obróbka ubytkowa wykład - po 6.pdf

(10168 KB) Pobierz
obróbka ubytkowa wykład.pdf
Zakres programowy przedmiotu
OBRÓBKA UBYTKOWA
MiBM Sem. VI
J. KOSMOL (p. 464)
Niekonwencjonalne metody obróbki ubytkowej
Wiadomo ci wst!pne i poj!cia podstawowe z zakresu obróbki skrawaniem
Podstawowe sposoby obróbki skrawaniem
Narz!dzia - geometria ostrza
Materia"y narz!dziowe
Proces skrawania - tworzenie si! wióra
Si"y skrawania
Ciep"o w procesie skrawania
Zu#ycie i trwa"o $ ostrza
Skrawno $ i skrawalno $
Dobór parametrów skrawania
Drgania w procesie skrawania
Literatura
• J. Kosmol i inni. Techniki wytwarzania. Obróbka wiórowa i cierna.
Wydawnictwo Politechniki !l"skiej, Gliwice, 2002r
• K. Jemielniak. Obróbka skrawaniem. Oficyna wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa 1998r
• W. Grzesik. Podstawy skrawania materia#ów metalowych. WNT Warszawa
1998r
• J. Kaczmarek. Podstawy obróbki wiórowej, ciernej i erozyjnej. WNT
Warszawa 1987r
• J. Dmochowski, A. Uzarowicz. Obróbka skrawaniem i obrabiarki. PWN
Warszawa 1980r
• M.. Wysiecki. Nowoczesne materia#y narz$dziowe. WNT Warszawa 1997r
• L. Przybylski. Strategia doboru warunków skrawania nowoczesnymi
narz$dziami. Politechnika Krakowska, Kraków, 1999r
• A. Ruszaj. Niekonwencjonalne metody wytwarzania elementów maszyn i
narz$dzi. IOS Kraków, 1999r
Zalety obróbki ubytkowej
Definicja obróbki ubytkowej
• Nale%y do najdok#adniejszych, gdzie
tolerancje wykonania s" poni%ej 1 um.
• Nale%" do najkorzystniejszych pod k"tem
jako ci (chropowato ci) powierzchni
obrobionej (chropowato & poni%ej 0,1 um),
• Umo%liwiaj" kszta#towanie materia#ów
zarówno bardzo twardych jak i mi$kkich
To taki sposób nadawania kszta#tów i wymiarów
przedmiotu, w wyniku którego usuni$ty zostaje
nadmiar materia#u w postaci tzw naddatku.
Istniej" tak%e inne metody kszta#towania
przedmiotu bez zmiany obj$to ci materia#u
przedmiotu, np. metody obróbki plastycznej,
które nie zaliczaj" si$ do obróbki ubytkowej.
Niekonwencjonalne metody przez usuwanie
materia"u:
Podzia" metod obróbki ubytkowej
• Obróbka elektroerozyjna
• Obróbka elektrochemiczna
• Obróbka strumieniowa metodami
erozyjnymi
Istniej" tak%e „kombinacje” w/w metod, które
nazywane s" hybrydowymi, np. obróbka
elektrochemiczno-elektroerozyjna
• Konwencjonalne, w dalszym ci"gu
nazywane obróbka wiórow" i ciern"
• Niekonwencjonalne
Do niekonwencjonalnych zalicza si!:
• Kszta#towanie przez usuwanie materia#u
• Kszta#towanie przez dodawanie materia#u
719461755.011.png 719461755.012.png 719461755.013.png
Definicje niektórych poj!$
Niekonwencjonalne metody przez
dodawanie materia"u
• Erozja materia#u – usuwanie zewn$trznych warstw
materia#ów w formie atomów, drobnych
odprysków oraz wykrusze' na wskutek dzia#ania
ró%nego rodzaju energii (wy#adowa'
elektrycznych, strumienia jonów, fotonów, cieczy)
• Erozja elektryczna – je%eli energia
skoncentrowana jest w postaci strumienia plazmy,
wytworzonej w kanale wy#adowania
elektrycznego
• Szybkie wytwarzanie prototypów – Rapid
Prototyping (RP)
• Szybkie wytwarzanie narz$dzi – Rapid
Tooling (RT)
Definicje niektórych poj!$
Definicje niektórych poj!$
• Rapid Prototyping – kszta#towanie przez dodawanie
materia#u (warstw) w oparciu o jego model komputerowy
(CAD) z wykorzystaniem m.in.. Zjawisk zwi"zanych z
oddzia#ywaniem strumienia laserowego na polimery,
proszki materia#ów, itp. W wyniku otrzymujemy kszta#t
3D elementu przez sukcesywne dodawanie kolejnych
warstw
• Rapid Tooling – to Rapid Prototyping wykorzystywany do
wykonywania narz$dzi (form, kokil, t#oczników). G#ówna
ró%nica pomi$dzy RP i RT polega przede wszystkim na
wykonaniu „negatywu” przedmiotu oraz na uwzgl$dnieniu
wszelkiego rodzaju skurczów, pochyle' odlewniczych itp
• Elektrochemiczne roztwarzanie – reakcje
elektrochemiczne które zachodz" w obszarze
przyanodowym (materia# PO), w wyniku których
atomy anody dyfunduj" do szczeliny
mi$dzyelektrodowej
• Erozja strumieniowa – je%eli energia dostarczana
jest w postaci skoncentrowanego strumienia np.
wody lub wody zmieszanej z proszkiem ciernym,
albo jonów, elektronów czy fotonów
Definicje niektórych poj!$
Definicje niektórych poj!$
• Holograficzne zestalanie cieczy – to tak%e proces
fotopolimeryzacji w którym wewn"trz pojemnika
z ciek#ym fotoczu#ym monomerem, wy wietlany
jest obraz holograficzny, w wyniku czego ulega
zestaleniu monomer w kszta#cie 3D
• Wytwarzanie warstw strumieniem kropli materia#u
– polega na osadzaniu kropli stopionego materia#u
wytworzonych z u%yciem dysz. Dysza wyrzuca
stopione krople w kierunku powstaj"cego
elementu, które tworz" kolejne warstwy
• Stereolitografia – jedna z metod RP polegaj"ca na
utwardzaniu kolejnych warstw fotopolimeru (o,1 –
0,2 mm) przez o wietlanie wi"zk" wiat#a
laserowego
• Utwardzanie warstwowe – jedna z metod RP
tak%e wykorzystuj"ca fotopolimeryzacj$ ciek#ego
polimeru. W przeciwie'stwie do Stereolotografii,
gdzie laser na wietla „punkt po punkcie”, w tej
metodzie na wietlaniu podlega ca#a powierzchnia
za pomoca lampu UV, poprzez mask$ uzyskan"
przez naniesienie toneru na p#ytk$ szklan"
719461755.014.png 719461755.001.png 719461755.002.png
Obróbka elektroerozyjna
• Wy#adowania w postaci impulsów elektrycznych „dr"%"”
materia#. Podczas obróbki elektroerozyjnej erozji ulega
tak%e elektroda.
Obróbka elektroerozyjna
Przede wszystkim dla materia#ów przewodz"cych pr"d.
Usuwanie materia#u (erozja) – w wyniku parowania, topienia i
rozrywania materia#u na wskutek napr$%e' cieplnych.
Schemat cybernetyczny obróbki elektroerozyjnej
Podstawowe parametry obróbki
elektroerozyjnej
• Amplituda impulsów napi$cia (60 – 120 V)
• Amplituda nat$%enia pr"du roboczego (2 – 120 A)
• Czas impulsów i czas przerwy (2 – 2000 us)
• Rodzaj i w#a ciwo ci dieelektryka
• Rodzaj i w#a ciwo ci materia#u elektrody (przewodno &
elektryczna, cieplna, temperatura topnienia, itp.)
• Biegunowo & elektrody i P.O.
• Ci nienie i wydatek dieelektryka
Czynniki ustalone
Czynniki Wyj ciowe
• Sk#ad chemiczny i struktura materia#u
obrabianego
• Rodzaj i w#a ciwo ci materia#u elektrody
roboczej
• Typ obrabiarki i jej charakterystyki robocze
• Kszta#t i wymiary pó#fabrykatu i gotowego
wyrobu
• Zu%ycie elektrody
• Wydajno & obróbki
• Chropowato & powierzchni
• Grubo & warstwy zmienianej
719461755.003.png
Odmiany obróbki elektroerozyjnej
Czynniki zak"ócaj%ce
• Dr"%enie elektroerozyjne
• Wycinanie elektroerozyjne
• Obróbka uniwersalnymi elektrodami
(frezowanie elektroerozyjne)
• Losowe zak#ócenia procesu
• Dryf czasowy parametrów
Wycinanie elektroerozyjne
Elektroda w postaci drutu o rednicy 0,05- 3 mm. Drut jest
przewijany i przemieszczany wzd#u% trajektorii w
p#aszczy(nie X-Y
Schemat dr%#enia elektroerozyjnego
Wydajno $ obróbki zale#y od:
Frezowanie elektroerozyjne (elektrodami
uniwersalnymi)
Dotyczy obróbki kszta#towej za pomoc" elektrody o prostych
kszta#tach. Wymaga to sterowania CNC. Elektroda w postaci
walca mo%e wirowa& z du%" pr$dko ci"
• Wzrostu parametrów elektrycznych
• Wzrostu posuwu
719461755.004.png 719461755.005.png 719461755.006.png
Zalety i wady obróbki elektroerozyjnej
• Mo%liwo & obróbki ka%dego materia#u który przewodzi
pr"d
• Mo%liwo & obróbki przedmiotów kruchych bez p$kania
(brak si# skrawana)
• Mo%liwo & osi"gania dok#adno ci 0,01 – 0,1 mm
• Zu%ywanie si$ elektrody
• Gorsze w#a ciwo ci warstwy wierzchniej (wskutek
przegrzania, wyrywania, p$kania)
• Ma#a wydajno & obróbki
• Niekorzystne oddzia#ywania na rodowisko (parowanie
dieelektryka)
Chropowato $ powierzchni zale#y od:
• Obni%ania parametrów elektrycznych
• Obni%ania posuwu
Obróbka elektrochemiczna
Obróbka elektrochemiczna
Ciecz musi posiada& w#a ciwo ci przewodzenia pr"du, jest
wi$c elektrolitem. Jest to najcz$ ciej wodny roztwór soli
NaCl.
Proces elektrolizy zaczyna si$ po przy#o%eniu napi$cia do
anody i katody. Pr$dko & tego procesu w pierwszym rz$dzie
zale%y od pr"du p#yn"cego przez elektrolit. Z prawa
Faraday’a wynika %e masa usuwanego materia#u:
M = !km I t
Jest to taki rodzaj obróbki w którym wykorzystuje si$ roztwarzanie
materia#u zgodnie z prawem Faraday’a.
Materia# pod#"czony jest do anody (dodatnie (ród#o pr"du) a elektroda
robocza jest katod" (ujemny biegun). Podstawowa reakcja chemiczna
zachodzi na powierzchni anody, tj jonizacja jej atomów. Jony materia#u
anody np. Fe2+ dyfunduj" w g#"b szczeliny mi$dzyelektrodowej. W ich
wyniku tworz" si$ wodorotlenki np. Fe(OH)2
a obj$to & materia#u:
V = !kv I t
Gdzie: !– wydajno & pr"dowa procesu roztwarzania
kv, km – obj$to ciowy i masowy równowa%nik
elektrochemiczny
Parametry obróbki elektrochemicznej
Obróbka elektrochemiczna
• !rednia g$sto & pr"du: 10 – 1000 A/cm2
• Napi$cie mi$dzyelektrodowe: 5 – 30 V
• !rednia g$sto & mocy: 50 – 10 000 W/cm2
• Pr$dko & przesuwu elektrody roboczej: 0 – 100 mm/min
• Liczba obrotów elektrody: 0 – 100 obr/min
• Posuw poprzeczny elektrody: 0 – d (d – rednica elektrody)
• Pr$dko & przep#ywu elektrolitu: 0 – 100 m/s
• Ci nienie elektrolitu: na wlocie do szczeliny: 0 – 3 Mpa
• Temperatura elektrolitu
• St$%enie elektrolitu
• Grubo & szczeliny: 0,05 – 1,5 mm
• Czas obróbki: 1 – 200 s
• Czas impulsu napi$cia
• Amplituda nat$%enia pradu
Natomiast nat$%enie pr"du I zale%y od przep#ywu pr"du
przez szczelin$:
j = ("(U – E))/s
gdzie:
j – przep#yw pr"du przez szczelin$ (g$sto & pr"du)
" – elektryczna przewodno & elektrolitu
U – napi$cie pomi$dzy elektrodami
E – spadek potencja#u w warstwach przyelektrodowych
S – grubo & szczeliny mi$dzyelektrodowej
719461755.007.png 719461755.008.png 719461755.009.png 719461755.010.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin