Literatura wojenna:
· Lata II wojny światowej- odrębny okres w życiu literackim
· Temat klęski wrześniowej w literaturze polskiej
· „Polska jesień” Jan Józef Szczepański- reprezentant pokolenia 1920,autor opowiadań, esejów
· tytuł jest metaforyczny, powieść wpisuje się w nurt prozy autobiograficznej, autor wcielony do wojska ,brał udział w kampanii wrześniowej
· temat wrześniowy- katastroficzne nastroje, przepowiednie katastroficzna
· 1939- „Przepowiednia Stęgoboża” – literatura jarmarczna, ludzie wykształceni czytają ją jeszcze przed wojną
· bohater „Polskiej jesieni”- Skoczyński- młody inteligent- ma zainteresowania malarskie ( estetyzacja postrzeganego świata)
· świadectwo historyczne, zmiana świata- ludzie nie wiedzieli co to wojna totalna, dziwili się, że zabijano cywili
· „groteskowy obraz oficera posiadającego rynsztunek wojny i pokoju”- obserwacja chaosu, bałaganu, nadziei pierwszych dni wojny, niepewność wobec wojny
· Wojciech Żukrowski- „ Lotna”- opowiadanie
· Opis szarży, temat wojowania, odnowienie mitu rycerskiego, polskie mity narodowo- wojenne
· Zafascynowanie mitem szarży ułańskiej
· Motywy tematyczne wokół których skupia się literatura:
· „szosa zaleszczycka” – przez nią władze polskie ewakuowały się na Rumunie ,częsty motyw polskiej literatury
· Emil Zagadłowicz- „ Domek z kart”- niechęć do ludzi, którym udało się uciec
· Chęć rozliczenia się, szukanie winnych, atak na elity władzy i administracji
· Kazimierz Wyka „Życie na niby. Pamiętnik po klęsce”- spisywany na przełomie 1939-40 roku
· Kwestia stereotypów narodowych w literaturze wojennej
· 2 wiersze- bardzo kontrastowe, wrzucone do pamiętnika
· 1 wiersz- z ulotki niemieckiej „ Modlitwa do niemieckiego Boga”- Wyka go tłumaczy, pokazuje stereotyp Niemca, autostereotyp- wyobrażenia danej nacji o sobie samej (fragment: „ i spraw, że kraj polski w morzu krwi i zgliszczach zniszczeje/niemieckie serce nie da się zmiękczyć/zamiast pokoju niech wojna zapanuje między obydwoma państwami/a jeśli kiedyś będę się zbroił do walki na śmierć i życie/to będę wołał umierając: Zmień, o panie, Polskę w pustynie!”)
· 2 wiersz- Kazimiera Iłłakowiczówna- „Modlitwa za nieprzyjaciół”- ukazał się w polskim piśmie nacjonalistycznym „Prosto z mostu” ( red. Stanisław Piasecki) fragment- "Zmiłuj się Boże nad Niemcami"
· życie literackie podczas okupacji niemieckiej, osiągnięcia życia kulturalnego i literackiego podczas II wojny- szkolnictwo, reaktywacja uniwersytetów, prasa, pisma, biblioteki naukowe, koncerty, przedstawienia
· Stefan Kamiński- Kraków, Zbigniew Mitzner- Warszawa- prowadzili działalność gospodarczą, zawierali umowy wydawnicze z pismami i naukowcami ( było to nielegalne)
· Wypłacali autorom zaliczki- forma prywatnego mecenatu podczas okupacji
· Konkursy literackie- ich efektem były książki, antologie poezji podziemnej- 1942 „Pieśń niepodległa”, „Słowo prawdziwe”
· Jan brzechwa „ Pan Kleks”, Władysław Tatarkiewicz „Rozprawa o szczęściu”, Zenon Klemensiewicz „Historia języka polskiego”
· Szereg pierwotnych wersji literackich, wydanych po wojnie, „Polska jesień”- ukazała się na fali odwilży
· Autorzy polskich powieści historycznych dotyczących czasów piastowskich Teodor Parnicki „ Srebrne orły”, Antoni Gołubiew „Bolesław Chrobry”
· Jerzy Andrzejewski – prozaik, pokolenie 1910, „Ład serca”- nagroda w 1938
· „Popiół i diament”
· „Wielki tydzień”- powstanie w getcie warszawskim, opowiadanie miało dwie wersje- 1wersja 1943, zostało źle przyjęte, 2 wersja 1945, temat żydowski, w brutalny sposób pisze o antysemityzmie polskim podczas II wojny światowej, zanotował popularne opinie, kawałki o charakterze dokumentalnym
· lata powojenne- pisano dużo na temat II wojny światowej
· tuż po wojnie wielu krytyków zwracało uwagę na to że dobra literatura nie będzie dotyczyć wojny ( nie da się mówić prozą fabularną o takich wydarzeniach)
· małe formy epickie, zapiski o charakterze dokumentalnym, małe opowiadania: Zofia Nałkowska „ Medaliony” – „Przy torze kolejowym”- behawioryzm
· Jan Józef Szczepański- „Buty”- opublikowane zaraz po wojnie, ukazało się w „Tygodniku powszechnym”, pokazuje nieheroiczne postawy- oddział partyzancki łapie jeńców, zabijają ich aby zabrać im buty
· 1970-74- nowatorskie pokazanie tematu wojennego Miron Białoszewski- „Pamiętnik z Powstania Warszawskiego”
· 1974 zbiór poetycki Anna Świrczyńska- „Budowałam barykady”- brała udział w Powstaniu, oddaje nieheroiczną rzeczywistość Powstania Warszawskiego
AgataStr