4_SURDO.doc

TEMAT 4 : SURDOPEDAGOGIKA

Kogo zatem określamy terminem człowiek ,,głuchy” , niedosłyszący. Jest to człowiek ,który od urodzenia jest pozbawiony słuchu lub utracili go w ciągu swojego życia.
popularne określanie takich ludzi głuchoniemymi jest według autora……. błędne, ponieważ nie każda wada mowy jest spowodowana brakiem słuchu u jednostki. Nie wszyscy głusi są niemi.

Termin ,,głuchy" jako nadrzędny określa całą grupę ludzi obarczonych kalectwem słuchu: zarówno zupełnie głuchych, jak i posiadających resztki słuchu, wyuczonych mowy ustnej mimo głuchoty czy ogłuchłych mówiących. Głuchym nazywamy człowieka, któremu utrata lub znaczne upośledzenie analizatora uniemożliwia rozumienie mowy ludzkiej przez słuch i dla którego w pracy i wszelkich zadaniach życia słuch nie ma praktycznego znaczenia. Inna definicja mówi, że
głuchym nazywamy człowieka, który pozbawiony jest słuchu, a więc treści dźwiękowych płynących ze świata, i który wskutek tego znajduje się w gorszych warunkach niż słyszący, jeżeli chodzi o poznanie zewnętrznego świata i przygotowanie do życia społecznego.

Klasyfikacja głuchoty
Klasyfikacja BIAP (Międzynarodowe Biuro Audiofonologii).Ubytek słuchu w decybelach Uszkodzenie słuchu w stopniu
lekkim (pow. 20 dB do 40 dB), umiarkowanym (pow. 40 dB do 70 dB), znacznym (pow. 70 dB do 90 dB), głębokim (pow. 90 dB)

Klasyfikacja:
1)ze względu na przyczyny:
a) dziedziczne – (przekazanie w genach). Gdy w rodzinie są przypadki głuchoty, można mówić o dziedziczeniu
b) wrodzone – spowodowane w życiu płodowym (różyczka, kiła, zażywanie leków ototoksycznych, niedożywienie matki, grypa o ciężkim przebiegu), powstaje w życiu płodowym dziecka
c) okołoporodowe – nabyte w życiu osobniczym (długi poród, zamartwica, niedotlenienie, pobyt w inkubatorze, choroby: zapalenie opon mózgowych, choroby wieku dziecięcego, przedawkowanie antybiotyków, zapalenie ucha środkowego).
2)ze względu na miejsce uszkodzenia słuchu:
a) głuchota przewodzeniowa – niedosłuch – uszkodzenie ucha zewnętrznego, środkowego, nie wykształcenie małżowiny usznej, uszkodzenie błony, zrośnięte kosteczki – typ lżejszej głuchoty.
Kiedy przewodnictwo kostne jest w normie – słyszą swój własny głos przez kości czaszki, korzystają z aparatów, ich głos nie zmienia natężenia, jest miły.
Niedosłuch może dotyczyć – wszystkich częstotliwości drgań słyszalnych przez człowieka lub niektórych zakresów częstotliwości. Stanowi cenną wskazówkę – ułatwia lokalizację uszkodzenia.

głuchota odbiorcza – uszkodzenie zakończeń nerwu słuchowego w uchu wewnętrznym lub pnia nerwu.

głuchota nabyta – działanie czynników uszkadzających narząd słuchu w życiu pozapłodowym.
b) percepcyjne – uszkodzenie w uchu wewnętrznym, przewodnictwo kostne słabe, słyszy tylko niskie dźwięki, głos jest niemiły, mowa niezrozumiała, zmiana natężenia głosu.
c) centralna – zniszczenie centralnego ośrodka słuchu – głęboka głuchota – uszkodzenie narządu odbiorczego, uszkodzenie szlaków i ośrodków słuchowych w mózgu.
d) mieszane – zniszczenie centralnego ośrodka wewnętrznego środkowego, uszkodzenie aparatu przewodzącego, odbierającego dźwięki.

Słuch – zdolność odbierania, kodowania, przesyłania, integracji informacji słuchowej
Ucho ludzkie – dźwięk o częstotliwości 16 Hz – 20 000 Hz od 0,016 do 20 dB, najlepiej odbierane częstotliwości 1000 – 3000 Hz od 1- 3 dB.

3)ze względu na czas utraty słuchu:
- od urodzenia lub pierwsze miesiące życia – brak rozwoju mowy
- pierwsze lata życia – zaniknięcie mowy – do 5 r.ż.
- ogłuchli – po 5 r.ż.
Grzegorzewska, Benni, Geppert, Kirejczyk, Baran, Góralówna, Krakowiak
Zaburzenia słuchu powstają jako:
1. Upośledzenie ostrości – średni stopień (do ok. 60 dB), utrudnione przewodzenie dźwięku spowodowane – niedrożność przewodu słuchowego, uszkodzenie błony  kosteczek słuchowych (ucho®bębenkowej, ciągłości lub ruchomości łańcucha  zewnętrzne i środkowe).
Upośledzenie ostrości znacznego stopnia aż do całkowitej głuchoty – uszkodzenie narządu odbiorczego – ucho wewnętrzne.
Niedosłuch może dotyczyć wszystkich częstotliwości drgań słyszalnych przez człowieka lub niektórych zakresów częstotliwości – cenna wskazówka ułatwiająca lokalizację uszkodzenia słuchu.
Głuchota psychiczna – choroby lub wady ośrodkowego układu nerwowego: niemożność interpretacji wrażeń słuchowych, powiązania ich ze świadomością w prawidłowy sposób.
2. Szumy uszne – szmery i wrażenia dźwiękowe odczuwalne w uchu bez uchwytnego źródła dźwięku; czasem źródła dźwięku znajdują się w organizmie ludzkim. Mogą być objawem chorób uszu, układu krążenia, układu nerwowego, chorobach z gorączką. Sz.u. przykro odczuwalne, przeszkadzają w pracy i odpoczynku.
Leczenie: przyczynowe, objawowe, operacyjne, także psychoterapia.
3. Zboczenia słuchowe – zjawiska paradoksalne w dziedzinie słuchu:
otoskleroza – rozmowa łatwiejsza w jadącym autobusie, wśród hałasu ulicznego
podwójne słyszenie – (choroby aparatu przewodzącego) dwukrotne słyszenie tych samych dźwięków w pewnym odstępie czasu.
utrata zdolności określenia miejsca skąd słyszany dźwięk pochodzi.
4. Nadmierna ostrość – nadwrażliwość na dźwięki (początki zapalenia ucha środkowego, usunięcie czopów woskowinowych, u osób, które dłuższy czas przebywały w zupełnej ciszy.
DECYBEL dB – jednostka natężenia dźwięku: ilość energii akustycznej, która w jednostce przepływa przez jednostkę powierzchni prostopadłej do kierunku rozchodzenia się fali. dB jest jednostką względną w stosunku do poziomu odniesienia, jakim jest dźwięk o natężeniu odpowiadającym dolnej granicy słyszalności tonu o częstotliwości 1000 Hz.

USZKODZENIE NARZĄDU SŁUCHU

Narząd słuchu podobnie jak inne narządy organizmu, może ulec uszkodzeniu na skutek różnych czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Należą do nich czynniki genetyczne, wrodzone, choroby i urazy. Również wraz z wiekiem narząd słuchu ulega stopniowemu pogorszeniu i osoby w wieku podeszłym gorzej słyszą.
Poniższa tabela prezentuje określenia uszkodzenia słuchu zalecane przez Międzynarodowe Biuro Audiofonologii (BIAP)

Klasyfikacji do poszczególnych grup dokonuje się mierząc ubytek słuchu w decybelach, osobno dla każdego ucha, dla częstotliwości 500, 1000 i 2000 Hz, przy czym brak reakcji traktuje się jako 120 dB ubytku.Otrzymane wartości ubytków dodaje się i dzieli przez 3. Jeśli różnica ubytku słuchu w decybelach pomiędzy 500 i 200 Hz przekracza 90, dodaje się również ubytek dla 4000 Hz i wynik dzieli się przez 4. Jeżeli ubytek słuchu dla 4000 jest mniejszy niż dla 2000 Hz, do obliczeń bierze się ubytek dla 4000 Hz zamiast dla 2000 Hz. Do klasyfikacji bierze się mniejszą z otrzymanych liczb, tzn. wynik otrzymany dla lepszego ucha (nie średni).
Za normę uznaje się wynik do 20 dB.

Poniższa tabela obrazuje stopnie uszkodzenia słuchu:

Z uwagi na to, że w uchu wewnętrznym znajdują się również receptory zmysłu równowagi, uszkodzeniom słuchu towarzyszą także czasem zaburzenia równowagi.
Jednostki obarczone kalectwem to:- zupełnie głusi, - posiadający resztki słuchu,- wyuczeni mowy ustnej mimo głuchoty jak i- ogłuchli mówiący.
Głuchotę można zaklasyfikować w zależności od miejsca uszkodzenia analizatora słuchu (w uchu środkowym, wewnętrznym, w nerwie słuchowy lub korze mózgowej).

Etiologia wad słuchu obejmuje trzy zespoły czynników, które powodują:
1) głuchotę dziedziczną,
2) głuchotę wrodzoną,
3) głuchotę już po urodzeniu dziecka.
 

Głuchota dziedziczna jest określana jako taka wtedy, gdy występuje również u innych członków tej samej rodziny. Głuchotę dziedziczną dzielimy na: dominującą i recesywną. Głuchota dziedziczna dominująca występuje często w sprzężeniach z innymi upośledzeniami. Nie zawsze ujawnia się od urodzenia. Głuchota dziedziczna recesywna natomiast, nie musi pojawiać się w każdej generacji.
Głuchota wrodzona. Przyczyny jej mogą być różne: choroba matki w czasie ciąży, czynniki toksyczne uszkadzające płód, zaburzenia hormonalne, konflikt serologiczny.
Głuchota nabyta. Spowodowana jest przyczynami występującymi w czasie porodu lub dalszego rozwoju jednostki. W okresie porodu słuch dziecka może ulec uszkodzeniu na skutek urazów powodujących silne krwawienia i niedotlenienie oraz w konsekwencji urazów mechanicznych związanych z przebiegiem porodu.
Po urodzeniu dziecka przyczyny powodujące głuchotę sprowadza się w zasadzie do dwóch okresów rozwojowych - do 3 roku życia i okresu późniejszego.
Przyczyny występujące w okresie pierwszych trzech lat to najczęściej przewlekłe zapalenia ucha środkowego, zapalnie opon mózgowych, silne urazy oraz zakaźne choroby dziecięce.
Przyczyny powodujące głuchotę od czwartego roku życia wzwyż mogą być w konsekwencji urazów mechanicznych, akustycznych, bardzo silnych wstrząsów psychicznych oraz chorób zakaźnych czy też zapalenia opon mózgowych.
 

Źródło:
J. Sowa, Pedagogika specjalna w zarysie

1. KLASYFIKACJA GŁUCHOTY

     Z problemem głuchoty wiąże się zagadnienie klasyfikacji. Prób klasyfikacji jest wiele, co wynika z przyjmowania różnych kryteriów podziału oraz celów, jakim ma on służyć.

klasyfikacja głuchoty według stopnia utraty słuchu :

Głuchota całkowita, to stan zupełnego braku czynności analizatora słuchowego. Badanie słuchu wykazuje tu całkowity brak percepcji dźwięków, czyli tzw. głuchotę totalną. Jest to stan bardzo rzadki.

Głuchota częściowa, charakteryzuje się słyszeniem obniżonym w różnym stopniu. Występują tutaj dwie zasadnicze grupy upośledzonych : głusi z resztkami słuchu i niedosłyszący. Głusi z resztkami słuchu to ci, którzy mają w rozmaitym stopniu nikłe pozostałości słyszenia. Ubytek słuch przekracza tu 80 decybeli (dB). Resztki te są niedostateczne przy pracy wymagającej słuchu. Głusi tej kategorii mają niekiedy możliwość słyszenia mowy przy użyciu specjalnej aparatury wzmacniającej. Natomiast do grupy niedosłyszących należą głusi z ubytkiem słuchu 40 – 80 dB. Mają oni już możność systematycznego korzystania z analizatora słuchowego, muszą jednak używać aparatury wzmacniającej. Mogą nauczyć się mowy ustnej w sposób naturalny i korzystać ze słuchu w życiu codziennym.

1)klasyfikacja głuchoty ze względu na czas występowania przyczyny powodującej wadę słuchu :

głuchota dziedziczna,

głuchota wrodzona,

głuchota nabyta.

2)klasyfikacja głuchoty według lokalizacji uszkodzenia :

uszkodzenie części przewodzącej narządu słuchu ( ucho zewnętrzne i środkowe ), co powoduje niedosłuch typu przewodzeniowego. W niedosłuchu przewodzeniowym (transmisyjnym) nie ma zniekształcenia dźwięku, a do umożliwienia dobrego odbioru wrazeń słuchowych potrzebne jest zwiększenie natężenia głosu, co można osiągnąć za pomocą protezy słuchowej, słyszy się prawie normalnie. Dzieci z tą głuchotą bez większych trudności mogą chodzić do szkół masowych. Ten rodzaj głuchoty nie zawsze bywa zauważony i często dzieci, u których to występuje mogą być traktowane jako leniwe lub nawet ociężałe .Dlatego bardzo ważne są okresowe badania audiologiczne wszystkich uczniów mających trudności szkolne). Natomiast głuchota przewodnictwa (transmisyjna), najczęściej spotykana jest u dzieci. Powstaje wskutek choroby, urazu powodującego uszkodzenie błony bębenkowej lub niedorozwoju ucha zewnętrznego czy środkowego. Aparaty słuchowe działają tutaj skutecznie, słyszenie i mówienie jest zachowane. W tym typie głuchoty możliwe są niewielkie interwencje chirurgiczne.

uszkodzenie narządu przetwarzającego drgania dźwiękowe na impulsy nerwowe (ślimak), co powoduje głuchotę odbiorczą typu odbiorczego (percepcyjna). Głuchotę percepcyjną (odbiorczą) medycyna określa jako chorobę, uraz, uszkodzenie lub niedorozwój ucha wewnętrznego albo nerwu słuchowego, często występuje ona po zapaleniu opon mózgowych. Jednocześnie z utratą słuchu głuchota tego typu nieraz wywołuje zaburzenia równowagi (uszkodzenie labiryntu i kanałów półkolistych), stąd tego rodzaju głusi mają nieraz trudności w zachowaniu równowagi w chodzeniu, muszą posługiwać się wzrokiem i wrażeniami kinetycznymi. W ciemności poruszają się ze szczególnym trudem. Ich ruchy pozbawione są płynności. Czasem takiej utracie słuchu może towarzyszyć afazja, spastyczność.

     Dziecko z tego typu upośledzeniem słuchu ma szczególne trudności w odbiorze tonów wysokich, co wpływa na gorsza słyszalność dźwięków spółgłoskowych, a więc na większą trudność w rozumieniu mowy. Ten typ głuchoty wymaga zazwyczaj nauczania dwuzmysłowego odbioru mowy – na drodze słuchowej (zwłaszcza umożliwianie aparatami) i wzrokowej (tzw. czytania z ust). Dziecko z bardzo głębokim uszkodzeniem słuchu tego typu, bez pomocy surdopedagoga może zostać głuchonieme. Dość często u dzieci z tym upośledzeniem obserwuje się takie cechy jak : poleganie na wzroku w kontaktach ze środowiskiem, chętne posługiwanie się gestami i łatwe reagowanie na nie, negatywizm, nadmierna aktywność, rozproszenie uwagi, nadmierna zależność od rodziców, niezrozumiałe wokalizacje, mowa zrozumiała ze znacznymi anomaliami, opóźnienie pod względem rozumienia słów i ekspresji słownej. W głuchocie percepcyjnej nie ma mowy o interwencji chirurgicznej, zostaje tylko wykorzystanie protez słuchowych .

uszkodzenie centralnej drogi słuchowej (przedłużenia nerwu słuchowego w obrębie mózgu, jądra nerwu słuchowego, włókna i dalszych dróg słuchowych szlaków kojarzeniowych, a wreszcie kory ośrodka słuchowego w płacie skroniowym), co powoduje głuchotę typu ośrodkowego (centralna). Głuchota tego typu, nazwana czasem "głuchotą na słowa" jest zwykle wadą rozwojową kory mózgowej, jest niezależna od stopnia ubytku słuchu (choć może być również związana z rozwojem umysłowym). Pewną jej postacią są "afazje słuchowe", polegające na zniszczeniu rozwiniętych już uprzednio schematów mowy i języka. Rokowanie w tego typu głuchocie zależy od rodzaju i rozmiaru uszkodzeń.

     Głuchota centralna często występuje jednocześnie z percepcyjną, zwłaszcza po zapaleniu opon mózgowych, w wypadku niedotlenienia, po różyczce lub w wyniku konfliktów Rh. Głuchota centralna może się łączyć z zaburzeniami neurologicznymi i psychicznymi.

3)klasyfikacja głuchoty ze względu na czas wystąpienia wady – wtedy mówimy o osobach z wadą słuchu :

prelingwalną, gdy uszkodzenie wystąpiło przed okresem nabycia mowy ustnej,

interlingwalną, gdy dziecko zaczęło uczyć się mowy, ale nie opanowało jeszcze całego systemu symboli słownych i związków międzywyrazowych, tworzących strukturę gramatyczną języka,

postlingwalną, gdy uszkodzenie słuchu nastąpiło po opanowaniu mowy. Osoby z tym uszkodzeniem określa się również jako ogłuchłe.

4)klasyfikacja głuchoty według Międzynarodowego Biura Audiofonologii – wyróżnia się następujące kategorie osób z upośledzonym słuchem :

osoby z lekkim ubytkiem słuchu, u których badania za pomocą audiometru wykazują nieznaczne, sięgające 20 – 40 dB, osłabienie słuchu.

osoby z umiarkowanym ubytkiem słuchu (40 – 70 dB).

osoby ze znacznym ubytkiem słuchu, mające zazwyczaj utratę słuchu sięgającą 70 – 90 dB.

osoby z głębokim ubytkiem słuchu. Utrata słuchu przekracza u nich z reguły 90 dB. Nie słyszą one nawet najbardziej podniesionego głosu na różnych częstotliwościach i żadnego słowa. Porozumiewanie się z nimi jest możliwe przez odczytywanie mowy z ust.Przyjęto, że osoby mające lekki i umiarkowany ubytek słuchu określane są jako słabosłyszące, a osoby mające znaczny i głęboki ubytek słuchu jako niesłyszące.

5)klasyfikacja głuchoty według S.R.Sliwermana – zaproponował on następujący podział dzieci głuchych :

dzieci korzystające w czasie porozumiewania się ze zmysłu słuchu i jedynie pomagające sobie wzrokiem.

dzieci korzystające w czasie porozumiewania się w połowie ze zmysłu słuchu, a w połowie ze zmysłu wzroku.

dzieci korzystające w czasie porozumiewania się głównie ze zmysłu wzroku i pomagające sobie słuchem.

6)klasyfikacja głuchoty według C.Rojskjaer – niesłyszący i niedosłyszący podzieleni są tutaj na następujące grupy :

grupa całkowicie głuchych.

grupa z głębokim niedosłuchem, w której wyróżnia się :

dzieci z tak małymi resztkami słuchu, że nie są one praktycznie użyteczne mimo stosowania jakichkolwiek aparatów wzmacniających,

dzieci z wystarczająco dużymi resztkami słuchu, aby móc korzystać z aparatów wzmacniających.

grupa dzieci z poważnym niedosłuchem. Mowa dzieci należących do tej grupy rozwija się głównie na podstawie słuchu, lecz jest wadliwa i wymaga specjalnych ćwiczeń logopedycznych.

grupa dzieci ze średnim niedosłuchem, które mogą być kształcone w normalnych szkołach, lecz posługują się specjalnymi aparatami słuchowymi.

grupa dzieci z lekkim niedosłuchem, które uczą się w szkołach normalnych i nie korzystają z protez słuchowych.

7)klasyfikacja głuchoty w aspekcie pedagogicznym – dzieli się tutaj dzieci z upośledzonym słuchem na dwie kategorie :

dzieci słabosłyszące. Dzieci te słyszą i rozumieją głośną mowę mimo występujących u nich wad słuchu.

dzieci niesłyszące. Słyszą one mowę ludzką jedynie za pomocą aparatów wzmacniających słuch bądź nie słyszą i nie rozumieją mowy ludzkiej nawet przy użyciu aparatury wzmacniającej słuch.

8)klasyfikacja głuchoty według Fowlera połączona z klasyfikacją A.Udena wskazującą na możliwości odbierania przez dzieci o różnym stopniu upośledzenia słuchu mowy głosowej – reakcja na mowę z odległości 1,5 m :

lekkie upośledzenie słuchu (0 – 20 dB) – przy około 20 dB szept nie słyszany.

umiarkowane upośledzenie słuchu (20 – 40 dB) – słabo artykułowana mowa nie słyszana. Trudności w słyszeniu mowy potocznej, która może być jednak odebrana bez aparatu głównie droga słuchu. Co najmniej 40% znanych wyrazów jest rozumianych.

niezbyt ciężkie upośledzenie słuchu (40 – 60 dB) – umiarkowanie głośna mowa często nie słyszana. Po treningu słuchu mowa jest rozumiana głównie przez słuch. Za pomocą aparatury i po ćwiczeniach słuchu rozumianych jest co najmniej 40% znanych wyrazów.

ciężkie upośledzenie słuchu (60 – 80 dB) – głośna mowa nie słyszana.

bardzo ciężkie upośledzenie (powyżej 80 dB) – krzyk nie słyszany. Mowa potoczna nie jest rozumiana także za pomocą aparatury i po treningu słuchu.

totalna głuchota (brak percepcji słuchowej) – bardzo głośny krzyk nie słyszany.

Osoby niesłyszące i słabo słyszące

Osoby z uszkodzonym słuchem możemy podzielić według różnych kryteriów. Podstawowy podział uwzględnia stopień uszkodzenia narządu słuchu lub stopień sprawności słuchowej.

Ze względu na kryterium wyróżniamy:

- osoby niesłyszące – czyli osoby, które nie reagują w ogóle na bodźce akustyczne lub reagują tylko na bardzo silne (głośne) bodźce, nie mające większego znaczenia praktycznego. Są to głównie osoby z obu usznym głębokim lub znacznym uszkodzeniem słuchu, a ubytków tych nie można lub w niewielkim stopniu można skompensować, poprzez używanie wzmacniających dźwięki aparatów słuchowych. Osoby te nazywane są również osobami praktycznie lub społecznie głuchymi.

- osoby słabo słyszące – czyli osoby, które zachowały wrażliwość na bodźce akustyczne, lecz poniżej poziomu normalnego. I tutaj zakres jest bardzo duży. Obejmuje on dość liczną grupę osób o różnym stopniu i rodzaju obniżenia sprawności funkcjonowania narządu słuchu. Poważniejsze problemy słuchowe zaczynają się już przy umiarkowanym uszkodzeniu słuchu (powyżej 40 dB), gdy pojawiają się trudności w rozumieniu mowy. Wynikają one zazwyczaj ze zróżnicowanego uszkodzenia słuchu w zakresie różnych częstotliwości, co powoduje niepełny odbiór mowy. Osoby te mają duże możliwości częściowego skompensowania uszkodzeń narządu słuchu poprzez używanie aparatów słuchowych wzmacniających dźwięk. Stąd mogą one słyszeć i identyfikować większość dźwięków występujących w otoczeniu.

Przedstawiony podział osób z uszkodzonym słuchem uwzględnia przede wszystkim funkcję odbiorczą dźwięków, również mowy dźwiękowej. Inny podział osób z uszkodzonym słuchem uwzględnia rolę słuchu w rozwoju i zachowaniu mowy. Są to:

- osoby niesłyszące i osoby głęboko słabo słyszące – uszkodzenie narządu słuchu u tego typu osób nastąpiło zanim rozwinęła się u nich mowa ustna. Należą do nich głównie dzieci, które urodziły się z głębokim uszkodzeniem słuchu lub nabyły je we wczesnym dzieciństwie. Zwykle są one równocześnie nieme – głuchonieme. Opanowanie przez nie mowy jest bardzo trudne. Jeśli zakończy się ono powodzeniem, to mowa jest zwykle niewyraźna i trudna do zrozumienia przez otoczenie. Osoby te na ogół posługują się językiem migowym i odczytywaniem mowy z ust. Są to typowe sposoby porozumiewania się osób głuchych.

- osoby ogłuchłe – osoby całkowicie głuche, z głębokim niedosłuchem lub słabo słyszące, których uszkodzenie narządu słuchu wystąpiło po opanowaniu mowy ustnej, a więc w wieku młodzieńczym czy dorosłym. Osoby takie mają więc możliwość przekazywania informacji osobom normalnie słyszącym. Problemem pozostaje dla nich utrzymanie wyraźnej mowy po utracie słuchu, która nie będąc kontrolowana ulega w ciągu życia pewnym zniekształceniom.

Rola słuchu:

Rozwój cywilizacji spowodował, że rola słuchu znacznie się zwiększyła. Zapewnia nam bezpieczeństwo w środowisku zewnętrznym, umożliwia kontakty z innymi ludźmi, identyfikuje nasze emocje, pozwala opanować mowę i język. Czyni więc z nas osoby społeczne, a co za tym idzie, decyduje o naszej pozycji społecznej, zawodowej i towarzyskiej. W XX wieku wzrosła rola zawodów wymagających sprawnego głosu, a więc i słuchu, który go kontroluje i bez którego nie opanowalibyśmy mowy.

Późno wykryty i nierehabilitowany niedosłuch spycha więc ludzi do grup społecznych najsłabiej uposażonych, pozbawionych możliwości rozwoju w każdej dziedzinie życia. Dźwięki mogą pochodzić bezpośrednio ze źródła lub są dźwiękami odbitymi. Niewidomi często podczas badania przestrzeni wywołują dźwięki, które odbijają się od przeszkody, informując ich o niej. Osoby niewidome są bowiem w wyższym stopniu od widzących wrażliwe na bodźce słuchowe. Z powodu braku bodźców wizualnych, a więc dzięki większej koncentracji wewnętrznej niewidomi są bardziej wrażliwi na dźwięki i im zawdzięczają większość swoich spostrzeżeń o otaczającym świecie fizycznym. Brak wzroku w zdobywaniu wykształcenia nie jest tak dokuczliwy jak brak słuchu, gdyż to nie wzrok lecz słuch ma większy wpływ na więzi międzyludzkie( Ziemcowa, Sękowska). Dla osób niewidomych mowa dźwiękowa służy nie tylko porozumiewania się, ale także jako środek poznania pewnych cech osoby mówiącej np. płci, wieku czy pewnych stanów psychicznych. Kompensacja polega na tym ,że słowo mówione może dostarczać osobom niewidomym takich treści jak osobom widzącym wzrok, wykorzystuje się tu w większym stopniu funkcję poznawczą mowy. Buerklen na bazie badań stwierdził, ze słuch u osób niewidomych nie jest lepszy niż u widzących, jego wyższy poziom efektywności wynika z dobrej adaptacji do sytuacji i rozwoju dynamicznych układów strukturalnych. Tak więc podwyższona wrażliwość w odbiorze bodźców słuchowych osób niewidomych jest skutkiem ćwiczeń słuchu i orientacji w lokalizacji dźwięków.

...