Wymagania zasadnicze oraz tryb i procedury oceny zgodności maszyn i elementów bezpieczeństwa .pdf

BEZPIECZEŃSTWO PRACY 3/2004

mgr inż. JÓZEF GIERASIMIUK

Centralny Instytut Ochrony Pracy

– Państwowy Instytut Badawczy

Wymagania zasadnicze oraz tryb i procedury

oceny zgodności maszyn i elementów bezpieczeństwa

Wprowadzenie

Do obrotu na wspólnym rynku Unii

Europejskiej można wprowadzać jedynie

te – nowe i używane – maszyny i ele-

menty bezpieczeństwa, które spełniają

postanowienia dyrektywy 98/37/WE,

tzw. maszynowej [1] oraz innych odno-

szących się do nich dyrektyw, zwłaszcza

73/23/EWG [2] i 89/336/EWG [3]. Po

przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej

do Unii Europejskiej (1 maja 2004 r.)

postanowienia tej dyrektywy będą obo-

wiązywać również w Polsce. Zostały one

wprowadzone do prawa polskiego rozpo-

rządzeniem ministra gospodarki, pracy

i polityki społecznej z dnia 10 kwietnia

2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań

dla maszyn i elementów bezpieczeństwa

[4], zwanego dalej rozporządzeniem. Dy-

rektywa 98/37/WE oraz to rozporządzenie

określają między innymi:

– zasadnicze wymagania w zakre-

sie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

dotyczące projektowania i budowy

(wykonania) maszyn oraz elementów

bezpieczeństwa wprowadzanych do

obrotu oddzielnie (samodzielnie a nie

łącznie z maszyną)

– warunki, tryb i procedury doko-

nywania oceny ich zgodności z tymi

wymaganiami

– treść deklaracji zgodności i sposób

oznakowania

– rodzaje maszyn i elementów bez-

pieczeństwa, dla których jest wymagany

udział jednostki notyikowanej, w trak-

cie przeprowadzania procedury oceny

zgodności, które zostaną omówione

w tym artykule.

W celu uniknięcia rozbieżności in-

terpretacyjnych przypomnijmy deinicje

najistotniejszych pojęć – podane w § 3

rozporządzenia.

Maszyna – to zespół sprzężonych czę-

ści lub elementów składowych, z których

przynajmniej jeden jest ruchomy, wraz

z odpowiednimi elementami uruchamia-

Do obrotu na wspólnym rynku UE można wprowadzać tylko te – nowe i używane – ma-

szyny i elementy bezpieczeństwa, które spełniają postanowienia dyrektywy 98/37/WE

oraz innych odnoszących się do niej dyrektyw. W artykule omówiono wymagania zasad-

nicze, tryb i procedury oceny zgodności maszyn i elementów bezpieczeństwa zawarte

w rozporządzeniu wdrażającym do prawa polskiego postanowienia tej dyrektywy.

Essential requirements with the mode and procedures for conformity assessment of machines

and safety components

Only those machines and safety components – new and used – can be introduced into the EU

market, which meet the provisions of the 98/37/EC directive and other related directives. This

article discusses essential requirements with the mode and procedures for conformity asses-

sment of machines and safety components listed in the decree that introduces into Polish law

the requirements of that directive.

jącymi, obwodami sterowania, zasilania,

połączonych wspólnie w celu określo-

nego zastosowania, w szczególności do

przetwarzania, obróbki, przemieszczania

lub pakowania materiałów.

Za maszynę uważa się także:

• zespół maszyn, które w celu osią-

gnięcia wspólnego efektu końcowego

zostały zestawione i są sterowane w taki

sposób, aby działały jako zintegrowana

całość

• wymienne wyposażenie modyiku-

jące funkcje maszyny, które jest wpro-

wadzane do obrotu z przeznaczeniem

do zamontowania przez operatora do

maszyny lub szeregu różnych maszyn

bądź ciągnika, o ile wyposażenie to nie

stanowi części zamiennej lub narzędzia.

Element bezpieczeństwa – to element

nie będący wymiennym wyposażeniem,

który producent lub jego upoważniony

przedstawiciel wprowadza do obrotu

oddzielnie, przeznaczony do realizacji

funkcji bezpieczeństwa. Jego uszkodze-

nie lub nieprawidłowe funkcjonowanie

zagraża bezpieczeństwu lub zdrowiu

osób narażonych.

Są to zatem wszelkiego rodzaju

urządzenia ochronne i zabezpieczające

wprowadzane samodzielnie do obrotu

Operator – to osoba, która wykonuje

czynności związane z zainstalowaniem,

obsługiwaniem, regulowaniem, konser-

wowaniem, czyszczeniem, naprawianiem

lub transportowaniem maszyny.

Kierowca – to operator, który jest

odpowiedzialny za przemieszczanie się

maszyny; może być on transportowany

przez maszynę lub towarzyszyć jej pie-

szo, albo kierować nią zdalnie, w szcze-

gólności przy użyciu przewodów lub fal

radiowych.

Strefa niebezpieczna – to strefa

w obrębie lub wokół maszyny, w której

występuje zagrożenie bezpieczeństwa lub

zdrowia osób. Synonimem strefy niebez-

piecznej jest strefa zagrożenia.

Osoba narażona – to osoba znajdują-

ca się w streie niebezpiecznej.

Typ maszyny – to wzorzec wyrobu

reprezentatywny dla przewidywanej

produkcji.

Zakres zastosowania rozporządzenia

(dyrektywy 98/37/WE)

Postanowienia wymienionych aktów

prawnych stosuje się do wszystkich

maszyn i elementów bezpieczeństwa

z wyjątkiem:

• 18 grup maszyn wymienionych

w § 2 ust. 1 rozporządzenia; niektóre

z tych 18 grup maszyn, np. urządzenia

medyczne, zbiorniki ciśnieniowe, dźwigi,

są objęte dyrektywami dotyczącymi wy-

łącznie tych wyrobów; do części spośród

tych grup, np. statków morskich, środków

transportu, mają zastosowanie odrębne

przepisy; do nieobjętych dyrektywą i roz-

porządzeniem maszyn, których jedynym

BEZPIECZEŃSTWO PRACY 3/2004

źródłem napędu jest siła mięśni ludzkich,

z wyjątkiem maszyn używanych do

podnoszenia i opuszczania ładunków,

mają zastosowanie przepisy o ogólnym

bezpieczeństwie produktów [5]

• maszyn, dla których producent lub

jego upoważniony przedstawiciel sporzą-

dzi deklarację, w której oświadczy, że są

one przeznaczone do wbudowania w in-

ne maszyny lub do połączenia z innymi

maszynami w celu utworzenia maszyn,

np. linii technologicznej, do których będą

miały zastosowanie omawiane przepisy,

z wyłączeniem maszyn przeznaczonych

do wbudowania, które mogą działać

samodzielnie

• przypadków, gdy wymagania

dotyczące zagrożeń stwarzanych przez

maszyny i elementy bezpieczeństwa

regulują – w części lub w całości – od-

rębne przepisy.

• wymagania zasadnicze odnoszące

się do wszystkich maszyn i elementów

bezpieczeństwa (ZWBiOZ)

• uzupełniające wymagania zasadni-

cze dotyczące maszyn:

− stosowanych w przemyśle spożywczym

(SPOŻ)

− przenośnych trzymanych i(lub) prowadzonych

ręką (RN)

− do obróbki drewna i materiałów o właściwo-

ściach zbliżonych do drewna, takich jak: korek, kość,

utwardzona guma, utwardzone tworzywa sztuczne

i inne podobne materiały sztywne (DR)

• uzupełniające wymagania zasadni-

cze dotyczące zapobiegania szczególnym

zagrożeniom:

− powodowanym przez przemieszczanie się

maszyny (maszyny mobilne)

− związanym z podnoszeniem ładunków (maszy-

ny do podnoszenia ładunków)

− związanym z maszynami przeznaczonymi do

prac pod ziemią

− wynikającym z podnoszenia lub przenoszenia

osób.

• promieniowanie (emitowane przez

maszynę i oddziałujące na nią z ze-

wnątrz)

• emisję pyłów i gazów

• utrzymywanie sprawności rucho-

wej − konserwację

− dojścia do stanowisk pracy i miejsc obsługi

− odłączanie od źródeł energii

− inne rodzaje interwencji operatora

− czyszczenie części i stref wewnątrz maszyny

• środki i elementy informacji:

− elementy informacyjne

− urządzenia i elementy (piktogramy) ostrzegania

przed stałymi zagrożeniami,

− oznakowanie

− informacje dotyczące użytkowania (instruk-

cja obsługi lub dokumentacja techniczno-ruchowa

– DTR).

Przepisy określają także uzupełniające

wymagania zasadnicze, które mają zasto-

sowanie do:

• maszyn stosowanych w przemyśle

spożywczym , obejmują zasady higieny

niezbędne do uniknięcia ryzyka infek-

cji, choroby lub zarażenia (§ 54 rozpo-

rządzenia) oraz stosowne uzupełnienia

w instrukcji obsługi (DTR), (§ 55 roz-

porządzenia)

• maszyn przenośnych trzymanych

i(lub) prowadzonych ręką (§§ 56 i 57

rozporządzenia), dotyczą: powierzchni

oporowych i uchwytów, elementów

uruchamiania i zatrzymywania, kontroli

wzrokowej, uwzględnienia parametrów

drgań miejscowych w instrukcji obsługi

(DTR), (§ 57 rozporządzenia)

• maszyn do obróbki drewna i ma-

teriałów podobnych (§ 58 rozporządze-

nia), dotyczą: prowadzenia przedmiotu

obrabianego, eliminowania ryzyka od-

rzutu, hamowania, eliminowania ryzyka

ciężkich, przypadkowych urazów.

Przepisy określają również uzu-

pełniające wymagania zasadnicze

w zakresie zapobiegania szczególnym

zagrożeniom:

• powodowanym przez przemiesz-

czanie się maszyny dotyczą maszyn:

samobieżnych, ciągnionych, pchanych

lub wiezionych przez inne maszyny

bądź ciągniki, a także maszyn, które nie

przemieszczają się podczas pracy, ale

są wyposażone w elementy ułatwiające

ich przemieszczanie, jak koła, rolki,

płozy itp. oraz maszyn umieszczonych

na suwnicach lub wózkach i obejmują:

stanowiska pracy kierowcy (kabina,

siedzisko itp.), oświetlenie, stateczność,

sterowanie, ochronę przed mechaniczny-

mi i innymi zagrożeniami, środki infor-

macji, w tym sygnalizacji ostrzegawczej,

uzupełnienia do oznakowania i instrukcji

obsługi (DTR), (§ 83 rozporządzenia)

Struktura zasadniczych wymagań

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

Dyrektywa 98/37/WE i wprowadza-

jące ją do prawa polskiego rozporzą-

dzenie stanowią, że maszyny i elementy

bezpieczeństwa mogą być wprowadzo-

ne do obrotu, jeżeli przy prawidłowym

zainstalowaniu i konserwowaniu oraz

użytkowaniu zgodnym z przeznacze-

niem, nie będą stwarzały zagrożenia

dla bezpieczeństwa i zdrowia osób oraz

zwierząt domowych lub mienia.

Aby ułatwić potwierdzenie tego

podstawowego warunku, wymaganiom

zasadniczym w zakresie bezpieczeń-

stwa i ochrony zdrowia, dotyczącym

projektowania (konstruowania) oraz

budowy (wykonania) maszyn i elemen-

tów bezpieczeństwa, nadano następującą

strukturę (rys. 1.):

Wymagania zasadnicze

dotyczące wszystkich maszyn

Wymagania te obejmują:

• ogólne zasady zapewniania bezpie-

czeństwa i ochrony zdrowia

• materiały stosowane do budowy

maszyn oraz produkty wykorzystywane

i powstające w trakcie ich użytkowania

• oświetlenie miejscowe

• układy sterowania i elementy ste-

rownicze:

− niezawodność, budowa, rozmieszczenie

i działanie układów sterowania oraz elementów

sterowniczych

− uruchamianie oraz zatrzymywanie (normalne

i awaryjne)

− wybór rodzaju pracy

− zakłócenia w zasilaniu energią i w układach

sterowania

− oprogramowanie (software)

• ochronę przed zagrożeniami mecha-

nicznymi, powodowanymi:

− statecznością (niewłaściwą)

− rozrywaniem się (przewodów, połączeń, ele-

mentów ruchomych itp.)

− spadającymi i wyrzucanymi przedmiotami

− powierzchniami, krawędziami, narożami (ostry-

mi, szorstkimi itp.)

− wieloczynnościowością maszyny

− zmianami prędkości narzędzi

− częściami ruchomymi

− niewłaściwym doborem urządzeń ochronnych

• osłony i inne urządzenia ochronne

(wymagania ogólne i dotyczące rodza-

jów)

• zasilanie energią elektryczną i nie-

elektryczną

• elektryczność statyczną

• montaż

• ekstremalne temperatury (niskie

i wysokie)

• pożar i(lub) wybuch

Rys. 1. Struktura wymagań ujętych w rozporzą-

dzeniu MGPiPS z dnia 10 kwietnia 2003 r. [4]

(w dyrektywie 98/37/WE) [1]

• hałas

• drgania mechaniczne

• wygodę transportowania

BEZPIECZEŃSTWO PRACY 3/2004

• związanym z podnoszeniem ła-

dunków dotyczą: ochrony przed zagro-

żeniami mechanicznymi (stateczność,

wytrzymałość maszyny, zawiesi, lin,

łańcuchów i innych elementów oraz ru-

chów ładunków), sterowania, urządzeń

zapobiegających przeciążeniom oraz

urządzeń sygnalizacji ostrzegawczej,

oznakowania łańcuchów, lin, zawiesi

i oznakowania uzupełniającego maszyny,

uzupełnień w instrukcji obsługi (DTR),

(§ 104 rozporządzenia)

• związanym z maszynami przezna-

czonymi do prac pod ziemią obejmują:

utrzymywanie przez obudowy zmechani-

zowane kroczące określonego kierunku

ruchu i zapobiegania ich poślizgowi oraz

kotwienia ich elementów, poruszanie się

osób, oświetlenie, elementy sterownicze

i urządzenia sterujące, urządzenia czu-

wakowe, wyeliminowanie iskrzenia,

odprowadzanie gazów z silników spa-

linowych maszyn

• wynikającym z podnoszenia lub

przenoszenia osób dotyczą: wytrzyma-

łości mechanicznej, sterowania, ryzyka

wypadnięcia osób ze środka do ich prze-

noszenia, ryzyka spadku lub wywrócenia

się tego środka, ewentualnego uzupełnie-

nia oznakowania.

Do danej maszyny lub elementu

bezpieczeństwa, oprócz wymagań do-

tyczących wszystkich tych wyrobów

obejmujących:

– zasady ogólne zapewnienia bezpie-

czeństwa

– oznakowanie

– informacje o użytkowaniu (instruk-

cje obsługi lub DTR),

które zostaną omówione poniżej,

mają zastosowanie wymagania doty-

czące tylko zagrożeń stwarzanych przez

te maszyny w warunkach użytkowania

przewidzianych przez producenta.

Producent powinien przeanalizować

zagrożenia w celu zidentyfikowania

wszystkich zagrożeń odnoszących się

do danej maszyny oraz ją zaprojektować

i wykonać, biorąc pod uwagę dokonaną

przez siebie ocenę.

Ogólne zasady zapewniania bez-

pieczeństwa i ochrony zdrowia w pro-

cesie projektowania oraz budowy

(wytwarzania) maszyn i elementów

bezpieczeństwa:

• maszyna powinna być wykonana

w taki sposób, aby nadawała się do re-

alizowania swojej funkcji oraz mogła być

– w warunkach przewidzianych przez

producenta – regulowana i konserwo-

wana, nie powodując zagrożeń dla osób

wykonujących te czynności

• w celu przeciwdziałania zagroże-

niom, powinny być przedsięwzięte środki

mające na celu wyeliminowanie ryzyka

wypadku, w tym powstałego w wyniku

możliwych do przewidzenia sytuacji

odbiegających od normalnych w przewi-

dywanym, ustalonym przez producenta

okresie eksploatacji maszyny, włącznie

z jej montażem i demontażem

• przy doborze najbardziej odpo-

wiednich środków producent powinien

postępować zgodnie z następującymi

zasadami:

– projektować i wytwarzać wyłącznie maszyny

zapewniające bezpieczeństwo przez wyeliminowanie

lub zminimalizowanie ryzyka, tak dalece, jak jest to

możliwe (przykłady rys. 2. i 3.)

• podczas projektowania i wyko-

nywania maszyny producent powinien

uwzględnić ograniczenia wynikające

z koniecznego lub przewidywanego sto-

sowania środków ochrony indywidualnej,

w szczególności obuwia i rękawic

• niewygody, zmęczenie i obciążenie

psychiczne odczuwane przez operatora

podczas użytkowania maszyny powin-

ny być zredukowane do możliwego

minimum, z uwzględnieniem zasad

ergonomii

• maszynę należy dostarczać z pod-

stawowym wyposażeniem specjalnym

i osprzętem, który umożliwia jej regu-

lację, konserwację i użytkowanie bez

stwarzania zagrożeń oraz z instrukcją

obsługi (DTR).

Rys. 2. Eliminacja zagrożenia zgnieceniem lub ob-

cięciem przez zastosowanie przerwy S ≥ 120 mm w po-

wierzchni śrubowej przenośnika ślimakowego

Wymagania zasadnicze

dotyczące oznakowania

maszyn i elementów bezpieczeństwa

Maszyny i elementy bezpieczeństwa

powinny być oznakowane w sposób

czytelny i trwały. Oznakowanie powinno

zawierać co najmniej:

− nazwę i adres producenta

− oznakowanie CE (nie umieszcza się

na elementach bezpieczeństwa)

− oznaczenie serii lub typu maszyny

− numer fabryczny, jeżeli stosuje się

numery fabryczne

− rok budowy maszyny

– odpowiednie oznaczenie maszyn

przewidzianych do użytkowania w at-

mosferze wybuchowej

– informacje pełne dotyczące typu

oraz niezbędne do zapewnienia bez-

pieczeństwa, jak: największa prędkość

elementów obrotowych, największa

średnica stosowanych narzędzi oraz

masa (dotyczy maszyny)

– dane na temat masy części maszyny

przenoszonych podczas użytkowania za

pomocą urządzeń podnoszących.

Oprócz tych informacji dotyczących

wszystkich maszyn, w odniesieniu

do maszyn przemieszczających się,

do podnoszenia ładunków oraz osób,

oznakowanie powinno zawierać także

informacje ujęte odpowiednio w §§ 83;

102 i 103 oraz 114.

Rys. 3. Usytuowanie elementów walcowych w od-

ległości e ≥ 120 mm, eliminujące pochwycenie

i wciągnięcie dłoni lub ramienia

– stosować konieczne środki ochronne tam, gdzie

zagrożeń nie można wyeliminować

– informować użytkowników o niewyeliminowa-

nym ryzyku oraz wskazywać ewentualną potrzebę

specjalnego przeszkolenia i zastosowania określo-

nych środków ochrony indywidualnej

• podczas projektowania i wykony-

wania maszyny oraz opracowywania

instrukcji obsługi (DTR) producent

powinien wziąć pod uwagę nie tylko

normalne użytkowanie maszyny, lecz

także przewidywać jej zastosowania,

których w sposób racjonalny można

oczekiwać

• maszyna powinna być zaprojekto-

wana w sposób zapobiegający użytko-

waniu, które odbiega od normalnego,

jeżeli takie użytkowanie wywołałoby

zagrożenie. W przypadku gdy maszyna

nie jest zaprojektowana w taki sposób,

w instrukcji obsługi (DTR) należy po-

informować użytkownika o niedozwo-

lonych sposobach jej użytkowania

Wymagania zasadnicze odnoszące się

do informacji dotyczących użytkowania

Informacje dotyczące użytkowania,

zawarte w instrukcji obsługi (DTR) do-

łączanej do każdej maszyny lub elementu

bezpieczeństwa, powinny być opracowa-

BEZPIECZEŃSTWO PRACY 3/2004

ne w języku polskim i w języku kraju,

w którym maszyna będzie użytkowana

(eksport) lub w języku producenta w od-

niesieniu do maszyn importowanych do

Polski. Powinny one zawierać:

− dane zamieszczone w oznakowa-

niu maszyny, z wyłączeniem numeru

fabrycznego

− informacje ułatwiające konserwację

maszyny, np. adres importera, serwisu

− dane dotyczące przewidywanego

zastosowania maszyny

− informacje o stanowisku lub stano-

wiskach roboczych, które może zajmo-

wać operator

− instrukcje bezpiecznego przeka-

zywania do eksploatacji, użytkowania

i przemieszczania maszyny z uwzględ-

nieniem jej masy oraz masy części ma-

szyny, jeżeli mają one być transportowane

osobno, montażu i demontażu, regulacji,

konserwacji, obsługi i napraw

− w koniecznych przypadkach:

• informacje o niedopuszczalnych

sposobach użytkowania maszyny

• wskazówki szkoleniowe

• podstawowe charakterystyki na-

rzędzi, które mogą być stosowane

w maszynie.

Do instrukcji (DTR) powinny być

dołączone rysunki i schematy dotyczące

uruchamiania, konserwacji, kontroli,

sprawdzania prawidłowości działania

maszyny, a także – jeżeli ma to zastoso-

wanie – jej naprawy oraz wszelkie istotne

zalecenia, w szczególności odnoszące się

do bezpieczeństwa.

W niezbędnych przypadkach w in-

strukcji powinny być określone wyma-

gania w zakresie instalowania i montażu,

w szczególności dotyczące zastosowa-

nych tłumików drgań, rodzaju i masy

płyt fundamentowych, mające na celu

zmniejszenie hałasu lub drgań.

Instrukcja powinna zawierać informa-

cje dotyczące hałasu emitowanego przez

maszynę i dane odnośnie wartości rze-

czywistych, podanych niżej parametrów

albo ich wartości, określonych w wyniku

pomiarów wykonanych na identycznych

maszynach:

– równoważnego poziomu ciśnienia

akustycznego na stanowisku pracy,

skorygowanego charakterystyką A,

gdy przekracza on 70 dB; jeżeli poziom

dźwięku nie przekracza 70 dB, należy to

potwierdzić w instrukcji

– szczytowej chwilowej wartości

ciśnienia akustycznego na stanowiskach

pracy, skorygowanej charakterystyką

C, gdy przekracza ona 63 Pa (130 dB

w stosunku do 20 µPa)

– poziomu mocy akustycznej maszyny

w przypadku, gdy równoważny poziom

ciśnienia akustycznego na stanowiskach

pracy, skorygowany charakterystyką A,

przekracza 85 dB oraz dane dotyczące

pomiarów ujęte w § 51 rozporządzenia.

Jeżeli producent przewiduje, że

maszyna będzie użytkowana w atmos-

ferze zagrożenia wybuchem, instrukcja

powinna zawierać wszelkie niezbędne

informacje na temat wykorzystywania

jej w takich warunkach.

W przypadku maszyn, które mogą

być przeznaczone do użytkowania przez

osoby nieposiadające odpowiednich

kwaliikacji, instrukcję należy formuło-

wać odpowiednio do ogólnego poziomu

wykształcenia i sprawności intelektualnej

tych osób, z uwzględnieniem jednak za-

sadniczych wymagań.

Uzupełniające informacje, które na-

leży zamieścić w instrukcjach (DTR)

dotyczących maszyn:

• stosowanych w przemyśle spożyw-

czym

• trzymanych i(lub) prowadzonych

ręką

• przemieszczających się

dyrektywy 98/37/WE i wszystkich in-

nych dyrektyw nowego podejścia, które

dotyczą tych wyrobów.

Są to w szczególności dyrektywy:

– 73/23/EWG, wprowadzona do pra-

wa polskiego rozporządzeniem ministra

gospodarki, pracy i polityki społecznej

z dnia 12 marca 2003 r. w sprawie wyma-

gań zasadniczych dla sprzętu elektrycz-

nego [6]; odnosząca się do maszyn, które

stwarzają przede wszystkim zagrożenia

elektryczne

– 89/336/EWG, tzw. EMC wprowa-

dzona do prawa polskiego ustawą z dnia

21 lipca 2000 r. – Prawo telekomunika-

cyjne [7] i rozporządzeniem ministra

infrastruktury z dnia 2 kwietnia 2003 r.

w sprawie dokonywania oceny zgod-

ności aparatury z zasadniczymi wyma-

ganiami dotyczącymi kompatybilności

elektromagnetycznej oraz sposobu jej

oznakowania [8].

Podstawę do oceny zgodności powin-

na stanowić dokumentacja techniczna

obejmująca także wyniki badań, spraw-

dzeń i analiz.

Dokumentacja techniczna

Producent powinien zgromadzić do-

kumentację techniczną wytwarzanych

przez siebie maszyn i elementów bez-

pieczeństwa.

Dokumentacja ta powinna zawierać:

a) rysunek zestawieniowy wraz ze schematami

obwodów sterowania

b) rysunki szczegółowe elementów mających

wpływ na bezpieczeństwo i ochronę zdrowia wraz

z dołączonymi obliczeniami i wynikami badań

(pomiarów, analiz, sprawdzeń itp.), niezbędne do

sprawdzenia zgodności maszyny lub elementu bezpie-

czeństwa z zasadniczymi wymaganiami w zakresie

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

c) wykaz zasadniczych wymagań w zakresie

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zastosowanych

podczas projektowania maszyny lub elementu

bezpieczeństwa

d) wykaz stosowanych norm i specyikacji (wy-

magań) technicznych

e) opis metod (rozwiązań) zastosowanych do

wyeliminowania zagrożeń stwarzanych przez ma-

szynę lub element bezpieczeństwa oraz zapewnienie

realizacji przez ten element funkcji ochronnych

przewidzianych przez producenta

f) informacje dotyczące użytkowania (instrukcja

obsługi, DTR)

g) sprawozdania (raporty techniczne), zawiera-

jące wyniki wszystkich badań przeprowadzonych

zgodnie z wyborem producenta przez samego pro-

ducenta, jednostkę kompetentną lub kompetentne

laboratorium, jeżeli producent deklaruje zgodność

maszyny i elementu bezpieczeństwa z normą zhar-

monizowaną, w której zawarto takie wymagania

h) inne raporty techniczne, certyikaty i atesty

przekazane przez kompetentne jednostki lub labora-

toria oraz wymagane atesty dostawców materiałów

i elementów

Obowiązki producenta

Obowiązkiem producenta lub jego

upoważnionego przedstawiciela, wprowa-

dzających do obrotu na rynek Wspólnoty

maszynę lub samodzielny element bez-

pieczeństwa, jest zapewnienie i udoku-

mentowanie zgodności z wymaganiami

• do podnoszenia ładunków

podano odpowiednio w §§ 55, 57, 83

i 104 rozporządzenia.

Bezwzględnie obowiązujące wy-

magania zasadnicze dotyczące maszyn

i elementów bezpieczeństwa, określone

w rozporządzeniu, zostały sformułowa-

ne w sposób ogólny. Niezbędne okazało

się ich uszczegółowienie oraz wskazanie

przykładów rozwiązań konstrukcyjnych,

a także metod i warunków badań w nor-

mach zharmonizowanych z tą dyrektywą.

Stosowanie norm zharmonizowanych

nie jest obowiązkowe, ale wyroby wytwo-

rzone zgodnie z tymi normami korzysta-

ją z domniemania zgodności z dyrektywą

tzw. maszynową. Większość producentów

dostarcza wyroby wytwarzane zgodnie

z normami zharmonizowanymi.

BEZPIECZEŃSTWO PRACY 3/2004

i) w przypadku produkcji seryjnej: opis czynno-

ści podjętych w celu zapewnienia, że maszyna lub

element bezpieczeństwa pozostają zgodne z zasad-

niczymi wymaganiami w zakresie bezpieczeństwa

i ochrony zdrowia.

Dokumentację techniczną udostępnia

się między innymi do celów kontrolnych,

na żądanie uprawnionych władz. Nie

przedłożenie jej na uzasadnione żąda-

nie właściwych władz państwowych

(np. organów kontroli) może stanowić

dostateczną podstawę do powątpiewa-

nia o zgodności maszyny lub elementu

bezpieczeństwa z wymaganiami zasad-

niczymi.

Dokumentacja techniczna powinna

być przechowywana przez okres 10 lat

od daty wyprodukowania ostatniego

egzemplarza maszyny lub elementu

bezpieczeństwa w przypadku produkcji

seryjnej.

Ocena zgodności

Oceny zgodności z zasadniczymi

wymaganiami bezpieczeństwa i ochrony

zdrowia, ujętymi w rozporządzeniu (dy-

rektywie 98/37/WE), producent może do-

konywać samodzielnie (co nie wyklucza

ewentualnych konsultacji i współpracy

z jednostkami zewnętrznymi, zwłaszcza

notyikowanymi lub akredytowanymi)

w odniesieniu do wszystkich maszyn

i elementów bezpieczeństwa, z wy-

jątkiem ujętych w załączniku IV do

dyrektywy 98/37/WE (załącznik nr 2

do rozporządzenia), których ocena musi

być prowadzona z udziałem jednostki

notyikowanej.

Procedury oceny zgodności z dyrek-

tywą maszynową zostały przedstawione

na schemacie.

Producent maszyny lub elementu

bezpieczeństwa, których ocena zgod-

ności może być dokonana bez udziału

jednostki notyikowanej, powinien:

• określić zasadnicze wymagania

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ma-

jące zastosowanie do danej maszyny lub

elementu bezpieczeństwa

• skompletować niezbędną dokumen-

tację techniczną

• przeprowadzić badania (pomiary,

sprawdzenia, analizy itp.) wyrobu, nie-

zbędne do dokonania oceny zgodności

z określonymi wcześniej wymaganiami

zasadniczymi

• ocenić zgodność wyników tych ba-

dań z wymaganiami zasadniczymi.

Jeżeli wynik oceny jest pozytywny,

producent powinien:

MASZYNY I ELEMENTY BEZPIECZEŃSTWA, KTÓRYCH OCENA ZGODNOŚCI MUSI BYĆ

PROWADZONA Z UDZIAŁEM JEDNOSTKI NOTYFIKOWANEJ

A. Maszyny

1. Pilarki tarczowe (jedno- i wielopiłowe) do drewna i podobnych materiałów lub do mięsa

i podobnych materiałów:

– pilarki z piłą pozostającą podczas obróbki w stałej pozycji, wyposażone w stały stół z ręcz-

nym posuwem lub dostawianym mechanizmem posuwowym

– pilarki z piłą pozostającą podczas obróbki w stałej pozycji, wyposażone w poruszany

ręcznie stół przesuwny

– pilarki z piłą pozostającą podczas obróbki w stałej pozycji, z wbudowanym mechanizmem

posuwowym oraz ręcznym podawaniem lub odbieraniem

– pilarki z piłą przemieszczającą się podczas obróbki, z wbudowanym mechanizmem posu-

wowym oraz ręcznym podawaniem lub odbieraniem.

2. Strugarki wyrówniarki do obróbki drewna z ręcznym posuwem.

3. Jednostronne strugarki grubiarki do drewna z ręcznym podawaniem lub odbieraniem.

4. Pilarki taśmowe do drewna i podobnych materiałów oraz do mięsa i podobnych materiałów,

wyposażone w stały lub ruchomy stół albo wózek z ręcznym podawaniem lub odbieraniem.

5. Obrabiarki kombinowane do drewna i podobnych materiałów, w których skład wchodzą

obrabiarki wymienione w pkt. 1-4 i 7.

6. Wielowrzecionowe czopiarki do drewna z ręcznym posuwem.

7. Frezarki pionowe dolnowrzecionowe z posuwem ręcznym, do drewna i podobnych mate-

riałów.

8. Przenośne pilarki łańcuchowe do drewna.

9. Prasy, w tym prasy krawędziowe, do obróbki metali na zimno, z ręcznym podawaniem lub

odbieraniem, których ruchome elementy robocze mogą mieć skok większy niż 6 mm i pręd-

kość przekraczającą 30 mm/s.

10. Wtryskarki oraz prasy do tworzyw sztucznych, z ręcznym podawaniem lub odbieraniem.

11. Wtryskarki oraz prasy do gumy z ręcznym podawaniem lub odbieraniem.

12. Maszyny do robót podziemnych następujących rodzajów:

– maszyny szynowe: lokomotywy i wózki hamulcowe

– hydrauliczne obudowy zmechanizowane

– silniki spalinowe przeznaczone do instalowania w maszynach do robót podziemnych.

13. Ręcznie ładowane pojazdy asenizacyjne do odpadów z gospodarstw takich jak domowe,

wyposażone w mechanizm prasujący.

14. Osłony i odłączalne wały pędne z przegubami uniwersalnymi.

15. Podnośniki do obsługi pojazdów.

16. Urządzenia do podnoszenia osób, stwarzające ryzyko upadku z wysokości większej niż 3 m.

17. Maszyny do produkcji materiałów pirotechnicznych.

B. Elementy bezpieczeństwa

1. Elektroczułe urządzenia zaprojektowane specjalnie do wykrywania osób w celu zapewnienia

im bezpieczeństwa (bariery niematerialne, maty czułe na nacisk, detektory elektromagne-

tyczne itp.).

2. Układy logiczne zapewniające funkcje bezpieczeństwa przy oburęcznym sterowaniu.

3. Automatyczne ochronne osłony ruchome do pras, wymienionych w części A pkt. 9-11.

4. Konstrukcje chroniące przed skutkami wywrócenia (ROPS).

5. Konstrukcje chroniące przed spadającymi przedmiotami (FOPS).

• przygotować i podpisać deklarację

zgodności WE w odniesieniu do każdej z tych

maszyn i elementów bezpieczeństwa

• oznakować tylko te maszyny zna-

kiem CE.

Elementów bezpieczeństwa nie zna-

kuje się znakiem CE (§ 3 ust. 3 rozpo-

rządzenia).

Obowiązki wynikające z omawianego

rozporządzenia (dyrektywy maszynowej)

dotyczą głównie producentów. Inne pod-

mioty, jak importerzy wyrobów z krajów

trzecich, hurtownicy lub dystrybutorzy,

mogą występować w charakterze upo-

ważnionych przedstawicieli producentów

maszyn i elementów bezpieczeństwa oraz

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: