{1}{100}www.napiprojekt.pl - nowa jako�� napis�w.|Napisy zosta�y specjalnie dopasowane do Twojej wersji filmu. {1}{56}...kilometr�w dalej {56}{142}800 do 1000 litr�w wody jest zu�ywane {146}{232}codziennie na jednego cz�owieka. {236}{322}Las Vegas powsta�o na pustyni. {326}{382}�yj� tu miliony ludzi. {386}{471}Kolejne tysi�ce przybywaj� co miesi�c. {475}{645}Jego mieszka�cy s� najwi�kszymi|konsumentami wody na �wiecie. {956}{1072}Palm Springs jest kolejn� oaz� |z tropikaln� ro�linno�ci� {1076}{1202}i soczystymi polami golfowymi. {1226}{1351}Jak d�ugo b�dzie trwa� to z�udzenie? {1465}{1568}Ziemia tego nie zniesie. {1585}{1671}Rzeka Kolorado, kt�ra|zapewnia wod� dla tych miast, {1675}{1791}jest jedn� z tych rzek,|kt�re nie docieraj� do morza. {1795}{1980}Gwa�townie spada poziom wody w|jeziorach zaporowych wzd�u� jej biegu. {2306}{2461}Przed rokiem 2025 braki wody|dotkn� 2 miliardy ludzi. {3296}{3412}Moczary stanowi� 6% powierzchni planety. {3416}{3531}Pod powierzchni� ich|w�d �yje istna fabryka {3535}{3651}ro�liny i mikroorganizmy|pracowicie flitruj� wod� {3655}{3741}i zbieraj� ca�e zanieczyszczenie. {3745}{3861}Te bagna to cz�� �rodowiska|niezb�dna do jego regeneracji {3865}{3951}i oczyszczenia wody. {3955}{4072}S� jak g�bki reguluj�ce przep�yw wody. {4076}{4132}Wch�aniaj� j� w porze deszczowej {4136}{4244}i uwalniaj� w porze suchej. {5126}{5182}W naszym wy�cigu po wi�ksze terytoria {5186}{5302}przekszta�cili�my je w pastwiska {5306}{5434}albo w tereny rolnicze lub pod budow�. {5456}{5601}W ostatnim stuleciu osuszono|po�ow� �wiatowych bagien. {5605}{5737}Nie poznali�my ich bogactw ani ich roli. {5905}{5961}Ca�a o�ywiona materia jest powi�zana. {5965}{6081}Woda, powietrze, gleba, drzewa. {6115}{6244}Magi� �wiata mamy wprost przed oczami. {6565}{6711}Drzewa oddaj� wod� z ziemi do|atmosfery jako lekk� mgie�k�. {6715}{6831}S� jak parasole os�abiaj�ce silne opady. {6835}{6972}Lasy zapewniaj� wilgo�|niezb�dn� dla �ycia. {7045}{7101}Poch�aniaj� dwutlenek w�gla {7105}{7222}zawieraj� go wi�cej ni�|ca�a atmosfera Ziemi. {7226}{7378}S� najwa�niejszym elementem|r�wnowagi klimatycznej. {7645}{7731}Puszcze zapewniaj� schronienie {7735}{7851}dla trzech czwartych gatunk�w planety. {7855}{7987}mo�na powiedzie�, ca�ego �ycia na Ziemi. {8245}{8332}Te lasy dostarczaj� nam lek�w. {8336}{8481}Substancje skrywane przez te ro�liny|s� rozpoznawane przez nasze cia�a. {8485}{8571}Ich kom�rki m�wi� tym samym j�zykiem. {8575}{8680}Jeste�my t� sam� rodzin�. {9235}{9351}Ale przez 40 ostatnich lat,|najwi�kszy las deszczowy �wiata, {9355}{9470}Amazonia, skurczy�a si� o 20%. {9835}{9951}Las pozwoli� na stworzenie|tuczarni i upraw soi. {9955}{10101}95% tej soi s�u�y do karmienia|byd�a i trzody chlewnej {10105}{10161}w Europie i Azji. {10165}{10286}I tak oto las zmienia si� w mi�so. {10615}{10731}20 lat temu Borneo, 4 co|do wielko�ci wyspa �wiata {10735}{10851}by�a w ca�o�ci poro�ni�ta|pierwotn� puszcz�. {10855}{10911}W obecnym tempie wylesiania {10915}{11007}zniknie za 10 lat. {11185}{11324}�ywa materia ��czy wod�,|powietrze, ziemi� i s�o�ce. {11365}{11451}Na Borneo te zwi�zki zosta�y zerwane {11455}{11611}to by� najwi�kszy rezerwat|bior�norodno�ci na Ziemi. {11875}{11991}T� katastrof� spowodowali|producenci oleju palmowego, {11995}{12171}najszerzej podukowanego i spo�ywanego|oleju na �wiecie, olej z Borneo. {12175}{12291}Olej palmowy |nie tylko wzbogaca nasze jedzenie, {12295}{12434}ale tak�e kosmetyki,|detergenty i biopaliwa. {12474}{12621}R�norodno�� las�w zast�piono|jednym gatunkiem - palm� oleist�. {12625}{12711}Dla tubylc�w jest zatrudnienie. {12715}{12818}To spo�eczno�� rolnicza. {12925}{13041}Innym przyk�adem masowego|wylesiania jest eukaliptus. {13045}{13131}Eukaliptusa u�ywa si� do|wytwarzana masy papierniczej. {13135}{13251}Planatcji przybywa w odpowiedzi|na zapotrzebowanie na papier {13255}{13311}pi�ciokrotnie przez 50 lat. {13315}{13427}Jeden las zast�puje inny las. {13435}{13490}U st�p tych eukaliptus�w {13494}{13686}nic nie ro�nie, bo ich li�cie wytwarzaj�|toksyny zabijaj�ce inne ro�liny. {13765}{13897}Rosn� szybko, ale zu�ywaj� rezerwy wody. {13945}{14001}Nasiona soi, olej palmowy, {14005}{14061}drzewa eukaliptusa� {14065}{14208}Wylesianie niszczy istot�,|a produkuje odpady. {14215}{14271}Ale gdzie� indziej, {14275}{14410}wylesianie to ostatni|spos�b na prze�ycie. {14634}{14721}Ponad 2 miliardy ludzi, {14725}{14811}ponad 1/3 �wiatowej populacji, {14815}{14901}ci�gle jest zale�na od w�gla. {14905}{14961}Na Haiti, {14965}{15021}w jednym z najubo�szych kraj�w �wiata, {15025}{15169}w�giel drzewny jest|g��wnym produktem krajowym. {15175}{15261}Tak zwana "per�a Karaib�w", {15265}{15454}Haiti nie jest w stanie wy�ywi� swojej|ludno�ci bez zagranicznej pomocy. {15534}{15673}Na wzg�rzach Haiti|pozosta�o tylko 2% las�w. {15714}{15770}Wylesione, {15774}{15831}nic nie utrzymuje gleby. {15835}{15951}Deszcze zmywaj� j� w|doliny i dalej do morza. {15955}{16094}To, co zostaje nie nadaje|si� do uprawiania. {16315}{16431}W niekt�rych cz�ciach Madagaskaru|erozja jest widowiskowa. {16435}{16561}Ca�e wzg�rza tworz� ogromne osuwiska. {16614}{16730}Cienka i krucha gleba tworzy|si� z materii organicznej. {16734}{16820}Erozja powoduje zanik warstwy humusu {16824}{16951}kt�ra tworzy�a si� przez tysi�ce lat. {17754}{17840}Oto jedna z teorii na|temat historii Rapa-Nui {17844}{17900}mieszka�c�w Wyspy Wielkanocnej. {17904}{17991}Ich los mo�e da� nam |nieco do my�lenia. {18000}{18100}�yjacy na najbardziej|odizolowanej wyspie �wiata, {18105}{18231}Rapa-Nui wyczerpali jej|zasoby, a� nie zosta�o ju� nic. {18235}{18351}Ich cywilizacja nie przetrwa�a. {18355}{18470}Na tych wyspach ros�y|najwy�sze palmy na �wiecie. {18474}{18530}Znikn�y. {18534}{18620}Rapa-Nui �ci�li je na drewno. {18624}{18738}Narazili ca�� gleb� na erozj�. {18804}{18988}Rapa-Nui nie mogli d�u�ej �owi� ryb.|Nie by�o drewna do budowy �odzi. {19105}{19251}Zd��yli jeszcze stworzy�|najpi�kniejsz� cywilizacj� Pacyfiku. {19255}{19371}Nowatorscy rolnicy,|rze�biarze, wyj�tkowi �eglarze, {19375}{19537}zostali z�apani w kleszcze|przeludnienia i braku zasob�w. {19554}{19680}Wybuch�y zamieszki w�r�d g�oduj�cych. {19704}{19821}Wielu nie przetrwa�o kataklizmu. {20365}{20510}Prawdziw� tajemnic� Wyspy|Wielkanocnej nie s� ogromne pos�gi, {20514}{20570}teraz ju� wiemy. {20574}{20720}Tylko dlaczego Rapa-Nui|nie zareagowali na czas. {20904}{21074}To tylko jedna z wielu teorii,|ale dzi� ma wielkie znaczenie. {21594}{21738}Od roku 1950 populacja|ludzi uleg�a potrojeniu. {21774}{21800}I od roku 1950 {21804}{21920}bardzo mocno zmienili�my|nasz� wysp�, Ziemi�. {21924}{22068}bardziej ni� przez 200|000 lat naszej historii. {22074}{22190}Nigeria to najwi�kszy|eksporter ropy w Afryce, {22194}{22329}ponad 70% ludzi �yje|na kraw�dzi ub�stwa. {22345}{22516}S� tu bogactwa, ale mieszka�cy|kraju nie maj� do nich dost�pu. {22524}{22580}Tak samo jest na ca�ym globie. {22584}{22741}Biedniejsza po�owa �wiata|mieszka w zasobnych krajach. {22854}{22970}Naszym sposobem na rozw�j jest|nie dotrzymywanie obietnic. {22974}{23153}W ci�gu 50 lat przepa�� mi�dzy|bogactwem i bied� ogromnie wzros�a. {23184}{23210}Dzi�, {23214}{23403}Po�owa �wiatowych zasob�w jest w|r�kach najbogatszych 2% spo�ecze�stwa. {23604}{23690}Czy utrzymamy t� dysproporcj�? {23694}{23780}Powoduj� one wielkie migracje {23784}{23870}kt�rych skali jeszcze nie poznali�my. {23874}{24029}Miasto Lagos w roku 1960|liczy�o 700 000 mieszka�c�w. {24054}{24180}Do roku 2025 wzro�nie do 16 milion�w. {24204}{24320}Lagos to najszybciej|rosn�ca metropolia �wiata. {24324}{24441}Nowi przybysze to najcz�ciej|rolnicy, kt�rzy wyemigrowali {24445}{24590}z powod�w ekonomicznych,|demograficznych lub z braku zasob�w. {24594}{24680}To ca�kiem nowy rodzaj urbanizacji, {24684}{24827}nap�dzany ch�cia przetrwania|a nie posiadania. {24984}{25139}Co tydzie� ponad milion|ludzi zwi�ksza ludno�� miast. {25314}{25479}1 na 6 os�b �yje w przeludnieniu,|braku higieny i biedzie, {25494}{25685}bez dost�pu do codziennych potrzeb,|jak woda, sanitariaty, elektryczno��. {26694}{26780}Zn�w szerzy si� g��d. {26784}{26898}Dotyka oko�o 1 miliarda ludzi. {27834}{27980}Na ca�ej planecie najbiedniejsi|walcz� o przetrwanie, podczas gdy my {27984}{28070}kopiemy w poszukiwaniu zasob�w,|bez kt�rych nie potrafimy �y�. {28074}{28160}Szukamy dalej i g��biej {28164}{28220}w miejscach wcze�niej niedost�pnych {28224}{28376}i na terenach o rosn�cej|trudno�ci w wykorzystaniu. {28553}{28640}Nie zmieniamy naszego modelu. {28644}{28730}Ropy mo�e zabrakn��? {28734}{28850}Mo�emy ci�gle wydoby� rop� z|piask�w bitumicznych w Kanadzie. {28854}{29000}Najwi�ksza ci�ar�wka �wiata|przewozi tysi�ce ton piasku. {29004}{29120}Proces podgrzewania i|oddzielania bitumin�w od piasku {29124}{29210}wymaga milion�w metr�w|sze�ciennych wody. {29214}{29300}Potrzeba ogromnego nak�adu energii. {29304}{29360}Nast�puje katastrofalne|zanieczyszczenie. {29364}{29450}Pozornie najwa�niejsz� potrzeb� {29454}{29589}jest przechwycenie|ka�dego promyka s�o�ca. {30563}{30619}Nasze tankowce rosn�|coraz wi�ksze i wi�ksze. {30623}{30739}Nasze zapotrzebowanie na|energi� wci�� ro�nie. {30743}{30830}Pr�bujemy rozwija� si�|niczym bezdenny piekarnik {30834}{30966}kt�ry wymaga wci�� wi�cej i wi�cej mocy. {31404}{31459}I to wszystko z w�gla. {31463}{31579}W ci�gu kilku dekad w�giel, kt�ry|niegdy� zamieni� atmosfer� w piek�o {31583}{31759}a nast�pnie zosta� uwi�ziony przez natur�|miliony lat temu, daj�c szanse �yciu {31763}{31819}jest na pot�g� wypompowywany z powrotem. {31823}{31927}Atmosfera podgrzewa si�. {31944}{32090}Jeszcze kilka lat temu nie|mog�y tu p�ywa� �odzie. {32094}{32231}Transport, przemys�,|wylesianie, rolnictwo� {32244}{32390}Nasze dzia�ania uwalniaj�|ogromne ilo�ci dwutlenku w�gla. {32394}{32509}Stopniowo, cz�steczka po cz�steczce {32513}{32641}zaburzamy r�wnowag� klimatyczn� Ziemi. ...
wojo1986