Azydek Ołowiu, Sodu, Srebra, Azotan Ołowiu, HMTD - Spłonki.pdf - Chemia - sylwigl

Azydek o ow i iu Pb(N 2 ) 3

Energia wybuchu 367kcal/kg

Obj to gazów 308l/kg

Pr dko detonacji 4 500m/s (3,8 g/cm 3 )

5 130m/s (4,0 g/cm 3 )

5 300m/s (4,6 g/cm 3 )

Temperatura pobudzenia

327 C

Próba Kasta

4cm

Azydek oowiu jest najwa niejszym obok piorunianu rt ci materiaem wybuchowym

inicjuj cym.

Azydek oowiu jest substancj krystaliczn o ci arze w a ciwym 4,7969 (Wohler i

Krupko); g sto usypowa wynosi okoo 1,2.

Azydek oowiu nie rozpuszcza si w wodnym roztworze amoniaku. Kwas octowy

powoduje jego rozkad . Azydek oowiu rozpuszcza si natomiast w wodzie i st onych

roztworach NaNO3, oraz CH 3 COONa, przy czym istniej dosy du e ró nice

rozpuszczalno ci, zale nie od temperatury .

Solonina (1910) podaje nast puj ce liczby charakteryzuj c? rozpusz-nlno azydku

oowiu,;

Rozpuszczalno w g/100 g

Rozpuszczalniki

W temperaturze

18 C

70 C

80 C

Woda

0.023

0.090

---

NaNO3 (roztwór

st ony)

0.125 ---

0.487

CH3COONa (roztwór

st ony)

1.542 ---

2.020

Dzi ki ró nicy rozpuszczalno ci na zimno i na gor co azydek oowiu mo na

przekrystalizowa z wody albo z wymienionych roztworów.

W tych warunkach otrzymuje si kryszta y w postaci bezbarwnych, dugich igie.

Wedug danych Wohlera i Krupko (1913) przekrystalizowywanie azydku oowiu z wody

lub wodnych roztworów nie jest czynno ci bezpieczn , gdy sól niejednokrotnie

wybucha w czasie krystalizacji. Dlatego te azydku oowiu w praktyce nie

przekrystalizowuje si .

Majrich (1936) podaje, e azydek oowiu rozpuszcza si w etanoloaminami, jednak e

przez rozcie czenie tego roztworu nie wytr ca si postaci czystej, nadaj cej si do

praktycznego wykorzystania.

Azydek oowiu, podobnie jak kwas azotowodorowy, ulega reakcjom. Utleniania i redukcji.

Okazao si , e substancja rozkada si cz ciowo pod wpywem tlenu powietrza, przy

czym wydziela si wolny kwas azotowodorowy, azot i amoniak. Reakcji tej sprzyja

obecno dwutlenku. w gla w powietrzu. W czasie gotowania w wodzie azydek oowiu

ulega powolnemu rozkadowi z wydzieleniem kwasu azotowodorowego.

Pod wpywem rozcie czonego kwasu azotowego lub octowego, w którym rozpuszczano

nieco azotynu soda, azydek oowiu ulega cakowitemu rozkadowi i produkty przechodz

do roztworu. Metod t mo na stosowa do niszczenia odpadków 1 pozostao ci azydku

oowiu. W praktyce do tego celu stosuj si 15-procentowy kwas azotowy i 8-procentowy

azotyn sodu.

Azydek oowiu w zawiesinie wodnej utlenia si siarczanem cerowym z wydzieleniem

azotu:

Pb(N 3 ), - 2 Ce(SO4) 3 PbSO 4 + Ce2(SO 4 )2 - 3 N 2

Reakcj t mo na stosowa do ilo ciowego oznaczania azydku.

Wieloletnie do wiadczenie nad przechowywaniem sp onek adowanych azydkiem oowiu

wykazao, e substancja ta reaguje z miedzi lub mosi dzem tworz c azydek miedzi,

bardzo wra liwy na tarcie i uderzenie. W zwi zku z tym azydek oowiu zaprasowuje si

tylko do usek.

Pod wpywem wiat a azydek oowiu w krótkim czasie ó knie od strony na wietlonej.

Warstwa zmienionej substancji zabezpiecza g bsze warstwy przed dalszym rozkadem,

dzi ki czemu na wietlenie nie powoduje zmian wasno ci wybuchowych substancji. Je eli

jednak, jak to wykaza Wohler i Krupko, azydek oowiu podda mieszaniu w czasie

na wietlania, to rozkad mo e posun si daleko.

Trwa o azydku oowiu jest bardzo du a. W temperaturze 75° traci pocz tkowo w ci gu

4 dni okoo 0.8% swego ci aru, po czym dalsza ogrzewanie powoduje strat 0.03

0.05% tygodniowo. W temperaturze 115° w ciemno ci nie ulega zmianom przez 24 godz.

Dopiero w temperaturze 170° w ci gu tego samego czasu nast puje wyra na strata

ci aru. W temperaturze ponad 200" rozkad przebiega do szybko (od kilku godzin do

kilkunastu minut, zale nie od temperatury) i substancja traci wasno ci wybuchowe.

Natomiast na wietle rozkad zauwa y mo na ju w temperaturze 50°.

Temperatura pobudzenia azydku oowiu wedug ró nych autorów wynosi od 327° do

360° . Natychmiastowy wybuch próbki rzuconej na pyt metalow nast puje przy

temperaturze pyty 380° lub wy ej. Temperatura pobudzenia azydku oowiu jest

najwy sz zanotowan temperatur pobudzenia materiau wybuchowego.

Azydek oowiu detonuje z du szybko ci , wynosz c 4 500 m/s przy g sto ci 3,8, a

przy g sto ci 4.6 5 300 m/sek.

Wedug Chemisch Technische Reichsanstalt (1929) szybko detonacji azydku oowiu

przy g sto ci 2.75 wynosi 3 620 m/sek . a przy g sto ci 3.65 4700 m/sek . Azydek

oowiu nie jest mniej wra liwy na uderzenie ni piorunian rt ci. Liczby przytaczane przez

ró nych autorów s jednak bardzo ró ne. Niektórzy podaj , e ró nica wra liwo ci jest

niewielka, wedug innych do znaczna (np. wymaga 23 razy wi kszej ni piorunian

wysoko ci ci aru). Natomiast zmieszany ze sproszkowanym piaskiem wykazuje wi ksz

wra liwo ni piorunian rt ci. wiadczy to o wi kszej ni piorunian wra liwo ci azydku

na tarcie. Wielk wra liwo azydku oowiu na tarcie potwierdzaj te liczne

nieszcz liwe wypadki. Mimo azydek oowiu mo e nie wybuchn w czasie rozcierania w

mo dzierzu porcelanowym. Z drugiej strony znane s liczne wypadki samoczynnego

wybuchu azydku oowiu np. przesypywania, wa enia, suszenia, a nawet po prostu w

czasie spokojne spoczynku. Zauwa ono, e takim wybuchom ulegaj krysztay np.

dugo ci powy ej

1 mm . Przyczyn wybuchu takich najprawdopodobniej wewn trzne napr enia

powoduj ce p kanie kryszta ów, a w nast pstwie p kania wybuch.

Dlatego przy wytwarzaniu azydku oowiu nale y d y do tego, aby wytr cay si

krysztay ma e, bardzo równomierne, których dugo nie przekracza 0,1 mm .

Du ym post pem, w produkcji i stosowaniu azydku oowiu byo dodawanie dekstryny do

roztworu, w którym otrzymywano azydek. Dekstryna zmniejsza wra liwo azydku

wobec tarcia i uderzenia. Nadto obecno dekstryny w roztworze, z którego wytr ca si

azydek, sprzyja powstawaniu drobnych, równej wielko ci kryszta ów. Wra liwo azydku

oowiu w stanie wilgotnym jest niewiele w stanie suchym. Wed ug Wohlera i Krupki

zawarto wody nie znieczula azydku oowiu.

Wad azydku oowiu jest jego trudna zapalno od bezpo redniego p omienia. W

zwi zku z tym azydek oowiu zwykle miesza si z TNR-Pb, który jest substancj

wyj tkowo atwo zapaln stosuje si przykrycie adunku azydku oowiu w sponce

detonuj cej warstw TNR-Pb. Taka warstwa nie tylko uatwia zapalanie azydku oowiu,

ale równie zabezpiecza ten zwi zek przed dziaaniem dwutlenku w gla . Azydek

oowiu trudno zapala si te od iskry elektrycznej (Brown, Kusler, Gibson, 1946). Jako

materia wybuchowy inicjuj cy azydek oowiu odznacza si bardzo krótk drog przej cia

palenia si w detonacj . Dzi ki temu azydek oowiu nale y do bardzo intensywnych

materiaów wybuchowych inicjuj cych, które w bardzo maej ilo ci mog pobudzi inne

materiay wybuchowe do detonacji. W zwi zku z tym azydek bardzo dobrze nadaje si

do sponek detonuj cych, natomiast nie mo na go stosowa do zapalaj cych.

Wallbaum (1939) podaje nast puj ce zestawienie porównawcze w tablicy zdolno ci

pobudzaj cej ró nych materiaów inicjuj cych pobudzeniu poddawano adunek 0,4 g

pentrytu lu no nasypanego lub sprasowanego).

Porównanie zdolno ci pobudzania materia ów wybuchowych.

Ci nienie zaprasowania adunku

pentrytu kG/cm2

0 2000 2000 2000 2000

Ci nienie zaprasowania adunku

pobudzaj cego kG/cm2

0 0

500 1000 2000

Najmniejszy adunek pobudzaj cy, g

Azydek o owiu tech.

Azydek o owiu krystaliczny

0,015 0,100 0,010 0,010 0,010

Azydek srebra

0,005 0,110 0,005 0,005 0,005

Piorunian rt ci

0,300 0,330 Zaprasowany na martwo

Tetrazen

0,160 0,250 Zaprasowany na martwo

TNR-Pb

0,550 1,000 Nie pobudza

Najmniejsza ilo materiau

inicjuj cego (w granicach)

powoduj ca wybuch

Tetrylu

Kwasu

pikrynowego Trotylu Trtol TNAnisol

Piorunian rt ci

0.29 0.30 0,6 0,36 0,37

Azydek oowiu

0.025 0.025 0,9 0,09 0,28

Dla azydku oowiu jest charakterystyczne, e nawet tak du e ci nienie, jak 2 000 kG/cm2

nie zaprasowuje materiau na martwo , jest to wielk zalet tej substancji. W praktyce

stosuje si ci nienie 500600 kG/cm 2 .

Szybki rozp d azydku oowiu do detonacji mo na wytumaczy tym, e maa liczba

cz steczek azydku oowiu rozkadaj c si mo e wywo a jednocze nie wybuch liczby

jonów N3- dostatecznie du ej do tego, aby spowodowa wybuch caej masy cz steczek.

Rozkad innych soli kwasu azotowodorowego przebiega w sposób podobny.

Mieszanie roztworów, azydek wytraca si natychmiastowo.

Dekantacja mieszaniny (4,4g gotowego produktu).

Azydek sodu NaN 3

Podstawowym surowcem do otrzymania azydku o owiu jest azydek sodowy. Azydek

sodowy otrzymuje si w skali fabrycznej przez dziaanie amoniaku na roztopiony

metaliczny sód. Metaliczny sód ogrzewa si do temp. ok. 300C i przepuszcza przez niego

suchy amoniak. Reakcja przebiega wedug równania.

2Na + 2NH 4 = 2NaNH 2 + H 2

W drugim stadium reakcji na otrzymany amid sodowy dzia a si w autoklawach

podtlenkiem azotu N2O w temp ok. 230C, w wyniku czego otrzymuje si azydek sodowy.

NaNH 2 + N 2 O = NaN 3 + H 2 O

Azydek sodowy jest to biaa, krystaliczna sól, ciao stae, bez zapachu rozpuszczalna w

wodzie w ilo ci ok. 42 g w 100 g wody, w temp. 18 ° C . Azydek sodowy nie jest materiaem

wybuchowym i nie wymaga specjalnych ostro no ci przy manipulowaniu z nim, ma

jednak bardzo truj ce w a ciwo ci. Technicznie otrzymany azydek sodowy mo e mie w

mniejszym lub wi kszym stopniu ó tawe zabarwienie, spowodowane zanieczyszczeniami

elazem.

TOKSYCZNO !!!

Dzia a bardzo toksycznie po po kni ciu. W kontakcie z kwasami uwalnia bardzo toksyczne gazy.

Dzia a bardzo toksycznie na organizmy wodne; mo e powodowa d ugo utrzymuj ce si

niekorzystne zmiany w rodowisku wodnym.

Pierwsza pomoc:

Przy kontakcie z oczami: przep uka du ilo ci wody przy szeroko odchylonych

powiekach. Wezwa okulist .

Przy kontakcie ze skór : zmy du ilo ci wody. Natychmiast zdj ska one ubranie.

Azydek Ołowiu, Sodu, Srebra, Azotan Ołowiu, HMTD - Spłonki.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: