Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne nr 3 2009.pdf

2009

Uniwersyteckie Czasopismo

Socjologiczne

Nr 3

Maj 2009

www.socjologia.uksw.edu.pl

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne Numer 3

2009

Redakcja

Rada Naukowa Kolegium Redakcyjne

Dr hab. Rafał Drozdowski Prof. dr hab. Paweł Ruszkowski

Instytut Socjologii UAM

Instytut Politologii UKSW – Redaktor Naczelny

Prof. dr hab. Aniela Dylus

Ks. prof. dr hab. Władysław Majkowski

Instytut Politologii UKSW

Instytut Socjologii UKSW

Prof. dr hab. Zdzisław Krasnodębski

Prof. dr hab. Hanna Podedworna

Instytut Socjologii UKSW, Uniwersytet w Bremie

Instytut Socjologii UKSW

Ks. prof. dr hab. Piotr Mazurkiewicz

Prof. dr hab. Andrzej Wójtowicz

Instytut Politologii UKSW

Katedra Socjologii SGGW

Prof. dr hab. Andrzej Ochocki

Mgr Paweł Matuszewski

Instytut Socjologii UKSW

O. prof. dr hab. Andrzej Potocki

Mgr Marcin Zarzecki

Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW

Instytut Socjologii UKSW

Prof. dr hab. Elżbieta Rekłajtis

Instytut Socjologii UKSW

Zespół Młodych Socjologów

Prof. dr hab. Wojciech Sitek

Instytut Socjologii UWr

Mgr Jacek Bieliński

Instytut Socjologii UWr

Katedra Socjologii Collegium Civitas

Prof. dr hab. Henryk Skorowski

Mgr Agnieszka Figiel

Instytut Socjologii UKSW

Instytut Socjologii UAM

Prof. dr hab. Andrzej Zybertowicz

Mgr Tomasz Korczyński

Instytut Socjologii UMK

Instytut Socjologii UKSW

Mgr Piotr Stankiewicz

Instytut Socjologii UMK

Podstawą oceny merytorycznej publikowanych artykułów są anonimowe recenzje

Prawa autorskie: Wszelkie prawa do periodyku oraz zamieszczonych w nim artykułów posiada Kolegium

Redakcyjne. Autorzy są gwarantami prawnej i intelektualnej własności nadsyłanych utworów, oraz nienaruszania

praw oraz własności osób trzecich. Dystrybucja Uniwersyteckiego Czasopisma Socjologicznego, przedruk zawartych

w nim tekstów lub przechowywanie całości lub fragmentów w systemach gromadzenia informacji jest możliwe

wyłącznie z podaniem źródła, z którego zostały zaczerpnięte.

Design by Marcin Zarzecki & Paweł Matuszewski

2 | S t r o n a

Prof. dr hab. Wojciech Sitek

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne Numer 3

2009

Spis treści

Tematyka numeru: Z WARSZTATU MŁODYCH NAUKOWCÓW

Sytuacja młodych naukowców w Polsce. Dyskusja redakcyjna z udziałem

młodych pracowników nauki z UKSW oraz Politechniki Warszawskiej

oprac. Paweł Matuszewski, Anna Radiukiewicz

Opinie nauczycieli o wybranych funkcjach systemu szkolnego

Jan Zowczak

Uczestnictwo polskich przedsiębiorstw w procesie globalizacji

Katarzyna Marciszel

Związki zawodowe w Polsce po akcesji do Unii Europejskiej.

Analiza funkcjonalna

Paweł Matuszewski

Procesy adaptacyjne polskich przedsiębiorstw do norm i wartości

związanych z ideą społecznej odpowiedzialności biznesu

Ewa Sadurska

Obrazy życia rodzinnego Polaków

103

Anna Radiukiewicz

Etyka a praktyka badawcza nauk społecznych

127

Katarzyna Kwarcińska

Gra polityczna i metafora. Propaganda jako teoria socjologiczna

140

Marcin Zarzecki

Sprawozdania

Sympozjum Naukowe pt. Emilowi Durkheimowi w stupięćdziesięciolecie urodzin 160

Rafał Wiśniewski, Marcin Zarzecki

Pożegnania

Prof. dr hab. Wojciech Sitek (1945-2008)

164

3 | S t r o n a

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne Numer 3

2009

Paweł Matuszewski

Instytut Socjologii

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

e-mail: matuszewski.pawel@wp.pl

Anna Radiukiewicz

Wydział Socjologii

Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora

e-mail: radiukiewicz@wp.pl

SYTUACJA MŁODYCH NAUKOWCÓW W POLSCE.

DYSKUSJA REDAKCYJNA Z UDZIAŁEM MŁODYCH PRACOWNIKÓW NAUKI

Z UKSW ORAZ POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ

12 stycznia 2009 roku w Collegium Civitas odbyło się spotkanie doktorantów oraz osób,

które w nieodległej przeszłości uzyskały tytuł naukowy doktora – reprezentanci nauk

humanistycznych i technicznych, którzy uczą się lub pracują w Warszawie.

Temat, jaki podjęto w trakcie debaty, dotyczył możliwości kariery naukowej w Polsce.

Skoncentrowaliśmy się przede wszystkim na szansach i barierach, które napotykają młodzi ludzie

chcący związać swoje życie zawodowe z nauką. O słabościach polskiej nauki mówi się wiele i nie

od dziś. Już kilka lat temu powszechne były kategoryczne opinie osób, według których „(...) w

Polsce nie można zrobić naukowej kariery" i . Wszystko wskazuje na to, że sytuacja nie zmienia się

na lepsze. Jak konstatuje w swoim artykule Krzysztof Rozner: „(...) Prof. Maciej Władysław

Grabski, prezes Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, wspomniał niegdyś o tzw. >>syndromie

rury<<. Młodzi polscy uczeni >>wskakują<< na początku do owej rury i całe swoje życie w tej

rurze spędzają. Zanim dostrzegą zielone światełko nadziei, rura >>wypluwa<< ich na zasłużoną

emeryturę. Niezależnie od zaistniałych zmian, w dalszym ciągu odnosi się potwierdzone

konkretnymi przykładami wrażenie, że to szczególnie młodzi, >>robiący w nauce<<, awansują z

niemałym trudem” ii .

A zatem interesowało nas przede wszystkim, jak młodzi naukowcy postrzegają swoją

sytuację i dlaczego, mimo powszechnie negatywnego obrazu nauki w Polsce, zdecydowali się

kroczyć tą ścieżką? W trakcie rozmowy poruszyliśmy kilka tematów związanych z owym

szerszym problemem. Po pierwsze, rozmawialiśmy o organizacji studiów doktoranckich.

Interesowało nas, jakie są obciążenia doktoranta wynikające z programu studiów i jak wpływają

one na pracę nad doktoratem?

4 | S t r o n a

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne Numer 3

2009

Nasi rozmówcy stwierdzili, że doktoranci to osoby bardzo zapracowane. Można

skonstatować, że niestety, bowiem częstokroć praca nad samym doktoratem to jedynie „dodatek”

do innych zajęć. W wielu przypadkach wyróżnić można trzy „źródła” obowiązków

spoczywających na młodych naukowcach. Pierwsze z nich to wspomniane obciążenia wynikające

z bycia doktorantem (uczęszczanie na zajęcie a także ich prowadzenie, udział w przedsięwzięciach

organizowanych przez Uczelnię). Nasi rozmówcy, mówiąc o obciążeniu wynikającym z

uczestnictwa w studiach doktoranckich, zwracali szczególnie uwagę na obowiązek prowadzenia

zajęć dydaktycznych. Z jednej strony, przyznają, że daje im to czasem możliwość rozwoju,

niejako zmusza do poszerzania wiedzy. Z drugiej strony, są to często zajęcia nie związane z ich

zainteresowaniami, jak mówi jeden z nich: „Bardzo rzadko się zdarza by zajęcia szły w parze z

tematem rozprawy doktorskiej i umożliwiały jednoczesne zbieranie materiałów potrzebnych do

doktoratu”. Inny dodaje już bardziej kategorycznie: „(...) Jeżeli gdzieś nie ma nikogo to się

zapycha [doktoratami „dziurę” – przyp. A.R.]”.

Zdaje się to wiązać z miejscem doktorantów i młodych doktorów w uczelnianej hierarchii.

Wydaje się, że niski status, jaki mają takie osoby, może być dla nich szczególnie dotkliwy. Bardzo

trudno bowiem wybić się, zostać na przykład głównym wykonawcą projektu badawczego. Jak

komentuje młody naukowiec z poznańskiego Instytutu Ochrony Roślin: „Zgodnie z

obowiązującym dziś prawem asystenci i adiunkci są pomocniczymi pracownikami naukowymi i

muszą wykonywać prace powierzone przez pracowników samodzielnych. W pewnych

okolicznościach może być to skutecznym ograniczeniem ich rozwoju” iii .

Drugim „źródłem” obowiązków młodych naukowców są prace polegające na realizacji

projektu doktorskiego. Warto w tym miejscu podkreślić ogromną rolę, jaką odgrywają

opiekunowie młodych adeptów nauki. Jak sugeruje adiunkt Instytutu Ochrony Roślin w ostatnim

z przywoływanych cytatów, mogą oni stać skutecznie na drodze do kariery naukowej młodszych

koleżanek i kolegów, ale mogą również, i tak zdarzyło się w przypadku niektórych uczestników

naszej debaty, pomóc im w realizacji planów. Wydaje się, że rola „mistrzów”, osób inspirujących

do twórczego działania, jest tym bardziej istotna, bowiem zdaje się być ważną motywacją do

wytrwania w realizacji doktorskiego projektu. Jak komentuje, w przywoływanym już wcześniej

artykule, dr Joanna Heidtman: „Dla osiągnięcia sukcesu niezbędny jest jeszcze pewien istotny

element - nie zapominajmy o niezwykłej roli starszych, będących mentorami i mistrzami.

Przychylność losu sprawiła, że trafiłam na postać (...), która pokazała mi w jaki sposób w tej

nauce się znaleźć, poszukiwać własnych dróg, podpowiedziała, jak dążyć do zdobywania

funduszy, do rozwoju. Bo środki są, trzeba tylko ludzi ośmielać, by po nie sięgali, pokazać, że się

5 | S t r o n a

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: