Polska Norma (oznaczana symbolem PN) – norma o zasięgu krajowym, przyjęta w drodze konsensu i zatwierdzona przez krajową jednostkę normalizacyjną Polski Komitet Normalizacyjny (PKN). Normy PN są powszechnie dostępne, ale nie bezpłatne, zaś ich dystrybucję kontroluje PKN. Do 31 grudnia 1993 roku stosowanie PN było obowiązkowe i pełniły one rolę przepis. Nieprzestrzeganie postanowień PN było naruszeniem prawa. Od 1 stycznia 1994 roku stosowanie PN jest dobrowolne, przy czym do 31 grudnia 2002 istniała możliwość, przez właściwych ministrów i w pewnych przypadkach nakładania obowiązku stosowania PN. Od 1 stycznia 2004 stosowanie PN jest już całkowicie dobrowolne. W praktyce oznacza to, że można stosować normy innych krajów, np.
krajów na rynek których produkowany jest wyrób.
Tabliczki rysunkowe
Istotnym elementem rysunku technicznego jest tabliczka rysunkowa, w której polach umieszczone są informacje techniczne dotyczące danego rysunku i przedstawionego elementu konstrukcji, jak i czysto administracyjne związane z jego ewidencją, archiwizowaniem, wprowadzaniem zmian.
PN-EN ISO 7200:2007 - Dokumentacja techniczna wyrobu -- Pola danych w tabliczkach rysunkowych i nagłówkach dokumentów.
Tabliczka rysunkowa znajduje się zawsze w prawym dolnym rogu arkusza rysunkowego i jej całkowita długość nie powinna przekraczać 170 mm. Powinny znajdować się w niej pola dla wpisania:
· numeru rysunku,
· nazwy rysunku, która powinna symbolicznie określać zawartości rysunku,
· nazwy i/lub logo przedsiębiorstwa, które jest prawnym właścicielem rysunku,
· numeru arkusza, jeżeli element konstrukcyjny jest narysowany na kilku arkuszach noszących taki sam numer (w tym polu podajemy numer bieżącego arkusza/przez ilość arkuszy)
· podziałki głównej rysunku, czyli podziałki zgodnie z którą wykonany jest zasadniczy widok rysunku
· formatu arkusza,
· imienia i nazwiska osoby odpowiedzialnej za opracowanie rysunku, za jego sprawdzenie i zatwierdzenie,
· materiału, z którego wykanany jest element konstrukcyjny przedstawiony na rysunku
· symbolu zastosowanej metody rzutowania, które zostały przedstawione w części dotyczących rzutowania prostokątnego.
Wyżej przedstawione typy pól w tabliczce są konieczne i wystarczające dla prawidłowego opisania rysunku wykonawczego elementu konstrukcji. Zgodnie z powyższym najmniej rozbudowana tabliczka tego typu mogłaby wyglądać jak na rysunku 1.
Rys. 1 - Tabliczka podstawowa na rysunku wykonawczym.
Linie rysunkowe
PN-EN ISO 128-20 (2002). Rysunek techniczny. Zasady ogólne przedstawiania. Część 24: Linie na
rysunkach technicznych maszynowych.
Zastępuje: PN-82/N-01616 Linie rysunkowe
Podziałki rysunkowe
Konstrukcje techniczne przedstawiane na rysunkach maszynowych w przeważającej większości są większe od mających zastosowanie formatów arkuszy rysunkowych. Z tego powodu konieczne jest stosowanie podziałek zmniejszających, których zastosowanie pozwala na umieszczenie całych konstrukcji na jednym arkuszu. Z drugiej strony w dużych urządzeniach występują podzespołu i elementy o niewielkich wymiarach, dla których konieczne jest zastosowanie podziałek zwiększających.
Normy związane:
PN-EN ISO 5455:1998 - Rysunek techniczny – Podziałki.
Podziałka rysunku jest to stosunek wymiarów liniowych przedmiotu przedstawionego na rysunku do jego wymiarów rzeczywistych.
Zgodnie z normą należy stosować następujące podziałki:
· powiększające: 50:1, 20:1, 10:1, 5:1, 2:1
· neutralną: 1:1
· zmniejszające: 1:2, 1:5, 1:10, 1:20, 1:50, 1:100, 1:200, 1:500, 1:1000, 1:2000, 1:5000,
Rodzaje rysunków technicznych.
Odręczny szkic techniczny
Jest to rysunek odręczny, wykonany najczęściej na białym papierze. Szkic techniczny służy do wstępnego zapisu informacji technicznej. Nie musi spełniać wszystkich kryteriów rysunku technicznego.
Rysunek techniczny wykonawczy
Rysunek wykonawczy pozwala odtworzyć kształt przedmiotu z wymiarami. Zawiera informacje na temat dokładności wykonania wytworu, rodzaju materiału. Na rysunku wykonawczym znajdują się konieczne rzuty przedmiotu oraz wymagane przekroje. Rysunek wykonawczy musi być wyposażony w tabelkę rysunkową. Musi ona oprócz wielu koniecznych danych zawierać numer rysunku oraz wielkość podziałki. Numer rysunku powinien być zgodny z numerem części na rysunku zestawieniowym.
Rysunek techniczny złożeniowy
Rysunek złożeniowy jest przedstawieniem wytworu w całości. Na rysunku muszą być uwidocznione wszystkie części wytworu. W związku z tym w rysunkach złożeniowych stosuje się rzutowanie aksonometryczne i przekroje. Wszystkie części wytworu muszą być ponumerowane i opisane w tabelce rysunkowej.
Rysunek techniczny montażowy
Rysunek montażowy jak sama nazwa mówi pokazuje nam sposób montażu wytworu techniki. Nie zawiera wymiarów wytworu (czasem zdarza się, że podane są wymiary gabarytowe).
Przykład 2. Montażowy rysunek eksplodowany podzespołu maszyny
Rysunek techniczny schematyczny
Rysunek schematyczny przedstawia zasadę działania urządzenia. W rysunkach schematycznych stosuje się daleko idące uproszczenia, a więc zawiera on symbolicznie przedstawione elementy układu, które wchodzą w skład określonego systemu funkcjonalnego. W elektronice stosuje się rysunki schematyczne elektroniczne. Rysunkami schematycznymi są też schematy blokowe.
ajerkiewicz