zagrożenia biologiczne.pdf

(179 KB) Pobierz
br-zagroz-biolog2_br-ZagrCuynnBiol
Izabela Waga
Zagrożenia
czynnikami
biologicznymi
w miejscu pracy
Warszawa 2009
184260000.051.png 184260000.062.png 184260000.073.png 184260000.084.png 184260000.001.png 184260000.002.png 184260000.003.png 184260000.004.png 184260000.005.png 184260000.006.png 184260000.007.png 184260000.008.png 184260000.009.png 184260000.010.png 184260000.011.png 184260000.012.png 184260000.013.png
Projekt okładki
DOROTA ZAJĄC
Opracowanie redakcyjne
IZABELLA SKRZECZ
Opracowanie typograficzne i łamanie
BARBARA CHAREWICZ
Copyright © Główny Inspektorat Pracy 2009
PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY
GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY
WARSZAWA 2009
184260000.014.png 184260000.015.png 184260000.016.png 184260000.017.png 184260000.018.png 184260000.019.png 184260000.020.png 184260000.021.png 184260000.022.png 184260000.023.png 184260000.024.png 184260000.025.png 184260000.026.png 184260000.027.png 184260000.028.png 184260000.029.png 184260000.030.png 184260000.031.png
I.
Szkodliwe czynniki biologiczne –
informacje ogólne
Wprowadzenie
Prace narażające pracowników na działanie czynników biologicznych występują
na całym świecie i dotyczą każdego społeczeństwa. Szacuje się, że w skali całego
globu, co najmniej kilkaset milionów ludzi narażonych jest w procesie pracy
na działanie tych czynników, a w bardzo wielu środowiskach pracy są one głów-
nym zagrożeniem. Stanowią więc bardzo ważny problem medycyny pracy i zdro-
wia publicznego.
Nowoczesne rozwiązania problemu narażenia zawodowego na czynniki bio-
logiczne wymagają interdyscyplinarnego podejścia, udziału wielu środowisk i zmia-
ny orientacji działań z naprawczych na zapobiegawcze. Dotąd narażenie zawodowe
na czynniki biologiczne kojarzone było przede wszystkim z placówkami służby zdro-
wia. Pracownicy pozostałych branż, zatrudnieni w warunkach narażenia na działa-
nie czynników biologicznych, pozostawali poza strefą działań służb zajmujących się
nadzorem nad środowiskiem pracy i ochroną zdrowia pracujących. Ochrona pra-
cowników we wszystkich obszarach zatrudnienia, w których występuje kontakt
z tymi czynnikami, wymaga uwzględnienia tej problematyki w codziennej prakty-
ce działania służby bezpieczeństwa i higieny pracy.
W Polsce zagadnienia te od 26 maja 2005 r. jednoznacznie reguluje rozpo-
rządzenie Ministra Zdrowia z 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynni-
ków biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia
pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.
Wprowadza ono wszystkie zalecenia zawarte w unijnej dyrektywie 2000/54/WE
w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na dzia-
łanie czynników biologicznych w miejscu pracy i przystosowuje jej przepisy do pol-
skich warunków. Reguluje kwestie ochrony pracowników podczas wykonywania
czynności, w trakcie których występuje narażenie na czynniki biologiczne, a także
3
184260000.032.png 184260000.033.png 184260000.034.png 184260000.035.png 184260000.036.png 184260000.037.png 184260000.038.png 184260000.039.png 184260000.040.png 184260000.041.png 184260000.042.png 184260000.043.png 184260000.044.png 184260000.045.png 184260000.046.png 184260000.047.png 184260000.048.png
przywołuje m.in. wykaz prac narażających pracowników na działanie czynników
biologicznych, wśród których wymieniono pracę w jednostkach ochrony zdrowia.
1. Definicja
Zgodnie z rozporządzeniem szkodliwe czynniki biologiczne to:
jednostki bezkomórkowe zdolne do replikacji lub przenoszenia materiału
genetycznego, w tym zmodyfikowane genetycznie,
hodowle komórkowe,
pasożyty wewnętrzne człowieka, które mogą być przyczyną:
– zakażenia,
– alergii,
– zatrucia.
2. Klasyfikacja szkodliwych czynników biologicznych
Podstawą klasyfikacji czynników biologicznych jest ich wpływ na zdrowie pra-
cowników.
W zależności od właściwości zakaźnych czynniki biologiczne zostały zaklasy-
fikowane do 4 grup zagrożeń. Kryteriami klasyfikacji czynników do poszczegól-
nych grup są:
zdolność wywoływania choroby u człowieka i ciężkość jej przebiegu,
możliwość rozprzestrzeniania się choroby w populacji,
możliwość zastosowania skutecznej profilaktyki i leczenia.
2.1 Grupa zagrożenia 1
Grupa 1 zagrożenia obejmuje czynniki, które niekiedy wywołują choroby u lu-
dzi, ale wywołanie jest mało prawdopodobne. Czynniki zaliczane do tej grupy
praktycznie nie stanowią zagrożenia dla pracowników, dlatego nie zostały zamiesz-
czone w wykazie szkodliwych czynników biologicznych.
W przypadku pracy z czynnikami należącymi do 1 grupy zagrożenia, prze-
strzeganie ogólnych zasad higieny określonych w obowiązujących przepisach jest
4
drobnoustroje komórkowe, w tym zmodyfikowane genetycznie,
184260000.049.png 184260000.050.png 184260000.052.png 184260000.053.png 184260000.054.png 184260000.055.png 184260000.056.png 184260000.057.png 184260000.058.png 184260000.059.png 184260000.060.png 184260000.061.png 184260000.063.png 184260000.064.png 184260000.065.png 184260000.066.png 184260000.067.png 184260000.068.png
wystarczającym warunkiem eliminującym narażenie lub ograniczającym stopień
tego narażenia.
Do grupy 1 zagrożenia zalicza się:
– osłabione szczepy bakterii stosowane do produkcji szczepionek oraz osła-
bione szczepionki żywe, które w wysokim stopniu utraciły swą patogen-
ność (z wyłączeniem badań naukowych nad szczepionkami i ich
opracowywania),
– szczepy bakterii przeznaczone do celów laboratoryjnych oraz szczepy wy-
korzystywane w celach produkcyjnych, np. do produkcji enzymów stoso-
wanych w środkach piorących,
–drożdże stosowane w celach produkcyjnych (np. Saccharomyces cerevisiae
do produkcji wyrobów piekarniczych),
– czynniki biologiczne o działaniu uczulającym, przede wszystkim grzyby ple-
śniowe niektóre gatunki z rodzaju Aspergillus (np. Aspergillus niger) lub
Penicillium (np. Penicillium camembertii).
2.2 Grupa zagrożenia 2
Grupa 2 zagrożenia obejmuje czynniki, które mogą wywoływać choroby u lu-
dzi, mogą być niebezpieczne dla pracowników, ale rozprzestrzenienie ich w po-
pulacji ludzkiej jest mało prawdopodobne. Zazwyczaj istnieją skuteczne metody
profilaktyki lub leczenia. Do tej grupy należą, m.in.:
Bakterie:
– Staphylococcus aureus(gronkowiec złocisty), wywołuje zakażenia układo-
we i skóry,
– Salmonella typhimurium, wywołuje ostry nieżyt żołądka i jelit z wymiota-
mi i biegunką,
– Clostridium tetani(laseczka tężca), wywołuje tężec.
Grzyby:
– Aspergillus fumigatus (kropidlak popielaty), wywołuje grzybice narządo-
we, alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych, astmę, alergiczny nieżyt
nosa,
– Microsporum spp, wywołuje grzybicę skóry, włosów, paznokci,
– Candida albicans(bielnik biały), wywołuje grzybice skóry i błon śluzowych.
5
184260000.069.png 184260000.070.png 184260000.071.png 184260000.072.png 184260000.074.png 184260000.075.png 184260000.076.png 184260000.077.png 184260000.078.png 184260000.079.png 184260000.080.png 184260000.081.png 184260000.082.png 184260000.083.png 184260000.085.png 184260000.086.png 184260000.087.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin