25_Fundamenty Rodziny_listopad 1998.pdf

Rok V Nr 5 (25)

listopad 1998

ISSN 1234 8112

Trzydzieci lat encykliki HUMANAE VITAE

wiadectwo wiernoci

Ks. W³adys³aw Gasid³o

tym roku, 23 lipca, minê³o

trzydzieci lat od og³osze-

nia przez Ojca wiêtego

Paw³a VI g³onej encykliki Humanae

vitae - O zasadach moralnych w dzie-

dzinie przekazywania ¿ycia ludzkiego.

W ci¹gu minionego trzydziestolecia

powiedziano wiele na temat tego do-

kumentu, który poruszy³ sumienia

wiata. Jedni gwa³townie go atakowa-

li, inni namiêtnie polemizowali z za-

wartymi w nim zasadami, zarzucaj¹c

Papie¿owi wstecznictwo i nienad¹¿a-

nie za duchem czasu. Z drugiej jednak

strony, encyklika - jako wiadectwo

wiernoci wobec Pana wszelkiego ¿y-

cia, poszanowania Bo¿ego Prawa i po-

s³uszeñstwa Urzêdowi Nauczyciel-

skiemu Kocio³a - by³a przedmiotem

wnikliwych analiz oraz wywa¿onych

komentarzy teologicznych i duszpa-

sterskich. Owa wieloæ postaw i reak-

cji wobec Humanae vitae wiadczy

o wadze tej encykliki, która wywo³a³a

ogromne poruszenie w wiecie i po-

budzi³a wielu ludzi do studiowania

Magisterium Ecclesiae, katolickiej ety-

ki ma³¿eñskiej, a tak¿e do weryfikacji

w³asnych postaw moralnych. Papieski

dokument po prostu zmusza³ do okre-

lenia jasnego stanowiska wobec Bo-

¿ej wizji ma³¿eñstwa i rodziny, do opo-

wiedzenia siê za Ewangeli¹ ¿ycia, za

wiêtoci¹ rodzicielstwa lub przeciw

¿yciu, za cywilizacj¹ mierci a¿ do ak-

ceptacji zabijania w³¹cznie.

Wyzwanie i krytyka

Encyklika powstawa³a w burzliwym

czasie, podczas natê¿onego fermentu

myli i nieoczekiwanych pr¹dów w ³o-

nie samego Kocio³a po Soborze Wa-

tykañskim II; w atmosferze niezbyt

sprzyjaj¹cej studiowaniu i przyjmowa-

niu trudnych prawd ewangelicznych,

których trzeba by³o wtedy broniæ. Sam

Sobór Watykañski II, jako wydarzenie

donios³ej wagi, mo¿e dlatego, ¿e nie

tak czêste, by³ rozmaicie pojmowany

zarówno przez wielu cz³onków Ko-

cio³a jak i osoby stoj¹ce poza nim.

Byli i tacy, dla których Sobór stano-

wi³ okazjê do przykrawania Kocio³a

na w³asny u¿ytek. Powo³ywanie siê na

Sobór nie rzadko by³o tylko pretek-

stem do krytyki rzekomo niesoboro-

wych porz¹dków panuj¹cych w Ko-

ciele posoborowym. Ta atmosfera

udziela³a siê nie tylko zaanga¿owanym

w ¿ycie Kocio³a, ale tak¿e prostym

wiernym. Pewne, wrêcz groteskowe

sytuacje mog³y obrazowaæ panuj¹c¹

wówczas w niektórych krêgach atmos-

ferê: jedni postulowali zniesienie ce-

libatu kap³añskiego, a inni skrócenia

modlitw brewiarzowych. Kr¹¿y³ dow-

cip, ¿e Sobór z pewnoci¹ ograniczy

modlitwy kap³añskie do trzech Alle-

luja, przy czym jedno z nich bêdzie

mo¿na antycypowaæ, czyli odmówiæ

dzieñ wczeniej. Trzeba przyznaæ, ¿e

o ile wiêkszoæ episkopatów wiata

i teologów stanê³o po stronie Paw³a VI,

to jednak wielu katolików i niekatoli-

cy oraz niektórzy teologowie i bisku-

pi, niekoniecznie w z³ej wierze, doma-

gali siê zmiany dotychczasowego

stanowiska Kocio³a w kwestii prze-

kazywania ¿ycia ludzkiego, o której

traktuje encyklika, uznaj¹c to zadanie

jako bardzo donios³y obowi¹zek ma³-

¿onków (por.HV 1). Tak¿e zdecydo-

wana wiêkszoæ papieskiej komisji

ekspertów, powo³anej jeszcze przez

Jana XXIII w 1963 r., a rozszerzonej

do 75 osób przez Paw³a VI, po piêciu

latach pracy przed³o¿y³a w 1967 r.

Dokoñczenie na s. 4-5

W tym numerze:

ü Refleksje o Humanae Vitae (s. 1)

ü Interpretacja cyklu (s. 2)

ü Nowiny z medycyny (s.3)

ü Rodzinne wiêtowanie (s. 6)

ü Jak od¿ywiaæ siê w ci¹¿y? (s. 8)

ü Zapalenie piersi (s. 10)

ü Korespondencja z Norwegii (s. 12)

ü Szpitale przyjazne dziecku (s. 13)

ü Z poczty (s.15)

ü Refleksje Ojca wiêtego (s. 16)

W numerze grudniowym

miêdzy innymi:

Jak radziæ sobie z zapaleniem piersi?;

Powrót p³odnoci po porodzie; Zadowolenie

z planowania rodziny; Interpretacja cyklu

P RAKTYKA

Wartoæ dowiadczenia

arta, któr¹ prezentujemy tym

razem, zosta³a przys³ana przez

kobietê prowadz¹c¹ obserwa-

cje od siedemnastu lat, szczêliw¹

matkê trojga dzieci, maj¹c¹ du¿e do-

wiadczenie w karmieniu ekologicz-

nym (zaczê³a prowadziæ obserwacje,

bêd¹c jeszcze nastolatk¹, na d³ugo

przed ma³¿eñstwem to dobry przy-

k³ad dla matek dorastaj¹cych córek, by

spróbowa³y zachêciæ je do zaintereso-

wania siê naturalnym planowaniem

rodziny).

Mamy tu zapis czwartego cyklu po

przyjciu na wiat trzeciego dziecka,

które maj¹c pó³tora roku, nadal jest

karmione piersi¹. Natomiast p³odnoæ

powróci³a po dwunastu miesi¹cach od

porodu (po poprzednich dwóch poro-

dach niep³odnoæ zwi¹zana z karmie-

niem trwa³a 17 i 14 miesiêcy).

Zanim przeanalizujemy kartê, war-

to zwróciæ uwagê na niezwykle rzetel-

ne i skrupulatne zapisywanie obja-

wów: temperatury, luzu i szyjki

macicy dziêki temu mamy dok³adny

i pe³ny obraz cyklu. W³acicielka kar-

ty stosuje te¿ w³asne symbole: K

krwawienie, Pl plamienie, NR luz

nierozci¹gliwy, W wilgotno. Napi-

sa³a równie¿: Poniewa¿ mam wielo-

letnie dowiadczenie (17 lat obserwa-

cji), pewne rzeczy traktujê bardziej na

wyczucie, np. kiedy zacz¹æ mierzyæ

temperaturê. Rzeczywicie, zauwa¿-

my, ¿e w tym cyklu pomiary zosta³y

rozpoczête w dniu 13 i to zupe³nie wy-

starczy³o. Natomiast osobom zdoby-

waj¹cym dopiero dowiadczenie radzi-

my, by zaczê³y mierzenie od szóstego

dnia cyklu - z up³ywem czasu i wy bê-

dziecie mogli dostosowaæ praktykê do

coraz bogatszej wiedzy. Przy okazji

zwróæmy jeszcze uwagê, na ogólnie

niski, ale jak napisa³a - typowy dla

tej pani, poziom temperatury. Takie

niskie temperatury (najni¿sza 35,9)

mog¹ byæ te¿ charakterystyczne dla

matek karmi¹cych. W zwi¹zku z takim

niskim poziomem trzeba by³o dopisaæ

nowe wartoci z boku wykresu.

W przedstawionym tu cyklu za-

uwa¿amy rozbie¿noæ pomiêdzy prze-

biegiem objawów temperatury i szyj-

ki macicy a luzem. Dzieñ 20 jest

bowiem pierwszym dniem wzrostu

temperatury po jajeczkowaniu, jest to

zarazem pierwszy dzieñ zamykania siê

szyjki, natomiast odczucie wilgotno-

ci, które przypominamy równie¿

jest oznak¹ p³odnoci, utrzymuje siê

jeszcze do dnia 22. Gdyby by³a to kar-

ta kobiety niedowiadczonej, mo¿na

by podejrzewaæ, ¿e mo¿e nie ma ona

jeszcze pewnoci w obserwacji od-

czuæ, ale w³acicielka karty zapewni-

³a, ¿e nie mia³a tu ¿adnych w¹tpliwo-

ci. Cykl ten mo¿e wiêc ilustrowaæ

podstawow¹ zasadê metody objawo-

wo termicznej: objawy wzajemnie

siê uzupe³niaj¹ i nie mo¿emy ulegaæ

pokusie zignorowania którego z nich.

W tym wypadku, mimo ¿e temperatu-

ra i szyjka wskazywa³y ju¿ na niep³od-

noæ, ma³¿onkowie musieli poczekaæ

na szczyt luzu, by zastosowaæ któr¹

ze standardowych regu³. Szeæ dni

przed wzrostem: 14 19, poziom ni¿-

szy: 36,2, poziom wy¿szy: 36,4, pe³ny

wzrost temperatury: dni 22, 23, 24.

Wed³ug regu³y A (trzy dni pe³nego

wzrostu, potwierdzone co najmniej

dwoma dniami wysychania luzu)

faza III zaczyna siê wieczorem 24

dnia cyklu.

Jeli chodzi o wyznaczenie koñca

fazy I to mo¿emy to zrobiæ na kilka

sposobów. Wed³ug regu³y klinicznej

pierwszych szeæ dni cyklu uznamy za

niep³odne; wed³ug regu³y 21 dni bê-

dzie to siedem dni; za zgodnie z re-

gu³¹ ostatniego dnia suchego faza I

koñczy siê dnia 9, tak samo jak we-

d³ug regu³y Döringa (najwczeniejszy

dzieñ wzrostu temperatury z dotych-

czasowych cykli minus siedem).

I jeszcze jedna bardzo wa¿na spra-

wa: zdobycie wprawy w prowadzeniu

i interpretacji obserwacji pozwala cie-

szyæ siê sob¹ tak¿e w tych okresach

naszego ma³¿eñskiego ¿ycia, kiedy

mamy powody, by poczekaæ z kolej-

nym poczêciem. W naturalnym plano-

waniu rodziny nie chodzi przecie¿ o

to, by odmawiaæ sobie tej radoci i bli-

skoci.

Bo¿ena Tabor

Fundamenty Rodziny nr 5/1998

M EDYCYNKI

Nowiny

z medycyny

noci ojca, grozi dwukrotnie wiêksze

ryzyko trafienia do wiêzienia przed

ukoñczeniem 30 roku ¿ycia ni¿ ich ró-

wienikom z pe³nych rodzin. W progra-

mie badawczym, który trwa³ od 1979

do 1993 roku, uczestniczy³o 6 400 mê¿-

czyzn w wieku od 14 do 22 lat.

Naukowcy stwierdzili, ¿e obecnoæ

troskliwego naturalnego ojca jest nie do

zast¹pienia. Jego braku nie rekompen-

suje ojczym, poniewa¿ w rodzinach

rozbitych pojawiaj¹ siê ró¿ne proble-

my, które mog¹ skomplikowaæ sytuacjê

dzieci. Dziewiêædziesi¹t procent

uczestników programu przysz³o na

wiat w pe³nej rodzinie, ale przy koñcu

badañ a¿ 40 procent badanych ¿y³o

w rodzinie niepe³nej.

Wyniki uzyskane w trakcie innego

badania z udzia³em 14 700 nastolatek

wskazuj¹, ¿e ta sama prawid³owoæ

powtarza siê w przypadku dziewcz¹t.

Okaza³o siê, ¿e dziewczêta, które mia-

³y troskliwych ojców, o wiele rzadziej

rozpoczyna³y wspó³¿ycie seksualne

przed lubem, rzadziej siêga³y po alko-

hol i narkotyki i wykazywa³y ni¿szy

poziom agresji.

Alkohol i p³odnoæ

Kobiety staraj¹ce siê o poczêcie

dziecka powinny zrezygnowaæ z al-

koholu stwierdzaj¹ duñscy naukow-

cy, których badania omawia British Me-

dical Journal. W eksperymencie wziê³o

udzia³ 430 ma³¿eñstw w wieku 20 35

lat, po raz pierwszy staraj¹cych siê

o poczêcie. Okaza³o siê, ¿e nawet nie-

wielkie dawki alkoholu (lampka wina,

kufel piwa, kieliszek likieru) spo¿ywa-

ne kilka razy w tygodniu (1 5 razy)

spowodowa³o obni¿enie p³odnoci

o oko³o czterdzieci procent w porów-

naniu z kobietami, które nie spo¿ywa³y

alkoholu. Natomiast kobiety, które siê-

ga³y po alkohol czêciej ni¿ 10 razy w

tygodniu, mia³y p³odnoæ obni¿on¹

o oko³o 66 procent w stosunku do ko-

biet niepij¹cych. Aby unikn¹æ b³êdów

spowodowanych innymi czynnikami,

naukowcy uwzglêdniali równie¿ takie

elementy jak: indeks masy cia³a kobiet,

przebyte choroby narz¹dów rodnych,

iloæ plemników w nasieniu.

Ju¿ wczeniej by³o wiadomo, ¿e

nadu¿ywanie alkoholu os³abia p³od-

noæ, ale nie s¹dzono, ¿e równie¿ jego

umiarkowane spo¿ycie mo¿e mieæ po-

dobne skutki. Jest to istotne odkrycie,

poniewa¿ wraz ze wzrastaj¹cym spo-

¿yciem alkoholu w wielu krajach, staje

siê jasne, ¿e nawet niewielki negatyw-

ny wp³yw tego zjawiska na p³odnoæ nie

pozostaje bez znaczenia dla zdrowia

spo³eczeñstw stwierdza British Me-

dical Journal.

(BMJ, vol. 317/1998, s. 505)

prowadzonych na zlecenie czeskiego

rz¹du oraz Agencji Ochrony rodowi-

ska ONZ badaniach nawyków zwi¹za-

nych z piciem alkoholu i paleniem

uczestniczyli osiemnastoletni mê¿czy-

ni. Okaza³o siê, ¿e u palaczy czêciej

ni¿ u niepal¹cych wystêpowa³a niepra-

wid³owoæ polegaj¹ca na obecnoci

dodatkowego chromosomu Y, a poza

tym w ich p³ynie nasiennym by³o mniej

plemników. Ju¿ dawno wiadomo o ne-

gatywnym wp³ywie palenia tytoniu na

iloæ nasienia, natomiast po raz pierw-

szy odkryto, ¿e mo¿e ono równie¿ po-

wodowaæ defekty materia³u genetycz-

nego.

Z kolei dr Ken Takeda oraz jego

wspó³pracownicy z Uniwersytetu Tokij-

skiego zbadali wp³yw d³ugotrwa³ego

oddzia³ywania wysokiego stê¿enia spa-

lin z silników diesla na iloæ nasienia

u szczurów. Przez szeæ miesiêcy, dwa-

nacie godzin dziennie poddawano

zwierzêta dzia³aniu trzech poziomów

stê¿eñ spalin, z których najni¿szy by³

odpowiada³ dwukrotnej zawartoci spa-

lin w mocno zanieczyszczonej atmos-

ferze Tokio. Okaza³o siê, ¿e w porów-

naniu ze szczurami z grupy kontrolnej

iloæ nasienia u zatruwanych gryzoni

by³a o 21, 36 i 53 procent mniejsza,

w zale¿noci od poziomu stê¿enia spa-

lin. Wyniki tych badañ nie s¹ zbyt opty-

mistyczne, szczególnie dla mê¿czyzn

mieszkaj¹cych w du¿ych miastach.

(Internet Parents Place)

(Reuters 28 VIII 1998)

Religijni dziadkowie

Do interesuj¹cych wniosków doszli

naukowcy z Uniwersytetu Stanowego

w Pensylwanii i z Uniwersytetu Pó³noc-

nej Karoliny. 23 sierpnia tego roku

w San Francisco, na dorocznym zje-

dzie Amerykañskiego Towarzystwa So-

cjologicznego przedstawili oni wyniki

badañ przeprowadzonych wród 500

rodzin mieszkaj¹cych w wiejskich re-

gionach stanu Iowa. Badaczy intereso-

wa³ zwi¹zek pomiêdzy religijnoci¹

dziadków a ich zaanga¿owaniem

w opiekê i wychowanie wnuków. Oka-

za³o siê, ¿e jeli dziadkowie chodzili

czêsto do kocio³a, byli zaanga¿owani

w prowadzenie szkó³ki niedzielnej lub

prowadzili katechezê i modlili siê, tym

bli¿sze by³y ich relacje z wnukami: czê-

ciej je odwiedzali, opiekowali siê nimi

podczas choroby, byli ich przyjació³mi

i nauczycielami. Religijni dziadkowie

byli równie¿ bardziej zwi¹zani z pozo-

sta³ymi cz³onkami rodziny.

(Internet Baby Center)

Poszukiwani dobrzy ojcowie

Ojcowie nie zdaj¹ sobie czêsto

sprawy z tego, jak wa¿n¹ rolê odgry-

waj¹ w ¿yciu swoich dzieci, a szcze-

gólnie synów. Wyniki badañ przepro-

wadzonych na Uniwersytecie Pó³nocnej

Karoliny w USA wskazuj¹, ¿e ch³op-

com, którym zabrak³o troskliwej obec-

Panowie - szanujcie siê

Palenie papierosów przez m³o-

dych mê¿czyzn mo¿e spowodowaæ

uszkodzenia materia³u genetycznego

zawartego w plemnikach, a co za tym

idzie, póniejsz¹ niep³odnoæ. W prze-

Fundamenty Rodziny nr 5/1998

M ORALNOÆ

wiadectwo

wiernoci

co wiêcej - pozosta³ sam, nie znajdu-

j¹c oparcia nawet w komisji, której

celem by³a pomoc w powstawaniu do-

kumentu, poniewa¿ jej badania i osta-

teczne wnioski posz³y w niew³aci-

wym kierunku. Ale czy rzeczywicie

Papie¿ pozosta³ sam? Ojciec wiêty,

G³owa Kocio³a i stró¿ depozytu wia-

ry zaczerpn¹³ z niezm¹conego ród³a:

zag³êbi³ siê w Koció³, siêgn¹³ po nie-

zmienn¹ naukê Chrystusa i w wietle

Ducha wiêtego znalaz³ oparcie w re-

alizacji swego zamierzenia.

dokoñczenie ze s. 1

cyklika jako dokument póniejszy

mia³a byæ rzekomo pomys³em Paw³a

VI, a zatem normy w niej zawarte nie-

koniecznie musz¹ byæ ca³kowicie obo-

wi¹zuj¹ce. Zarzuty te by³y chybione

najpierw dlatego, ¿e Konstytucja dusz-

pasterska o Kociele w wiecie wspó³-

czesnym Gaudium et spes Soboru

Watykañskiego II w rozdziale pt. Po-

parcie nale¿ne godnoci ma³¿eñstwa

i rodziny naucza o ma³¿eñskiej p³od-

noci i o uzgodnionej mi³oci ma³¿eñ-

skiej z poszanowaniem ¿ycia ludzkie-

go (zob. KDK 50-51). Pawe³ VI

nawi¹za³ do nich i wyci¹gn¹³ praktycz-

ne wnioski w postaci norm moralnych.

B³êdne oceny dokumentu papieskiego,

a tak¿e atmosfera sensacji, a mo¿e na-

wet w niektórych rodowiskach prze-

ra¿enie, jakie towarzyszy³y og³oszeniu

encykliki i wywo³ane sprzeciwy

w odniesieniu do zasad etycznej regu-

lacji poczêæ zawartych w dokumencie,

mia³y swoje ród³o przede wszystkim

w przeniesieniu ca³ej dyskusji na tak¹

p³aszczyznê, na której nie mo¿na po-

szukiwaæ uzasadnienia norm zawar-

tych w Humanae vitae. W³aciw¹

p³aszczyzn¹ rozwa¿añ i drog¹ rozwi¹-

zywania zagadnieñ zawartych w ency-

klice jest eklezjologia ze swoimi ró-

d³ami i w³aciw¹ metodologi¹.

Encyklika nie mo¿e byæ owocem aka-

demickiej dysputy, nie jest te¿ wyni-

kiem spekulacji filozoficznych czy

nawet teologicznych. Jest dokumen-

tem Urzêdu Nauczycielskiego Kocio-

³a. A zatem konieczna jest znajomoæ

nauki o wspólnocie Kocio³a - tylko

sam Koció³ mo¿e mówiæ o sobie.

W³anie na Soborze stawiano takie py-

tania: Kociele co mówisz sam o so-

bie? Nie mo¿na Kocio³a oceniaæ

z punktu widzenia metody i wymagañ

stawianych rozprawom z dziedziny

nauk przyrodniczych. Papie¿ stan¹³

przed niezwykle trudnym wyzwaniem,

s³ynny raport, w którym postulowa³a

now¹ interpretacjê prawa natury

i uznanie antykoncepcji. Tylko czte-

rech cz³onków komisji z³o¿y³o swoje

votum separatum. Komisja ta sk³ada-

³a siê w wiêkszoci z zachodnich eks-

pertów w dziedzinie teologii, biologii,

medycyny i socjologii zafascynowa-

nych postêpami techniki, zw³aszcza

w dziedzinie produkcji rodków anty-

koncepcyjnych, szczególnie nowymi

preparatami hormonalnymi i wk³adka-

mi domacicznymi. Chyba nie zdawa-

no sobie jeszcze wtedy sprawy z ca³ej

prawdy o niszcz¹cym dzia³aniu prepa-

ratów antykoncepcyjnych ani nie bra-

no pod uwagê faktu, ¿e niektóre z tych

rodków dzia³aj¹ poronnie, a wiêc

niszcz¹ poczête ¿ycie ludzkie. Ojciec

wiêty zosta³ postawiony w bardzo

trudnej sytuacji odrzucaj¹c werdykt

komisji ekspertów, tym bardziej, ¿e

podobne tezy g³oszono w wielu za-

chodnich orodkach teologicznych,

zw³aszcza w Niemczech (o. Bernard

Häring, Karl Rahner). Jakby tego by³o

ma³o, w 1966 roku, w diecezji mona-

chijskiej, za czasów kard. Juliusza

Döpfnera wydano instrukcjê duszpa-

stersk¹ zezwalaj¹c¹ dopuszczanie do

Sakramentów w. tych wiernych, któ-

rzy stosuj¹ antykoncepcjê. Echa tam-

tych wydarzeñ dociera³y równie¿ do

Polski. Os³awiony artyku³ Karla Rah-

nera, w którym autor wyra¿a swój ne-

gatywny stosunek do nauki zawartej

w Humanae vitae, opublikowa³ w 1969

r. miesiêcznik Wiê. Krytykê zasad

wy³o¿onych w encyklice Humanae vi-

tae próbowano opieraæ na b³êdnych

twierdzeniach, jakoby Sobór nie zaj-

mowa³ siê problematyk¹ ma³¿eñsk¹

i rodzinn¹, zw³aszcza w odniesieniu do

zasad moralnych w dziedzinie przeka-

zywania ¿ycia ludzkiego. Dlatego en-

Memorandum z Ulm

i Memoria³ Krakowski

Obok wspomnianych róde³ i ja-

snych wytycznych Soboru Watykañ-

skiego II wielk¹ pomoc¹ dla Paw³a VI

okaza³y siê memoria³y z³o¿one na jego

rêce w latach 1967-1968. Wspomnê tu

o dwóch. Pierwszy, tzw. Memorandum

z Ulm, zosta³ opracowany i przedsta-

wiony Ojcu wiêtemu przez lekarzy,

uczestników sympozjum medycznego

w Ulm (RFN) w 1967 r. Argumenta-

cja uzasadniaj¹ca normy etyczne za-

warte w encyklice mia³a wprawdzie

charakter empiryczny, dlatego traktu-

j¹c o zasadach przekazywania ¿ycia

ludzkiego nie odwo³ywa³a siê do na-

uki objawionej. Niemniej jednak wy-

niki badañ przedstawione w tym Me-

morandum mia³y wielkie znaczenie,

zw³aszcza w konfrontacji z werdyktem

papieskiej komisji ekspertów. Przede

wszystkim ujawniono, ¿e niektóre

rodki uznawane za antykoncepcyjne

maj¹ dzia³anie wczesnoporonne i ¿e

z punktu widzenia biologii i medycy-

ny s¹ nie do przyjêcia równie¿ rodki

antykoncepcyjne. Memorandum z Ulm

dla Paw³a VI mia³o wielkie znaczenie

jako g³os uczonych reprezentuj¹cych

nauki dowiadczalne. Dokument urós³

jeszcze do wiêkszej rangi kiedy pod

nim znalaz³y siê równie¿ nazwiska

powszechnie znanych uczonych takich

jak J. Rötzer (twórca naturalnej meto-

dy regulacji poczêæ), prof. E. Blechsch-

midt z Getyngi (twórca anatomii czyn-

nociowej okresu embrionalnego

cz³owieka) oraz prof. J. Lejeune z Pary-

¿a (s³ynny genetyk, póniejszy Przewod-

nicz¹cy Papieskiej Akademii ¯ycia).

Fundamenty Rodziny nr 5/1998

M ORALNOÆ

Drugim niezwykle wa¿nym ró-

d³em, które sta³o siê zapleczem dla en-

cykliki by³ opracowany w Krakowie

memoria³ dostarczony Ojcu wiêtemu

przez kard. Karola Wojty³ê. Prace nad

Memoria³em Krakowskim trwa³y dwa

lata (1966-1968). Nosi on tytu³: Pod-

stawy nauki Kocio³a dotycz¹cej za-

sad ¿ycia ma³¿eñskiego. Powsta³ z ini-

cjatywy i przy wspó³udziale ówczesnego

Metropolity Krakowskiego w tamtej-

szym rodowisku teologicznym. Wraz

z kardyna³em. Karolem Wojty³¹ w

opracowaniu tego dokumentu brali

udzia³: póniejszy biskup - ks. Stani-

s³aw Smoleñski, ks. Juliusz Turowicz,

ks. Jerzy Bajda, ks. Tadeusz lipko

i o. Karol Meissner. Dokument zosta³

napisany w jêzyku francuskim. Sk³a-

da siê z piêciu zasadniczych czêci.

W pierwszej przedstawiono ró¿ne

punkty widzenia w odniesieniu do mo-

ralnych zasad ¿ycia ma³¿eñskiego, wy-

kazano niezmiennoæ nauki Kocio³a

i jej nieomylnoæ, tak¿e wtedy kiedy

nie jest uroczystym wyjanianiem na-

uki objawionej. Ponadto poddano

gruntownej analizie pojêcie prawa na-

turalnego, antropologii chrzecijañ-

skiej na których fundamencie kszta³-

tuj¹ siê zasady moralnoci

chrzecijañskiej. Z³o moralne antykon-

cepcji przedstawiono w czêci drugiej.

Antykoncepcja jest patologi¹ ¿ycia

ma³¿eñskiego, co wynika z samej isto-

ty mi³oci. Równie¿ godnoæ osoby

ludzkiej uzasadnia nieetyczny charak-

ter wspó³¿ycia antykoncepcyjnego,

niezgodnego z natur¹ stosunku seksu-

alnego i niszcz¹cego podstawow¹

strukturê wspólnoty ma³¿eñskiej. S¹ to

bardzo wa¿ne stwierdzenia, które z³o

antykoncepcji upatruj¹ nie tylko w sa-

mym jej niszczycielskim charakterze

z punktu widzenia medycznego czy

psychofizycznego lecz wskazuj¹ na

to, ¿e antykoncepcja zawsze bêdzie

czynem niemoralnym choæby nawet

nie by³a szkodliwa dla zdrowia. Czêæ

trzecia memoria³u zawiera omówienie

podstawowych zasad odpowiedzialne-

go rodzicielstwa oraz kryteriów, które

nale¿y uwzglêdniæ przy decydowaniu

o iloci dzieci w rodzinie, a które zo-

sta³y ju¿ okrelone w Konstytucji

duszpasterskiej o Kociele w wiecie

wspó³czesnym Gaudium et spes (KDK

50), a tak¿e w encyklice Paw³a VI O

popieraniu rozwoju ludów Populorum

progressio (37). W tej czêci zwróco-

no równie¿ uwagê na zasady moralne

odnosz¹ce siê do ¿ycia intymnego

ma³¿onków, stwierdzaj¹c, ¿e jednoæ

i rodzicielstwo stanowi¹ nieroz³¹czn¹

funkcjê zbli¿enia ma³¿eñskiego, a we-

wnêtrzny ³ad stosunku ma³¿eñskiego

wymaga zawsze naturalnego zbli¿enia,

otwartego na ¿ycie. Na szczególn¹

uwagê zas³uguje tu sformu³owanie kie-

nych metod kierowania p³odnoci¹.

Krakowski Memoria³ opracowany

przez kompetentnych znawców z za-

kresu teologii, filozofii, seksuologii

i medycyny wspó³brzmi¹cy z nauk¹

Soboru Watykañskiego II, przedstawi³

szczegó³owe opracowanie zasad w

dziedzinie przekazywania ¿ycia ludz-

kiego. Nic wiêc dziwnego, ¿e Pawe³

VI przyj¹³ go z wdziêcznoci¹. Z ca³¹

pewnoci¹ sta³ siê oparciem dla Ojca

wiêtego w czasie, kiedy wiat tak

zaciekle broni³ siê przed prawd¹, któ-

r¹ mia³ Papie¿ na nowo wiatu przed-

stawiæ w encyklice Humanae vitae.

Natomiast po ukazaniu siê encykliki

Ojciec wiêty Pawe³ VI przyj¹³ opra-

cowanie kard. Karola Wojty³y jako

oficjalny komentarz do Humanae vi-

tae i poleci³ go opublikowaæ: La veri-

ta delEnciclica Humanae vitae

(LOsservatore Romano 5/1969).

Jest to znana tak¿e w jêzyku polskim

rozprawa Kardyna³a Prawda encykli-

ki Humanae vitae. Równie¿ Wprowa-

dzenie do encykliki Humanae vitae au-

torstwa Kardyna³a z Krakowa

otwiera³o jej wydanie w 1969 r. przy-

gotowane przez Wydawnictwo Waty-

kañskie. Czytamy tam m.in. s³owa

o odpowiedzialnoci jak¹ Ojciec wiê-

ty Pawe³ VI podj¹³ wobec ca³ego Ko-

cio³a i ludzkoci w encyklice Huma-

nae vitae, staj¹c siê najbardziej

autorytatywnym i najbardziej auten-

tycznym «wiadkiem Boskiej i kato-

lickiej prawdy» (KK 25). Mia³ przy

tym pe³n¹ wiadomoæ, ¿e przez tê

prawdê On Sam i Koció³ z nim zjed-

noczony, staje siê «znakiem, któremu

sprzeciwiaæ siê bêd¹» (£k 2,34), i da³

tej wiadomoci wyraz.q

Ojciec wiêty Pawe³ VI

rowanie rozumne, poniewa¿ nieodpo-

wiedzialne i nierozumne zachowanie

ma³¿onków, ich b³êdy i lekcewa¿enie

zasad s¹ najczêstszymi przyczynami

komplikacji w kierowaniu p³odnoci¹,

za co z kolei obwinia siê Koció³.

W czwartej czêci, która w dalszym

ci¹gu zajmuje siê odpowiedzialnym

rodzicielstwem, autorzy Memoria³u

omawiaj¹ naturalne metody regulacji

poczêæ. Wykazuj¹ dodatni wp³yw sto-

sowania metody termicznej (by³a ona

wówczas powszechnie znana i stoso-

wana). Autorzy podkrelaj¹ wielkie

znaczenie naturalnych metod dla zdro-

wia ma³¿onków maj¹ce istotny wp³yw

na rozwój ich mi³oci. Ostatnia, pi¹ta

czêæ memoria³u dotyczy problemów

duszpasterskich, zw³aszcza wychowa-

nia, dzia³alnoci duszpasterskiej Ko-

cio³a i zadañ laikatu w apostolstwie

na rzecz rodzin i ich zaanga¿owania

w kierunku upowszechniania natural-

Ks. W³adys³aw Gasid³o - autor wielu pu-

blikacji, m.in. ksi¹¿ki Z zagadnieñ etyki ma³-

¿eñskiej i rodzinnej. Jest proboszczem w kra-

kowskim kociele w. Anny.

Przez wiele lat, za pasterzowania w Krako-

wie Kardyna³a Karola Wojty³y, ksi¹dz Gasid³o

kierowa³ Wydzia³em Duszpasterstwa Rodzin Ku-

rii Metropolitarnej i by³ jednym zbliskich wspó³-

pracowników obecnego Papie¿a.

Nasz cykl rozwa¿añ o encyklice Humanae

vitae zamkniemy w nastêpnym numerze rów-

nie¿ artyku³em ksiêdza W³adys³¹wa Gasid³y.

Fundamenty Rodziny nr 5/1998

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: