Wplyw oswietlenia na org ludzki.pdf

Wpływ, oświetlenia, organizm, ludzki, Jan,

Pytlarz, oświetlenie, samopoczucie, zdrowie,

układ hormonalny, depresje.

Jan Pytlarz *

Wpływ oświetlenia na organizm ludzki.

W pracy opisano jedną z najnowocześniejszych technologii opartą na przełomowych odkryciach,

dotyczących źródeł światła zapewniającego wysoką jakość oświetlenia. Ponadto omówiono ogromny

potencjał ,,naturalnego” promieniowania widzialnego (zależności pomiędzy odbieranymi bodźcami przez

zmysł wzroku a zegarem biologicznym), jego bezpośredni wpływ na Nas, skuteczność świetlną,

praktyczne zastosowanie tej innowacyjnej technologii oraz liczne odkrycia naukowe, które okazały się

podwalinami do stworzenia nowej, lepszej przyszłości.

W artykule opublikowano wyniki przeprowadzonych badań nad właściwościami różnorodnego

oświetlenia. Przedstawiono główne czynniki mające bezpośredni wpływ na samopoczucie, koncentrację,

wygodę, radość oraz produktywność. W końcowym etapie artykułu omówiono wymierne korzyści

z zastosowania oświetlenia dynamicznego.

1.Wpływ oświetlenia na organizm ludzki.

1.1. Klucz do zrozumienia działania światła na organizm.

Wyobraźmy sobie sytuacje: zostaje odkryty lek, który staje się antidotum na liczne

dolegliwości dręczące współczesnego człowieka. Polepsza Nasze samopoczucie,

podnosi radość, produktywność, wzmacnia układ kostny, działa przeciw depresyjnie.

Wielka była by Nasza radość na wieść o cudownym leku.

Rys.1.Słońce

*Stowarzyszenie Naukowe Studentów I-7„Strimer” Politechnika Wrocławska

Jednak mało, kto wie, iż z leku tego korzystać możemy korzystać każdego dnia.

Jest nim promieniowanie słoneczne. Aby zrozumieć dobroczynny wpływ słońca na

Nasz organizm cofnijmy się do początków życia. Jak wiadomo narodziło się ono

w oceanach. To właśnie z nich pierwsze organizmy chłonęły wapń. Podczas rozwoju

życia na lądzie organizmy musiały zacząć szukać go w pokarmie. Jednak do procesu

absorpcji wapnia z pokarmu niezbędną okazuje się witamina D. Ta z kolei powstaje

w skórze pod wpływem promieni ultrafioletowych. Mechanizm ten przetrwał aż po

dzień dzisiejszy wciąż oparty na tych samych procesach.

Następnie pragnę odwołać się do Państwa własnych przeżyć.

Zapewne każdy z Was zna to piękne uczucie po słonecznym dniu spędzonym na

plaży, pełni szczęścia moglibyście przenieść góry.

Wpływ światła na Nasz organizm jest znacznie szerszy niż tylko krótkotrwałe

polepszenie samopoczucia, czy tez udział w powstawaniu witaminy D w wielu

organizmach żywych. Otóż światło wpływa praktycznie na wszystkie procesy

biologiczne w organizmie. Wpływa na gospodarkę hormonalną, reguluje cykl snu,

temperaturę ciała, ciśnienie krwi jak również wiele licznych pozostałych funkcji,

związanych z fizjologią ludzkiego ciała. Rytm biologiczny uwarunkowany jest

wpływem światła słonecznego. Przykładem zakłócenia wspomnianego rytmu są ludzie

pozbawieni naturalnych sygnałów dnia i nocy pracujący na nocnej zmianie. Często

cierpią oni na bezsenność, czego następstwem jest obniżona sprawność

fizyczna, intelektualna oraz seksualna.

1.2.Czynnik oświetlenia w układzie hormonalnym człowieka.

Człowiek posiada dwa podstawowe systemy sterujące funkcjonowaniem

organizmu w środowisku. Pierwszy to szybko działający system nerwowy, natomiast

drugi, wolno działający, to system hormonalny.

Hormony to wytwarzane przez organizm, niezbędne dla procesów przemiany

materii związki, których zadaniem jest koordynowanie procesów chemicznych

zachodzących w komórkach. Hormony nie są budulcem ani nie dostarczają energii.

Ich rola polega na utrzymywaniu homeostazy w środowisku wewnętrznym organizmu.

Występują one w bardzo małych stężeniach, lecz każde odchylenie od normy

powoduję nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu.

Człowiek poddawany jest okresowym zmianom czynników fizycznych

wynikających z ruchu obrotowego ziemi oraz obiegu Ziemi wokół Słońca. Badania

wykazały, że rytm snu i czuwania utrzymuje się nawet, gdy nie znamy godziny i nie

mamy kontaktu z czynnikami wskazującymi na porę dnia. Odkrycie to doprowadziło

do odkrycia wewnętrznego zegara zwanego zegarem biologicznym. Zegar ten

wykazuje rytm w okresie zbliżonym do 24 godzin tzw. circadialnym (circa-około,

dies-dzień).

Zegar uwzględnia zmiany zachodzące w otoczeniu i przygotowuje organizm do

aktywności lub spoczynku.

Rys.2. Naturalny okołodobowy rytm aktywności i snu.

1.3.Światło przeciw depresji.

Wedle tradycyjnych przekonań dobre oświetlenie ma spełniać jedynie wymogi

ergonomiczne związane z procesem widzenia. Wyznaczane jednak zostają nowe

trendy w tej dziedzinie. Poszerzono zakres między innymi o regulacje poziomu

niektórych hormonów we krwi człowieka. Rozchwianie tej gospodarki w organizmie

zakłóca jego naturalny dobowy rytm, co może prowadzić do chorób - zaburzeń snu

czy depresji sezonowej. Profilaktyczne systemy oświetlenia mogą temu zapobiegać.

Depresja sezonowa wynika z wrażliwości na niedobór światła w miesiącach

jesienno-zimowych. Jej typowymi objawami są wzmożony apetyt na słodycze,

przyrost masy ciała, obniżenie witalności i apatia. Chorzy mają problemy ze

skupieniem uwagi i mobilizacją do działania. Gorzej i mniej efektywnie śpią, unikają

kontaktów z otoczeniem, są rozdrażnieni. Nie zrozumienie przyczyn tej choroby może

doprowadzić do wyczerpania psychicznego.

Promieniowanie świetlne jest najsilniejszym zewnętrznym regulatorem rytmów

biologicznych człowieka. To ono padając na czopki, pręciki siatkówki, a wreszcie na

trzeci nowo odkryty w roku 2002 receptor wrażliwy na niebieskie światło,

przekształcone w impuls wysyła sygnał do Naszego zegara odpowiedzialnego za

kontrolowanie biorytmów.

Współczesny człowiek cierpi jednak na niedobór poziomu oświetlenia w ciągu

dnia, żyjąc w ciągłym pośpiechu spędza zbyt mało czasu na świeżym powietrzu.

Zimą dojeżdżamy i wracamy z pracy, gdy jest ciemno. Przebywamy

w pomieszczeniach bez dostatecznego dostępu do światła dziennego, gdzie natężenia

światła sztucznego jest zazwyczaj zbyt niska. Takie warunki zakłócają proces

wydzielania się melatoniny. Hormon ten jest wydzielany przez szyszynkę, maleńki

i wrażliwy na światło gruczoł mózgu. Niedostatek światła sprawia, że dzienne

poziomy melatoniny we krwi są zbyt wysokie i to może zainicjować wspomniany

wcześniej proces depresji sezonowej.

1.4. Bezpieczeństwo użytkowania urządzeń emitujących promieniowanie UV

W ostatnich latach szerokie zastosowanie w medycynie i kosmetyce znalazły tzw.

solaria. Zasada ich działania polega na naświetleniu skóry poprzez promieniowanie

powstałe w promiennikach nadfioletu celem uzyskania efektu opalenizny. Poza

działaniem wszystkim doskonale znanym spełniają one także rolę leczniczą. Pomocne

są w walce z sezonową depresją, zaburzeniami snu. Zwiększa również w okresie

zimowym naturalną odporność organizmu, poprawia nastrój.

Z drugiej strony zbyt częste korzystanie z solariów jest groźne dla Nas.

Nadmierne korzystanie wpływa negatywnie na włókna w tkance łącznej

i naczyniach krwionośnych, przyspiesza procesy starzenia skóry, może stać się

przyczyną powstawania nowotworów skóry. Tak właśnie jest obecnie postrzegane

światło słoneczne w mediach. W efekcie utrwala się w społeczeństwie przekonanie, że

każde światło słoneczne jest złe i że należy go unikać. Całkowicie została zachwiana

proporcja pomiędzy pozytywnymi i negatywnymi skutkami oddziaływania promieni

ultrafioletowych. Oto najważniejsze z korzyści, jakie daje Nam kontakt ze słońcem:

-układ kostny: zapobiega osteoporozie, osteomalacji, i krzywicy,

-układ sercowo-naczyniowy: zapobiega atakom serca i udarom

-system immunologiczny: zapobiega sklerozie, cukrzycy i reumatyzmowi

-samopoczucie: zapobiega sezonowej depresji, łagodzi objawy systemu

napięcia przedmiesiączkowego, likwiduje problemy ze snem i poprawia

samopoczucie.

Tak, więc racjonalne korzystanie z urządzeń do wywoływania opalenizny może

mieć wymierne korzyści.

1.5. Wyniki przeprowadzonych badań.

Badania przeprowadzono na dwóch 20-sto osobowych grupach. Grupy te

umieszczono w dwóch osobnych pomieszczeniach o różnym natężeniu światła

sztucznego. Pierwsza grupa przebywała przy oświetleniu wartości 200 luksów, druga

w otoczeniu o natężeniu światła wartości 4000 luksów. Wyniki okazały się

potwierdzić wcześniejsze doświadczenia naukowców tzn. grupa druga została

jednogłośnie uznana za „szczęśliwszą”, pełną energii i chęci działania, czego komisja

w składzie trój osobowym nie mogła powiedzieć o grupie pierwszej.

Wyniki te są uzasadnione, ponieważ przy tak wysokim natężeniu światła została

zahamowana produkcja melatoniny a wzrosła produkcja serotoniny, dopaminy i beta

endorfiny.

1.6. Długość fali a organizm.

Człowiek w toku ewolucji uzależnił się od pełnego spektrum promieni

emitowanych przez słońce. Światło podczerwone daje ciepło, bez którego nie możemy

żyć. Światło ultrafioletowe wpływa na prawidłowe funkcjonowanie fizjologii

organizmu. Światło białe wpływa przede wszystkim na Naszą psychikę. Reguluje ono

wewnętrzny zegar biologiczny organizmów żywych.

1.7. Systemy biooświetlenia

Jest to koncepcja oświetlenia, która ma poprawić zakłóconą przez cywilizację

circadialną gospodarkę hormonalną człowieka. Na ogół najlepsze efekty uzyskuje się

przy wysokich poziomach oświetlenia w granicach kilku tysięcy luksów. Przy tak

wysokich wartościach ważne ze względów ekonomicznych staje się tworzenie

„ognisk” biooświetlenia w pomieszczeniach.

Inną najnowocześniejsza i wzbudzającą ogromne emocje technologią jest

technologia oświetlenia dynamicznego. Polega ona na stosowaniu innowacyjnych

rozwiązań oświetleniowych dających efekt naturalnego światła w pomieszczeniach

zamkniętych. Automatycznemu dostosowaniu do środowiska zewnętrznego ulegają

wszystkie parametry oświetlenia tj.: stosunek długości fal, temperatura

promieniowania oraz natężenie.

1.8 Nie drażnić szyszynki.

Nadmiernie krótki sen jest konsekwencją Naszego trybu życia. Istotna zaczyna być

zatem jakość snu, o tym decyduje często pełne zaćmienie. Można o nie zadbać

stosując różnorodne i szeroko dostępne zasłony na oka. Co jednak, gdy chcemy

włączyć na chwile światło? Wówczas warto zadbać o specjalny system oświetlenia

o niskiej intensywności. W tym przypadku z pomocą przychodzą LED-y o wysokich

walorach estetycznych.

1.9. Podsumowanie.

Reasumując człowiek, pomimo postępu cywilizacji wciąż jest związany ze swoimi

naturalnymi korzeniami. Warunkiem prawidłowego funkcjonowania organizmu jest

życie zgodne z naturalnym cyklem dnia i nocy. Jeśli nie mamy takich możliwości

z pomocą przychodzi nauka oferująca nowoczesne systemy oświetleniowe oparte na

nowych normach. Z pewnością warto się zainteresować tymi innowacyjnymi

technologiami. Na szczególną uwagę zasługuje tu oświetlenie dynamiczne dające

wymierne korzyści finansowe w przedsiębiorstwach poprzez zwiększenie wydajności

indywidualnych pracowników.

Literatura

W.J.M van Bommel; “CIE and the way of putting Lighting and Health into daily lighting practice”, 2005

Michael F. Holick, Mark Jenkins; “The UV Advantage-the medical breakthrough that shows how to

harness the power of the Sun for your health”, 2003

E.H. Pazacka; “Wina zegara” 2005

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: