Charakterystyka zespołu obsesyjno-kompulsyjnego w oparciu o DSM IV- R

·         Występowanie obsesji i /lub kompulsji (natręctw)

·         Obsesje :

-                        obsesje mogą występować w formie intruzywnych myśli, impulsów, obrazów wywołujących silny lęk lub dystres

-                        nie są zmartwieniami dotyczącymi codziennego dnia

-                        osoba z tym zaburzeniem próbuje zignorować, stłumić lub neutralizować występowanie obsesji

-                        są rozpoznawane przez pacjentów jako ich własne twory umysłu

·         Kompulsje (natręctwa)

-                        powtarzające się zachowania lub akty umysłu, które osoba czuje się zmuszona podejmować na skutek pojawienia się obsesji

-                        mają na celu zmniejszenie dystresu, zapobiec zdarzeniom, których osoba się obawia, występują w nadmiarze

·         W pewnym momencie w czasie terapii osoba z zespołem obsesyjno-kompulsyjnym jest w stanie przyznać, że jej kompulsje i obsesje są nieuzasadnione i „nadmiarowe”

·         Wymienione objawy wywołują silny dystres, w sposób znaczny zaburzają codzienne funkcjonowanie, zajmują więcej niż 1 godzinę dziennie

·         Ich treść nie jest związana z innym zaburzeniem na przykład zamartwianiem się jedzeniem w zaburzeniu odżywiania się,  przeżuwaniem związanym z poczuciem winy w zaburzeniu depresyjnym

Występowanie obsesji i kompulsji jest normalne, do pewnego mementu.

·         Niemal każdy ma różne formy obsesji związane z myciem sprawdzaniem, układaniem, które nie prowadzą do znacznego dystresu i nie prowadzą do zakłóceń codziennego funkcjonowania

·         Około 90% populacji „normalnej” doświadcza myśli o charakterze intruzywnym, podobnych do obsesji, które jednak nie wywołują tak silnego dystresu i nie pojawiają się tak często jak w przypadku klinicznej postaci zespołu obsesyjno-kompulsyjnego

·         Badania wskazują, że 1-2 % populacji (6 miesięcy), 2-3% w ciągu całego życia

Typowe tematy w zaburzeniu obsesyjno-kompulsyjnym

·         Tematy obsesji:

-                        bród i choroby

-                        niebezpieczeństwo zranienia siebie lub innych

-                        niebezpieczeństwo popełnienie niedopuszczalnej gafy społecznej, lub niemoralnego aktu (przemoc, seks, herezja)

-                        porządek: wszystko musi być wykonane w odpowiednim porządku, według pewnej rutyny

-                        nonsensy: bezsensu fragmenty melodii, wyrażenia

·         Typowe kompulsje

-                        mycie/ czyszczenie

-                        sprawdzanie (klamki, zamki itd.)

-                        powtarzanie (zachowań lub pewnych myśli)

-                        przeżuwanie – powracanie w umyśle do czegoś, niemalże bez końca, tak aby uzyskać pewność, że to  nie może się wydarzyć, lub że nie zapomniało się czegoś zrobić

Ćwiczenie:

Wyjeżdżasz na wakacje do Malezji. Przed wyjściem z domu wszystko wyłączasz, opróżniasz lodówkę, bierzesz paszport, bilety oraz czeki podróżne, zamykasz okna i drzwi. Jak często w drodze na lotnisko będziesz sprawdzała / sprawdzał, czy :

-                        Twój paszport jest w torbie

-                        Masz pieniądze

-                        Bilet

-                        Klucze

-                        Wszystkie okna są zamknięte

-                        Żelazko jest wyłączone

-                        Wszystko zostało wyłączone z prądu

Czy sprawdziłeś w swoim umyśle poszczególne rzeczy więcej niż raz? Czy zadzwoniłabyś / zadzwoniłbyś do kolegi (przyjaciela), żeby sprawdził to w Twoim imieniu?

Neutralizacja

Są to wszystkie zachowania, które osoba z zespołem obsesyjno-kompulsyjnym stara się podejmować, aby zmniejszyć wywołany obsesjami dystres, poczucie odpowiedzialności, ryzyko wyrządzenia szkody sobie lub innym. Należą do niej:

-                        rytuały (motor ritual) związane na przykład z myciem czy sprawdzaniem

-                        poznawcze rytuały (posiadanie dobrych myśli)

-                        unikanie „niebezpiecznych sytuacji” na przykład brudnych, zakażonych rzeczy

-                        poszukiwanie zapewnień u innych osób

-                        tłumienie myśli (usilne starania podejmowane w celu nie posiadania pewnych myśli)

Poznawczy model zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego

Intruzywne myśli

Mogę zabić mojego męża.

Moja córka otruje się lekarstwami.

Dysfunkcjonalne przekonania

Złe myśli są tak samo złe jak zachowanie.

Jeśli tak myślę to pewno to zrobię.

Nie zrobienie wszystkiego, aby zapobiec zranieniu kogoś jest równoznaczne z rzeczywistym zranieniem kogoś.

Tylko 100% gwarancja bezpieczeństwa

Automatyczne negatywne myśli

Znaczenia nadane intruzywnym myślom

Musze cos zrobić, aby nie dopuścić do zranienia siebie lub innych.

Musze coś zrobić, aby zmniejszyć moją odpowiedzialność.

Neutralizacja:                           

Rytuały poznawcze lub zachowania

Mam dobrą myśl.

Sprawdzam czy leki są na swoim miejscu.

                                                                                                                Tłumienie myśli

                                                                                                                Staram się nie myśleć o nożach/

                                                                                                                Zranieniu męża

Unikanie bodźców uaktywniających obsesyjne myśli

Zamykam noże w szufladzie na klucz.

Nie pozwalam córce wchodzić do mojej sypialni.

Poszukiwanie zapewnień u innych

Pytam męża czy aby na pewno lekarstwa są w bezpiecznym miejscu.

Przypadek kliniczny

·         Przekonanie

-                        Mogę zrobić coś złego będąc w stanie hipnozy(zaatakować, lub fizycznie zranić innych)

·         Bodźce, głownie stymulacja wizualna, ale nie tylko:

-                        wentylatory

...