postrzegana pozytywnie ( jednak wciąż praca w klasztorach częściowo była uważana za pokutę i karę)

·         Od zakonników Zachód uczy się systematycznej pracy, rzemiosło średniowiecza jest w znacznej mierze ich tworem

·         W klasztorach po raz pierwszy gospodaruje się czasem, układa i wykorzystuje roztropnie dzień, mierzy się przemijanie godzin i oznajmia je uderzeniem dzwonów

·         Rzemiosło artystyczne- kopiowanie i ilustrowanie rękopisów, biblioteki, skryptoria- zarówno przypominające manufaktury ( wielkie wspólne pracownie) jak i pojedyncze zakłady.

·         Malarze miniaturzyści, mistrzowie kaligrafii, malarze inicjałów

·         Zatrudniano pisarzy najemnych, świeckich

·         Zakonnicy zajmują się budownictwem, rzeźbą, malarstwem, pracowali jako złotnicy i emalierzy, prowadzili tkalnie materiałów jedwabnych i wytwórnie dywanów, zakładali odlewnie dzwonów i introligatornie, wznosili huty szkła i warsztaty ceramiczne

·         Wynalazki klasztorne- wyrób szkła, wypalanie malowideł na szkle do witraży, mieszanie farb olejnych

·         Pracownie klasztorne są jednocześnie szkołami artystycznymi- dbano o kształcenie młodych sił, (np. klasztor Solignac- założyciel, święty Eligiusz był najsłynniejszym złotnikiem VII wieku)

·         Doniosły udział stanu zakonnego w rozwoju budownictwa kościelnego, kierownikami najważniejszych przedsięwzięć budowlanych byli duchowni

1