2010_01___65_rocznica_oswobodzenia_kl_auschwitz_birkenau.pdf

● Narodowy Bank Polski wprowadza do obiegu monety

upamiętniające 65. rocznicę oswobodzenia KL Auschwitz-

Birkenau:

Narodowy Bank Polski

ma wyłączne prawo emitowania znaków

pieniężnych w Polsce.

m o n e t y

w dniu 21 stycznia 2010 r.

Oprócz monet i banknotów powszechnego obiegu

NBP emituje także monety i banknoty kolekcjonerskie.

Emisja wartości kolekcjonerskich

stanowi okazję zarówno do upamiętniania

ważnych historycznych rocznic i postaci, jak i do rozwijania

zainteresowań polską kulturą, nauką i tradycją.

o nominale 2 zł wykonaną stemplem zwykłym

ze stopu Nordic Gold,

w dniu 22 stycznia 2010 r.

o nominale 100 zł wykonaną stemplem lustrzanym

w złocie,

o nominale 10 zł wykonaną stemplem

lustrzanym w srebrze.

Od 1996 roku NBP emituje także

dwuzłotowe monety okolicznościowe

powszechnego obiegu ze stopu Nordic Gold.

Wszystkie monety i banknoty emitowane przez NBP

są prawnym środkiem płatniczym w Polsce.

MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010

Informacje o planie emisji

oraz sposobie nabycia monet na stronie:

www.nbp.pl

Monety zostały wyprodukowane

w Mennicy Polskiej S.A. w Warszawie.

65. rocznica oswobodzenia

KL Auschwitz-Birkenau

Skład i druk: Drukarnia NBP

65. rocznica oswobodzenia KL Auschwitz-Birkenau

● Auschwitz-Birkenau niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny

i zagłady 27 stycznia 1945 r. oswobodzili żołnierze Armii Czerwonej.

W walkach o wyzwolenie miasta i obozu poległo ponad 230 żołnierzy

sowieckich.

podobozów. Obozy i podobozy otoczone były drutem kolczastym

i wieżami strażniczymi.

do komór gazowych setki tysięcy Żydów. Końcowa liczba oiar Auschwitz

wyniosła około 1 100 tys. osób. Wśród nich około 1 mln (90 %) stanowili

Żydzi. W obozie zginęło około 70–75 tys. Polaków, 21 tys. Cyganów, 15 tys.

jeńców sowieckich oraz 10–15 tys. więźniów innych narodowości.

● W pierwszym okresie istnienia obozu traiali do niego głównie

Polacy, ale również więźniowie niemieccy, z reguły funkcyjni. Z czasem

przysyłano tu mieszkańców innych krajów okupowanych.

● Obóz koncentracyjny Auschwitz (Oświęcim) założyli Niemcy

w połowie 1940 r., ponieważ zwiększała się liczba aresztowanych

Polaków. Najstarsza część obozu, tak zwany obóz macierzysty (lub

Auschwitz I) powstał w budynkach dawnych koszar.

● Mimo skrajnie trudnych warunków, już od 1940 r. w Auschwitz

istniała więzienna konspiracja. Jednym z jej założycieli był Witold

Pilecki, który – aby traić do obozu – celowo dał się ująć w Warszawie

w trakcie łapanki. Informacje od członków konspiracji działającej

w Auschwitz i wokół obozu traiały na Zachód. W obozie dochodziło do

ucieczek, a nawet buntów, krwawo tłumionych przez SS.

● Od początku 1942 r. Auschwitz był głównym ośrodkiem zagłady

Żydów. Decydowała o tym bliskość głównych skupisk ludności

żydowskiej. Do Auschwitz-Birkenau kierowano transporty z gett całej

okupowanej Europy. Jeszcze w 1944 r. Niemcy zagazowali tu setki

tysięcy Żydów, głównie węgierskich.

● Jesienią 1941 r. w pobliskiej wsi Birkenau (Brzezinka) Niemcy

rozpoczęli budowę drugiej części obozu. Nazwano go Auschwitz II

(lub Birkenau). Okresowo więziono w nim blisko 100 tys. osób. To tam

zbudowano większość urządzeń masowej zagłady – komór gazowych

i krematoriów. Obóz Birkenau odegrał główną rolę w programie

zbrodni, określonej przez nazistów jako „ostateczne rozwiązanie

kwestii żydowskiej”.

● Oprócz obozów Auschwitz I i Auschwitz II istniały też podobozy.

Powstawały one przy zakładach przemysłowych i gospodarstwach

rolnych. Ich celem było wyzyskanie niewolniczej pracy więźniów.

Największy był podobóz przy zakładach Buna w Monowitz

(Monowice). Od końca 1943 r. określano go mianem Auschwitz III

lub KL Monowitz. W ten sposób powstał rozległy kompleks trzech

połączonych ze sobą obozów: Auschwitz-Birkenau-Monowitz, z siecią

● W połowie stycznia 1945 r., wobec ofensywy sowieckiej, wydano

rozkaz likwidacji obozu. Z Auschwitz wyprowadzono 56 tys. więźniów.

Ten „marsz śmierci” kosztował życie tysięcy oiar. Setki więźniów,

pozostawionych w obozie z powodu niezdolności do marszu, zmarło

w wyniku chorób i z wycieńczenia lub zostało zamordowanych przez

esesmanów.

● Stosowano także inne metody mordowania. Esesmani rozstrzeliwali

więźniów np. pod „ścianą śmierci”, a także zabijali zastrzykami z fenolu.

W odwecie za ucieczkę z obozu kierowali więźniów na śmierć głodową.

W taki sposób w 1941 r., ratując życie współwięźnia, dobrowolnie zginął

franciszkanin Maksymilian Maria Kolbe. Dziesiątki tysięcy więźniów

zmarło w wyniku warunków bytowania, zwłaszcza głodu, chorób

i wyniszczającej pracy. Wiele osób zginęło na skutek prowadzonych

przez lekarzy SS eksperymentów pseudomedycznych.

● Obóz Auschwitz oswobodziły oddziały Pierwszego Frontu

Ukraińskiego Armii Czerwonej. Wyzwoliciele zastali ślady zbrodni, w tym

zwłoki więźniów, wysadzone krematoria, a także stosy przedmiotów

zagrabionych oiarom największej w dziejach fabryki śmierci.

● Do Auschwitz deportowano łącznie przypuszczalnie około 1 300 tys.

osób (w tym około 1 100 tys. Żydów i 140–150 tys. Polaków), jednak

zarejestrowano tylko około 400 tys. osób. Bez rejestrowania skierowano

Tadeusz Kondracki

MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010 MONETY EMISJI 2010

N O M I N A ł 1 0 0 Z ł

metal Au 900/1000 ■ stempel lustrzany ■ średnica 21,0 mm

masa 8,0 g ■ wielkość emisji (nakład) 8.000 szt.

N O M I N A ł 1 0 Z ł

n o m i n a ł 2 z ł

metal Ag 925/1000 ■ stempel lustrzany ■ średnica 32,0 mm

masa 14,14 g ■ wielkość emisji (nakład) 80.000 szt.

AwErS: U góry stylizowany wizerunek napisu nad bramą wejściową

do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau: ARBEIT MACHT FREI.

Poniżej, na tle zarysu zabudowań obozowych, stylizowany wizerunek

fragmentu słupa ogrodzeniowego oraz drutów kolczastych. Z prawej strony

wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej. Pod orłem

oznaczenie roku emisji: 2010. Pod nim napis: ZŁ10. Z lewej strony napis:

65./ROCZNICA. W otoku napisy: OSWOBODZENIA KL AUSCHWITZ-/

BIRKENAU i w przeciwnym kierunku: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Pod

lewą łapą orła znak mennicy: M/W.

rEwErS: Centralnie wizerunek popiersia Witolda Pileckiego, w pasiaku

więziennym, na tle stylizowanego wizerunku ogrodzenia obozu

koncentracyjnego oraz fragmentu wieży strażniczej. Z lewej strony napis:

WITOLD/PILECKI. U dołu napis: KL Auschwitz/4859. W otoku napis:

TWÓRCA ZWIĄZKU ORGANIZACJI WOJSKOWEJ.

Projektant monety: rObErT KOTOwIcz

metal stop cuAl5zn5Sn1 ■ stempel zwykły ■ średnica 27,0 mm

masa 8,15 g ■ wielkość emisji (nakład) 1.000.000 szt.

AwErS: U góry półkolem napis: 65. ROCZNICA OSWOBODZENIA.

Z lewej strony wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej

Polskiej. Z prawej strony napis: KL AUSCHWITZ-/BIRKENAU. Poniżej

napis: 100/ZŁ oraz oznaczenie roku emisji: 2010. Nad orłem stylizowane

wizerunki trzech słupów ogrodzeniowych. W tle stylizowany wizerunek

krematorium obozowego i kontur budynku z bramą wjazdową. U dołu

półkolem napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA. Pod lewą łapą orła znak

mennicy: M/W.

rEwErS: Centralnie wizerunek chłopca, w czapce i płaszczu,

z gwiazdą Dawida na piersi. W tle stylizowany wizerunek budynku

z bramą wjazdową do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau

oraz prowadzących do niego torów kolejowych. U góry półkolem napis:

FABRYKA ŚMIERCI. U dołu napis: BIRKENAU.

Projektant monety: rObErT KOTOwIcz

AwErS: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej,

po bokach orła oznaczenie roku emisji: 20-10, pod orłem napis: ZŁ 2 ZŁ,

w otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA, poprzedzony oraz

zakończony sześcioma perełkami. Pod lewą łapą orła znak mennicy: M/W.

rEwErS: Centralnie stylizowane wizerunki trzech więźniów z obrazu

Czesława Lenczowskiego „Widma wracają”. Powyżej napis: 65.,

poniżej stylizowany wizerunek napisu nad bramą wejściową do

obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau: ARBEIT MACHT FREI.

U góry półkolem napis: ROCZNICA OSWOBODZENIA. U dołu napis:

KL AUSCHWITZ-/BIRKENAU.

NA bOKu: ośmiokrotnie powtórzony napis: NBP, co drugi odwrócony

o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami.

Projektant awersu: Ewa Tyc-KarpińsKa

Projektant rewersu: rObErT KOTOwIcz

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: