klasyfikacja części mowy.pdf

(77 KB) Pobierz
715148565 UNPDF
Szkolna klasyfikacja części mowy
Tradycyjnie mówi się o 10 częściach mowy . Są to (podaję na razie uproszczone kryteria ich
wyróżnienia):
– nazywają cechy jakościowe osób i przedmiotów ( jaki? ),
– określają liczbę lub kolejność przedmiotów ( ile? który z kolei? ),
4. zaimki
– informują o czynnościach, stanach i zjawiskach ( co robi? co się z nim
dzieje? ),
– nazywają cechy jakościowe czynności ( jak? gdzie? kiedy? ),
– informują o stosunkach między przedmiotami, łącząc części zdania o
niejednakowej funkcji składniowej,
– informują o stosunkach między przedmiotami i czynnościami, łącząc części
zdania o tej samej funkcji,
– wyrażają uczucia lub pełnią funkcję apeli,
10. partykuły
(wyrazki) – wzmacniają lub modyfikują znaczenie innych wyrazów.
Pierwsze pięć części mowy, tj. rzeczowniki, przymiotniki, liczebniki, zaimki, czasowniki, określane
są jako części mowy odmienne . Dalej dzieli się je na odmienne przez przypadki (deklinowalne:
rzeczowniki, przymiotniki, liczebniki, zaimki – czasem określane łącznie jako imiona ) oraz na
odmienne przez osoby (koniugowalne: czasownik – czasem określane jako słowa ). Pozostałe, tj.
przysłówki, przyimki, spójniki, wykrzykniki i partykuły, to części mowy nieodmienne . Określenia
„odmienny” i „nieodmienny” są tradycyjne i czasami nie zgadzają się z rzeczywistością językową –
pewne przysłówki odmieniają się bowiem przez stopniowanie (np. daleko – dalej – najdalej ),
istnieje też sporo nieodmiennych zaimków (np. tam ) i liczebników (np. pojedynczo ). Nieodmienne
są też pewne rzeczowniki obcego pochodzenia (np. menu ).
Rzeczowniki to wyrazy nazywające . Przymiotniki, liczebniki i przysłówki to wyrazy określające .
Przyimki i spójniki określamy jako wyrazy relacyjne , czasowniki jako informujące . Wykrzykniki
również mogą być określone jako informujące albo wydzielone w odrębną grupę jako
symptomatywno-apelatywne . Partykuły można określić jako modyfikujące . Zaimki nie należą
właściwie do żadnej z tych grup, jednak zaimki rzeczowne można włączyć do klasy wyrazów
nazywających, zaś zaimki przymiotne, liczebne i przysłowne – do wyrazów określających.
Wyrazy samodzielne mogą tworzyć skończone wypowiedzi w pewnych sytuacjach – czyli mogą
pełnić funkcje zdań lub równoważników zdań. Oto przykłady takich jednowyrazowych
wypowiedzi:
• Pies .
• Kudłaty .
• Dwa .
• Szczeka .
• Głośno .
• Ona .
• Aj!
– nazywają osoby i przedmioty ( kto? co? ),
– nie mają treści znaczeniowej, pełnią funkcję różnych innych części mowy,
Te 7 skończonych wypowiedzi, wyrażonych kolejno rzeczownikiem, przymiotnikiem, liczebnikiem,
czasownikiem, przysłówkiem, zaimkiem i wykrzyknikiem, mogło paść jako odpowiedzi na
następujące kolejno zadawane pytania:
• Co to za zwierzę biega przed twoim domem?
• Jaki on jest?
• Ile masz razem psów?
• Co ten kudłaty najczęściej robi?
• Jak?
• Kto ci go podarował?
• (na końcu dialogu pies ugryzł swojego nowego właściciela…)
Przyimki, spójniki i partykuły należą do wyrazów niesamodzielnych , nie mogą bowiem spełniać
funkcji równoważników zdań. Np. przed, lub, czy nie mogą być skończonymi wypowiedziami.
Wyrazy niesamodzielne nie mogą też pełnić funkcji części zdania. Np. w zdaniu Pies biega przed
domem przyimek przed nie stanowi części zdania – okolicznik miejsca buduje grupa dwóch
wyrazów przed domem .

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin