Kształtowanie świadomości narażenia na hałas.pdf

BEZPIECZEŃSTWO PRACY 5/2007

Kszta³towanie

œwiadomoœci nara¿enia na ha³as

– interaktywne narzêdzie internetowe

ETBIN TRATNIK

Ministerstwo Pracy, Rodziny i Spraw Spo³ecznych

Republika S³owenii

Ministerstwo Pracy, Rodziny i Spraw Spo³ecznych Republiki S³owenii opracowa³o narzêdzie, którego celem jest poszerzanie

świadomości dotycz¹cej nara¿enia na ha³as. Narzêdzie jest przeznaczone dla niefachowców, osób nie posiadaj¹cych wiêkszej

wiedzy o ha³asie. Tematy obejmuj¹ informacje o ha³asie, zagro¿eniach w miejscu pracy, definicje istotnych parametrów ha³asu,

dane dotycz¹ce interaktywnego miernika ha³asu itd. Spopularyzowanie tego narzêdzia ma na celu zwiêkszenie zaintereso-

wania spo³ecznego problemem ograniczania ha³asu. Do prezentacji wykorzystano postaæ mima, który u³atwia zrozumienie

tej tematyki m.in. przez. powi¹zanie tekstów z czynnościami fizycznymi, motywowanie u¿ytkowników do interpretowania

tekstów, a wreszcie wzmacnia efekt przez przedstawienie ha³asu za pomoc¹ jego przeciwieñstwa, a mianowicie „niemej

prezentacji”. Z opisanym narzêdziem mo¿na zapoznaæ siê pod adresem: http://et2005.mddsz.gov.si/

Shaping awareness of exposure to noise – an interactive web tool

The Ministry of Labour, Family and Social Affairs of the Republic of Slovenia has prepared a tool designed for raising the awareness of exposure

to noise. This tool is designed for non-experts, people who do not have great knowledge regarding noise. Topics relate to information about

noise, workplace hazards, definitions of significant physical characteristics of noise, information on an interactive noise meter, etc.

Making this tool more popular should increase the public’s interest in the problem of noise control. A mime has been used to present the

tool because he makes understanding the subject matter easier by, e.g., relating texts to physical action, motivating users to interpret texts,

and by presenting noise with something quite opposite, i.e., a silent presentation, to gain a more powerful effect. The tool can be found at

http://et2005.mddsz.gov.si/

lecz dla zwyk³ych pracowników fizycznych

i osób nieposiadaj¹cych wiêkszej wiedzy

o ha³asie, jego parametrach itd. Wspomniane

narzêdzie zosta³o tak opracowane, aby by³o

zrozumia³e tak¿e dla osób z wykszta³ceniem

podstawowym. Ministerstwo Pracy, Rodziny

i Spraw Spo³ecznych podjê³o starania w celu

zwiêkszenia spo³ecznego zainteresowania

i spopularyzowania tego narzêdzia.

Postaæ mima wykorzystano w tym na-

rzêdziu ze wzglêdu na kilka korzyści, m.in.

dlatego, ¿e daje mo¿liwośæ powi¹zania

tekstów z wykonywanymi czynnościami,

u³atwia interpretowanie i rozumienie tek-

stów, a wreszcie umo¿liwia przedstawienie

ha³asu za pomoc¹ jego przeciwieñstwa, czyli

„niemej prezentacji”, co wzmacnia efekt tego

pomys³u.

Interaktywne narzêdzie interneto-

we jest skonstruowane w taki sposób,

¿e na pierwszej stronie widoczny jest

budynek, który pe³ni konkretn¹ funkcjê,

np. jest przedszkolem, szko³¹ muzyczn¹,

barem, warsztatem stolarskim, miejscem

pomiaru ha³asu itp. W tle widaæ postaæ mima,

który poprowadzi u¿ytkownika przez ró¿ne

czynności i tematy dotycz¹ce nara¿enia

na ha³as.

Z opisanym narzêdziem mo¿na siê za-

poznaæ pod adresem: http://et2005.mddsz.

gov.si/

Wprowadzenie

Najnowsze europejskie badania ankie-

towe warunków pracy ( European Working

Conditions Survey, EWCS ) przeprowadzone

w 2005 r. przez Europejsk¹ Fundacjê na rzecz

Poprawy Warunków ¯ycia i Pracy w Dublinie

wskazuje, ¿e oko³o 20% pracowników fi-

zycznych w Europie jest nara¿onych, przez

co najmniej po³owê czasu pracy, na taki

poziom ha³asu, ¿e musz¹ podnosiæ g³os, aby

porozumieæ siê ze wspó³pracownikami.

Obecnie ha³as jest powszechnym proble-

mem we wszystkich rodzajach dzia³alności

gospodarczej, zw³aszcza w produkcji, gór-

nictwie i budownictwie, gdzie nara¿onych

na ha³as jest oko³o 35%-40% pracowników,

a tak¿e we wszystkich innych sektorach

przemys³u. Sta³e nara¿enie na ha³as powo-

duje u pracowników uszkodzenie lub utratê

s³uchu. Ogranicza ich mobilnośæ oraz mo¿-

liwośæ utrzymania zatrudnienia lub zmianê

zajêcia. Uszkodzenie s³uchu ma negatywny

wp³yw na jakośæ ¿ycia i powoduje zwi¹zan¹

z tym izolacjê spo³eczn¹.

Ogólny poziom ha³asu, poza ryzykiem

utraty s³uchu ponoszonym przez pracowni-

ków ju¿ nara¿onych na ha³as, stanowi tak¿e

dodatkowy czynnik zagro¿enia w miejscu

pracy, wynikaj¹cy z trudności w porozumie-

waniu siê, które wi¹¿¹ siê z wykonywaniem

czynności pracy. Poza problemami wyni-

kaj¹cymi z uszkodzenia lub utraty s³uchu,

ha³as powoduje problemy psychospo³eczne,

np. stres i niepokój. Sytuacja ta mo¿e przy-

czyniæ siê do dewaluacji sektorów, w któ-

rych wystêpuje nara¿enie na ten czynnik,

co z kolei utrudnia rekrutacjê m³odych

pracowników. Jest to spowodowane faktem,

¿e taki rodzaj pracy lub czynności jest mniej

atrakcyjny, przez co trudniej jest utrzymaæ

tam bardziej doświadczonych pracowników,

którzy mogliby przekazywaæ swoj¹ wiedzê

nastêpnym pokoleniom.

Jak wiadomo Unia Europejska postawi³a

sobie za cel poprawê jakości zatrudnienia,

a zatem istotn¹ kwesti¹ bêdzie ograniczanie

liczby przypadków utraty s³uchu z powodu

ha³asu. Dlatego niezbêdne jest zaanga¿o-

wanie wszystkich zainteresowanych stron:

pracodawców – zw³aszcza w najbardziej

ha³aśliwych sektorach – pracowników, w³adz

publicznych, towarzystw ubezpieczenio-

wych, pañstwowej s³u¿by zdrowia, inspekcji

pracy i oczywiście ma³ych oraz średnich

przedsiêbiorstw [1].

Realizuj¹c ten cel, Ministerstwo Pracy,

Rodziny i Spraw Spo³ecznych Republiki S³o-

wenii opracowa³o narzêdzie, którego celem

jest poszerzanie spo³ecznej świadomości

dotycz¹cej nara¿enia na ha³as. Narzêdzie

to nie jest przeznaczone dla fachowców,

Cel aplikacji internetowej

i wykorzystania pantomimy

Aplikacja internetowa zosta³a ukie-

runkowana na zwiêkszenie świadomości

dotycz¹cej nara¿enia na ha³as wszystkich

osób, które s¹ lub mog¹ byæ nara¿one

na szkodliwe oddzia³ywanie tego czynnika

w miejscu pracy.

Przypominamy ogólne zasady prewencji:

unikanie ryzyka

ocena ryzyka, którego nie mo¿na

unikn¹æ

* Artyku³ pt. Interactive web tool for awareness rising

regarding exposure to noise w wersji oryginalnej zosta³

wydany na p³ycie CD – jako materia³ na konferencjê

„Noise Control ’07”. Przet³umaczony na jêz. polski

i opublikowany za zgod¹ Autora.

zwalczanie ryzyka u źród³a

dostosowanie pracy do danej osoby

BEZPIECZEŃSTWO PRACY 5/2007

zast¹pienie elementów niebezpiecz-

nych – bezpiecznymi lub mniej niebez-

piecznymi

zalet¹ dobrego mima jest wzmocnienie

zwyk³ych, powtarzalnych ruchów ludzi, bez

u¿ycia rekwizytów

ności wielu osób, np. w restauracjach lub

w innych miejscach, gdzie s³ychaæ wiele

g³osów i „konkurencyjnych” ha³asów?

D. Dlaczego wa¿ne jest branie pod uwagê

¿yczeñ i propozycji pracowników?

Ochronniki s³uchu bêd¹ skuteczne tylko

pod warunkiem ich konsekwentnego stoso-

wania. Niektórzy ludzie nie mog¹ przyzwy-

czaiæ siê do noszenia jakichkolwiek ochron-

ników s³uchu. Nale¿y pamiêtaæ, ¿e ka¿dy

cz³owiek jest inny i kszta³t ma³¿owiny usznej

oraz przewodu s³uchowego s¹ zró¿nicowa-

ne. W zwi¹zku z tym, zdecydowanie zaleca

siê, aby pracodawcy przy wyborze ochron-

ników s³uchu brali pod uwagê ¿yczenia

i propozycje pracowników. Jeśli pracownik

nie bêdzie siê czu³ komfortowo lub nie bêdzie

zadowolony z danych ochronników (które

mog¹ byæ niewygodne, trudne w regulacji lub

niepraktyczne), to nie bêdzie ich nosi³.

E. Jak dobraæ ochronniki s³uchu?

Dobór ochronników s³uchu ma charakter

subiektywny i zale¿y od wielu czynników,

np. poziomu ha³asu, wygody i odpowiedniości

danych ochronników dla danej osoby i środo-

wiska pracy. Najwa¿niejsze jest, aby ochronniki

s³uchu gwarantowa³y po¿¹dane ograniczenie

poziomu ha³asu. Najlepiej jest zapewniæ ró¿ne

rodzaje odpowiednich ochronników s³uchu,

aby umo¿liwiæ ich wybór.

efekt dobrej pantomimy mo¿e byæ

ogromny.

Ministerstwo Pracy, Rodziny i Spraw

Spo³ecznych zdecydowa³o siê zaanga¿owaæ

bardzo znanego i cenionego mima – Andresa

Valdesa, który uczy³ siê u najwiêkszego ar-

tysty pantomimy – Etienne’a Decrouxa, by³

tak¿e asystentem s³ynnego mima – Marcela

Marceau [3].

opracowanie spójnej ogólnej polityki

zapobiegawczej

przyznanie pierwszeñstwa zbiorowym

środkom ochrony przed środkami ochrony

indywidualnej

udzielanie pracownikom odpowiednich

informacji [2].

Pracodawcy s¹ zobowi¹zani do kontro-

lowania ryzyka u źród³a, eliminowania lub

ograniczania ryzyka zwi¹zanego z nara-

¿eniem na ha³as do minimum, bior¹c pod

uwagê postêp techniczny i dostêpnośæ środ-

ków zapobiegawczych. Nie nale¿y polegaæ

na środkach ochrony indywidualnej s³uchu

(tzw. ochronnikach s³uchu), jeśli dostêpne

s¹ lepsze środki eliminowania lub kontrolo-

wania ryzyka (np. dzia³ania ukierunkowane

na źród³a ha³asu).

Wspomniane środki zapobiegawcze,

zaczerpniête z dyrektywy 89/391/EWG

w sprawie wprowadzenia środków w celu

poprawy bezpieczeñstwa i zdrowia pracow-

ników w miejscu pracy, by³y celem i podsta-

wowym zamierzeniem twórców aplikacji

internetowej. Do³o¿ono wiele starañ, aby

zagwarantowaæ jak najbardziej zrozumia³y,

a jednocześnie ciekawy przekaz.

Strona internetowa zosta³a tak przy-

gotowana, aby wszystkie informacje zna-

laz³y siê na pierwszej wyświetlanej stronie.

Twórca tego internetowego narzêdzia

stara³ siê unikn¹æ przeskakiwania przez

kolejne strony, poniewa¿ w ten sposób

zwyk³y u¿ytkownik móg³by siê zgubiæ lub

źle albo nie w pe³ni zrozumieæ zamieszczone

informacje. Strona ta jest zbudowana w taki

sposób, ¿e u¿ytkownik mo¿e jednocześnie

zobaczyæ budynek, w którym wykonywane

s¹ określone czynności i us³yszeæ towarzy-

sz¹ce im dźwiêki. Przechodz¹c przez kolejne

punkty u¿ytkownik otrzymuje odpowiednie

informacje podstawowe na temat nara¿enia

na ha³as. Strona internetowa jest przyjazna

dla u¿ytkowników, a dodatkowa pomoc

w postaci mima u³atwia przegl¹danie jej za-

wartości.

W zamyśle twórcy tego narzêdzia wy-

korzystanie postaci mima by³o sposobem

przedstawienia ha³asu w inny, niecodzienny

sposób. Mim zosta³ wykorzystany bowiem:

Przekaz aplikacji

internetowej

Ta czêśæ zawiera typowe pytania z aplika-

cji internetowej wraz z odpowiedziami [4]:

A . Co to jest dźwiêk i ha³as?

Dźwiêk jest to wra¿enie s³uchowe. Ha³as

to niepo¿¹dany dźwiêk. Ró¿nica miêdzy

dźwiêkiem a ha³asem zale¿y od odbiorcy

i okoliczności. Muzyka rockowa mo¿e byæ dla

jednej osoby przyjemna, a dla innej denerwu-

j¹ca. W obu przypadkach mo¿e byæ niebez-

pieczna dla s³uchu, jeśli dźwiêk jest g³ośny i jeśli

dana osoba jest nara¿ona na jego dzia³anie

przez d³u¿szy czas i odpowiednio czêsto.

B. Dlaczego ha³as jest istotnym czynnikiem

zagro¿enia w miejscu pracy?

Ha³as jest jednym z najpowszechniej-

szych zagro¿eñ dla zdrowia w miejscu

pracy. W przetwórstwie metali, górnictwie,

budownictwie, a tak¿e w rolnictwie, trwa³e

ubytki s³uchu s¹ g³ównym zagro¿eniem dla

zdrowia. Rozdra¿nienie, stres i utrudnienie

komunikacji to g³ówne problemy w ha³a-

śliwych biurach, przedszkolach i szko³ach.

Pierwszy krok w walce z ha³asem w miejscu

pracy to określenie obszarów lub czynności

zwi¹zanych z nadmiernym nara¿eniem

na ha³as.

C. Sk¹d wiadomo, ¿e w biurze jest za g³ośno?

Jeśli na którekolwiek z poni¿szych pytañ

mo¿na udzieliæ odpowiedzi twierdz¹cej,

to oznacza, ¿e w miejscu pracy mo¿e wy-

stêpowaæ problem ha³asu.

– Czy pracownicy musz¹ podnosiæ g³os?

– Czy pracuj¹cy w ha³aśliwym otoczeniu

po zakoñczeniu zmiany s³ysz¹ brzêczenie

w uszach?

– Czy podczas powrotu do domu w radiu

samochodowym musi byæ nastawiony wy¿-

szy poziom g³ośności ni¿ podczas podró¿y

do pracy?

– Czy osoby, które przepracowa³y wiele

lat w ha³aśliwych miejscach pracy, maj¹

problemy ze zrozumieniem rozmów w obec-

Wnioski

Ministerstwo Pracy, Rodziny i Spraw

Spo³ecznych Republiki S³owenii ma nadziejê,

¿e to interaktywne narzêdzie internetowe

bêdzie bardzo przydatne dla wszystkich

u¿ytkowników, w tym tak¿e dla uczniów

szkó³ podstawowych i średnich, którym, jeśli

zostanie wpojona wiedza i uświadomione

istnienie ryzyka, to wówczas starania te

zwróc¹ siê po wielekroæ w przysz³ości.

Opisane narzêdzie mo¿na obejrzeæ

i wypróbowaæ pod adresem: http://et2005.

mddsz.gov.si/

świat pantomimy to świat ruchu i ciszy

PIŚMIENNICTWO

[1] European Commision, DG Employment, Social Affairs

and Equal Opportunities Health, Safety and Hygiene at

work Unit, Non-binding guide to good practice for the

application of Directive 2003/10/EC of the European

Parliament and of the Council on the minimum safety

and health requirements regarding the exposure of

workers to the risks arising from physical agents (noise),

European Commision, 2006

[2] Council Directive 89/391/EEC of 12 June 1989 on the

introduction of measures to encourage improvements

in the safety and health of workers at work (OJ L 183,

29.6.1989, p. 1–8)

[3] web page: http://www.pantomima.si/

[4] Ministry of Labour, Family and Social Affairs, web

page: http://et2005.mddsz.gov.si/, Ministry of Labour,

Family and Social Affairs, 2005

dobry mim stosuje tylko mimikê i gesty,

rezygnuj¹c nawet z powszechnie u¿ywa-

nych kostiumów i akcentów dźwiêkowych

dostosowanie pracy do postêpu tech-

nicznego

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: