Budowanie systemu zarządzania bhp.pdf

2. Planowanie wdrażania systemu

zarządzania bezpieczeństwem i higieną

pracy

2.1. Co to jest system zarządzania bezpieczeństwem i

higieną pracy?

Rozumienie systemu zarządzania BHP bywa różne. Na ogół

przyjmuje się, że wprowadzenie tego systemu w przedsiębiorstwie

jest równoznaczne z dostosowaniem się do wymagań zawartych w

określonej normie; niekiedy jest ono wręcz utożsamiane z

opracowaniem wymaganej w zapisie normy dokumentacji. Warto

więc przytoczyć definicję systemu zarządzania Deminga, który

określił system zarządzania jako zbiór funkcji lub czynności (które są

nazywane elementami), współdziałających ze sobą przy realizacji

celów przedsiębiorstwa (Skrzypek 2000).

W polskiej normie PN-N-18001:1999 „Systemy zarządzania

bezpieczeństwem i higieną pracy. Wymagania" system zarządzania

zdefiniowano jako kompozycję, o różnym stopniu złożoności,

zasobów, personelu, polityki i procedur, której składniki

współdziałają w zorganizowany sposób, w celu zapewnienia realizacji

określonych zadań lub osiągnięcia czy utrzymania określonego

stanu. System zarządzania BHP stanowi zgodnie z podaną w tej

normie definicją część ogólnego systemu zarządzania, która

obejmuje strukturę organizacyjną, planowanie, zakres odpowie-

dzialności, zasady postępowania, procedury oraz procesy i zaso-

by, które są potrzebne do opracowania, wdrażania, realizowania,

przeglądu i utrzymywania polityki BHP, a tym samym do zarzą-

dzania ryzykiem zawodowym, występującym w środowisku pracy

w związku z działalnością przedsiębiorstwa. System składa się

więc z elementów, których współdziałanie służy odpowiedniemu

wykorzystaniu posiadanych zasobów, aby osiągnąć ustalone cele.

Podstawowe zasady postępowania skierowane na zapewnienie

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników są zawarte w

przepisach prawnych i to one właśnie kształtują w znacznym

stopniu systemy zarządzania BHP w przedsiębiorstwach. W celu

spełnienia tych wymagań konieczne jest, między innymi, wdroże-

nie takich elementów systemu zarządzania BHP: .

• ocena ryzyka zawodowego

• szkolenie i informowanie, a także konsultowanie działań w

zakresie BHP z pracownikami

• identyfikowanie prac szczególnie niebezpiecznych i opraco-

wanie instrukcji umożliwiających ich bezpieczne wykony-

wanie

• instrukcjebezpiecznego wykonywania pracy

• zapisydotyczące BHP

• monitorowanieśrodowiska pracy

• przygotowanie przedsiębiorstwa na możliwość zaistnienia

wypadku przy pracy lub awarii.

W przepisach prawnych określono także podstawową odpowie-

dzialność pracodawcy, kadry kierowniczej oraz pracowników za

przestrzeganie przepisów BHP. Tak więc, system zarządzania BHP

- mniej lub bardziej sformalizowany - powinien funkcjonować w

każdym przedsiębiorstwie, w którym są przestrzegane wymagania

określone w przepisach. Sposób zaprojektowania i funkcjonowa-

nia takiego systemu, z którym wiąże się również jego skutecz-

ność, mogą być jednak bardzo różne, w zależności od wiedzy i

umiejętności osób projektujących te systemy, a także wielu in-

nych czynników, wśród których można wymienić: rodzaj i wiel-

kość produkcji, występujące zagrożenia, a także wielkość przed-

siębiorstwa (rys.l),

Przepisy prawa

Wiedza i umiejętności osób

projektujących i wdrażających

system

Zasoby

Normy

Stosowane

praktyki

Wielkość rodzaj

produkcji

System zarządzania

bezpieczeństwem

higieną pracy

Oczekiwania

pracowników

Oczekiwania

klientów

Rys. 1.

Podstawowe czynniki, wpływające na system

zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w

przedsiębiorstwie

Przedsiębiorstwa, które chcą wprowadzić systemy zarządzania

BHP w sposób skuteczny, powinny w jak najszerszym stopniu wy-

korzystywać informacje o modelowych rozwiązaniach systemów

zarządzania, a także uważnie obserwować działania, które prowa-

dzą do poprawy BHP w przedsiębiorstwie.

Przedsiębiorstwa, które chcą wprowadzić systemy zarządzania

BHP w sposób skuteczny, powinny w jak najszerszym stopniu wy-

korzystywać informacje o modelowych rozwiązaniach systemów

zarządzania, a także uważnie obserwować działania, które prowa-

dzą do poprawy BHP w przedsiębiorstwie.

2.2. Jak powinien wyglądać skuteczny system

zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy?

Odpowiedzi na to pytanie można szukać w opracowywanych przez

różne instytucje (krajowe i zagraniczne) wymaganiach i wytycz-

nych, odnoszących się do systemów zarządzania bezpieczeń-

stwem i higieną pracy. Polskim przedsiębiorstwom zalecić można wdrażanie systemu

BHP zgodnie z wymaganiami i wytycznymi zawartymi w polskich normach serii PN-N-

18000 lub wytycznych Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP).

Model systemu zarządzania BHP przedstawiony w normach polskich serii PN-N-

18000 (rys. 2) jest oparty na cyklu ciągłego doskonalenia (zwanym często cyklem

Deminga lub PDCA) i obejmuje następujące elementy:

Rys. 2. Model systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy przyjęty w

normach serii PN-N-18000

• zaangażowanie najwyższego kierownictwa i polityka BHP,

• planowanie działań, na które składa się ustalanie celów ogólnych i

szczegółowych oraz sporządzanie planów ich realizacji; przy ustalaniu

celów konieczne jest uwzględnianie wymagań prawnych oraz wyników oceny

ryzyka zawodowego.

• wdrażanie i funkcjonowanie systemu, a w tym:

o ustalenie struktury organizacyjnej i zakresu odpowiedzialności i

uprawnień

o zapewnienie zasobów potrzebnych do wdrożenia i funkcjonowania

systemu

o określenie potrzebnych kompetencji i szkolenie oraz kształtowanie

świadomości i motywowanie pracowników komunikowanie się

• dokumentowaniesystemuzarządzania BHP

• sterowaniepracami i działaniami związanymi ze znaczącymi zagrożeniami

• gotowość do reagowania na wypadki przy pracy i awarie

• sprawdzanie funkcjonowania systemu w praktyce, obejmujące

monitorowanie i auditowanie oraz działania korygujące i zapobiegawcze

• przegląd istniejącego systemu zarządzania BHP dokonywany przez

kierownictwo i ciągłe doskonalenie systemu.

Przyjęty w polskiej normie model systemu zarządzania BHP jest zgodny z modelem

systemu zarządzania środowiskowego przedstawionym w normie PN-EN ISO 14001:1998

„Systemy zarządzania środowiskowego. Specyfikacja i wytyczne stosowania". Logika

przedstawionego systemu jest prosta: w procesie zarządzania BHP należy ustalić

politykę, zaplanować działania w celu jej realizacji, stworzyć warunki wykonania tych

działań, sprawdzać ich rezultaty oraz wciąż doskonalić system, dokonując okresowych

ocen osiąganych wyników. Nieco inaczej przedstawiono strukturę systemu zarządzania

BHP w wytycznych MOP (rys. 3), w których za podstawowe elementy systemu przyjęto:

• określenie polityki BHP oraz współudział pracowników we wdrażaniu i

funkcjonowaniu systemu

• organizowanie, obejmujące ustalenie zakresu obowiązków i odpowiedzialności,

określenie potrzebnych kompetencji i zapewnienie szkolenia, sporządzanie

dokumentacji oraz komunikowanie się

• planowanie i wdrażanie systemu zarządzania BHP, a w tym:

o przegląd wstępny systemu

o planowanie, projektowanie i wdrażanie systemu

o cele ogólne BHP

o zapobieganiezagrożeniom

ocenę, na którą składają się: monitorowanie i pomiary badania wypadków przy

pracy, auditowanie oraz przegląd przeprowadzany przez kierownictwo

podejmowanie działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy, a w

szczególności działań zapobiegawczych i korygujących oraz ciągłe doskonalenie

systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: