ZASTOSOWANIE INFORMATYKI W PEDAGOGICE.rtf

ZASTOSOWANIE  INFORMATYKI  W  PEDAGOGICE

Wkraczając w XXI wiek, wiek który już u swego progu stawia nam wysokie wymagania technologiczne, nie możemy zapominać o tym, iż stawia on również przed każdym dorosłym człowiekiem konieczność stałego kształcenia i samokształcenia. Konieczność ta wynika z potrzeby nadążania za nieustannym postępem nauki i techniki. Edukacja i samokształcenie należy do procesów pedagogicznych o bogatej tradycji i w coraz większym stopniu staje się potrzebą całego społeczeństwa. Audiowizualne środki techniczne, stosowane w dydaktyce przeszły dość długą drogę ewolucji-od czasów wprowadzenia do szkół filmów na taśmie celuloidowej. Techniczni “fascynaci” robili wszystko aby uatrakcyjnić treść lekcji przez stosowanie różnych nowinek projekcyjnych typu episkopy, diaskopy czy grafoskopy i trwa to do chwili obecnej. Komputer nie wyklucza znanych już urządzeń prezentacyjnych a wręcz przeciwnie- wspomaga ich wykorzystanie i to w szerszym zakresie. W jaki więc sposób wykorzystać sprzęt techniczny wspomagany komputerowo w nauczaniu? – odpowiedź na to pytanie, odzwierciedlająca temat mojej pracy, spróbuję poprzeć poniższymi przykładami.

              Sposobów zastosowań nowoczesnego sprzętu jest wiele i zależeć one będą od przedmiotu nauczania, preferencji nauczyciela co do stylu prowadzenia zajęć, możliwości lokalowych szkoły i wreszcie możliwości finansowych.

Pierwszym przykładem jest wprowadzenie telemantyki – nowej dziedziny zalecanej także przez współczesną pedagogikę. Są to nowe funkcje telekomunikacyjne związane z dziedziną informatyki. Sieci telekomunikacyjne o bardzo wysokiej przepustowości dają nauczycielom możliwość wspólnej pracy ze słuchaczami w prowadzeniu kursów dokształcających. Dla osób, które chciałyby podjąć naukę na przykład w celu przekwalifikowania się albo dla tych, dla których nauka jest absorbująca chociażby z powodu odległych dojazdów do szkół, ośrodków szkolących lub uczelni multimedia stwarzają kapitalną możliwość zdobywania wiedzy zarówno w domu, pracy czy tradycyjnej szkole. Dzięki telemantyce Sektor Edukacji daje unikalną możliwość uczenia się przez całe życie tego czego chcemy, gdzie chcemy oraz kiedy i w jaki sposób chcemy.

Kolejnym przykładem są kamery lub inaczej wizualizatory – są to urządzenia bardzo pożyteczne w pedagogice jako archiwizery, wygodne w użyciu. Stosowane są jako monitorowe lub projekcyjne środki przekazu treści dydaktycznych. Wizualizery mogą być wszechstronnie zastosowane w szkole i w instytucjach zajmujących się markatingiem. Służą do szkoleń, prezentacji danych, powiększania obrazów i ze wsparciem informatycznym przedstawiania na ekranie na przykład wyników pracy. Stosowane do telekonferencji, spotkań, przekazywania informacji wchodzą do coraz powszechniejszego użytku ku zadowoleniu zwierzchników i uciesze podwładnych (uczniów). W praktyce szkolnej kamera może zastąpić w pewnych sytuacjach skaner a dodatkowym jej atutem jest możliwość “fotografowania” elementów przestrzennych.

Następnie program użytkowy – Globalna sieć Komputerowa Internet stwarza duże możliwości edukacji na odległość. Za pomocą poczty elektronicznej lub innych narzędzi jaki oferuje Internet uczniowie mogą wymieniać się doświadczeniami jakie zebrali podczas procesu uczenia się oraz mogą współtworzyć nowe narzędzia niezależnie od odległości która ich dzieli. Asynchroniczna edukacja na odległość przy pomocy internetu ma wiele zalet między innymi: > elastyczność – stały dostęp do materiałów edukacyjnych znajdujących się na stronach www. lub serwerach FTP w Internecie z dowolnego miejsca i w dowolnym czasie  > czas dla ucznia na przemyślenie zagadnienia lub problemu – w trybie synchronicznym jest on raczej niewielki  > możliwość nauczania z dowolnego miejsca – tradycyjne nauczanie odbywa się wyłącznie w budynku szkolnym, współczesne technologie umożliwiają dostęp do źródeł wiedzy bezpośrednio z domu lub z pracy. System otwartych bibliotek podłączonych do sieci daje łatwy dostęp do wszelkiej niezbędnej wiedzy do aktualnych publikacji technicznych, naukowych i popularnonaukowych, Jednak rzeczywistość wirtualna Internetu przydać się może na lekcji jedynie od czasu do czasu a to z prozaicznych powodów  > natłok zbyt wielu informacji na raz  > pobieżność danych fachowych  > długie oczekiwanie na “załadowanie” strony ze względu na obciążenie połączenia. Przydatne na lekcji mogą być witryny ściągnięte wcześniej przez nauczyciela jednak nie posiadają one cech prezentacyjnych i wymagają uprzedniej obróbki. Wariant ten odpada, gdyż nauczyciel jak wiemy chciałby też robić coś zupełnie niezwiązanego z reformą szkolnictwa.  "Kiedyś napisano (...), że jeśli czegoś nie ma w Internecie, to tego w ogóle nie ma. Ten jaskrawy przykład apoteozy Sieci świadczy o powszechności zjawiska cyberprzestrzeni i totalnym zachwycie nad "społeczeństwem informacyjnym" (czytaj: informatycznym)"[1]

Jednak znaczenie internetu staje się niebezpieczne i mamy na to dowód, gdy prosty programik jako wirus komputerowy powoduje zablokowanie przesyłu danych lub ich kasowanie. Na szczęście pedagogiki ten problem może nie dotyczyć gdyż jesteśmy w stanie obejść się bez Internetu i stosować jedynie ogólnie dostępne oprogramowanie typ “free ware” czyli całkowicie darmowe lub “shareware” – nie posiadające pełnych funkcji lub z czasowym ograniczeniem użytkownika.

Kolejnym przykładem zastosowania informatyki w pedagogice "(...) jest aplikacja Microsoft Power Point, która prawdopodobnie należy do najlepszych programów prezentacyjnych.Bez ryzyka będzie stwierdzenie, że można przy jej pomocy  utworzyć w pełni automatyczną lekcję nie wymagająca prawie udziału nauczyciela"[2]. Jednakże obecność pedagoga jest nieodzowna z przyczyn dydaktyczno – wychowawczych. Power Point posiada wiele funkcji które sprawiają, że tworzenie prezentacji jest dziecinnie proste. Program ten umożliwia: tworzenie modyfikowalnego zestawu slajdów, automatyzację procesu przeglądania (dobór czasu i sposobu przejść slajdu), wprowadzenie elementów animacji obrazów i tekstów, wprowadzenie podkładu muzycznego i efektów dźwiękowych, nagrywanie komentarzy do pokazu, odtwarzanie plików filmowych, importowanie tabel i wykresów z innych aplikacji Office, wstawianie gotowych rysunków zdobienniczych czyli klipartów tworzenie własnych “podprogramów” i pulpitów sterujących, wykorzystanie gotowych szablonów prezentacji w postaci plików typu *.pod. Pulpit Power Point posiada czytelny  i modyfikowalny interface, podobny do edytora tekstu. Wielkość utworzonej prezentacji waha się w granicach od 1 do kilkudziesięciu MB.

Komputer pozwala stworzyć, wykorzystując dostępne środowisko programistyczne na przykład Visual Basic lub inne, program prezentacyjny o pełnych walorach multimedialności nie wymagający innego oprogramowania. Powstaje więc samodzielna lekcja w postaci pliku wykonywalnego*.exe, która sama działa i nie wymaga ingerencji nauczyciela. Aczkolwiek najlepszym niewymagającym zbytniego zaangażowania i straty czasu sposobem przygotowania prezentacji wiedzy są aplikacje typu PicturesToExe (“zamiana obrazów w program”), które w ciągu kilkunastu minut umożliwiają utworzenie pełnoekranowej prezentacji w postaci pliku uruchamialnego *.exe z obrazkami, komentarzem i podkładem muzycznym. Interface programu jest niezwykle czytelny i łatwy do obsługi. Sterowanie przejściem slajdów może być automatyczne lub przez klikanie myszą. Zbliżone przeznaczenie posiada program Webexe, który działa samodzielnie, nie wymaga dodatkowego oprogramowania. Ściągamy więc atrakcyjne witryny z Intrnetu i zamieniany je wszystkie na jeden plik, posiadający dobre cechy prezentacyjne.

Kolejnym narzędziem informatycznym, zastosowanym w celu edukacyjnym jest przeglądarka plików graficznych. Istnieje wiele programów do przeglądania plików o popularnych rozszerzeniach typu *.jpg,*.bmp lub *.gif. dla nauczycielskiej praktyki przydatnymi są te, które umożliwiają podgląd w trybie pełnoekranowym oraz pozwalają na prezentacje szeregu obrazów w sposób poręczny czyli zmianą slajdu jednym klawiszem lub też automatycznie. Przykładem takiej przeglądarki jest shareware’owa wersja ACDSee32, będąca super narzędziem do przedstawienia obrazka w sposób szybki, a dzięki klawiszom funkcyjnym – do realizacji powiększeń i “wędrówki” po ekranie. Umożliwia nauczycielowi skoncentrowanie się na omówieniach i czuwaniu nad całością audytorium. Ich atutem jest to, że są dostępne za darmo lub prawie za darmo a dają dużo satysfakcji z łatwo przeprowadzonego pokazu grafiki.

Po przytoczeniu kilku zastosowań informatyki w pedagogice przejdę do ukazania dobrych stron nauczania poprzez tę “cybernetyczną maszynę”.

Najlepszym atutem komputera według ucznia jest fakt, że staje on się motywacją do nauki, chociażby przez to, że dziecko nie stresuje się czuje się pewniej niż stojąc przed nauczycielem jest też pewny, że nie ośmieszy się i upokorzy w oczach wszystkich w przypadku niepowodzenia. Jeżeli chodzi o czas potrzebny do opanowania całości materiału to może być on znacznie krótszy.

Informatyka wprowadza wszelkiego rodzaju programy treningowe edukacyjne na przykład uczące dzieci czytać i mówić w obcych językach, przewodniki turystyczne, które zabiorą ucznia na "wycieczkę" do nieznanych miejsc. Udostępnia również elektroniczny atlas, w którym można znaleźć płożenie różnych obiektów geograficznych. Dzięki elektronicznej encyklopedii umożliwi zrozumienie nieznanych dotąd słów, nazwisk czy innych informacji z dziejów ludzkości.

Ułatwia zrozumienie tematu. Niewątpliwym atutem jest to, iż komputery są szybkie, co ma duże znaczenie na przykład w obliczeniach, wyszukiwaniu informacji, są bezbłędne, dokładne, cierpliwe, nie męczą się i nie irytują w przeciwieństwie do człowieka. Dlatego komputery są stosowane w pedagogice do żmudnych ćwiczeń. Z całą pewnością potrafi zaciekawić znacznie bardziej niż kreda i tablica, zwłaszcza uczniów energicznych i żywiołowych. Wypadałoby nadmienić, iż komputer z całą pewnością zmniejsza wysiłek nauczyciela na lekcji jak też nie powoduje zapalenia dróg oddechowych kredą.

Pobudza klasę do pozytywnej aktywności, uczniowie podchodzą do nauki z własnej inicjatywy i z większą chęcią. Dzięki możliwości oglądanie projektów filmowych w DVD uczeń zapoznaje się z lekturą szkolną. Kolejną dobrą stroną komputera jest to, że usprawnia pomiar dydaktyczny.

Jednak komputer jako doskonały środek kształcenia z punktu widzenia pedagogiki ma też złe strony. Jego zasadniczą wadą jest fakt, że nie potrafi modyfikować swojego zachowania a odpowiedzialność za jego pracę spoczywa na użytkowniku. Reaguje on tylko na przywidziane standardowe problemy użytkownika. Operują tylko w pozornej rzeczywistości. Jako wadę można przytoczyć zdanie “Trochę techniki i człowiek się gubi”. Owszem, sprawdza się ono w przypadku wykazania skrajnego braku dobrej woli i minimum wysiłku oraz u ludzi z wrodzonym pesymizmem. Aczkolwiek tego typu awersja do urządzeń technicznych nie ;winna cechować tych , którzy zajmują się edukacja młodego pokolenia.

          Ocena jakości i przydatności informatyki w pedagogice jest bardzo wysoka i skuteczna. Telemantyka stwarza mieszkańcom Europy ogromne możliwości w dostarczaniu odpowiednich materiałów edukacyjnych tam gdzie oni chcą i w czasie kiedy tego oczekują. Nauczycielom, uczniom i osobom, które z wielu przyczyn nie mogą uczyć się w tradycyjnej szkole zapewnia komfort i dalsza naukę. Tak wiec możliwości przekazywania wiedzy są duże. Nawet przy minimalnej konfiguracji, czyli skaner-komputer-telewizor mamy i tak bardzo duże możliwości przekazu wystarczające na usprawnieni sobie pracy i uatrakcyjnienie treści jednostki lekcyjnej. Podsumowując mogę stwierdzić, że przygoda z dydaktyką komputerową nie jest aż tak skomplikowana jak na pierwszy rzut oka wygląda, a człowiek staje się animatorem własnej drogi kształcenia. Ale czy nie jest tak, że spędzając większość czasu przed monitorem zatracamy kontakt z drugim człowiekiem? Nie porozumiewamy się z nim "face to face" , nie dyskutujemy. Jednym słowem człowiek stał się niewolnikiem postępu technologicznego, istotą żyjącą w wirtualnym świecie.  Jednak z drugiej strony zatracając się w świecie komputerów niekoniecznie musimy zatracać siebie. Jesteśmy jakby dwoma postaciami w jednym ciele. Przecież w momencie, gdy wyłączamy komputer to "wracamy" do świata ludzkiej rzeczywistości.

Bibliografia:

1.     Juszcyk S., Podstawy informatyki dla pedagogów, Impuls, Kraków, 1999

2.     R.K., Złapane w sieci, Tygodnik Angora 11/2000

3.     Siemieniecki B., Perspektywa edukacji z komputerem, Płock: Adam Marszałek, Toruń, 1995

4.     Skalski M., Komputer w dydaktyce, Nasza Szkoła 2000

6