Podstawowe założenia, jakie powinny być wykorzystane w pracy z dziewczynką:
· Trening w skupieniu uwagi na wykonywanych czynnościach; łączenie sukcesu z jakością wykonania czynności oraz dążenie do coraz bardziej precyzyjnego zachowania się stanowić będą podstawę wszechstronnego rozwoju dziecka w granicach indywidualnych możliwości.
1. Działalność psychoterapeutyczna:
- tworzenie atmosfery sprzyjającej dobremu samopoczuciu dziecka,
- wyzwalanie potencjalnych możliwości i zainteresowań,
- stwarzanie sytuacji gratyfikujących poznawcze zachowania,
- rozwijanie odporności emocjonalnej na sytuacje trudne (próby opanowania napięć w sytuacjach trudniejszych i wzmacnianie czynności zmierzających do wykonania zadania do końca mimo pojawiających się przeszkód),
- rozwijanie wiary we własne siły,
- zwiększanie wytrzymałości i gotowości do wykonywania zadań.
2. Rozwijanie i doskonalenie orientacji przestrzenno – kierunkowej:
- różnicowanie i określanie kierunków w przestrzeni,
- różnicowanie i określanie położenia przedmiotów w przestrzeni,
- różnicowanie i określanie położenia przedmiotów względem siebie,
- kształtowanie i rozwijanie orientacji przestrzennej na kartce papieru.
3. Ćwiczenia stymulujące dotyk i propriocepcję:
- dociskanie stawów całego ciała,
- ćwiczenia ruchowe z obciążnikami,
- przeciąganie, przepychanie,
- podskoki, także na batucie, piłce z uszami,
- zawijanie w kołdrę „naleśnik”
- zagadki dotykowe itp.
4. Rozwijanie sprawności ruchowych:
a) motoryka duża:
- usprawnianie ogólnej koordynacji ruchów, np.: czworakowanie – zabawa w uciekającego pieska, kotka, podskoki: obunóż – „pingwin”, na jednej nodze, przeskoki z nogi na nogę, skakanie wokół własnej osi, gra w gumę, chodzenie stopa za stopą, zabawy w pływanie – ruchy jak w kraulu, gra w „bilę” itp.;
(Konieczna jest zmiana warunków ćwiczenia celem nauczenia dziewczynki dostosowywania się do wymagań zadania)
b) motoryka mała:
Przed przystąpieniem do zadań stolikowych należy poprawić pozycję siedzącą (wysokość krzesełka – pełne oparcie stóp, wysokość stolika – nieco powyżej bioder, 2/3 uda na krześle)
v rozwijanie sprawności manualnych:
- układanie klocków bądź innych elementów,
- nawlekanie koralików,
- przewlekanie tasiemek,
- ugniatanie i lepienie w plastelinie,
- rozdzieranie i rozcinanie papieru po narysowanych liniach prostych, ukośnych, łamanych, falistych,
v rozwijanie sprawności grafomotorycznych:
Należy tu pamiętać o ułatwianiu chwytu pisarskiego oraz jego korekcji (grubsze narzędzia kreślarskie, zaznaczanie miejsca chwytu, ewentualnie nałożenie gumki – czucie, anty poślizg; przed rysowaniem czy też pisaniem warto również przeprowadzić takie ćwiczenia jak: „spacery palców po stole”, uderzanie palcami o palce, uciski – kciuk, palec wskazujący i środkowy, ucisk 3 sek., rozluźnienie i rozszczepienie palców itp.)
- ćw. rozmachowe mięśni rąk (kreślenie dużych, swobodnych ruchów w powietrzu, kredą na tablicy, zamalowywanie dowolnej przestrzeni dużych płaszczyzn, zamalowywanie określonej przestrzeni),
- ćw. usprawniające mięśnie dłoni i drobne mięśnie palców (wszelkiego rodzaju zabawy paluszkowe, zaciskanie i otwieranie dłoni z rozpostarciem palców, zamalowywanie małych przestrzeni kredkami, kreskowanie – poziomo, pionowo, ukośnie, prowadzenie linii między dwiema liniami szerzej ustawionymi w stosunku do siebie, kreślenie form kolistych, falistych itp.,
- ćwiczenie płynnych, rytmicznych, ciągłych, postępujących ruchów pisarskich ( wodzenie mazakami lub kredkami po gotowym wzorze, dokańczanie rozpoczętego wzoru poprzez łączenie linii przerywanej itp.
5. Doskonalenie zdolności do wychwytywania regularności rytmicznych i korzystania z nich:
- skupianie uwagi na rytmach i wychwytywanie powtarzających się układów oraz kontynuowanie ich (rytmy układane, wysłuchane i pokazane ruchem ciała),
- kodowanie regularności rytmicznych w układankach i w rysowanych szlaczkach,
- dostrzeganie rytmu w wyliczankach i w piosenkach,
- rytmiczna organizacja czasu: dni tygodnia, pory dnia, miesiące w roku,
- osadzanie własnych czynności w czasie.
6. Rozwijanie mowy biernej i czynnej:
- uściślanie znaczenia pojedynczych wyrazów określających nazwy przedmiotów, roślin, barwy, stosunków przestrzennych itp.,
- uściślanie rozumienia zdań, w tym określeń czynności,
- słuchanie treści opowiadań podawanych ustnie lub w połączeniu z materiałem konkretnym,
- powtarzanie wyrazów, krótkich zdań, opowiadań po innej osobie,
- opowiadanie treści obrazków,
- wdrażanie do samodzielnego wypowiadania się ( opowiadanie różnych zdarzeń, relacjonowanie własnych przeżyć, zabawy tematyczne itp.).
7. Rozwijanie myślenia przyczynowo – skutkowego:
- łączenie czynności i ich skutków: ustalanie, w jakiej kolejności i co trzeba zrobić, aby osiągnąć cel; planowanie czynności, które prowadzą do osiągnięcia celu,
- wydobywanie rozumowania przyczynowo – skutkowego przy projektowaniu zabaw tematycznych oraz w sytuacjach życiowych, żeby ustalić „Dlaczego się to stało?, „Co może się stać, gdy…?”,
- układanie historyjek obrazkowych, a potem słowne przedstawianie ich treści.
8. Rozwijanie i doskonalenie funkcji słuchowych:
- rozwijanie i doskonalenie słuchu fizycznego (różnicowanie natężenia dźwięków, poszerzanie umiejętności rozpoznawania sygnałów różnych pojazdów, rozpoznawanie dźwięków wydawanych przez podstawowe instrumenty muzyczne, grupowanie przedmiotów wydających takie same dźwięki itp.)
- rozwijanie słuchu fonematycznego (różnicowanie słów podobnie brzmiących, powtarzanie par słów opozycyjnych, itp.),
- ćw. analizy i syntezy słuchowej (np. kończenie rozpoczętego wyrazu, rozwijanie zdań, zwiększanie liczby wyrazów w zdaniu itp.).
9. Rozwijanie i doskonalenie funkcji wzrokowych:
- doskonalenie pamięci wzrokowej (np. układanie obrazków, figur w szeregu w kolejności w jakiej były demonstrowane, rozpoznawanie znaków informacyjnych dotyczących życia człowieka w środowisku, globalne rozpoznawanie wyrazów podstawowych itp.),
- rozwijanie i doskonalenie analizy i syntezy wzrokowej w oparciu o materiał obrazkowy, geometryczny (np. układanie obrazków, figur z części – według wzoru, dobieranie części obrazka, figury do całości itp.).
10. Rozwijanie pojęć i umiejętności matematycznych (gry, zabawy wymuszające posługiwanie się rozumowaniem matematycznym):
- wyodrębnianie i tworzenie zbiorów przedmiotów według cech jakościowych – wielkość, kształt, kolor itp.,
- wspomaganie rozwoju czynności umysłowych pozwalających dziewczynce sprawniej szeregować i klasyfikować (pary, łańcuszki, kolekcje),
- wdrażanie do kształtowania umiejętności przeliczania obiektów ( wyodrębnianie gestem lub wzrokiem obiektów do policzenia, wdrażanie do szacowania – „jak myślisz, ile ich tu jest?, stopniowe uświadamianie dziecku tego, jakie prawidłowości muszą być uwzględnione przy liczeniu – przestrzeganie reguły jeden do jednego {jeden liczony przedmiot, jeden gest wskazania i jeden wypowiadany liczebnik} ).
P.S. Rozważyłabym jeszcze stymulację w obrębie twarzy i jamy ustnej wykorzystując początkowo dłonie dziewczynki, następnie materiały o zdecydowanej fakturze, wibracje, elektryczna szczoteczka do zębów. Należałoby tu pamiętać o kolejności: stymulacja ciała, dłoni i dopiero twarzy – nie przystępować od razu do samej twarzy i ograniczać rodzaj stosowanego bodźca {nie wszystko naraz}.
Nie ujęłam tego w planie, gdyż posiadam zbyt mało danych. Jeśli obserwacje w tym kierunku wskażą taką potrzebę, to śmiało można to ująć w planie pracy.
biter67