TSS.doc

Test Stosunków Szkolnych

Czym jest test stosunków szkolnych?

Test Stosunków Szkolnych jest specyficzną metodą diagnozy środowiska szkolnego dziecka. Jego specyficzność polega na tym, że pozwala na dokonanie diagnozy poprzez filtr subiektywnego odbioru tego środowiska przez ucznia na co pozwala projekcyjny charakter testu. Celem TSS jest badanie posiadanego przez dziecko obrazu stosunków międzyludzkich w sytuacjach związanych ze szkolnym uczeniem się.

Narzędzie i technika badania

TSS przeznaczony jest do badania obrazu relacji interpersonalnych, związanych z nauką szkolna u dzieci. Obraz tych relacji pozwala na orzekanie na temat reprezentacji poszczególnych postaci uczestniczących w sytuacjach uczenia się, mających miejsce w szkole i domu rodzinnym dziecka. Można tu powiedzieć o reprezentacjach: nauczyciela i komplementarnej w stosunku do niej reprezentacji ucznia, reprezentacji matki i odnoszącej się do niej reprezentacji dziecka, natomiast relacje między dziećmi tworzą reprezentację kolegów.

Test służy do badania dzieci w wieku 10-14 lat jednakże są to tylko ramy umowne ponieważ w praktyce test można stosować w każdym wieku dziecka w zależności od posiadanej o badanym wiedzy. TSS należy wykorzystywać w badaniach indywidualnych. Czas badania wynosi około 30 minut. Składa się on z 12 plansz. Na każdej z nich znajduje się jedna czarno-biała ilustracja przedstawiająca dzieci bądź jedno dziecko w obecności osoby dorosłej lub bez niej w różnych sytuacjach związanych z uczeniem się szkolnym.

Dzięki TSS można uzyskac informacje na temat następujących interakcji:

·         Oddziaływania nauczyciel-uczeń (uczniowie) [N-U]

·         Oddziaływania uczeń (uczniowie)-nauczyciel [U-N]

·         Oddziaływania matka-dziecko [M-D]

·         Oddziaływania dziecko-matka [D-M]

·         Oddziaływania dziecko-dziecko [D-D]

·         Emocje

Analiza i interpretacja

Analiza kliniczna

Jednym z ważnych elementów tego rodzaju analizy w testach projekcyjnych jest prześledzenie tematyki układanych przez dziecko opowiadań pod kątem jej typowości, przy czym chodzi nie tylko o dobór problematyki, ale także oznaczenie postaci, pomijanie niektórych z nich bądź wprowadzanie do akcji postaci, które nie wystąpiły na rysunkach. Opowiadania, które cechują się pewną nietypowością są zwykle wyrazem oryginalności myślenia bądź szczególnej wagi problemów emocjonalnych ich autora.
              Przy zwracaniu uwagi na najbardziej typowe odpowiedzi dla poszczególnych obrazków w teście stosunków szkolnych, należy wynotować wszystkie nasuwające się uwagi przy porównaniu wypowiedzi badanego dziecka z typowym dla danego obrazka wzorcem odpowiedzi. Należy się także zatrzymać nad pewnym nielogicznościami, występującymi w przebiegu akcji czy zachowaniach osób występujących w historyjkach. Kliniczne podejście do materiału projekcyjnego zakłada również włączenie do analizy sposobu wykonywania przez dziecko zadania. Sprawę tę można rozpatrywać w dwóch aspektach. Po pierwsze wymaga to uwzględnienia tego, co można by nazwac  „stylem” konstruowania odpowiedzi. Wchodzi tu w grę jednolitośc w budowaniu wątku historyjki składające się na „czytelnośc” wypowiedzi. Drugi aspekt analizy sposobu odpowiadania na zadanie projekcyjne dotyczy obserwacji zachowania badanego podczas pracy nad testem. Ważne tu będą wszelkie spontaniczne  wypowiedzi, zachowania niewerbalne, wydłużony czas udzielania odpowiedzi.
 

Analiza kliniczna postaci

              Podstawowym założeniem tego rodzaju analizy materiału projekcyjnego jest przyjęcie, iż osoba badana układa opowiadania o sobie samej. Pierwszą czynnością przy dokonywaniu analizy opowiadań jest wyłonienie ich bohatera (za bohatera w sensie psychologicznym uznawana jest postac, wokół której ogniskuje się akcja opowiadania. Dalsze kroki skupiają się przeniesieniu wniosków, przy zastosowaniu nie zawsze jasnych reguł interpretacyjnych, z osoby bohatera na autora opowiadania. Należy więc każdorazowo ustalić, czy istnieje w opowiadaniu postac główna, która spełnia kryteria bohatera literackiego (nie jest słusznym założenie, iż zawsze dziecko mówi o sobie samym, o swojej sytuacji w domu bądź w szkole). Kolejnym bardzo ważnym wskaźnikiem identyfikacji badanego z daną osobą występującą w opowiadaniu jest forma językowa – niekiedy historyjki są układane w pierwszej osobie, a także bohaterowi jest nadawane imię. Omawiając charakterystykę bohatera, ważne są też informacje mówiące o jego osiągnięciach w nauce jako ucznia bądź stopniach uzyskanych w danym momencie czasowym. Ważne jest też wydobycie jego relacji z innymi osobami, a więc nauczycielami, matką i kolegami.

Interpretacja

              Przede wszystkim należy zacząc od tego, iż badając dziecko Testem Stosunków Szkolnych należy mieć podstawowe informcje na temat jego sytuacji szkolnej (osiągnięc, zdolności, sytuacji społecznej w klasie), jak i układów rodzinnych (zwłaszcza w kontekście nauki). Dopiero uwzględnienie tych wszystkich danych może pozwolić na właściwą ocenę materiału projekcyjnego. Interpretacja w Teście Stosunków Szkolnych dotyczy zarówno wyników analizy ilościowej, jak i podejścia klinicznego. Interpretując dane uzyskane z ilościowego opracowania opowiadań, diagnosta może postawić hipotezy na temat charakterystyki reprezentacji poszczególnych osób uczestniczących w procesie szkolnego uczenia się.

Obrazki

0.       Scena przed budynkiem szkolnym. Stojąca grupka trojga uczniów. Na pierwszym planie idąca postać dorosła, obok dziecko.

1.       Klasa. Dzieci siedzą w ławkach, jedna postać stoi. Na pierwszej ławce dwoje dzieci pozostaje ze sobą w interakcji.

2.       Klasa. Postać kobiety. Przed nią 4 dzieci, jedno wysunięte do przodu.

3.       Przedpokój. Postać kobiety. Obok stoi dziecko z torbą w ręce.

4.       Korytarz szkolny. Kobieta otoczona przez 4 dzieci. Piąte oddalone od grupy.

5.       Pokój w domu. Dziecko przy biurku. W drzwiach widoczna postać.

6.       Klasa. Dwoje dzieci siedzi w ławkach, dwoje w ruchu. Na pierwszy m planie kobieta, przed nią dziecko „na baczność”.

7.       Korytarz. Postać dorosła z ręką uniesioną w kierunku stojącego blisko dziecka.

8.       Korytarz szkolny. W centrum postać dorosła. Siedmioro dzieci zajętych różnymi formami aktywności na przerwie. Na pierwszym planie dziecko z podniesioną ręką (jakby coś pokazywało).

9.       Klasa. Dzieci w różnych pozach w ławkach. Między rzędami postać idąca lub stojąca.

10.   Korytarz. Postać dorosła idzie. Za nią dziecko w pozie lekko pochylonej. Przy drzwiach otwartej klasy stoi drugie dziecko.

11.   Ubikacja szkolna. Pod oknem grupka trojga dzieci. Jedno myje ręce. Na pierwszym planie wchodzące dziecko.

12.   Dziecko przy biurku w domu, odwrócone tyłem. Przed nim otwarte okno. Za oknem majaczą sylwetki dzieci grających w piłkę.