pilecki-1.doc

J. Pilecki cześć II

Wczesna pomoc dziecku głębiej upośledzonemu i jego rodzinie

1). Stosunek rodziców do dziecka i ich przeżycia psychiczne wpływają na rozwój fizyczny i psychiczny płodu, przebieg ciąży i poród. Rodzice oczekujący dziecka wytwarzają sobie jego obraz – DEFINICJĘ DZIECKA.

2). Pierwsze informacje uzyskane od lekarza: bolesne, szorstkie, niezrozumiałe, zbyt specjalistyczne, przekazywane w pośpiechu -> przeżycia rodziców: okres szoku, okres krytyczny (Obuchowska) lun okres żałoby (Kościelska). Konieczna jest fachowa pomoc rodzinie i dziecku. Powinna się rozpocząć na oddziale położniczym.

Zalecenia:

1)      Informację należy podać jak najszybciej;

2)      Udzielać w miejscu ustronnym, spokojnym;

3)      Przekazywać w obecności obojga rodziców, a nawet jeśli to możliwe i dziecka (obecność rodziców pomaga w obiektywizacji przekazu, jak również scala ich wokół zaistniałego problemu);

4)      Mówiąc o dziecku nazywamy je po imieniu,

5)      W rozmowie z rodzicami nie używamy niezrozumiałych słów i określeń;

6)      W podawaniu rad trzeba być szczerym, uczciwym.

7)      Nie należy przesądzać o losie dziecka,

8)      O przebiegu rozmowy decydują sami rodzice, poprzez zadawanie pytań, wyrażanie niepokoju;

9)      Podajemy rodzicom adresy placówek lub ośrodków;

10) Dbamy o życzliwą atmosferę.

3). Po okresie szoku -> okres kryzysu emocjonalnego, inaczej: okres rozpaczy lub depresji (zjawisko odsuwania się ojca od rodziny).  Niemowlę – silnie odczuwa zewnętrzne napięcia. Ważna jest potrzeba bezpieczeństwa, optymalnie może być zaspokojona przez naturalne karmienie. Czasem rodzice dziecka z niepełnosprawnością odczuwają lęk przed kontaktem.

Kolejny okres to pozornego nieprzystosowania – może trwać bardzo długo, moment przełomowy – uświadomienie sobie, że dziecko jest podobne do innych dzieci, rodzice zaczynają skupiać się na niesieniu pomocy dziecku.

4). Programy wczesnej interwencji obejmują stymulację rozwoju ruchowego, percepcji, mowy, usamodzielniania. Trafność diagnozy jest bardzo ważna do dalszej pracy z dzieckiem. W program wczesnej interwencji powinna być włączona cała rodzina. Wizyty domowe są najlepszą formą współpracy z rodziną, umożliwiają przyjrzenia się warunkom, w jakim żyje dziecko.

Edukacja rodziców obejmuje wiedzę dotyczącą:

-niepełnosprawności dziecka, rodzaju, stopnia, konsekwencji leczenia i prognozy,

- przyczyn niepełnosprawności,

- przebiegu prawidłowego rozwoju dziecka.

Sprawdzona i często stosowana forma szkolenia – turnusy rehabilitacyjne dla dzieci i ich rodziców. Dobre są też spotkania terapeutyczne – wytworzenie u rodziców postawy akceptacji dziecka i jego niepełnosprawności. Pomocna też jest psychoterapia indywidualna i grupowa. W terapii grupowej stosowane są techniki werbalne (dyskusje, komentarze), psychodrama, techniki identyfikacyjne (utożsamianie się rodziców z wł. Dzieckiem)

O czym powinni wiedzieć rodzice – prawidłowości w postępowaniu z dzieckiem głębiej upośledzonym umysłowo

1.      Dziecko także odczuwa potrzebę doznania miłości matczynej i ojcowskiej, a także bezpieczeństwa, spokoju, pewności i otuchy.

2.      Dziecko ma prawo do wszystkiego co matka i ojciec mogą mu dać najlepszego, a przede wszystkim do miłości.

3.      Opiekunowie powinni wykazać wiele wytrwałości, dostać też maksymalne wsparcie.

Dzieci w procesie budowania wzajemnego kontaktu potrzebują więcej bodźców czuciowych i większego wysiłku.

4.      Niemowlęta odbierają doświadczenia ruchowe dzięki rodzicom. Im większy kontakt ciała niemowlęcia z ciałem rodzica tym lepiej.

5.      Już w niemowlęctwie zaczynają się tworzyć więzi społeczne.

6.      Przed przystąpieniem do wspomagania rozwoju dziecka niepełnosprawnego pamiętajmy, że jego rozwój przebiega na ogół w tej samej kolejności etapów co rozwoju dziecka zdrowego, ale w znacznie wolniejszym tempie.

7.      U dziecka niepełnosprawnego wyuczony nawyk utrwala się niekiedy bardzo długo. Dziecko nie jest zdolne do długotrwałego wysiłku i zbyt długiego skoncentrowania uwagi.

8.      Dziecko w niewielkim stopniu samo kształtuje swoją osobowość. Znaczącą rolę odgrywają wczesne doświadczenia dziecka w kontaktach z rodzicami. Jeżeli dziecko będzie czuło się kochane i kochające – to taki obraz będzie w sobie nosić.

Dotyk źródłem komunikacji dziecka upośledzonego z otoczeniem

Dotyk jest najbardziej rozwiniętym zmysłem noworodka i stanowi jego podstawowy żrodek komunikacji z otoczeniem

Masaż – Masowanie jest najlepszym ze znanych sposobów rozwijania i doskonalenia zmysłu dotyku u dziecka. Masowanie zaspokaja nie tylko potrzeby emocjonalne, lecz pobudza też czynności fizjologicznej.  Masujemy dziecko tylko wtedy, gdy ma na to ochotę i gdy my mamy na to ochotę, po kąpieli, przed karmieniem i przed snem. Masaż rozpoczynamy od głaskania głowy, potem rąk i dłoni, nóg i stóp, następnie brzucha i pleców. Twarzy noworodka nie masujemy, gdyż jest to dla dziecka denerwujące.

Zabawy paluszkowe – są znane od pokoleń. Dostarczają one małemu dziecku delikatnych bodźców. Wielokrotnie powtarzane uczą dziecko wykonywać proste ruchy placami oraz są źródłem radości.. Zaspokajają też ich potrzeby emocjonalne i psychiczne.

Ćwiczenia i zabawy z małym dzieckiem oparte na metodzie ruchu rozwijającego:

- kołyska,

- koń na biegunach,

- podtrzymywanie,

- podrzucanie,

- ciągnięcie,

- turlanie,

- huśtanie,

- samolot.

Propozycje ćwiczeń i zabaw wspomagających rozwój psychoruchowy dziecka głębiej upośledzonego umysłowo.

Ćwiczenia usprawniające rozwój dużej motoryki i koordynację wzrokowo-ruchową:

- pobudzanie zabawką, grzechotką,

- pomaganie w przewracaniu z leżenia na brzuchu.

- pomagania w raczkowaniu,

- tworzenie torów przeszkód,

- zachęcanie dziecka do wspinania się po schodach,

- zabawy z piłką: turlanie, podrzucanie.

Ćwiczenia o zabawy wspomagające rozwój małej motoryki z uwzględnieniem koordynacji wzrokowo-ruchowej:

- zachęcanie do zaciskania palców wokół naszego palca,

- zachęcanie do chwytania zabawki,

- podawanie dziecku przedmiotów z różnego materiału.

- zabawy w wannie, kisielu,

- zabawy „poszukiwanie skarbów”, odszukiwanie zasypanych rzeczy,

- zabawy z modeliną, ciasto liną lub masą solną,

- zabawa w odpakowywanie prezentu.

Ćwiczenia i zabawy wspomagające rozwój percepcji

a)      Wspomaganie rozwoju percepcji wzrokowej – Rozpoczyna się od nauki umiejętności patrzenia i śledzenia wzrokiem.

b)      Wspomaganie rozwoju percepcji słuchowej – Dajmy dziecku do zabawy przedmioty wydające dźwięki.

Ćwiczenia usprawniające rozwój mowy

Wydawanie dźwięków przez niemowlę, takich jak płacz, śmiech, wokalizacja stanowi podłoże do późniejszej nauki mowy. Należy pamiętać o przeprowadzaniu z dzieckiem „rozmów” od jak najwcześniejszego okresu, aby przygotować go do nazywania przedmiotów, uczuć i zjawisk.

Ćwiczenia wspomagające rozwój społeczny i zdobywanie samodzielności.

Nauka zachowań społecznych jest najogólniejszą sferą, którą można wspomagać, ponieważ na zachowania społeczne dziecka decydują będzie wpływać zarówno poziom umiejętności rozumienia mowy i mówienia, jak i rozwój zachowań poznawczych. Ćwiczenia wyrabiające i kształtujące samodzielność powinny być systematycznie prowadzone w środowisku domowym (jak najwcześniej). Ważne przy tym jest stymulowanie inicjatywy, koncentracji uwagi, gotowości i chęci do współdziałania z innymi. Wytworzenie u dziecka postawy gotowości do działania sprawi, iż będzie ono wykonywać wyuczoną czynność z własnej inicjatywy, a nie tylko wtedy gdy jest pilnowane.