55_57.pdf

Dzwonek − gong bezprzewodowy

P R O J E K T Y

Dzwonek

− gong bezprzewodowy

kit AVT−474

Proponowany uk³ad

z†pewnoúci¹ nigdy by nie

powsta³, gdyby nie wrodzone

lenistwo i†wstrÍt do pracy

fizycznej, jakie cechuj¹ niøej

podpisanego. Zawsze

twierdzi³em, øe lenistwo jest

g³Ûwn¹ si³¹ napÍdow¹

wszelkiego postÍpu i†po raz

kolejny postaram siÍ to

udowodniÊ. Zacznijmy jednak

od pocz¹tku.

Zosta³em poproszo-

ny przez jednego z†moich kole-

gÛw o†pomoc w†za³oøeniu insta-

lacji dzwonkowej. W†typowym

mieszkaniu by³aby to sprawa doúÊ

prosta, ale mÛj kolega mieszka

w†ma³ym domku i†odleg³oúÊ po-

miÍdzy furtk¹ a†drzwiami wejúcio-

wymi wynosi nieco ponad 20m.

Naleøa³oby wiÍc wykopaÊ doúÊ

g³Íboki rowek, pouk³adaÊ przewo-

dy, rowek zasypaÊ, s³owem same

okropnoúci. Zacz¹³em wiÍc myú-

leÊ, jak wybrn¹Ê z†sytuacji

i†unikn¹Ê podejrzeÒ o†niekoleøeÒ-

stwo. Rozwi¹zanie okaza³o siÍ

proste: jeøeli nie lubimy czegoú

robiÊ, to po prostu nie rÛbmy tego

i†obejdümy problem ìbokiemî. Je-

øeli nie lubimy kopaÊ rowkÛw

i†zak³adaÊ przewodÛw, to zasto-

sujmy system ³¹cznoúci bezprze-

wodowej, np. radiowej. Jeøeli juø

zdecydowaliúmy siÍ na konkretne

rozwi¹zanie, to postarajmy siÍ

zrealizowaÊ je jak najmniejszym

nak³adem pracy, a†potem... od-

pocznijmy sobie trochÍ!

Konsekwentnie realizuj¹c øy-

ciowe zasady cz³owieka leniwego

zaprojektowa³em uk³ad, ktÛry

umoøliwia za³oøenie instalacji

dzwonkowej bez koniecznoúci

przeci¹gania jakichkolwiek prze-

wodÛw. Wystarczy zamocowaÊ na

drzwiach wejúciowych lub furtce

malutki nadajniczek zasilany z†ba-

teryjki, ktÛra w†normalnych wa-

runkach powinna wystarczyÊ na

dwa, a†moøe nawet trzy lata eks-

ploatacji. W†dowolnym miejscu

mieszkania lub domu instalujemy

odbiornik, niestety raczej zasilany

z†sieci, i†po k³opocie! Dodatkow¹

zalet¹ proponowanego uk³adu jest

to, øe odbiornik moøemy prze-

mieszczaÊ w†obrÍbie zasiÍgu na-

dajnika, dostosowuj¹c jego loka-

lizacjÍ do aktualnych potrzeb. Nic

takøe nie stoi na przeszkodzie,

aby wykonaÊ wiÍcej niø jeden

odbiornik i†tym samym zapewniÊ

sobie moøliwoúÊ odbioru sygna³u

úwiadcz¹cego o†przybyciu goúci

w†rÛønych pomieszczeniach jed-

noczeúnie.

Tych CzytelnikÛw, ktÛrzy z†nie-

pokojem myúl¹ o†czekaj¹cym ich

strojeniu nadajnika i†odbiornika

radiowego pragnÍ uspokoiÊ: ten

problem takøe ìominiemy bokiemî

stosuj¹c gotowe modu³y nadaw-

czo-odbiorcze, takie same jakie

zastosowaliúmy juø w†uk³adzie ra-

diowego pilota.

W†odbiorniku zosta³ zastoso-

wany uk³ad bÍd¹cy nowoúci¹

w†naszych konstrukcjach: genera-

tor düwiÍku gongu trÛjtonowego,

mog¹cy wytwarzaÊ dwa (po mi-

nimalnej przerÛbce uk³adu - trzy)

rÛøne efekty düwiÍkowe.

Opis uk³adu

Schemat elektryczny propono-

wanego systemu dzwonkowego po-

kazano na rys. 1 i† 2 . Na rys.

1†przedstawiono schemat nadajni-

ka, natomiast na rys. 2†jest wi-

doczna czÍúÊ odbiorcza wraz

z†uk³adem wykonawczym - gene-

ratorem düwiÍku gongu.

W†nadajniku zastosowano po-

pularny koder MC145026. Ta kos-

Elektronika Praktyczna 10/98

Dzwonek − gong bezprzewodowy

Rys. 1. Schemat elektryczny nadajnika.

Modu³ nadawczy typu RT1,

z†ktÛrym takøe mieliúmy juø do

czynienia, jest kluczowany z†wyj-

úcia DOUT kodera. Zastosowanie

tego modu³u zredukowa³o do zera

czynnoúci regulacyjne, jakie mu-

sielibyúmy wykonaÊ w†celu uru-

chomienia naszego dzwonka. Na-

ciúniÍcie przycisku S1 powoduje

zasilenie uk³adu napiÍciem 12VDC

pobieranym z†bateryjki i†natych-

miastowe rozpoczÍcie transmisji

radiowej. Dioda D1 sygnalizuje

swoim úwiat³em prawid³owe dzia-

³anie uk³adu.

Przejdümy teraz do rys. 2, na

ktÛrym pokazano schemat czÍúci

odbiorczej uk³adu dzwonka. Po-

dobnie jak w†przypadku czÍúci

nadawczej, widzimy na schemacie

parÍ dobrych znajomych: ìdyøur-

nyî dekoder typu MC145028 i†mo-

du³ odbiorczy typu RR4. Podobnie

teø jak w†przypadku czÍúci na-

dawczej nie bÍdziemy szczegÛ³o-

wo opisywaÊ tych uk³adÛw, od-

sy³aj¹c zainteresowanych do lek-

tury artyku³u opisuj¹cego radio-

wego pilota. Wspomnimy tylko,

øe zasady ustawiania kodu deko-

dera s¹ identyczne jak kodera.

Dekoder MC145028 (IC1) jest

sterowany sygna³em o†poziomie

TTL bezpoúrednio z†wyjúcia mo-

du³u odbiorczego OUT. W†przy-

padku odebrania transmisji prze-

kazuj¹cej kod identyczny z†usta-

wionym na wejúciach adresowych

A1..A9, na wyjúciu VT uk³adu

pojawia siÍ stan wysoki i†trwa

tam aø do momentu przerwania

transmisji lub odebrania b³Ídnego

kodu.

tka, ongiú bardzo nowoczesna

i†stosowana w†uk³adach zdalnego

sterowania systemami alarmowy-

mi, zosta³a wyparta przez nowo-

czeúniejsze uk³ady z†kodem dyna-

micznym. No cÛø, postÍp w†tech-

nice pÍdzi w†zawrotnym tempie.

Niestety, dotyczy to takøe wypo-

saøenia uøywanego przez amato-

rÛw cudzego mienia. Jednak trud-

no wyobraziÊ sobie, aby ktoú mia³

ochotÍ ³amaÊ kod dzwonka do

drzwi, a†wiÍc zastosowany koder

bÍdzie aø nadto skutecznie pe³ni³

swoj¹ rolÍ.

Dlaczego w³aúciwie zastosowa-

³em system kodowania w†urz¹dze-

niu tak prostym jak dzwonek do

drzwi? Powody by³y dwa. Po

pierwsze, chcia³em zabezpieczyÊ

uk³ad dzwonka przed wzbudza-

niem siÍ na skutek odbierania

przypadkowych transmisji radio-

wych. Po drugie, system kodowa-

nia umoøliwia jednoczesn¹ pracÍ

kilku dzwonkÛw na tym samym

obszarze, co moøe byÊ uøyteczne

np. w†przypadku domku zamiesz-

kanego przez kilka rodzin.

Nie bÍdziemy po raz kolejny

opisywaÊ zasady dzia³ania kodera

MC145026 i†zainteresowanych od-

sy³am do lektury jednego z†arty-

ku³Ûw opisuj¹cych uk³ady, w†ktÛ-

rych ta kostka znalaz³a zastoso-

wanie. Wystarczy wspomnieÊ, øe

kod uk³adu jest ustalony za po-

moc¹ dziewiÍciu wejúÊ adreso-

wych, z†ktÛrych kaøde moøe zo-

staÊ do³¹czone do masy, do³¹czo-

ne do plusa zasilania i†ìwisz¹ce

w†powietrzuî.

Rys. 2. Schemat elektryczny odbiornika.

Elektronika Praktyczna 10/98

Dzwonek − gong bezprzewodowy

Jedyn¹ nowoúci¹ w†uk³adzie od-

biornika jest uk³ad HT2823 - IC2.

Jest to bardzo interesuj¹ca kostka

- generator trzech rodzajÛw düwiÍ-

ku gongu. Uk³ad ten jest bardzo

tani i†niezwykle ³atwy w†stosowa-

niu: do jego prawid³owego dzia-

³ania potrzebny jest zaledwie je-

den element dyskretny - rezystor

R3 o†rezystancji 430k

WYKAZ ELEMENTÓW

Nadajnik

Rezystory

R1: 43k

Ω

Kondensatory

C1: 10nF

C2: 220

. W†naszym,

uproszczonym do maksimum uk³a-

dzie mamy do dyspozycji dwa

rÛøne rodzaje gongÛw, wybierane

ustawieniem jumpera JP1.

Z†wyjúcia OUT uk³adu HT2823

jest wysterowywany, za poúred-

nictwem rezystora R4, tranzystor

T1 zasilaj¹cy g³oúnik LS1. Rezys-

tor R5 zabezpiecza tranzystor T1

przed przeci¹øeniem, a†jego war-

toúÊ zosta³a dobrana tak, øe

düwiÍk emitowany przez g³oúnik

jest dobrze s³yszalny w†obrÍbie

sporego mieszkania.

Uk³ad musi byÊ zasilany na-

piÍciem stabilizowanym +5VDC

i†z†tego wzglÍdu zastosowa³em

scalony stabilizator napiÍcia typu

78L05, zasilaj¹cy ca³y uk³ad od-

biorczy z†wyj¹tkiem g³oúnika. Nie-

stety, zastosowanie tego elementu

znacznie zwiÍksza pobÛr pr¹du

i†w†zasadzie wyklucza moøliwoúÊ

zasilania uk³adu z†baterii 9V. Po-

winniúmy zastosowaÊ zasilacz sie-

ciowy o napiÍciu wyjúciowym

z†zakresu 7,5..15V (niestabilizowa-

ne). Istnieje takøe moøliwoúÊ za-

silenia uk³adu ze stabilizowanego

zasilacza 5V. Nie musimy wtedy

stosowaÊ stabilizatora IC3 i†na

jego miejsce wlutowaÊ zworÍ ³¹-

cz¹c¹ punkty lutownicze pinÛw

1†i†3†tego uk³adu.

Podobnie jak czeúÊ nadawcza,

dziÍki zastosowaniu gotowych mo-

du³Ûw nadajnika i†odbiornika ra-

diowego, uk³ad nie wymaga ja-

kichkolwiek czynnoúci uruchomie-

niowych ani regulacyjnych.

F/16V

C3: 100nF

Półprzewodniki

D1: dioda LED

5mm

IC1: MC145026

Różne

Q1: moduł nadawczy RT1

S1: przycisk typu RESET lutowany

w płytkę

Obudowa typu Z−32

Odbiornik

Rys. 4. Rozmieszczenie elementów

na płytce drukowanej odbiornika.

Rezystory

R1: 51k

R3: 430k

Montaø i†uruchomienie

Na rys. 3 i† 4 pokazano roz-

mieszczenie elementÛw na p³ytce

nadajnika i†odbiornika. Widok mo-

zaiki úcieøek znajduje siÍ na

wk³adce wewn¹trz numeru

Pewne zdziwienie Czytelni-

kÛw moøe wzbudziÊ rozrzutne

gospodarowanie powierzchni¹ la-

minatu i†wykonanie obydwÛch

p³ytek o†rozmiarach znacznie

przekraczaj¹cych minimalne. Zo-

sta³o to jednak spowodowane

chÍci¹ wygodnego zamocowania

p³ytek w†dedykowanych im obu-

dowach.

Montaø obydwu czÍúci uk³adu

dzwonka wykonujemy w†typowy

sposÛb, z†jednym wyj¹tkiem: nie

lutujemy na razie diody LED

i†przycisku S1 w†uk³adzie nadaj-

nika. Wielokrotnie juø uøywaliú-

my p³ytki obwodu drukowanego

jako matrycy do trasowania otwo-

rÛw w†obudowie. Tak

post¹pimy i†tym razem. P³ytkÍ

czÍúci nadawczej uk³adu mocu-

jemy prowizorycznie wewn¹trz

przeznaczonej dla niej obudo-

wy i†cienkim wiert³em lub koÒ-

cem ig³y krawieckiej napunkto-

wujemy otwory pod diodÍ LED

i†przycisk S1. PomiÍdzy punk-

tami lutowniczymi obydwÛch

tych elementÛw zosta³y specjal-

nie wykonane dodatkowe otwo-

ry, ktÛre u³atwi¹ nam tÍ czyn-

noúÊ.

R4: 5,1k

Ω

Kondensatory

C1: 22nF

C2: 100nF

C3: 220

F/10V

C4, C6: 100nF

C5: 470

F/16V

Półprzewodniki

IC1: MC145028

IC2: HT2823

IC3: 78L05

T1: BC548 lub odpowiednik

Różne

Q1: moduł odbiorczy RR4

CON1: ARK2 (3,5mm)

LS1: głośnik 8

Ω

Obudowa KM−26

Jak juø wspomnia³em, zmonto-

wane ze sprawdzonych elemen-

tÛw uk³ady nie wymagaj¹ jakie-

gokolwiek strojenia ani regulacji.

Jedyn¹ czynnoúci¹ przed umiesz-

czeniem p³ytek w†obudowach mo-

øe byÊ ustawienie identycznych

kodÛw w†obu czÍúciach uk³adu.

Na spodniej stronie obydwu p³y-

tek zosta³y umieszczone specjalne

punkty lutownicze o†kwadrato-

wym kszta³cie. Za pomoc¹ krope-

lek cyny moøemy zwieraÊ wejúcia

adresowe kodera i†dekodera do

masy, do plusa zasilania lub

pozostawiÊ je nie pod³¹czone.

Tomasz Jaworski

Rys. 3. Rozmieszczenie elementów

na płytce drukowanej nadajnika.

Elektronika Praktyczna 10/98

Ω

R2: 240k

R3: 820

Ω

R2: 220k

R5: 20

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: