Jak żyć, Widoczne - niewidoczne. Kobiety LBTQ - 30-05-2009 - homiki-pl.txt

(18 KB) Pobierz
Jak �y�: Widoczne - niewidoczne. Kobiety LBTQ

Bardzo wiele m�wi si� o nieobecno�ci kobiet LBTQ zar�wno w spo�ecze�stwie polskim, jak i w tzw. "�rodowisku" - strukturach organizacji, grupach nieformalnych itp. To drugie zmienia si� ostatnio na lepsze - szefow� KPH zosta�a kobieta, naczeln� Repliki te� do niedawna by�a kobieta, w Warszawie fantastyczne, pe�ne energii dziewczyny stworzy�y kobieco-queerow� przestrze� UFA, w ruchu feministycznym delikatnie zaczynaj� si� zarysowywa� zagadnienia "t�czowe". Widz� jednak, �e ci�gle jest nas niewiele - a mo�e raczej jeste�my ci�gle mniej widoczne.

Mo�e robimy swoj� robot� u podstaw, wpisuj�c si� w odwieczne role kobiet od czarnej roboty? Dzia�aczek "Solidarno�ci", kt�rych nikt w wolnej Polsce nie doceni�, polityczek, kt�re wol� dzia�a� w samorz�dach, gdzie nie ma fanfar, a jest konkretna robota do wykonania? Mo�e na tym ni�szym poziomie dzia�a�, przy paradach, marszach, festiwalach, fundraisingu jest nas sporo - mo�e, ale nie przek�ada si� to na widoczno��. Widoczno�� w obr�bie samego "�rodowiska" - a co dopiero m�wi� o widoczno�ci publicznej. Kobiety nie-hetero organizuj� si� p�prywatnie - graj� w nog� (s�ynne Chrz�szczyki), w kosza, kiedy� wyje�d�a�y razem pod namioty czy na sp�ywy, niekt�re realizuj� si� artystycznie - DJuj�, tworz� kabaret (Barbie Girls to chyba najlepszy przyk�ad), organizuj� warsztaty. Wszystko to jednak odbywa si� w zasadzie poza przestrzeni� publiczn�, nawet t� "�rodowiskow�" - jest dla znajomych, prywatnie, w "naszym" gronie.

O widoczno�ci og�lnopublicznej w zasadzie nawet nie ma co m�wi�. O ile jaki� tam procent spo�ecze�stwa zna "naczelnego geja Polski", ile jest w stanie wskaza� publicznie znan� lesbijk�? Ilu jest w polskiej rozrywce, serialach, szansach na sukces i pudelkach gej�w, prawdziwych lub domniemanych, a ile lesbijek? Ilu heteryk�w zna geja, a ilu lesbijk�, osobi�cie?

Tak widz� nasz� (nie)obecno�� w �wiecie - w przestrzeni publicznej, �rodowiskowej, przyjacielsko-prywatnej. Widz�, �e nas nie ma. Czy naprawd� tak jest (bo mo�e mam jako� sparczon� perspektyw�?)? Dlaczego tak jest? Co mo�na z tym zrobi�? Te pytania zada�am kobietom LBTQ - tym bardziej rozpoznawalnym, b�d�cym gdzie� w czo��wce liderek, organizatorek, aktywistek, artystek.


Ewa Tomaszewicz, artystka z kabaretu "Barbie Girls":

Odpowied� na te wszystkie pytania jest w�a�ciwie jedna: kwestie kulturowe. Z jednej strony patriarchalna kultura, w kt�rej �yjemy, nadal uznaje kobiety, a ju� szczeg�lnie kobiety homoseksualne, za mniej wa�ne i w konsekwencji mniej si� zajmuje ich sprawami, z drugiej � kobiety s� tak wychowywane, �e same z siebie rzadko kiedy d��� do zajmowania bardziej eksponowanych pozycji, nie dbaj� o swoj� widoczno�� itd. itp. Oczywi�cie zdarzaj� si� przypadki dyskryminacji lesbijek przez samych gej�w (w strukturach organizacji, w klubach) ale s� to kwestie jednostkowe i na pewno nie w nich tkwi przyczyna mniejszej widoczno�ci czy zupe�nej niewidoczno�ci lesbijek. Geje s� bardziej widoczni r�wnie� dlatego, �e budz� silniejsze emocje negatywne ni� lesbijki � te drugie zazwyczaj traktowane s� pob�a�liwie (jako �te biedne, brzydkie kobiety, kt�rych �aden facet nie zechcia� i przez to sta�y si� lesbijkami�) � ale ta pob�a�liwo�� nie jest bynajmniej czym�, z czego nale�y si� cieszy�, w ko�cu to tylko przejaw tego, �e nie jeste�my traktowane powa�nie.

Jak zmieni� t� sytuacj�? Zacz�� od siebie. Dzia�a�, m�wi�, pokazywa� si�, nie liczy� na to, �e zrobi to kto� inny � �m�drzejszy, wa�niejszy, bardziej znany�. Zadba� o w�asny PR � w ko�cu robimy wiele fantastycznych rzeczy, tylko czasami jakby wstydzimy si� reklamowa� same siebie. �wietny przyk�ad to warszawska UFA � kolektyw dzia�a niesamowicie pr�nie, praktycznie kilka razy w tygodniu co� si� tam dzieje, a niemal nikt nie wie, kto za tym stoi. Ale oczywi�cie � nic na si��. Pewne osoby, grupy, dzia�ania �wiadomie sytuuj� si� poza mainstreamem. Wa�ne jest, by � je�li si� tego chce � post�powa� tak �wiadomie, a nie dlatego, �e wydaje nam si�, i� nie mamy innego wyj�cia.


Anka Zet, wydawczyni:

Za dyskryminacj� kobiet, w tym tak�e nieheteroseksualnych, prowadz�c� do ich niewidzialno�ci, niedostrzegania ich praw, to�samo�ci, oczekiwa� itp., w du�ej cz�ci odpowiada edukacja. Ju� na podr�cznikowych ilustracjach rodzice nie dbaj� o rozw�j zainteresowa� dziewczynek, wskazuj�c im jedynie pomoc przy czynno�ciach domowych czy zabawie lalkami (aby doros�e kobiety wiedzia�y, �e oczekiwaniem spo�ecznym jest ich obecno�� w granicach ich w�asnych � nie cudzych, bo poligamii kobietom si� nie wybacza � dom�w). W zawarto�ci merytorycznej jest ma�o informacji o osi�gni�ciach kobiet, bo ka�de pokolenie dyskretnie ok�amuje si�, �e m�czy�ni s� istotnymi dzia�aczami dla budowania spo�ecze�stwa. Sprawy nie u�atwiaj� politycy, ignoruj�cy istniej�c� dyskryminacj� kobiet. O niej wspominaj� g��wnie feministki (niezale�nie od orientacji) na organizowanych konferencjach lub Manifach. Ludzie nie dostrzegaj� kobiet, ich dzia�a� i zas�ug, dlatego to nie lesbijki b�d� kojarzone jako dzia�aczki, pomimo, �e ju� teraz wiele z nich odnosi znacz�ce sukcesy. Kobiety i ich postulaty bywaj� niedostrzegane tak�e przez gej�w, kt�rzy pomimo do�wiadczania dyskryminacji, nale�� jednak do uprzywilejowanej i posiadaj�cej w�adz�, grupy � m�czyzn.

Co mo�na z tym zrobi�, jak zmieni� sytuacj� i jak przeciwdzia�a� takim zjawiskom na przysz�o��? Brakuje mi �wiadomo�ci kobiet, �e mog� mie� wysok� samoocen�, podkre�la� w�asne sukcesy, bez po�wi�ce� realizowa� �cie�k� kariery lub oddawa� si� pasjom, rozkoszowa� seksem, czyli do�wiadcza� tego, co bez problemu robi� m�czy�ni. Postawi�abym zatem na organizowanie warsztat�w zmierzaj�cych do budowania w�asnej warto�ci, wzmacniania samooceny. Znam to z autopsji, bo sama jestem po bardzo dobrej terapii. Dzi�ki temu jestem �wiadoma tego, �e mam absolutne prawo wymaga�, by jako jedna z obywatelek mie� r�wny dost�p do zagwarantowanych konstytucyjnie praw. Podkre�lam i zach�cam: ka�da i ka�dy mo�e podbudowa� w�asn� samoocen�, a w�wczas zmniejszy si� poziom krytykowania innych i wiele innych k�opotliwych �przeszkadzajek� dla zgodnego po�ycia spo�ecznego.


Yga Kostrzewa, rzeczniczka Lambdy:

Tak, zgadzam si� z t� konkluzj�, a raczej powiedzia�abym �e kobiety wida� ma�o. Pozwol� sobie przedstawi� swoje do�wiadczenia: Pod Olsztynem, chyba od 1988 roku, s� organizowane letnie biwaki gej-les (zmieni�o si� miejsce i organizator, ale tradycja trwa). Postanowi�am na taki biwak si� wybra�. W 1992 r. by�am na nim pierwsz� dziewczyn�! Dziewczyny les gdzie� by�y, ale ukrywa�y si�, ba�y si� przyje�d�a�. Po latach si� to zmieni�o, momentami by�o nas nawet p� na p�. Ale potrzeba by�o czasu. Podobnie w organizacjach - do Lambdy Warszawa trafi�am bodaj�e w 1998 roku, w�wczas nie by�o tam wcale kobiet, jedyne co pami�tam w p�niejszym okresie - dwie kobiety dy�uruj�ce przy telefonie zaufania. By�am pierwsz� kobiet� w zarz�dzie. My�l� �e dzia�a na nas wiele czynnik�w i nie mo�na bagatelizowa� �adnego z nich. Kobiety w Polsce s� przygotowywane do roli matki, opiekunki ogniska domowego. Mamy by� ciche, skromne, zamkni�te w sobie, p�acz�ce gdzie� tam w k�ciku. Tak jest wychowywanych wiele dziewcz�t i to one, potem kobiety, s� mniej odwa�ne, mniej pewne siebie, mniej chc� od �ycia, bardziej krytykuj� siebie publicznie - i nie ma znaczenia tutaj orientacja psychoseksualna. A z drugiej strony mamy przyk�ady kobiet, kt�re w�a�nie jako lesbijki odnios�y wiele, dlatego �e by�y bardziej uparte, bardziej na przek�r, mia�y bardziej spo�ecznie i stereotypowo "m�skie" cechy.

To m�ski g�os jest bardziej s�yszalny w spo�ecze�stwie. Gejostwo jest traktowane bardziej "serio" ni� lesbijstwo, na kt�re cz�sto patrzy si� na zasadzie "dla zabawy", "bo ch�opa nie mia�y" itp. Teoretycznie homoseksualno�� m�ska jest bardziej nara�ona na ostracyzm kulturowy, ale geje s� m�czyznami, kt�rzy korzystaj� z przys�uguj�cych im przywilej�w spo�ecznych. Mamy takie swoiste zamkni�te ko�o - media cz�ciej cytuj� gej�w, zapraszaj� ich do program�w, pisz� o rzeczach "gejowskich", st�d potem ich wi�ksza popularno�� r�wnie� w �rodowisku LGBTQ. Rykoszetem nier�wno�� p�ciowa odbija si� na lesbijkach, jeste�my wi�c wykluczone w spo�ecze�stwie podw�jnie - raz jako kobiety i drugi raz jako osoby homoseksualne. Zreszt� dzia�alno�� w �rodowisku czy organizacji na rzecz os�b LGBTQ to trudna dzia�ka. Cz�sto jeste�my niemile traktowani przez rozm�wc�w, obra�ani, opluwani. Istnieje te� wewn�trzna, zinternalizowana homofobia, przejawiaj�ca si� konfliktami wewn�trz �rodowiska. Dzia�anie w takich warunkach nie jest komfortowe, dlatego wiele kobiet woli "odpu�ci�" sobie t� sfer� i zaj�� si� albo swoimi prywatnymi sprawami, albo zrobi� co� w mniejszym gronie lub zaanga�owa� si� w projekty mniej g�o�ne jak np. Chrz�szczyki (dru�yna pi�ki no�nej). Powoli, powoli wida� prze�om - kabaret Barbie Girls, z�o�ony tylko z kobiet, zyska� ju� pewn� s�aw�. Podobnie rzecz si� ma je�li chodzi o polskie seriale i filmy - w zasadzie "rodzynki", jakie pojawiaj� si� tutaj to postaci gejowskie (ostatnio w serialu "Barwy szcz�cia"), cho� mamy te� na ekranach film z wyra�n� bohaterk� - lesbijk� ("Idealny facet dla mojej dziewczyny") - cho� to komedia, ale zawsze.
Przeciwdzia�anie - to ci�g�a praca i obecno��. Prze�amywanie temat�w tabu i siebie. Udzielanie si�, gdzie mo�na. Zaznaczanie swojej obecno�ci tak�e na forach publicznych, wyst�pieniach, konferencjach, organizacjach LGBTQ. Zwracanie uwagi, i� nie tylko "geje" ale te� i "lesbijki". �e Parada nie jest tylko "Parad� gejowsk�", walka o przestrze� tak�e w j�zyku.


Anna Urba�czyk, koordynatorka KPH Tr�jmiasto:

Kobiet LGBTQ nie wida�, bo ludzie nie chc� ich widzie�. Dwie dziewczyny, kobiety, id�ce za r�k�, czy nawet ca�uj�ce si�, uznawane s� zapewne za niewinne przyjaci�ki. Zreszt� dziewcz�ce pary wida� na ulicach Polski bardziej ni� m�skie. Z drugiej strony s� tego plusy � na ca�e szcz�cie nie s�ysza�am tak du�o o atakowan...
Zgłoś jeśli naruszono regulamin