ETYKA ZAWODOWA.doc

ETYKA ZAWODOWA

ETYKA- słowo pochodzi od j. greckiego Ethos które ma 2 znaczenia:

1.       Miejsce zamieszkania – jakaś przestrzeń życiowa, kiedy ktoś może się czuć sobą czyli jako domostwo.

2.       Zwyczaj, obyczaj, przyzwyczajenie – pewien system, sposób postępowania

ETHOS – ma wydźwięk pozytywny.

Etyka może być nauka o moralności.

MORALNOŚĆ – sposób postępowania danej osoby lub  społ., które są poddane ocenie.

ETYKA w sensie ścisłym to nauka filozoficzna która ustala moralne postawy i reguły ludzkiego działania przy pomocy wrodzonych człowiekowi zdolności poznawczych (np. zmysły)

TEOLOGIA MORALNA – moralność odwołująca się do wiary.

ETYKA DZIELI SIĘ NA:

1.       Ogólną – dotyczy ogólnych norm

2.       Szczegółową – dzieli się na:

a.       Indywidualną – zajmuje się normami jednostkowymi dziedzinami życia ludzkiego

b.       Społeczną – normy dotyczą społecznej dziedziny życia ludzkiego

ŹRÓDŁA ETYKI:

1.       Empiryczna – oparta na doświadczeniu

2.       Racjonalistyczna – oparta na rozumie

3.       Intuicjonistyczna- oparta na intuicji

4.       Tomistyczna – bierze się pod uwagę rozum i doświadczenie

SUBDYSCYPLINY W ETYCE

1.       Eudajmonologia – nauka o szczęściu

2.       Ar etologia – nauka o cnotach (dyspozycja, sprawność, różne umiejętności)

3.       Deontologia – nauka o powinnościach

4.       Synydezjologia – nauka o sumieniu

5.       Aksjologia – nauka o wartościach

DYSCYPILNĄ ETYKI jest:

1.       TELEOLOGIA – nauka o celach

HISTORYCZNY ROZWÓJ MORALNOŚCI:

HEZIOD Z ASKRY (VIII w. p.n.e.)

·          bardzo ważny jest porządek i ład na świecie. Wychodził z założenia że ten ład może zapewnić moralność.

·          moralności świadczy siła. Prawo silniejszego.

·          Dla Hezioda ideałem człowieka jest człowiek prawy i pracowity.

SIEDMIU MĘDRCÓW

·          wpływali na reformy publiczne.

·          Poddawane były reguły życia np.  szukaj chwili stosownej; umiar jest najlepszy; jak ty rodzicom tak twoje dzieci tobie; od młodości nie gardź mądrościom; bogaci o pieniądzach nie mówią

DEMOKRYT

·          oddzielił czyny moralne od tych które są spełniane pod przymusem. Mówił że:

Ø       Nie z bojaźni lecz z obowiązku należy wystrzegać się błędów

Ø       Człowiek powinien szukać zawsze zadowolenia. Uważał że do pozyskania zadowolenia potrzeby jest rozum.

·          Twierdził że stan harmonii osiąga się przez umiar. Nawet rozkosze nadmierne obracają się przeciwko rozkoszy.

·          Demokryt reprezentuje etykę EUDAJMONISTYCZNĄ szczęściodajnej.

SOFIŚCI

·          SOFOISTA to nauczyciel wychowujący dobrego obywatela

·          LERATYWIZM MORLANY. Sofiści dopuszczali względność, co jest prawdziwe a co fałszywe.

·          Należy dawać pierwszeństwo prawom życiowym dogodnym. To co wygodne należy preferować.

·          Zawsze należy brać praktyczny punkt widzenia. Punkt widzenia prowadzi do etyki SYTUACYJNEJ.

·          Ocena realna zależy od danej sytuacji.

·          Mówili że istnieje prawo silniejszego.

·          Etyka sofistów ma charakter ANTROPOCENTRYCZNY.

SOKRATES (469 – 399 V w.)

·          Nazywany był OJCEM ETYKI.

·          Stworzył teorię definiowania pojęć moralnych.

·          Głównym założeniem jest: POZNAJ SAMEGO SIEBIE.

·          Afirmacja człowieka jako człowieka stanowi istotę działania moralnie dobrego.

·          Najbardziej kontrowersyjna teoria to: Wiedza = Cnota (wystarczy wiedzieć aby postępować dobrze) i jest to intelektualizm etyczny. Teoria to:

Ø       Cnota „zaleta” traktowana jest jako dobro bezwzględne

Ø       Cnota jest najważniejsza, ważniejsza niż zdrowie, sława i bogactwo

Ø       Cnota wiąże się ze stanem szczęścia człowieka

Ø       Ludzie błądzą dlatego że nie wiedzą co im służy

Ø       Prawda jest wartością ludzką

Uczniowie Sokratesa przechodzili od intelektualizmu etycznego do eudajmonizmu.

ZWOLENNICY EUDAJMONIZMU:

ARYSTYP Z CYRENY

·          nurt cyrenaicy mówili że istotą szczęścia jest doznawanie przyjemności zmysłowej.

·          Otworzył drzwi dla hedonzimów (Hedonizm - przyjemność)

ANTYSTENYS

·          przedstawiciel cyników

·          Szczęśliwy człowiek jest wtedy kiedy jest niezależny

·          Cynik zrywał wszystkie konwenanse; zrywanie ze wszelkimi tradycjami

·          Cynicy potępiali społeczne prawa (nie uznawali granic)

PLATON (427-347 p.n.e )

·          żył prawie 80 lat 

·          To przydomek i oznacza szerokie bary

·          kochał politykę, a polityka powinna kształtować świat wg idei dobra

·          wypracował doktrynę o 4 cnotach kardynalnych na których można budować swoje życie, są to cnoty:

1.       męstwo

2.       sprawiedliwość

3.       opanowanie

4.       roztropność

·          teoria etyczna Platona składała sie z 3 tez:

1. dobra usytuowane są wg hierarchii, a zatem należy je miłować hierarchicznie

2. szczytem hierarchii nie jest żadne z dóbr realnych

3. dobra realne są jednak początkiem i koniecznym środkiem w drodze na szczyt ideału

·          miłość jest początkiem twórczości jeśli kochasz to tworzysz

ARYSTOTELES (384-322p.n.e)

·          pochodził z rodziny lekarskiej

·          uczęszczał do akademii platońskiej.

·          Zawdzięczamy mu ETYKĘ

·          POWIEDZIAŁ : moralną powinność postępowania wyznacza ludzki stosunek do najwyższego dobra.

·          moralna powinność prowadzi do realizowania celu ostatecznego człowieka

·          celem ostatecznym człowieka jest samo urzeczywistnienie ( robie coś po to by sie coraz bardziej spełniać)

·          jeśli spełniasz swoje najwyższe możliwości, wtedy sie sam urzeczywistniasz ( możliwości poznawcze i wolitywne)

Ø       Poznawcze (intelektualne) - człowiek odnosi się do prawdy i aktu czystego ( bóstwo )

Ø       Wolitywne (wola) - doskonalenie się sfery ludzkiej wolności.

·          mówił że człowiek jest istota społeczną.

EPIKUR - EPIKUREIZM ( 342 - ??? p.n.e. )  

·          Epikurejczycy są twórcami konsumpcjonizmu

·          głównym przesłaniem było: 1- trzeba żyć w jak największej wygodzie

·          celem człowieka na ziemi jest eudajmonia ( szczęśliwość )

·          za najwyższe dobro człowiek uważał własną szczęśliwość

·          brak cierpienia i przyjemność to najwyższe dobra człowieka - jego ostateczny cel

·          ten stan można osiągnąć poprzez największą konsumpcje

SZKOŁA STOIKÓW ( STOICY ) ( 300 p.n.e. )

·          zapoczątkował ten ruch Zenon

·          Najsłynniejszymi stoikami byli: Cycer i Seneka mówili że: Życie moralne jest żywiołowe ponieważ jest wynikiem wrodzonych skłonności i trzeba go opanowywać, a do tego jest potrzebna mądrość, cnota, niezależność ducha oraz harmonia szczęścia

·          dla Stoików ważne było to żeby żyć zgodnie z natura ludzka ( żyć w wolności, w cnocie, żyć rozumnie )

·          ideałem dla Stoików był mędrzec

·          Stoikom zawdzięczamy: moralne znaczenie intencji

·          Mówili, że czyn jest dobry jeśli posiada uprzednią dobrą intencje.

ETYKA CHRZEŚCIJAŃSKA ( 354-430 n.e.) np. Karol Wojtyła, Jan Paweł II

1 - ŚW AUGUSTYN - AUGYSTYN Z HIPPONY

·          jego najsłynniejsze dzieło to: "wyznania św. Augustyna"

·          wychowany w chrześcijaństwie przez rodziców

·          prowadził hulaszczy tryb życia

·          4 kluczowe problemy:

1. Rozum a wiara ( stosunek wiary do rozumu ) -  "Wierz byś mógł zrozumieć ale zrozum byś mógł wierzyć" - wiara i rozum musza działać razem jeśli chodzi o moralność.

2. Bóg i człowiek – człowieka jest obrazem Boga, jego czyny moralne maja go jeszcze bardziej upodobnić do Boga.

Augustyn zajmował sie również miejscem Boga w człowieku. Gdzie człowiek zmierza? Kim jest? Nie spokojne jest serce człowieka póki nie spocznie w Bogu ( człowiek kiedy idzie do Boga realizuje się )

3. Wolność i łaska - wolność jest fundamentem moralności, ta wolność jest wspomagana łaską czyli pomocą Boga

4. Zasada cnót - porządek moralny jest oparty o cnoty ( uduchowienie, umiejętności, sprawiedliwość, spokój, cisza, męstwo, wiedza, mądrość)

·          szczególne miejsce w etyce moralności stanowi miłość

·          Miłość wg Augustyna to wymaganie " Kochaj i czyn co chcesz, ale jeśli kochasz nie możesz postępować źle ponieważ miłość to wymaganie"

2 - ŚW TOMASZ Z AKWINU ( 1225 – 1274 )

·          Był dominikaninem (mnich)

·          stworzył Tomizm - "SUMA TEOLOGICZNA"; "TRAKTAT O CZŁOWIEKU"

·          etyka św. Tomasza jest etyką teocentryczną - Bóg jest w centrum tej etyki

·          św.  Tomasz podkreślał integralność osoby ...