O zdaniach bezpodmiotowych.pdf

Tu mi dobrze, tu mi mi∏o — ˝eby mi tak zawsze by∏o!

O zdaniach bezpodmiotowych

Przeczytaj s∏owa Geista. Jakich form czasownika u˝y∏ profesor, nie mogàc

wskazaç sprawcy czynnoÊci?

● PodkreÊl te formy (zob. s. 49).

● Czy w zdaniach z podkreÊlonymi czasownikami sà podmioty, czy ich nie

ma? Dlaczego?

Ta bezw∏adnoÊç mózgów daje mi najlepszà gwarancj´ bezpieczeƒstwa ta-

jemnicy moich wynalazków. W przeciwnym razie pochwycono by je, pr´dzej

lub póêniej odkryto by metod´ post´powania i znaleziono by to, czego bym

im daç nie chcia∏.

— Mianowicie?… – przerwa∏ Wokulski.

— Znaleziono by metal l˝ejszy od powietrza.

W zacytowanym fragmencie wiersza o Warszawie sà 4 podmioty. Wybierz je

ze zdaƒ. W których zdaniach nie ma podmiotu? Co te zdania wyra˝ajà?

Sà ró˝ne pi´kne, wielkie stolice,

a ja Warszawà tylko si´ szczyc´.

Tu mi jest dobrze, tu mi radoÊnie,

gdy ona roÊnie — serce mi roÊnie.

J. Brzechwa

Kole˝anka zas∏ab∏a w czasie uroczystoÊci szkolnej. U∏ó˝ nied∏ugà rozmow´

z jej mamà, w której zastosujesz zdania bezpodmiotowe, np.

s∏abo mi (jej) si´ zrobi∏o (robi)

w g∏owie mi (jej) si´ kr´ci (szumi)

zacz´∏o (przesta∏o) boleç

duszno mi (jej, ci)

lepiej mi (ci, jej)

U∏ó˝ krótkà informacj´ o pogodzie. Zastosuj wybrane z ramki — ale mogà to

byç równie˝ inne — zdania bezpodmiotowe.

Âwita. Dnia∏o. Grzmi. By∏o ciemno. Powyrywa∏o drzewa. Drog´ zawia∏o

Êniegiem. Wion´∏o mrozem (zapachem siana). RozjaÊni∏o si´.

Twój kolega odkr´ci∏ zawór i zala∏ szatni´ szkolnà. Musisz o tym powiadomiç

dyrektora szko∏y, ale nie chcesz wskazywaç sprawcy szkody. U∏ó˝ swojà roz-

mow´ z dyrektorem, stosujàc formy bezosobowe z zakoƒczeniem -no lub -to ,

formy strony biernej albo formy zwrotne czasownika (zob. s. 32, 49), np.

odkr´cono…

zosta∏ odkr´cony…

odkr´ci∏ si´…

138

Kilka osób zebra∏o si´ w letni wieczór w ogrodzie. Opisz w kilku zdaniach t´

chwil´. Zastosuj zdania bezpodmiotowe wybrane spoÊród podanych.

Âciemni∏o si´. Zmierzcha∏o. Zrobi∏o si´ cicho (spokojnie). Pachnia∏o jaÊmi-

nem. Przyjemnie si´ siedzia∏o. B∏ysn´∏o. Zagrzmia∏o. Hukn´∏o. Zmoczy∏o.

Zdaƒ bezpodmiotowych u˝ywamy,

⇒

gdy mówimy:

˚al mi by∏o.

Zebra∏o mi si´ na p∏acz.

K∏uje mnie.

Poprawia mi si´.

Zrobi∏o mi si´ ciemno

przed oczami.

Zacz´∏o padaç.

Ju˝ si´ Êciemnia.

Grzmi.

— o prze˝yciach wewn´trznych, np.

— o dolegliwoÊciach fizycznych, np.

— o pogorszeniu lub poprawie stanu

fizycznego lub psychicznego, np.

— o zjawiskach przyrody, np.

⇒

gdy wa˝na jest czynnoÊç, a nie jej

wykonawca, np.

Zwo∏ano ludzi i skiero-

wano ich do pracy.

Mówi si´ o wyjeêdzie.

⇒

gdy wykonawca jest nieznany, np.

W zdaniach bezpodmiotowych

orzeczenie mo˝e zostaç wyra˝one:

˚al mi jest.

˚al mi by∏o.

˚al mi b´dzie.

— formà czasownika w 3. os. lp

lub lm w ró˝nych czasach, np.

— nieodmiennà formà bezosobowà

czasownika zakoƒczonà na - no

albo - to , np.

UÊciÊni´to sobie r´ce.

Rozmawiano o wszystkim.

— formà zwrotnà czasownika, np.

Odbudow´ prowadzi si´

od lat.

Syrop pije si´ 3 razy

dziennie.

139

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: