Brama Brandenburska, ważna budowla w Berlinie, jeden z charakterystycznych punktów miasta, zaprojektowana przez słynnego niemieckiego architekta Carla Gottharda Langhansa.
Budowana po wojnie siedmioletniej, w czasach umacniania Prus (kiedy w Polsce trwał Sejm Czteroletni), w roku rewolucji francuskiej została wzbogacona kwadrygą, którą powoziła naga wówczas Wiktoria, bogini zwycięstwa uwieńczona dębowymi liśćmi. Na biało pomalowana budowla nazwana została wtedy Bramą Pokoju i nikt na nią nie zwracał specjalnej uwagi. Znaczenie nadał jej dopiero Napoleon Bonaparte, wywożąc kwadrygę do Paryża.
Brama Brandenburska jako symbol Pokoju i Wolności od 3 października 1990, w rocznicę Zjednoczenia Niemiec, jest znowu w swej oryginalnej formie. Remont tej historycznej budowli trwał dwa lata.
Będący niemal świętym symbolem dla Niemców zabytek znajduje się na niemieckich rewersach monet 10, 20 i 50 eurocentów jako symbol zjednoczenia państwa.
Reichstag w języku niemieckim ma kilka znaczeń:
· historycznie oznaczał zgromadzenie przedstawicieli w Niemczech, również w innych krajach,
· jako forma skrócona od pełnego wyrażenia Reichstagsgebäude budynek Reichstagu w Berlinie ukończony 5 grudnia 1894.
· 1495 do 1806: zgromadzenie stanów (pierwszej) Rzeszy, określanej również Stara Rzesza, stanowiące do pewnego stopnia w ustroju feudalnym przeciwwagę do centralnej władzy cesarza.
· 1867 do 1871: zgromadzenie przedstawicielskie w Związku Północnoniemieckim.
· 1871 do 1918: parlament (drugiej) Rzeszy Niemieckiej, zwanej Kaiserreich Cesarstwo.
· 1919 do 1933: parlament Republiki Weimarskiej
· 1933 do 1945: parlament Trzeciej Rzeszy.
· 1998: po odbudowie i przebudowie budynku (arch. Norman Foster) oraz przeniesieniu stolicy kraju z Bonn do Berlina siedziba parlamentu RFN, zwanego Bundestag.
Mur berliński - od sierpnia 1961 do listopada 1989 system umocnień długości 155 km (betonowy mur, okopy, zapory drutowe, miny) oddzielający Berlin Wschodni, stolicę Niemieckiej Republiki Demokratycznej i miejscowości zachodniej Brandenburgii od Berlina Zachodniego.
13 sierpnia 1961 władze NRD zamknęły przejścia do Berlina Zachodniego. Najpierw wykonano zapory drutowe, a następnie wzniesiono początkowo półmetrowy mur z cegieł, wkrótce zaś znacznie wyższy mur z betonowych segmentów. Wstrzymano komunikację między obydwoma sektorami miasta, 50 tys. mieszkańców NRD zatrudnionych w Berlinie Zachodnim musiało pozostać w domu.
Pozostałości muru
Od wielu miesięcy Walter Ulbricht, I sekretarz SED, zabiegał u Nikity Chruszczowa, I sekretarza KPZR, o zgodę na "zastosowanie radykalnych środków" zapobiegających ucieczce najlepszych specjalistów NRD na Zachód. Polecił też Erichowi Honeckerowi przygotowanie tajnego planu pod kryptonimem "Chiński Mur", mającego na celu odgrodzenie Berlina Zachodniego od terytorium NRD. Mimo tych działań, pogłoski które rozchodziły się po obu stronach granicy, 15 czerwca 1961 Ulbricht zdementował:
Robotnicy budowlani naszej stolicy zajmują się głównie budownictwem mieszkań i ich siła robocza zostaje w pełni wykorzystana w tym właśnie celu. Nikt nie ma zamiaru budować muru!
Zabiegi Ulbrichta w Moskwie wreszcie zakończyły się sukcesem 5 sierpnia, kiedy na spotkaniu liderów partii komunistycznych uzyskał zgodę na uszczelnienie granicy między obu częściami Berlina. Dwa dni później Chruszczow zapowiedział przez radio, że "wygodna droga ucieczki" przez Berlin Zachodni musi zostać całkowicie zlikwidowana.
Znacznie już wcześniej przewidywano, iż strumień uciekinierów ze Wschodu zostanie wkrótce zahamowany. Przygotowania do operacji "Chiński Mur" nie mogły pozostać niezauważone, toteż w ostatnich tygodniach przed zamknięciem granicy liczba uchodźców gwałtownie wzrosła. Po wystąpieniu radiowym Chruszczowa wśród osób rozważających ewentualny wyjazd na Zachód pojawił się syndrom "gorączki przymykanych drzwi". W kulminacyjnym okresie ponad 1000 osób dziennie uciekało na Zachód. 12 sierpnia ich liczba przekroczyła cztery tysiące.
W sobotę 12 sierpnia około czwartej po południu Ulbricht podpisał i przesłał Honeckerowi rozkaz realizacji planu "Chiński Mur". Ogłoszono, że do przekroczenia granicy zachodnich sektorów miasta niezbędne będzie posiadanie specjalnych upoważnień. Powołano rezerwy policji oraz tzw. milicji robotniczej, jednostek stworzonych po zamieszkach w roku 1953. Przygotowano zgromadzone w magazynach koszar dziesiątki kilometrów kolczastego drutu i setki posterunków strażniczych. O północy 25 tysięcy uzbrojonych żołnierzy, policjantów i funkcjonariuszy robotniczej milicji otoczyło gęstym szpalerem zachodnie sektory Berlina. W niedzielę 13 sierpnia o godzinie 111 nad ranem oficjalna enerdowska agencja prasowa podała komunikat, że państwa Układu Warszawskiego zwróciły się do NRD z prośbą o ustanowienie "skutecznego nadzoru" nad granicą w Berlinie i wokół niego. W ciągu godziny zamknięto 67 spośród 81 istniejących punktów przekraczania granicy Berlina Zachodniego, a wkrótce zlikwidowano jeszcze dalszych siedem. Wszelki ruch między obu częściami miasta został zatrzymany, również szybkie koleje miejskie przestały kursować między obiema częściami miasta. Zaczęto stawiać zasieki, które wkrótce zastąpiły betonowe segmenty kilkumetrowej wysokości. Przez pierwsze kilka dni przez nie dość jeszcze szczelne umocnienia zdołało się przedostać wiele osób, niektóre z nich wykorzystywały niezamurowane jeszcze przez władze NRD okna granicznych budynków, których fasady z widokiem na Berlin Zachodni stanowiły linię graniczną. Budynki te jednak wkrótce całkowicie zamurowano, a nieco później całkowicie zburzono.
Przez następne blisko trzydzieści lat komunikacja między obiema częściami miasta odbywała się poprzez kilka silnie strzeżonych przejść (najsławniejsze z nich to "Checkpoint Charlie", przy Friedrichstraße, łączące Berlin Wschodni z byłym sektorem amerykańskim Berlina Zachodniego, na którym w październiku 1961 doszło do konfrontacji czołgów sowieckich z amerykańskimi). Jedynie dwie zachodnioberlińskie linie metra, C i D, oraz jedna linia S-Bahn przebiegały eksterytorialnie bez przystanków pod centrum Berlina. Począwszy od 23 sierpnia prawo przekraczania granicy Berlina Zachodniego mieli tylko ci spośród obywateli NRD, którzy posiadali tam prawo stałego pobytu. Prawo takie uzyskiwali tylko bardzo nieliczni Niemcy z NRD, praktycznie prawie wyłącznie emeryci w ramach "łączenia rodzin". W licznych próbach przekraczania muru bez zezwolenia władz NRD zginęło 239 ludzi. Pierwszy był Rudolf Urban, który zginął w wyniku upadku z okna przy Bernauer Straße już 19 sierpnia, pierwszy raz otwarto ogień do uciekinierów 24 sierpnia, a 4 października w wyniku ostrzału na tej samej Bernauer Straße zginął Bernd Lünser. Pierwszym zabitym już po postawieniu muru był Peter Fechter, który zmarł 17 sierpnia 1962 po wielogodzinnych cierpieniach u stóp muru w wyniku ciężkich ran postrzałowych. Ostatnim zastrzelonym był Chris Gueffroy, który zginął 6 lutego 1989, dwa tygodnie przed cofnięciem przez NRD rozkazu otwierania ognia do uciekinierów. Ostatnia ofiara muru, Winfried Freudenberg, zginął trzy dni później w wyniku katastrofy balonu własnej roboty, którym przeleciał ponad murem. Spadł wraz z nim w dzielnicy Zehlendorf, już po zachodnioberlińskiej stronie.
Budowa muru naruszała porozumienie powojenne w sprawie okupacji Niemiec. Jednakże ani protesty mocarstw zachodnich, ani burzliwe demonstracje po obu stronach muru nie dały rezultatu. Nazywany przez komunistyczną propagandę "murem ochronnym przed faszyzmem", mur berliński w rzeczywistości od samego początku był stworzony wyłącznie w celu powstrzymania ucieczek na Zachód. Od 23 czerwca 1963 zaczęto tworzenie wzdłuż muru pasa "spalonej ziemi" zaminowanej i strzeżonej przez mechaniczne "potykacze" i czujniki, systemy automatycznego ostrzału i inne instalacje mające na celu uniemożliwienie niedozwolonego przekroczenia granicy. Przez wszystkie lata jego istnienia był on systematycznie przez władze NRD poprawiany i rozbudowywany. Rozbudowa ta realizowana była w czterech etapach:
1. Zasieki z drutu kolczastego (1961)
2. Zasieki "ulepszone" (1962-1965)
3. Mur betonowy (1965-1975)
4. "Grenzmauer 75" ("Mur graniczny 75") (od 1975)
Mur czwartej generacji, z sekcji oficjalnie nazywanych "Stützwandelement UL 12.11" (w przybliżeniu "element muru oporowego") był wersją ostateczną i najbardziej wyrafinowaną. Składał się z 45 tys. pojedynczych, samodzielnie stojących elementów z betonu zbrojonego wysokości 3,6 m i 1,5 m szerokości. Kosztowały one ponad 16 milionów marek NRD [1].
Systemy samoczynnie strzelające do wszystkiego co się rusza w zakazanej strefie wzdłuż muru zostały zdemontowane dopiero w 1984 w zamian za dwie duże pożyczki udzielone władzom NRD przez rząd RFN.
Od strony NRD dostęp do muru był niemożliwy, dodatkowe ogrodzenie pasa granicznego stało od 30 do nawet 100 m od samego muru. Po stronie Berlina Zachodniego natomiast berliński mur stał się czterdziestokilometrowym polem do ćwiczeń dla miłośników graffiti, w niektórych miejscach ustawiono również wieżyczki obserwacyjne dla turystów. Jedną z nich odwiedził np. Richard Nixon w 1969.
Dopiero od 9 listopada 1989 rozpoczęto demontaż muru berlińskiego. Kawałki betonu, będące pozostałością po jego zburzeniu przez wiele następnych lat stały się obiektami pamiątkarskimi, a tereny w centrum miasta pozostałe po rozbiórce szerokiego na kilkadziesiąt metrów systemu umocnień z nim związanych stały się poszukiwanymi parcelami budowlanymi.
Katedra Berlińska - (właściwie Berliner Dom) ewangelicka katedra, znajdująca się w Berlinie. Została zbudowana w latach 1894-1905 według planów architekta Juliusa Carla Raschdorffa z Pszczyny w stylu późnego, włoskiego renesansu. W miejscu, gdzie dziś stoi katedra znajdowała się wcześniej mniejsza katedra w stylu barokowym. W 1944 roku katedra została uszkodzona przez naloty aliantów, a odbudowa rozpoczęła się dopiero w 1975 roku. Świątynia posiada 1500 miejsc i jest jedną z największych świątyń Berlina. To właśnie tutaj odbywają się najczęściej ekumeniczne nabożeństwa z okazji świąt państwowych lub w ważnych dla narodu momentach.
Berlińska katedra była inspiracją dla wielu architektów. Na jej wzór został zbudowany ewangelicko-augsburski kościół św. Trójcy w Łodzi przy pl. Wolności, który dziś jest rzymskokatolickim kościołem parafialnym Zesłania Ducha Świętego.
Siegessäule - pruska kolumna zwycięstwa w parku Tiergarten w Berlinie zaprojektowana przez Heinricha Stracka po 1864 roku w celu upamiętnienia zwycięstwa Prus nad Danią (zagarnięcie Szlezwiku-Holsztyna) i odsłonięta 2 października 1873 upamietniając także zwycięstwa w wojnie z Austrią i w wojnie z Francją. Na szczycie kolumny wzniesiono brązową figurę Nike o wysokosci 8,3 metrów i wadze 35 ton, zaprojektowanej przez Friedricha Drake.
Początkowo pomnik znajdował się obok Reichstagu. W 1939 z polecenia Adolfa Hitlera został przeniesiony w obecne miejsce.
W dniu 2 maja 1945 r. ok. godz. 6 rano, podczas rajdu przez park Tiergarten dokonanego przez 2. batalion, część 1. batalionu 3 pułku piechoty i batalion czołgów 66 Brygady Pancernej, żołnierze z polskiej 1 dywizji kościuszkowskiej z 7 baterii 3 dywizjonu 1 pułku artylerii lekkiej, zatknęli na środku trzeciej kondygnacji kolumny biało-czerwony sztandar. Drugą flagę na balustradzie drugiej kondygnacji, na polecenie por. Piotra Potapskiego, powiesili żołnierze z 8 baterii 3 dywizjonu. Trzecią flagę powiesiło pięciu polskich żołnierzy z 1 Dywizji Piechoty (byli to ppor Mikołaj Troicki, plut. Kazimierz Otap, kpr. Antoni Jabłoński oraz kanonierzy Aleksander Kasprowicz i Eugeniusz Mierzejewski).
Ewangelicki Kościół Pamięci cesarza Wilhelma I (niem. Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche) zwany w popularnie ...
krzysztofk149