Iluzje codziennosci.pdf

Jarosław Świątek

Iluzje codzienności

czy postrzegamy świat taki, jakim jest on naprawdę?

Iluzje codzienności

czy postrzegamy świat taki, jakim jest on naprawdę?

Polski Portal Psychologii Społecznej

www.psychologia-spoleczna.pl

Spis treści

Podstawowy problem ...........................................................................................4

Konformizm..........................................................................................................7

Efekt kontrastu.....................................................................................................10

Przetwarzanie informacji - czy jesteśmy racjonalni?..........................................14

Figle pamięci.......................................................................................................18

Deformacje w postrzeganiu ludzi........................................................................22

Mechanizmy obronne ego...................................................................................31

Iluzja wolnej woli................................................................................................38

Podsumowanie.....................................................................................................45

Literatura.............................................................................................................47

O autorze.............................................................................................................49

Podstawowy problem

Pomiędzy tymi dwoma skrajnymi biegunami są ci, którzy uważają, że prawda

prawda ponad wszelką wątpliwość istnieje i wszystko można do niej

sprowadzić.

istnieje, ale nie wszystko można przedstawić tak, aby nią było lub nie.

Niezależnie od tego, który biegun przyjmiemy, borykać się będziemy

z odpowiedzią na pytanie - „Czym jest prawda”?

Otóż prawda jest określana zamiennie ze słowami „obiektywna rzeczywistość”,

która oznacza, iż dane zjawisko (tak społeczne, jak fizyczne) nie zmienia swojej

wartości ogólnej, kształtu w tych samych okolicznościach, w których występuje,

niezależnie od tego jakich narzędzi pomiaru (np. osób, które obserwują to

zjawisko) używamy. Oznacza ona zatem coś stałego i rządzącego się

konkretnymi prawami fizycznymi, społecznymi itp.

Należy podkreślić rolę kontekstu , która stanowi tak ważną rzecz przy

definiowaniu prawdy. Wystarczy zmienić warunki, w których dane zjawisko

występuje, żeby ogólne twierdzenie (prawda) nie było już aktualne.

edni powiadają, że obiektywna prawda nie istnieje. Inni - że obiektywna

I tak np. jeśli przyjmujemy za prawdę następującą sentencję: „Przedmiot

martwy, upuszczony na ziemię, zawsze na nią spadnie, ze względu na działające

prawo ciążenia”, to kontekstem tutaj będzie świat, w którym funkcjonujemy -

planeta Ziemia.

Jeśli bowiem do tego zdania dodamy słowa „..., także w przestrzeni

kosmicznej”, to prawdziwość poprzedniego zdania obraca nam się w fałsz.

To właśnie rolę kontekstu wykorzystuje wielu filozofów i przedstawicieli nauk

humanistycznych dowodząc, że obiektywnej prawdy po prostu nie ma, bo cały

czas można dokonywać manipulacji kontekstów.

Jest to oczywiście spore nadużycie, ponieważ aby dane zjawisko zawsze było

obiektywnie zachodzące, muszą być spełnione określone warunki, które nie tyle

stanowią kontekst, ile są składowymi owej prawdy.

Logicznym jest, że w przestrzeni kosmicznej nie zaobserwujemy efektów prawa

ciążenia, ponieważ jego źródłem są ciała niebieskie, których siła grawitacyjna

słabnie wraz z odległością od nich. Nie zmienia to faktu, że siła ciążenia (choć

może być zróżnicowana - inna jest na Księżycu, inna na Ziemi) zachodzi zawsze

w tych samych warunkach i to nazywane jest obiektywną prawdą.

W określeniu prawdy problem często stanowią narzędzia pomiaru. Zdarza się im

mieć różne skale. O ile da się je sprowadzić do wspólnej lub zamienić w taki

sposób, aby były one dla siebie odpowiednie i wyrażały wszelkie wartości na

swój sposób (określając te same warunki co pozostałe), to można skutecznie

nazwać coś zjawiskiem obiektywnej rzeczywistości. Jeśli jednak tak nie jest, to

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: